అథ చతుర్దశోऽధ్యాయః
| భగవద్గీత సంస్కృతము (అథ చతుర్దశోऽధ్యాయః) | తెలుగు అనువాదము→ |
అథ చతుర్దశోऽధ్యాయః - గుణత్రయవిభాగయోగః
శ్రీభగవానువాచ|
పరం భూయః ప్రవక్ష్యామి జ్ఞానానాం జ్ఞానముత్తమమ్|
యజ్జ్ఞాత్వా మునయః సర్వే పరాం సిద్ధిమితో గతాః|| 14-1 ||
ఇదం జ్ఞానముపాశ్రిత్య మమ సాధర్మ్యమాగతాః|
సర్గేऽపి నోపజాయన్తే ప్రలయే న వ్యథన్తి చ|| 14-2 ||
మమ యోనిర్మహద్ బ్రహ్మ తస్మిన్గర్భం దధామ్యహమ్|
సమ్భవః సర్వభూతానాం తతో భవతి భారత|| 14-3 ||
సర్వయోనిషు కౌన్తేయ మూర్తయః సమ్భవన్తి యాః|
తాసాం బ్రహ్మ మహద్యోనిరహం బీజప్రదః పితా|| 14-4 ||
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి గుణాః ప్రకృతిసమ్భవాః|
నిబధ్నన్తి మహాబాహో దేహే దేహినమవ్యయమ్|| 14-5 ||
తత్ర సత్త్వం నిర్మలత్వాత్ప్రకాశకమనామయమ్|
సుఖసఙ్గేన బధ్నాతి జ్ఞానసఙ్గేన చానఘ|| 14-6 ||
రజో రాగాత్మకం విద్ధి తృష్ణాసఙ్గసముద్భవమ్|
తన్నిబధ్నాతి కౌన్తేయ కర్మసఙ్గేన దేహినమ్|| 14-7 ||
తమస్త్వజ్ఞానజం విద్ధి మోహనం సర్వదేహినామ్|
ప్రమాదాలస్యనిద్రాభిస్తన్నిబధ్నాతి భారత|| 14-8 ||
సత్త్వం సుఖే సఞ్జయతి రజః కర్మణి భారత|
జ్ఞానమావృత్య తు తమః ప్రమాదే సఞ్జయత్యుత|| 14-9 ||
రజస్తమశ్చాభిభూయ సత్త్వం భవతి భారత|
రజః సత్త్వం తమశ్చైవ తమః సత్త్వం రజస్తథా|| 14-10 ||
సర్వద్వారేషు దేహేऽస్మిన్ప్రకాశ ఉపజాయతే|
జ్ఞానం యదా తదా విద్యాద్వివృద్ధం సత్త్వమిత్యుత|| 14-11 ||
లోభః ప్రవృత్తిరారమ్భః కర్మణామశమః స్పృహా|
రజస్యేతాని జాయన్తే వివృద్ధే భరతర్షభ|| 14-12 ||
అప్రకాశోऽప్రవృత్తిశ్చ ప్రమాదో మోహ ఏవ చ|
తమస్యేతాని జాయన్తే వివృద్ధే కురునన్దన|| 14-13 ||
యదా సత్త్వే ప్రవృద్ధే తు ప్రలయం యాతి దేహభృత్|
తదోత్తమవిదాం లోకానమలాన్ప్రతిపద్యతే|| 14-14 ||
రజసి ప్రలయం గత్వా కర్మసఙ్గిషు జాయతే|
తథా ప్రలీనస్తమసి మూఢయోనిషు జాయతే|| 14-15 ||
కర్మణః సుకృతస్యాహుః సాత్త్వికం నిర్మలం ఫలమ్|
రజసస్తు ఫలం దుఃఖమజ్ఞానం తమసః ఫలమ్|| 14-16 ||
సత్త్వాత్సఞ్జాయతే జ్ఞానం రజసో లోభ ఏవ చ|
ప్రమాదమోహౌ తమసో భవతోऽజ్ఞానమేవ చ|| 14-17 ||
ఊర్ధ్వం గచ్ఛన్తి సత్త్వస్థా మధ్యే తిష్ఠన్తి రాజసాః|
జఘన్యగుణవృత్తిస్థా అధో గచ్ఛన్తి తామసాః|| 14-18 ||
నాన్యం గుణేభ్యః కర్తారం యదా ద్రష్టానుపశ్యతి|
గుణేభ్యశ్చ పరం వేత్తి మద్భావం సోऽధిగచ్ఛతి|| 14-19 ||
గుణానేతానతీత్య త్రీన్దేహీ దేహసముద్భవాన్|
జన్మమృత్యుజరాదుఃఖైర్విముక్తోऽమృతమశ్నుతే|| 14-20 ||
అర్జున ఉవాచ|
కైర్లిఙ్గైస్త్రీన్గుణానేతానతీతో భవతి ప్రభో|
కిమాచారః కథం చైతాంస్త్రీన్గుణానతివర్తతే|| 14-21 ||
శ్రీభగవానువాచ|
ప్రకాశం చ ప్రవృత్తిం చ మోహమేవ చ పాణ్డవ|
న ద్వేష్టి సమ్ప్రవృత్తాని న నివృత్తాని కాఙ్క్షతి|| 14-22 ||
ఉదాసీనవదాసీనో గుణైర్యో న విచాల్యతే|
గుణా వర్తన్త ఇత్యేవం యోऽవతిష్ఠతి నేఙ్గతే|| 14-23 ||
సమదుఃఖసుఖః స్వస్థః సమలోష్టాశ్మకాఞ్చనః|
తుల్యప్రియాప్రియో ధీరస్తుల్యనిన్దాత్మసంస్తుతిః|| 14-24 ||
మానాపమానయోస్తుల్యస్తుల్యో మిత్రారిపక్షయోః|
సర్వారమ్భపరిత్యాగీ గుణాతీతః స ఉచ్యతే|| 14-25 ||
మాం చ యోऽవ్యభిచారేణ భక్తియోగేన సేవతే|
స గుణాన్సమతీత్యైతాన్బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే|| 14-26 ||
బ్రహ్మణో హి ప్రతిష్ఠాహమమృతస్యావ్యయస్య చ|
శాశ్వతస్య చ ధర్మస్య సుఖస్యైకాన్తికస్య చ|| 14-27 ||
ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే
గుణత్రయవిభాగయోగో నామ చతుర్దశోऽధ్యాయః|| 14 ||
| భగవద్గీత సంస్కృతము | తెలుగు అనువాదము→ |