పురుషోత్తమప్రాప్తి యోగము
| భగవద్గీత - తెలుగు అనువాదము (పురుషోత్తమప్రాప్తి యోగము) | సంస్కృత శ్లోకములు→ |
ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమశ్వత్థం
మార్చుశ్రీ భగవానుడన్నాడు:మొదలు పైకి శాఖలు క్రిందకు ఉన్న అశ్వత్థానిని అవ్యయమైనదని పెద్దలు చెప్తారు. దాని ఆకులు ఛందస్సులు. దీనిని ఎరిగినవాడు వేదాలను ఎరిగినట్లే.
అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖా
మార్చుదానికొమ్మలు క్రిందికి పైకి విస్తరించుకొని ఉన్నాయి. గుణాలచే పెరుగుతాయి. విషయ వస్తువులనే చిగుళ్ళు కలవి. కర్మలలో బంధిస్తాయి. దాని వేళ్ళు క్రింద బాగా పాతుకొని మనుష్య లోకం అంతా వ్యాపించి కర్మలతో బంధిస్తాయి.
న రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే
మార్చుదాని రూపము ఆ ప్రకారము(తల క్రింద ఉండే చెట్టులా)ఇక్కడ కనిపించదు. దాని మొదలూ, తుదీ, ఆధారము ఏవీ కనిపించదు. గట్టిగా పాతుకు పోయిన ఈ అశ్వత్థానిని దృఢమైన అసంగ భావమనే ఆయుధంతో ఛేధించి,
తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం
మార్చుఆ తరవాత ఎక్కడికి పోతే మరలా తిరిగి రారో ఆ స్థానాన్ని వెదకాలి. ఎవరినుండి ఈ పురాతన సృష్టి కార్యము ప్రారంభము ఐనదో , ఆ ఆది పురుషుణ్ణే నేను శరణు వేడుతాను.
నిర్మానమోహా జితసఙ్గదోషా
మార్చుమానవ మోహాన్ని త్యజించిన వాళ్ళూ, సంగదోషాన్ని జయించిన వాళ్ళూ, సదా ఆత్మ జ్ఞానంలో నిమగ్నమైన వారు, విషయ వాంఛలన్నీ వెనుకకు మరలించిన వాళ్ళూ, సుఖ దుఃఖాలనే ద్వందాలనుండి విముక్తులైన వారు, మూఢత్వము పోయి అవ్యయ పదాన్ని చేరు కుంటారు.
న తద్భాసయతే సూర్యో
మార్చుఆ పదాన్ని సూరుడు, చంద్రుడు, అగ్ని వెలిగించరు. ఎక్కడకు వెళితే తిరిగి రారో అది నా పరమ ధామము.
మమైవాంశో జీవలోకే
మార్చుసనాతనమైన నా అంశే జీవలోకములో జీవుడిగా మారి, ప్రకృతినుండి మనస్సుతో కూడిన ఆరు ఇంద్రియాలను ఆకర్షిస్తుంది.
శరీరం యదవాప్నోతి
మార్చుఈశ్వరుడు శరీరాన్ని పొందినప్పుడూ, విడిచినప్పుడూ వాయువు పూలలోంచి వాసనను తీసుకుపోయే విధముగా ఈ ఆరింటిని తీసుకొని ప్రయాణిస్తాడు.
శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం
మార్చుచెవీ, ముక్కూ, కన్నూ, నాలుకాచర్మమూ, మనస్సు వీటిని అధిష్టించి జీవుడు విషయాలను అనుభవిస్తాడు.
ఉత్క్రామన్తం స్థితం వాపి
మార్చుశరీరము నుండి నిష్క్రమించేటప్పుడు కానీ, శరీరంలో ఉన్నప్పుడు కానీ విమూఢులు ఈయనను చూడరు. జ్ఞానులు మాత్రమే చూస్తారు.
యతన్తో యోగినశ్చైనం
మార్చుసాధన చేసే యోగులు తమ ఆత్మలో ఉన్న భగవదంశను చూడకలరు. మస్సు పరిపక్వము కాని వారు వివేకహీనులు సరైన జ్ఞానము లేనందువలన సాధన చేసినా చూడలేరు.
యదాదిత్యగతం తేజో
మార్చుజగత్తు నంతటినీ వెలిగించే సూర్యునిలో, చంద్రునిలో, అగ్నిలో ఉన్న తేజస్సు ఏదో అది నాదని తెలుసుకో.
గామావిశ్య చ భూతాని
మార్చుభూమిలోనికి ప్రవేశించి ప్రాణులందరిని నేను నా శక్తితో భరిస్తాను. ఇంకా రసాత్మకుడైన చంద్రుడిని అయి ఓషధులన్నింటికీ పుష్టి ని ఇస్తాను.
అహం వైశ్వానరో భూత్వా
మార్చునేను వైశ్వానరుణ్ణి అయి ప్రాణుల శరీరాన్ని ఆశ్రయించి, ప్రాణ ఆపానములతో కలిసి నాలుగు రకముల అన్నాన్ని ఆరగిస్తాను.
సర్వస్య చాహం హృది సంనివిష్టో
మార్చుఇక నేను అందరి హృదయాలలో ప్రవేశించి ఉన్నాను. నానుండే జ్ఞానము, జ్ఞాపకము, మరుపూ కలుగుతాయి. అన్ని వేదాల ద్వారా తెలియబడవలసిన వాడిని నేనే, వేదాంతాన్నిచేసిన వాడిని, వేదాన్ని తెలుసుకునే వాడిని కూడా నేనే.
ద్వావిమౌ పురుషౌ లోకే
మార్చుశరీరం అనబడు లోకములో క్షరుడూ, అక్షరుడు అనే ఇద్దరు పురుషులు ఉన్నారు. అందులో క్షర పురుషున్ని జీవాత్మ గానూ , అక్షర పురుషున్ని ఆత్మగానూ చెప్పారు. ప్రతి శరీరంలోనూ జీవాత్మ(క్షరుని) తోపాటు అక్షరుడైన ఆత్మ కూటస్థంగా వున్నాడు.
దీనికి ఉదాహరణ , "అఖిల జీవసంగ ఆత్మలింగ" అనే బ్రహ్మంగారి ఆత్మజ్ఞాన పద్యాల మకుటం.
ఉత్తమః పురుషస్త్వన్యః
మార్చుఉత్తమ పురుషుడు వేరే ఉన్నాడు. అతడిని పరమాత్మ అంటారు. నాశనము లేని ఆ ఈశ్వరుడు మూడు లోకాలలో ప్రవేశించి వాటిని భరిస్తాడు.
యస్మాత్క్షరమతీతోऽహమక్షరాదపి
మార్చునేను క్షరానికి అతీతుడిని మరియు, అక్షరుడికన్నా కూడా ఉత్తముడినికనుక ఈ లోకములోనూ వేదములోనూ పురుషోత్తముడిగా కీర్తింపబడ్డాను.
యో మామేవమసంమూఢో
మార్చుఅర్జునా! పురుషోత్తముడిని అయిన నన్ను ఈ విధముగా ఏ జ్ఞాని తెలుసుకుంటాడో, అతడు సర్వమూ తెలిసిన వాడై అన్ని విధములుగా నన్ను సేవిస్తాడు(పొందుతాడు).
ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రమిదముక్తం
మార్చుభారతా అలా గోప్యమైన ఈ శాస్తం నాచే చెప్పబడినది. దీనిని అర్ధము చేసుకుంటే బుద్ధిమంతుడూ కృతకృత్యుడూ ఔతాడు.
| భగవద్గీత - తెలుగు అనువాదము | సంస్కృత శ్లోకములు→ |