నా జీవిత యాత్ర
ద్వితీయ ఖండము
యం. శేషాచలం అండ్ కో
మచిలీపట్టణం - మద్రాసు - సికింద్రాబాద్
NAA JEEVITA YATRA - VOL. II
(Autobiography of Andhra Kesari
Prakasam Pantulu in four Volumes)
By
TANGUTURI PRAKASAM
Publishers
M. SESHACHALAM & CO.
First Edition :
EMESCO POCKET BOOKS
July 1972
Cover Design :
BAPU
Printers :
KRANTI PRESS, Madras-1.
Distributors :
ANDHRA PRADESH BOOK DISTRIBUTORS,
RASHTRAPATHI ROAD, SECUNDERABAD
Price Rs. 2-50
Four Volumes bound in one hard Cover Edition Rs. 15/-
నా జీవిత యాత్ర:
ద్వితీయ ఖండం
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
176
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177
దేశీయ పాఠశాలలు, చరఖాకేంద్రాలు - పంచాయితీ కోర్టులు - పన్నుల నిరాకరణ విషయమై సంశయాలు.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
182
నాయకుల నిర్బంధాలు - త్రివిధ బహిష్కారం - ప్రిన్స్ ఆఫ్ వేల్స్ ' బాయ్కాట్ ' - లార్డ్ రీడింగ్ - రాజీప్రతిపాదనలు.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
187
నాయకులలో అభిప్రాయభేదాలు - సి.ఐ.డీ.లు - కంటనీరు తెప్పించిన వాజ్మూలం - అనుయాయులకు ఆదేశం - ఆంధ్రలో ఖద్దరు ఉద్యమం - అవతార పురుషుడనిపించిన గాంధీ - ర్యాలీ పంచాయితీ కోర్టు - పాలకుల దమన నీతి.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
194
లక్నో ఒప్పదం - ముల్తాన్ సంఘర్షణ, నా దర్యాప్తు - చక్రవర్తుల వారి వింత చర్య - షహజాన్పూర్ సంఘటన - అఖిలపక్ష మహాసభ - అధ్యక్షుని ' వాకౌట్ '
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
204
ఉద్యమ నాయకులు - పెదనంది పాడులో మిలటరీ మార్చ్ - టామీలకి మిరప పళ్ల విందు - విరమణకు మా సలహా - ప్రభుత్వానికి కనువిప్పు - గుణపాఠం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
211
పోలీసువారి జులుం - ఊరేగింపు నాయకత్వం - మామీద హిచ్కాక్ దావా - కోర్టుల విషయంలో గాంధీగారి సలహా - ఇరుకున పెట్టిన సుబ్బరామయ్య అపీలు - ప్రతిక్రియ.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
220
ప్రాణాలకు తెగించిన పర్యటన - సైనికశాసనం - అగంతకునితో గడిపిన రాత్రి - చెర్బల్ చేరీలో - భయోత్పాత పరిస్థితులు - అపూర్వసంఘటన- మూలకారణం - హిందూస్తాన్ సేవాదళం: సాంబమూర్తి నాయకత్వం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
220
విచిత్ర యుద్ధం - ఎర్ర చొక్కాల సేన - బ్రాహణత్వ ప్రదానం - అపూర్వదృశ్యం - జస్టిస్ పార్టీ వారి జస్టిస్ - పాలకుల మొండి పట్టు.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
220
గయా కాంగ్రెస్ లో మా విజయం - తిరిగిపోయిన ఆచారి గారు - నా రాజీనామా - శాసనోల్లంఘన ఉద్యమ విచా
రణ - గుంటూరులో దర్యాప్తు - "గార్డ్ ఆఫ్ ఆనర్" జోస్యం నిజమైంది - మధ్యమ వర్గావతరణ.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
248
నిరుత్సాహ పరిస్థితులు - ఆందోళన ప్రాముఖ్యం - మేమిచ్చిన హామీ - ఆంధ్రుల ముందంజ - ఒక ఉదాహరణ.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
253
వరద బాధితులకు సాహాయ్యం - కాంగ్రెసుకు ఖాదీడేరా - శాసనసభా ప్రవేశ వివాదం - రా. కాం అధ్యక్ష పదవికి రాజీనామా - వాలంటీరు పని - చివరికి జయం - మహర్షి ఆతిధ్యం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
260
బెల్గాం కాంగ్రెస్ అధ్యక్షత - స్వరాజ్యవాదులకు కాంగ్రెస్ అప్పగింత - కాన్పూరు కాంగ్రెస్ - ఎన్నికల సంరంభం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
263
మూసి వెయ్యమని సలహా - నా సమాధానం - నేనుపడ్డ మథన - ఆనాటి సంకల్పం - ముంచుకువచ్చిన పరిస్థితులు - బాపట్ల కోర్టులో దావా కథ - చరఖా సంఘం వారి షైలాక్ వ్యవహారం - గాంధీగారి సలహామీద దావా - నేను జామీనుదారునే - గోపాలశాస్త్రి తరహా - సి. ఆర్. దాస్ అతిథి మర్యాద - మహానాయకుడు.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
277
అకాలీల మీద ఆంక్ష -వైద్యశాల, వంటసాల - అకాలీ సత్యాగ్రహక్రమం - అహింసావ్రతం - ఉద్యమ విజయం - 'స్వరాజ్య' పలుకుబడి.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
282
స్వరాజ్య వాదుల విధానంలో మార్పు - మోతీలాల్ నెహ్రూ నాయకత్వం - పగటి కలల పరిసమాప్తి - పార్టీలో విభేదాలు - సబర్మతిలో జరిగిన రాజీ-పదవీ స్వీకరణ సమస్య.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
295
హిందూ వనితను కాపాడిన మహమ్మదీయస్త్రీ-సహజీవన సౌభాగ్యం - ఎన్నికలు తెచ్చిన ముప్పు - కాంగ్రెసు పరపతికి దెబ్బ - సింధు పర్యటన ముచ్చటలు - చేపలతో చెలికారం-అవకాశవాదులు రేపిన అల్లర్లు - బ్రిటిష్ వారు చేసిన తీరని ద్రోహం - మాలవ్యాజీ మనస్తాపం - మేకవన్నె పులులు - మీరట్ సంక్షోభం - కొట్లాటలపై కొట్లాటలు - ఐకమత్య సూచనలు - కలకత్తా ఘోరాలు.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
312
శాసనసభా ప్రవేశ కార్యక్రామం - కాంగ్రెసు పార్టీ అయిన స్వరాజ్య పార్టీ - ఆంధ్రుల రాజకీయ చైతన్యం - కేంద్ర సభకునా అభ్యర్థిత్వం - ప్రజల ఉత్సాహం - కాంగ్రెసు ఘన విజయం - కేంద్ర సభలో 42 గాంధీ టోపీలు - గౌహతీ కాంగ్రెస్ విశేషాలు - ఆప్తమిత్రుడు శ్రద్ధానంద - సాంబమూర్తి స్వాతంత్ర్య తీర్మానం - యు.పి. లో అపజయం - తప్పుడు అంచనా - పేలిన టపాకాయలు - గాంధీగారికి నా ప్రశ్న - ఢిల్లీ సందర్శనం - నాభా సమాచారం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
331
మదరాసు శాసన సభలో కాంగ్రెసు బలం - తెరవెనుక నాయకులు - డాక్టర్ సుబ్బరాయన్ స్వతంత్రపార్టీ - కాంగ్రెసు బురఖారాయళ్ళు - శాసన సభలో కాంగ్రెసు పక్షం - మూలపడిన విశ్వాసరాహిత్య తీర్మానం.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
కపటపు పార్లమెంట్ - ప్రతికూల కక్షల దుష్ఫలితాలు - రాజ్యాంగ సంస్కరణల వాయిదా - బ్రిటిషువారి పన్నాగం - అద్భుతమైన ఆరంభ విజయం - అవబోధం తక్కువైన ప్రజ.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
346
ఆర్థిక ప్రతిపాదనల ఆంతర్యం - ఊహాతీతమైన కారణాలు - కలిగే పరిణామాలు - తీవ్రవాదోపవాదాలు - ఓట్లకోసం డాన్సు పార్టీలు - తటస్థుల దగా.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
354
కన్సర్వేటివ్ల ఎత్తు - పూర్వరంగం - భేదోప్రాయం - 'చావు తెలివి' సమాచారం - ఇర్విన్ ప్రకటన - దేశీయుల నిరసన భావం - వైస్రాయిగారి విన్నపాలు - 'విభీషణాయిలూ' - బ్రిటిషువారి ఆశ.