వావిలాల సోమయాజులు సాహిత్యం-1
వావిలాల సోమయాజులు
సాహిత్యం-1
కవిత్వం
ఎమెస్కో
KAVITVAM
వావిలాల సోమయాజులు సాహిత్యం - 1
కవిత్వం
సంపాదకులు: డా. డి. చంద్రశేఖర రెడ్డి
ముద్రణ: మార్చి, 2018
మూల్యం: రూ. 500/-
ISBN: 978-93-86763-66-2
ముఖచిత్రం: స్టార్ మీడియా సర్వీసెస్, హైదరాబాద్
టైటిల్ డిజైన్: జి. పురుషోత్ కుమార్
ప్రింటర్స్ : రైతునేస్తం ప్రెస్, హైదరాబాదు.
ప్రచురణ
ఎమెస్కో బుక్స్ 1-2-7, బానూకాలనీ, గగనమహల్ రోడ్, దోమలగూడ, హైదరాబాద్ - 500029, తెలంగాణ. e-mail : emescobooks@yahoo.com, www.emescobooks.com
బ్రాంచ్ ఆఫీసు
ఎమెస్కో బుక్స్ 33-22-2, చంద్రం బిల్డింగ్స్ సి.ఆర్. రోడ్, చుట్టుగుంట విజయవాడ-520004, ఆంధ్రప్రదేశ్. ఫోన్ : 0866-2436643
e-mail : emescovja@gmail.com ముందుమాట
వావిలాల సోమయాజులు (19.1.1918 - 9.1.1992) గుంటూరు జిల్లా విప్రులపల్లె అగ్రహారంలో జన్మించారు. తండ్రి సింగరావధానులుగారు, తల్లి మాణిక్యాంబ గారు. నరసరావుపేట, గుంటూరులో వారి విద్యాభ్యాసం జరిగింది. భార్య కైకమ్మగారు.
సోమయాజులుగారు 1940-46 మధ్య గుంటూరులోని శ్రీ శారదానికేతన ప్రాచ్య కళాశాలలో ప్రధానాచార్యులుగా పనిచేశారు. ఆ తర్వాత 1976లో పదవీవిరమణ పొందేవరకు గుంటూరు హిందూ కళాశాలలో ఆంధ్రభాషోపన్యాసకులుగా పనిచేశారు.
సోమయాజులుగారి జీవితం పూర్తిగా సాహిత్య రచనకు, సాహిత్య ప్రచారానికే అంకితమై పోయింది. తనకు ఇరవయ్యేళ్లు నిండీ నిండకముందే సాహిత్య సంస్థలలో సభ్యుడిగా సాహిత్య సేవ ప్రారంభించారు. 1939 నుండి సాహితీ సమితి సభ్యులు. ఈ సమితికి సహాయ కార్యదర్శిగా, కార్యదర్శిగా వ్యవహరించారు. నవ్యసాహిత్య పరిషత్తుకు సహాయ కార్యదర్శి. 'ప్రతిభ' పత్రికకు రచనలను ఎంపిక చేసే నిర్ణాయక సంఘంలో సభ్యుడు. 1963-73 మధ్య ఒక దశాబ్దం పాటు ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ సభ్యులు.
సోమయాజులుగారు సంస్కృతాంధ్రాంగ్లాలలోను, హిందీలోను గొప్ప పండితులు. ఒక భాష నుండి మరొక భాషలోనికి అనువాదం చేయగలిగిన సమర్థత కలిగినవారు. వచనాన్నే కాదు పద్యాన్ని పద్యరూపంలోనే అనువదించడంలో సిద్దహస్తులు. ఆయన సహజంగానే కవి కావడంవల్ల అనువాదంలోనూ మూలకావ్యం లోని కవిత్వాంశను సంపూర్ణంగా ప్రదర్శించగలిగిన కవితా హృదయాన్ని సొంతం చేసుకున్నారు. సోమయాజులుగారి సాహిత్య సృజనా జీవితం బహువిపులమైంది. ఇరవై ఏళ్ల వయస్సులోనే ప్రారంభమైన వారి సాహిత్య సేవ జీవితాంతం కొనసాగింది. ఇంత బహుళంగా రచనలు చేసిన వారి సంఖ్య చాలా తక్కువ. అందులోనూ ఇన్ని ప్రక్రియలలో రచనలు చేసినవారు మరీ అరుదు. ఆయన కవిత్వం రాశారు. అందులో పద్యరచనలూ ఉన్నాయి, గేయ రచనలూ ఉన్నాయి. అతిసాధారణ వచనాన్ని కూడా అటు పద్యంలోనూ, ఇటు గేయంలోనూ ఇమిడ్చి మనోహరంగా రచింపగలిగిన శక్తి వారిది. నాటకాలు రాశారు, నాటికలు రాశారు. పద్య నాటికలు రాశారు, గేయనాటికలు రాశారు, సంగీత రూపకాలు రచించారు. శ్రవ్య నాటికలు రాశారు. నవలలు రాశారు. ఆంగ్లం నుండి నాటకాలూ, నవలలూ అనువదించారు. వీటిలో షేక్స్పియర్ నాటకానువాదాలు తెలుగులో వావిలాల వారివే బహుజనాదరణ పొందాయి. హిందీ నుండి మహాకవి జయశంకర ప్రసాద్ కావ్యాలు 'కామాయని', 'ఆంసూ' లను అతిమధురంగా పద్యకావ్య రూపంలో అనువదించారు.
ప్రౌఢ కవి అయిఉండీ పిల్లలకోసం సరళవచనంలో నవలలూ, దేశనాయకుల, దేశభక్తుల, చారిత్రక వ్యక్తుల, కవుల జీవిత గాథలూ రచించారు.
ఆయన పద్యరచన ఎంత విపులమో గద్యరచనకూడా అంతే విపులం. కథలు, జీవితగాథలు, నాటకాలు, నవలలను పక్కన బెడితే ఆయన సృష్టించిన వ్యాస సాహిత్యం అపారం. పరిశోధనాత్మక వ్యాసాలెన్నో రచించిన సోమయాజులుగారు సృజనాత్మక వ్యాసాలూ విస్తృతంగా రాశారు. ఆయన ఎంపిక చేసుకున్న విషయాలే మనల్ని విస్మయ పరుస్తాయి. డజనుకు పైగా వ్యాసాలు వివాహం పైనే అంటే ఆయనకు ప్రజల సాంఘిక జీవనం మీద, ఆచార వ్యవహారాల మీద ఉన్న పట్టును, అవగాహనను మనం అర్థం చేసుకోవచ్చు, మూడుపదుల వయస్సులో ఆయన వాత్స్యాయన కామసూత్రాలపై సాతవాహన సంచికలో రాసిన బృహద్వ్యాసం నేటికీ పరిశోధన వ్యాసానికి ఉదాహరణ ప్రాయంగా నిలుస్తుంది. ఆయన ఏమి రాసినా అది ప్రామాణికమే. తాను చెప్పే ప్రతి విషయానికీ ఆయన ఆధారం చూపుతారు. సోమయాజులు గారి రచనలకు మరోపార్శ్వం కూడా ఉంది. ఆధ్యాత్మికంగా భారతీయ దార్శనికతా ప్రియుడైన ఆయన బహాయీ సాహిత్యాన్ని అనువదించారు. క్రైస్తవ రచనలను అనువదించారు.
సోమయాజులుగారు ఇంగ్లీషులో కూడా కొన్ని వ్యాసాలు రచించారు.
సాహిత్యాచార్య, సాహిత్యరత్న, సాహిత్య బంధు, మధురకవి, కవి భూషణ, కుమార ధూర్జటి, పద్యవిద్యాధర వంటి అనేక బిరుదాలతో ఆంధ్ర సాహిత్యలోకం వావిలాల సోమయాజులు గారిని సమ్మానించింది. ఈ బిరుదులు ఆయన రచయితగా ఒకవైపు, సాహిత్య సేవకుడుగా మరోవైపు చేసిన కృషికి అద్దం పడతాయి.
ఐదు దశాబ్దాలకు పైబడిన సాహిత్య జీవితంలో సోమయాజులుగారు చేసిన అసంఖ్యాక రచనల్లో ఎన్నో అలభ్యంగా ఉండిపోయాయి. కొన్ని అముద్రితాలుగా ఉండిపోయాయి. లభించిన రచనల్లో ముద్రితా ముద్రితాలన్నింటిని కలిపి ఇప్పుడు ఆయన లభ్యరచనల సమగ్ర సంపుటాలను ప్రచురించే ప్రయత్నం చేస్తున్నాం.
ఈ సంపుటులలో ఇది మొదటిది.
ఈ సంపుటంలోని శివలోకనము 1990లో పింగళి కాటూరి సాహిత్య పీఠం వారి ప్రచురణ. ఇందులో 9 కవితా ఖండికలున్నాయి. ఖండకావ్యాలు కొన్ని వివిధ పత్రికల్లో ప్రచురితాలు, మరికొన్ని ఆకాశవాణి కేంద్రాల నుండి ప్రసారితాలు; కొన్ని అముద్రితాలు.
భరతరస ప్రకరణం’ శ్రీమాన్ నీడామంగలం తిరువేంకటాచార్యులు వారి రచనకు గేయానువాదం. 'మహాకవుల మతం' రవీంద్ర కవితకు అనువాదం. గేయకవితలలో కొన్ని సోమయాజులు గారి స్వీయరచనలు. వీటిలో కొన్ని ముద్రితాలు, కొన్ని అముద్రితాలు. కొన్ని అనువాదాలు. గేయాలు ఆకాశవాణిలో ప్రసారితాలు.
‘ఉపాయనలు’ హరికథా పితామహులు ఆదిభట్ల నారాయణదాసు గారి ప్రశస్తిని కీర్తించే గేయరచన. 1990లో ప్రచురణ. 5 నీలకంఠ దీక్షితుల 'కలివిడంబన' శతకానికి తెలుగు పద్యానువాదం 'కలివిడంబనము'. 'ఆంధ్రకామాయని', 'కన్నీరు' హిందీ మహాకవి జయశంకర ప్రసాద్ కృతులు 'కామాయని' 'ఆంసూ' లకు పద్యానువాదాలు.
సోమయాజులు గారి పద్య శైలి పూర్వ మహాకవుల ఒరవడిలో నడుస్తుంది. అదే సమయంలో సరళంగా పాఠక హృదయాలకు సుబోధంగా ఉంటుంది. మనం సాధారణంగా సంభాషణల్లో వాడే భాషకు దగ్గరగా ఉన్నట్లనిపిస్తుంది. అందుకే ధారాళంగా చదివిస్తుంది. సాధారణంగా పద్యరచయితలందరికీ గేయ రచనమీద పట్టు ఉండదు. కవికి కొంత సంగీతజ్ఞానం ఉంటే తప్ప గేయం రక్తికట్టదు. వావిలాల సోమయాజులుగారు పద్యగేయ రచనలు రెండింటిలో సవ్యసాచి అనదగినవారు.
ఐదు దశాబ్దాలకు పైగా వివిధ ప్రక్రియల్లో - పద్య కవిత, గేయ కవిత, నాటకం, నవల, కథ, గేయ నృత్యనాటికలు, విమర్శ, సృజనాత్మక వ్యాసం - అవిరామంగా కృషి చేసి వేల పుటల సాహిత్యాన్ని సృజించిన గొప్ప కవి, విమర్శకుడు, నాటకకర్త రచనలు పాఠకలోకానికి అందుబాటులో లేకపోవడం క్షంతవ్యం కాదు. వావిలాల సోమయాజులు గారి లభ్యరచనలన్నింటినీ సంపుటాలుగా తెచ్చే మా యీ ప్రయత్నంలో వారి కుమారుల తోడ్పాటు ఎనలేనిది. ఈ సందర్భంగా వారికి మా కృతజ్ఞతలు.
డి. చంద్రశేఖర రెడ్డి
విషయసూచిక
| 9 |
| 73 |
| 289 |
| 333 |
| 395 |
| 425 |
| 457 |
| 681 |
| 749 |
This work is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0 license, which allows free use, distribution, and creation of derivatives, so long as the license is unchanged and clearly noted, and the original author is attributed.