ప్రపంచ చరిత్ర

by చింతా దీక్షితులు

ప్రపంచ చరిత్ర

(మొదటి భాగము)

(1)

రచన

జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ

అనువాదము

శ్రీ చింతా దీక్షితులు.

ప్రకాశకులు:

కల్చరల్ బుక్స్ లిమిటెడ్

మద్రాసు - 11

వెల రూ. 1 - 4 - 0

సంస్కృతి ప్రచురణ -31

తృతీయ ముద్రణ

ప్రకాశకులు:

కల్చరల్ బుక్స్ లిమిటెడ్.

మద్రాసు - 11

[అన్ని హక్కులు ప్రకాశకులవి.]

Printed by Swathanthra Press Madras - 11

For Cultural Books Ltd Madras - 11

రచయిత

జననం 1889. కాశ్మీర బ్రాహ్మణులు. తండ్రి మోతీలాల్ నెహ్రూ. ......... న్యాయవాది. తల్లి స్వరూపరాణి. జన్మస్థానం ప్రయాగ. అలహాబాద్ ఇంటివద్ద కొంతకాలం ప్రైవేటు చదువుకొని హారోరో, కేంబ్రిడ్జి విశ్వవిద్యాలయంలోని ట్రినిటీ కళాశాలలో విద్య నభ్యసించారు. అలహాబాద్ హైకోర్టులో న్యాయవాదిగా జీవితాన్ని ప్రారంభించారు. 1918 ఇండియన్ హోమ్‌రూల్ లీగుకు కార్యదర్శి అయినారు. 1918 నుంచి అఖిలభారత కాంగ్రెస్ సభలో సభ్యుడుగా నున్నారు. 1921 లో మొదటిసారి కారాగృహవాసా న్ననుభవించారు. ఇప్పటికి ఎనిమిదిమారులు శ్రీకృష్ణజన్మస్థానాన్ని చూచివచ్చారు. 1929 లో కాంగ్రెస్ కార్యదర్శి అయినారు. 1930 లోను 1936, 37, 46 లలోనూ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షులయినారు. వివాహితులు. భార్య కమలా నెహ్రూ చనిపోయింది. కొడుకులు లేరు. ఒక్కతే కుమార్తె-ఇందిరా గాంధీ. చెల్లెండ్రిద్దరు-విజయలక్ష్మీ పండిట్, శ్రీకృష్ణ హరిసింగ్

ఈయన గొప్ప ప్రజాస్వామ్యవాది. ఆంగ్లంలో అనేక గ్రంథాలను రచించినారు. వీరి రచనలో 'సోవియట్ రష్యా

విషయసూచిక

జన్మదిన లేఖ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

1. సంవత్సరాది బహుమానము . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

2. చరిత్ర మనకేమి బోధించును? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25

3. ఇంకిలాబ్ జిందబాద్ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

4. ఆసియా : యూరోపు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

5. ప్రాతనాగరికతలు : మన వారసత్వము . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

6. హెల్లనీలు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

40

7. గ్రీకుల నగరరాజ్యములు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

8. పడమటి ఆసియాలోని సామ్రాజ్యములు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

9. వ్రాత సంప్రదాయముల భారము . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

10. ప్రాచీన హిందూస్థానమున గ్రామపంచాయతులు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

11. వేయి సంవత్సరముల చీనాచరిత్ర . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

12. ప్రాచీనకాలము పిలుచు పిలుపు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

13. ధన మెచ్చటికి పోవును? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76

14. క్రీస్తుకు పూర్వము ఆరవ శతాబ్ది : మతము . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

82

15. పర్షియా : గ్రీసు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

16. హెల్లాసు మహత్తర ప్రతిభ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

17. ప్రసిద్ధవిజేత, కాని దురహంకారపూరితుడగు యువకుడు . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

103

18. చంద్రగుప్తమౌర్యుడు : అర్థశాస్త్రము . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

109



మా మాట

పండిట్ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూగారు తమపుత్రిక ఇందిర విద్యాభ్యాసంలో యేవిధంగానూ తోడ్పడలేక పోయారు. దేశరాజకీయాల్లో పాల్గొంటూ, అడప దడప కారాగారంలో వుండడంతో తీరికేలేకపోయింది. జైల్లో తీరిక నుపయోగించుకొని కుమార్తెకు ప్రపంచచరిత్రను లేఖల రూపంగా వ్రాశారు. ఈ లేఖలు బాల, బాలికలందరూ ప్రపంచచరిత్రను అర్థం చేసికొనుటకు ఉపయోగపడేటట్లు వ్రాశారు. 1933-35 లలో వ్రాసిన లేఖ లివి. ఆంగ్ల మూలం 1935 లో ముద్రింపబడింది. ఇప్పటికి 12 ఏండ్లు దాటినా యింత దనుక యీ పుస్తకం తెనుగులో రాకపోవడం చింతనీయం.

మే మడుగగానే ఈ ‘ప్రపంచ చరిత్ర’ను ఆంధ్రీకరించి, ప్రచురించడానికి అనుమతి నిచ్చిన రచయితకు, గృహాచ్ఛిద్రా లెన్నో వున్నా శ్రమయనక యీ 1000 పేజీల పుస్తకం అనువాదానికి పూనుకొని సాయపడిన మిత్రులు శ్రీ చింతా దీక్షితులుగారికీ మా కృతజ్ఞతాపూర్వక వందనములు.

ప్రకాశకులు

1. 4. 1950.

నాయిని జైలునుంచి

ఉపోద్ఘాతము

ఈ జాబులు ఎప్పుడు, ఎక్కడ ప్రకటింపబడునో, అసలు ప్రకటింపబడునో లేదో చెప్పజాలను. నేటి ఇండియాలో పరిస్థితులు వింతగా ఉన్నవి. భావిని సూచించుట కష్టము. రేపు ఏమి జరుగునో తెలియదు కాబట్టి సావకాశ మున్నప్పుడే ఈ పంక్తులు వ్రాయుచున్నాను.

చరిత్రాత్మకమగు ఈ లేఖావళి వ్రాసినందుకు క్షమాపణ, సంజాయిషి చెప్పుకొనవలసియున్నది, శ్రమ తీసికొని ఈ లేఖలు చదువువారికి అందు బహుశా క్షమాపణయు, సంజాయిషీయును గోచరించును. ముఖ్యముగా చదువరులు తుట్టతుది జాబు^[1]ను చదువుదురుగాక, ఈ తలక్రిందుల ప్రపంచములో చివర నుండి మొదలు పెట్టుటకూడ మంచిదే.

ఈ జాబులు పెరిగినవి. ఈ పద్ధతిప్రకారము వ్రాయవలె నని నిర్ణయము చేసికొని వ్రాసినవి కా వీ జాజులు. ఈ జాబు లింతగ్రంథ మగుసని నే ననుకోలేదు. సుమారు ఆరుసంవత్సరములక్రితము, మా అమ్మాయికి పదిసంవత్సరముల వయస్సు వచ్చినప్పుడు, ప్రపంచము యొక్క తొలిదశనుగూర్చి సులభముగా, సంగ్రహముగా కొన్ని జాబులు వ్రాసియుంటిని. ఈ తొలిజాబులు పిమ్మట గ్రంథరూపమును ధరించెను. ప్రజ లాగ్రంథము నాదరించిరి. ఇట్టి జాబుల నింకను వ్రాయవలెనని అనుకొనుచుంటిని. రాజకీయములలో నిరంతరము మునిగితేలు నా కట్టి సావకాశము చిక్కలేదు. చెరసాల నా కట్టి సావకాశము నిచ్చినది. అట్టి సావకాశమును నేను వినియోగించుకొంటిని.

చెరలో జీవనము గడపుటవలన లాభములు లేకపోలేదు. విశ్రాంతి, కొంతవరకు నిస్సంగత్వము చేకూరును. ఇబ్బందులు అందరికిని తెలిసినవే. పుస్తకభాండాగారము లుండవు. మనము సలహాకోరు నిఘంటువులవంటి గ్రంథములు కారాగారబద్దుని వశమునం దుండవు. ఈ సందర్భములలో ఏ విషయమునుగూర్చి వ్రాయుట యన్నను, ఆందు ముఖ్యముగా చరిత్రను గూర్చి వ్రాయుట తెలివితక్కువ. సాహసముతో కూడుకొన్న పని. నా వద్దకు కొన్ని గ్రంథములు వచ్చెను. కాని వాటిని నావద్దనుంచుకొనుటకు వీలు లేదు. అవి వచ్చినట్లే వెళ్ళినవి. పన్నెండు సంవత్సరముల క్రితము, తోడి దేశస్థులగు స్త్రీపురుషు లనేకులవలెనే నేనును కారాగార యాత్రలు చేయ మొదలిడినప్పుడు, నేను చదివిన గ్రంథములనుండి ముఖ్యాంశములు వ్రాసి పెట్టుకొనుట ఆలవాటుచేసితిని. నా నోటుపుస్తకముల సంఖ్య నానాటికి పెరుగజొచ్చెను. నే నీ జాబులు వ్రాయ మొదలిడినప్పుడవి నాకు ఉపయోగించినవి. ఇతర గ్రంథములును నాకు ఎక్కువగా సహాయము చేసినవి. వానిలో తప్పనిసరిగా చెప్పుకోదగ్గది హెచ్. జి. వెల్సువ్రాసిన "చరిత్రసంగ్రహము". కాని సలహాకు మంచి గ్రంథములు లేకుండుట ఇబ్బందిగానే ఉండెను. ఇందువల్లనే కొన్ని విషయములు దాటి చేయవలసి వచ్చెను. కొన్ని కాలములు దాటివేయవలసివచ్చెను.

ఈ జాబులు మాఅమ్మాయి చచువుకొనుట కుద్దేశింపబడినవి. మా అమ్మాయి చదువుటకుమాత్రమే ఉద్దేశింపబడిన ఆంతరంగికవిషయము లిందు కలవు. వాటి నేమి చేయవలేనో నాకు తోచుటలేదు. తొలగించుట సులభముకాదు. కాబట్టి వాటిని ముట్టుకొనకుండ ఉంచివేసితిని. చేయుటకు చేతినిండ పని లేనప్పుడు మనమంతర్ముఖులమగుదుము. మనస్సు వివిధ స్థితులలో తిరుగాడుచుండును. మారుచున్న వివిధమనస్థితు లీజాబులలో స్పష్టముగా కానవచ్చుచుండునని నా యూహ. చరిత్రకారులు విషయపరముగ చరిత్రను వ్రాయుదురు. నేనట్లు చేయలేకపోతిని. నేను చరిత్రకారుడ నని చెప్పుకొనుటలేదు. ఇందు చిన్నపిల్లలకు పనికివచ్చు సులభ విషయములును, అప్పుడప్పుడు పెద్దల అభిప్రాయముల చర్చలును అసహజముగా కలిసియున్నవి. పునరుక్తు లనేకమున్నవి. నిజమునకు ఈ జాబులందలి దోషముల కంతము లేదు. ఇది లోతుకుపోకుండ పైపైని స్పృశించుచు చెప్పుకొనిపోయిన సంక్షేపచారిత్రక విషయములు మాత్రమే. రకరకముల గ్రంథములనుండి నేను నా అభిప్రాయములను, యదార్థవిషయములను సంగ్రహించితిని. అనేక దోషము లిందు వచ్చి పడ్డవి. సమర్దుడగు చరిత్రజ్ఞునిచే ఈ జాబులను చదివించి సరిచేయించవలె నని నా ప్రథమోద్దేశము. కాని నేను కారాగారము విడిచి బయటనున్నది కొద్దికాలమే అగుటచే అట్టి ఏర్పాట్లు చేయుటకు నాకు సావకాశము చిక్కలేదు.

ఈ జాబులలో నేను తరుచు నా అభిప్రాయములను నిర్మొగమాటముగా, ఖచ్చితముగా చెప్పియుంటిని. ఆ యభిప్రాయములు సరియైన వనియే నా యభిప్రాయము. కాని నే నీజాబులు వ్రాయుచున్నప్పుడే చరిత్రనుగూర్చిన నాయభిప్రాయములు క్రమముగా మారజొచ్చెను. నేడు అవి మరల వ్రాయవలసివచ్చినయెడల వేరొక విధముగా వ్రాయుదును. లేదా, వేరువిషయములకు ప్రాధాన్యము నిత్తును. కాని వ్రాసినదానిని చింపివేసి మరల వ్రాయజాలను.

జనవరి 1, 1934.

జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ

పై వాక్యములు శ్రీ జవహర్లాల్ నెహ్రూ 1934 వ సంవత్సరమున వ్రాసియుండిరి.

తరువాత 1934 వ సంవత్సరమున నీ గ్రంథము తిరిగి ఇంగ్లాండులో ముద్రింపబడినది. అది జరుగుటకు ముందు గ్రంథకర్త గ్రంథము నంతయు సరిచూచెను. చాలభాగము తిరిగి వ్రాసెను. ఇందలి చరిత్రకథ 1938 సంవత్సరాంతముపరకు గ్రంథకర్తయే వ్రాసెను. ఈ కార్యములన్నియు కారాగారము వెలుపల నున్నప్పుడే జరిగినవి. ఉపోద్ఘాతములో దొరలినవని చెప్పిన దోషములన్నియు తొలగింపబడినవనుట స్పష్టము .

1939-వ సంవత్సరమున ప్రకటింపబడిన గ్రంథమునకే ఈ యనువాదము.

అనువాదకుడు

1. 196 వ జాబు.