వేమన పద్యాలు/గ
గంగ పారు చుండు కదలని గతి తోడ మార్చు
గంగ పారు చుండు కదలని గతి తోడ
ముఱికి కాల్వ పారు మ్రోఁత తోడ
దాత యోర్చునట్లధము డోర్వఁగా లేఁడు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గంగిగోవుపాలు గరిటెడైనను జాలు మార్చు
గంగిగోవుపాలు గరిటెడైనను జాలు
కడివెడైననేమి ఖరముపాలు
భక్తిగలుగుకూడు పట్టెడైనను జాలు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గింజఁ జెడగనాడ గీడు తోడనె తాకు మార్చు
గింజఁ జెడగనాడ గీడు తోడనె తాకు
గింజ గల్గియున్నఁ గీడుపోవు
గింజలు గలవాని లంజలపంచను
గంజి కుండ్రు జనులు కడఁగి వేమా!
గండడైన దొంగ కవులసొమ్మెగ వేసి మార్చు
గండడైన దొంగ కవులసొమ్మెగ వేసి
కండకావరాన కదియబలిసి
గండుకుక్కవలెను కాటుకు తిరుగురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గంపెడంత తవుడు గంపలోఁ బెట్టక మార్చు
గంపెడంత తవుడు గంపలోఁ బెట్టక
చన్నుఁ బట్టనీదు కొన్నబఱ్ఱె
వారకాంత లేల వలతురు నూరక
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గాజు కుప్పె లోన కడఁగుచు దీపంబు మార్చు
గాజు కుప్పె లోన కడఁగుచు దీపంబు
యెట్టు లుండు, జ్ఞాన మట్టు లుండుఁ
దెలిసినట్టి వారి దేహంబు లందును
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గట్టురాళ్ళఁ దెచ్చి కాళ్ళచేతులఁ ద్రొక్కి మార్చు
గట్టురాళ్ళఁ దెచ్చి కాళ్ళచేతులఁ ద్రొక్కి
కాసెయులులచేతఁ గాసిఁజేసి
మొఱుపురాళ్ళ కెఱగుమొప్పెల నేమందు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గొడ్డుటావుఁ బితుకకుండఁ గొంపోయిన మార్చు
గొడ్డుటావుఁ బితుకకుండఁ గొంపోయిన
పండ్లు నూడఁదన్నుఁ బాలు రావు
లోభివాని నడుగ లాభంబు లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గాడ్దె యేమెఱుంగు గంధంబు వాసన మార్చు
గాడ్దె యేమెఱుంగు గంధంబు వాసన
కుక్క యేమెఱుంగు గొప్పబుద్ధి
అల్పుఁడే మెఱుంగు హరునిఁ గొల్చు విరక్తి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గాడ్దెమేనునిండ గంధంబుఁ బూసిన మార్చు
గాడ్దెమేనునిండ గంధంబుఁ బూసిన
నేమి యెఱుఁగలేక యెగసితన్ను
నీడుకానివాని నిష్ట మీలాగురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గడనగల పురుషుఁ గనుగొని మార్చు
గడనగల పురుషుఁ గనుగొని
యడుగులకును మడుగు లిడుదు రతివలు ధరలో
గడన విడుపురుషుఁగనుగొని
నడపీనుగ వచ్చెనండ్రు నాతులు వేమా!
గతము చేసినట్టి కర్మబంధము లన్ని మార్చు
గతము చేసినట్టి కర్మబంధము లన్ని
తరలిపోవు సత్యగురునివలన
కమ్మరి కొకయేఁడు గుదియకు నొకనాఁడు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గతము చూతమన్న కలఁగన్న యర్థంబు మార్చు
గతము చూతమన్న కలఁగన్న యర్థంబు
నడుచు కార్యమేని నమ్మరాదు
క్షణములోని బ్రతుకు సంసార విభ్రాంతి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గద్దె గణము నిద్ర కలలు కోరికలును మార్చు
గద్దె గణము నిద్ర కలలు కోరికలును
ముద మొసంగ శకునములకుఁ జెలఁగు
ప్రశ్నలు పదివేలు పరికించి చూడంగ
నవును కాకపోవునగును వేమా!
గొప్పపిఱుఁదు గన్న కుచకుంభములఁ గన్న మార్చు
గొప్పపిఱుఁదు గన్న కుచకుంభములఁ గన్న
చెప్పరానిచోటి చెలువుగన్న
ముప్పిరి గొనునయ్య మొనసిన మోహంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గోపురములు గుడ్లు కోనేర్లు తేరులు మార్చు
గోపురములు గుడ్లు కోనేర్లు తేరులు
ఆకు లసురుగుడులు నడలఁగాను
నేఱు వంతదిఱిఁగియెగఁ బట్టుకొనెనయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గీము విడిచి సుగుడి గిక్కురుమన కుండు మార్చు
గీము విడిచి సుగుడి గిక్కురుమన కుండు
జీవు విడుచువేళ శివునిఁ దలఁచు
మనసు గొల్పకయును మాయచేఁ బొరలెడు
పాపనరుల కేటి పరము వేమ!
గ్రామము భూముల మానుక మార్చు
గ్రామము భూముల మానుక
ప్రేమోదయమింత లేక భీకరమతులై
భామల సుతులను వదలుక
బాములఁ బడనేల యడవిపట్టున వేమా!
గాలి గాలి గలసె గగనంబు గగనంబు మార్చు
గాలి గాలి గలసె గగనంబు గగనంబు
మన్ను మన్ను గలసె మంట మంట
నీరు నీటఁ గలసె నిర్మలంబయి యుండె
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గాలిలేని దీపకళిక చందంబున మార్చు
గాలిలేని దీపకళిక చందంబున
నలలుసుళ్లులేని జలధిరీతి
నిశ్చలాత్మయున్న నిర్వికారంబున
ముక్తియండ్రు దాని మొగిని వేమ!
గుణయుతునకు మేలు గోరంతఁ జేసినఁ మార్చు
గుణయుతునకు మేలు గోరంతఁ జేసినఁ
గొండయౌను వానిగుణముచేత
కొండకొలఁదిమేలు గుణహీనుఁ డెఱుఁగునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గుణవతి యగు యువతి గృహము చక్కగనుండు మార్చు
గుణవతి యగు యువతి గృహము చక్కగనుండు
చీకటింట దివ్వె చెలఁగురీతి
దేవియున్న యిల్లు దేవార్చన గృహంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గుణహీనజనుని గుణ మెంచగా నేల మార్చు
గుణహీనజనుని గుణ మెంచగా నేల
బుద్ధిలేనివాని పూజలేల
మనసు లేనివాని మంత్రంబు లేలరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురుఁ డనఁగా పరమాత్ముఁడు మార్చు
గురుఁ డనఁగా పరమాత్ముఁడు
పరగంగా శిష్యుఁడనఁగఁ బటుజీవుఁడగు
గురుశిష్య జీవసంపద
గురుతరముగఁ గూర్చు నతఁడు గురువగు వేమా!
గురుఁడనఁగా మొదలంతకు మార్చు
గురుఁడనఁగా మొదలంతకు
గురుశిష్యు లనంగ నెల్లకొమ్మలుకాగా
గురువును గానగఁ జాలరు
ధరలోపల మనుజులెల్లఁ దలఁపరు వేమా!
గురుచరణముఁ బట్టఁ గుక్కలు గఱచును మార్చు
గురుచరణముఁ బట్టఁ గుక్కలు గఱచును
గురుచరణము విడువఁ గుక్క గఱచుఁ
గుక్కకున్న బుద్ధి గురునకు లేదురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురుడనగ ధేనువె తగు మార్చు
గురుడనగ ధేనువె తగు
వరశిష్యుడు వత్సమగుచు వర్తింపగా
దరిగలిగిన నప్పుడొసగును
నిరుపమ లక్ష్యామృతంబు నిజముగవేమా!
గురుతు గనుచు చెప్పు గురుడెవ్వడును లేడు మార్చు
గురుతు గనుచు చెప్పు గురుడెవ్వడును లేడు
గురుతెరుంగు శిష్యవరుడు లేడు
గురుడు శిష్యుడనుట గుడ్డెద్దు చేనురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురుని పరమగురుని గుఱుతుగాఁ దెలియక మార్చు
గురుని పరమగురుని గుఱుతుగాఁ దెలియక
గురువుగాను నుండు గ్రుడ్డిరీతి
గురువుకు గురువైన గురుఁడు ప్రాణేశుండు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురుని శిష్యుని నియతి గురుతుగా మదిలోన మార్చు
గురుని శిష్యుని నియతి గురుతుగా మదిలోన
కానలేడు భ్రాంతిమానలేడు
గురుని శిష్యుడెంచు గురియదే యగునురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురునిందజేసి గుట్టెరుంగనివాడు మార్చు
గురునిందజేసి గుట్టెరుంగనివాడు
యమునిబాధనందు క్రమముగాను
తేనెలోని ఈగ తెరగున నగునయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురునితోడ బొందు కూడియుండినవాడు మార్చు
గురునితోడ బొందు కూడియుండినవాడు
చేరి బ్రహ్మనంటి చెలగియుండు
మరుగు తెలిసెనేని మర్మంబు లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురునిశిక్షలేక గురుతెట్లు కల్గునో మార్చు
గురునిశిక్షలేక గురుతెట్లు కల్గునో
అజునికైన వాని యబ్బకైన
తాళపుచెవిలేక తలుపెట్టులూడునో!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురుల పరమ గురుని గురుతుగా తెలియక మార్చు
గురుల పరమ గురుని గురుతుగా తెలియక
గురువు తానుయుండు గ్రుడ్డిరీతి
గురువునకు గురువైన గురువు ప్రాణేశుండు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురువు చిల్లగింజ కుంభ మీదేహంబు మార్చు
గురువు చిల్లగింజ కుంభ మీదేహంబు
ఆత్మ కలుషవంక మడుగుఁబట్టఁ
దెలిసి నిలిచెనేని దివ్యామృతంబురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురువు తానయైన హరిని తాఁ జూచును మార్చు
గురువు తానయైన హరిని తాఁ జూచును
బ్రహ్మలోక మతఁడు పాఱఁజూచు
శిష్యు నరసిపట్టి చీఁకటిఁ బాపురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురువు శిష్యుడనగ కొసలెట్లు మొదలెట్టు మార్చు
గురువు శిష్యుడనగ కొసలెట్లు మొదలెట్టు
గురువు శిష్యుడనెడి గురుతులెట్లు
గురున కుండదగిన పరువు లేకుండిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురువు సెప్పువిద్య గురువునకును దెలియు మార్చు
గురువు సెప్పువిద్య గురువునకును దెలియు
గురువుసెప్పు విద్య గురునయెఱుఁగు
గురువుమహిమ పరమగురునకుఁదెలియును
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురువుఁగూడుఁజేసి గుణము వత్తిగఁజేసి మార్చు
గురువుఁగూడుఁజేసి గుణము వత్తిగఁజేసి
సరవిఁగర్మఁ జమితి సమురుఁ జేసి
మూల నొక్కజ్యోతి ముట్టించి చూడరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురువుగలుగునాత్మ గురుతెరుంగుదమని మార్చు
గురువుగలుగునాత్మ గురుతెరుంగుదమని
కాలమెల్లరిత్త గడపిరయ్య
గురువుదొరుకునపుడు కూలునీ దేహంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
గురువునకును పుచ్చకూరైన నియ్యరు మార్చు
గురువునకును పుచ్చకూరైన నియ్యరు
అరయ వేశ్యకిత్తు రర్థమెల్ల
గురుఁడు వేశ్యకన్న గుణహీనుఁ డేమొకో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గురువులేక విద్య గుఱుతుగా దొరకదు మార్చు
గురువులేక విద్య గుఱుతుగా దొరకదు
నృపతిలేక భూమి నియతిగాదు
గురువు విద్యలేక గురుతర ద్విజుఁడౌనె
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
గుఱుతు తిథులవలనఁ గులమెల్లఁ జెడిపోయె మార్చు
గుఱుతు తిథులవలనఁ గులమెల్లఁ జెడిపోయె
స్త్రీల నడతవలన సిగ్గుపోయె
ఏహ్యపల్వలముల నిలయెల్లఁ జెడిపోయె
చాన్లవలన బ్రతుకు సమయు వేమా!