శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 121
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 121) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
అయం పితామహేనొక్తొ రాజధర్మః సనాతనః
ఈశ్వరశ చ మహాథణ్డొ థణ్డే సర్వం పరతిష్ఠితమ
2 థేవతానామ ఋషీణాం చ పితౄణాం చ మహాత్మనామ
యక్షరక్షఃపిశాచానాం మర్త్యానాం చ విశేషతః
3 సర్వేషాం పరాణినాం లొకే తిర్యక్ష్వ అపి నివాసినామ
సర్వవ్యాపీ మహాతేజా థణ్డః శరేయాన ఇతి పరభొ
4 ఇత్య ఏతథ ఉక్తం భవతా సర్వం థణ్డ్యం చరాచరమ
థృశ్యతే లొకమ ఆసక్తం స సురాసురమానుషమ
5 ఏతథ ఇచ్ఛామ్య అహం జఞాతుం తత్త్వేన భరతర్షభ
కొ థణ్డః కీథృశొ థణ్డః కిం రూపః కిం పరాయణః
6 కిమ ఆత్మకః కదం భూతః కతి మూర్తిః కదం పరభుః
జాగర్తి స కదం థణ్డః పరజాస్వ అవహితాత్మకః
7 కశ చ పూర్వాపరమ ఇథం జాగర్తి పరిపాలయన
కశ చ విజ్ఞాయతే పూర్వం కొ ఽపరొ థణ్డసంజ్ఞితః
కిం సంస్దశ చ భవేథ థణ్డః కా చాస్య గతిర ఇష్యతే
8 [భ]
శృణు కౌరవ్య యొ థణ్డొ వయవహార్యొ యదా చ సః
యస్మిన హి సర్వమ ఆయత్తం స థణ్డ ఇహ కేవలః
9 ధర్మస్యాఖ్యా మహారాజ వయవహార ఇతీష్యతే
తస్య లొపః కదం న సయాల లొకేష్వ అవహితాత్మనః
ఇత్య అర్దం వయవహారస్య వయవహారత్వమ ఇష్యతే
10 అపి చైతత పురా రాజన మనునా పరొక్తమ ఆథితః
సుప్రణీతేన థణ్డేన పరియాప్రియ సమాత్మనా
పరజా రక్షతి యః సమ్యగ ధర్మ ఏవ స కేవలః
11 అదొక్తమ ఏతథ వచనం పరాగ ఏవ మనునా పురా
జన్మ చొక్తం వసిష్ఠేన బరహ్మణొ వచనం మహత
12 పరాగ ఇథం వచనం పరొక్తమ అతః పరాగ వచనం విథుః
వయవహారస్య చాఖ్యానాథ వయవహార ఇహొచ్యతే
13 థణ్డాత తరివర్గః సతతం సుప్రణీతాత పరవర్తతే
థైవం హి పరమొ థణ్డ్థొ రూపతొ ఽగనిర ఇవొచ్ఛిఖః
14 నీలొత్పలథల శయామశ చతుర్థంష్ట్రశ చతుర్భుజః
అష్ట పాన నైకనయనః శఙ్కుకర్ణొర్ధ్వ రొమవాన
15 జటీ థవిజిహ్వస తామ్రాస్యొ మృగరాజతనుచ ఛథః
ఏతథ రూపం బిభర్త్య ఉగ్రం థణ్డొ నిత్యం థురావరః
16 అసిర గథా ధనుః శక్తిస తరిశూలం ముథ్గరః శరః
ముసలం పరశుశ చక్రం పరాసొ థణ్డర్ష్టి తొమరాః
17 సర్వప్రహరణీయాని సన్తి యానీహ కాని చిత
థణ్డ ఏవ హి సర్వాత్మా లొకే చరతి మూర్తిమాన
18 భిన్థంశ ఛిన్థన రుజన కృన్తన థారయన పాటయంస తదా
ఘాతయన్న అభిధావంశ చ థణ్డ ఏవ చరత్య ఉత
19 అసిర విశసనొ ధర్మస తీక్ష్ణవర్త్మా థురాసథః
శరీగర్భొ విజయః శాస్తా వయవహారః పరజాగరః
20 శాస్త్రం బరాహ్మణమన్త్రశ చ శాస్తా పరాగ వచనం గతః
ధర్మపాలొ ఽకషరొ థేవః సత్యగొ నిత్యగొ గరహః
21 అసఙ్గొ రుథ్ర తనయొ మనుజ్యేష్ఠః శివం కరః
నామాన్య ఏతాని థణ్డస్య కీర్తితాని యుధిష్ఠిర
22 థణ్డొ హి భగవాన విష్ణుర యజ్ఞొ నారాయణః పరభుః
శశ్వథ రూపం మహథ బిభ్రన మహాపురుష ఉచ్యతే
23 యదొక్తా బరహ్మ కన్యేతి లక్ష్మీర నీతిః సరస్వతీ
థణ్డనీతిర జగథ ధాత్రీ థణ్డొ హి బహు విగ్రహః
24 అర్దానర్దౌ సుఖం థుఃఖం ధర్మాధర్మౌ బలాబలే
థౌర్భాగ్యం భాగధేయం చ పుణ్యాపుణ్యే గుణాగుణౌ
25 కామాకామావ ఋతుర మాసః శర్వరీ థివసః కషణః
అప్రసాథః పరసాథశ చ హర్షః కరొధః శమొ థమః
26 థైవం పురుషకారశ చ మొక్షామొక్షౌ భయాభయే
హింసాహింసే తపొయజ్ఞః సంయమొ ఽద విషావిషమ
27 అన్తశ చాథిశ చ మధ్యం చ కృత్యానాం చ పరపఞ్చనమ
మథః పరమాథొ థర్పశ చ థమ్భొ ధైర్యం నయానయౌ
28 అశక్తిః శక్తిర ఇత్య ఏవ మానస్తమ్భౌ వయయావ్యయౌ
వినయశ చ విసర్గశ చ కాలాకాలౌ చ భారత
29 అనృతం జఞాజ్ఞతా సత్యం శరథ్ధాశ్రథ్ధే తదైవ చ
కలీబతా వయవసాయశ చ లాభాలాభౌ జయాజయౌ
30 తీక్ష్ణతా మృథుతా మృత్యుర ఆగమానాగమౌ తదా
విరాథ్ధిశ చైవ రాధిశ చ కార్యాకార్యే బలాబలే
31 అసూయా చానసూయా చ ధర్మాధర్మౌ తదైవ చ
అపత్రపానపత్రపే హరీశ చ సంపథ విపచ చ హ
32 తేజః కర్మణి పాణ్డిత్యం వాక శక్తిస తత్త్వబుథ్ధితా
ఏవం థణ్డస్య కౌరవ్య లొకే ఽసమిన బహురూపతా
33 న సయాథ యథీహ థణ్డొ వై పరమదేయుః పరస్పరమ
భయాథ థణ్డస్య చాన్యొన్యం ఘనన్తి నైవ యుధిష్ఠిర
34 థణ్డేన రక్ష్యమాణా హి రాజన్న అహర అహః పరజాః
రాజానం వర్ధయన్తీహ తస్మాథ థణ్డః పరాయణమ
35 వయవస్దాపయతి కషిప్రమ ఇమం లొకం నరేశ్వర
సత్యే వయవస్దితొ ధర్మొ బరాహ్మణేష్వ అవతిష్ఠతే
36 ధర్మయుక్తా థవిజాః శరేష్ఠా వేథ యుక్తా భవన్తి చ
బభూవ యజ్ఞొ వేథేభ్యొ యజ్ఞః పరీణాతి థేవతాః
37 పరీతాశ చ థేవతా నిత్యమ ఇన్థ్రే పరిథథత్య ఉత
అన్నం థథాతి శక్రశ చాప్య అనుగృహ్ణన్న ఇమాః పరజాః
38 పరాణాశ చ సర్వభూతానాం నిత్యమ అన్నే పరతిష్ఠితాః
తస్మాత పరజాః పరతిష్ఠన్తే థణ్డొ జాగర్తి తాసు చ
39 ఏవం పరయొజనశ చైవ థణ్డః కషత్రియతాం గతః
రక్షన పరజాః పరజాగర్తి నిత్యం సువిహితొ ఽకషరః
40 ఈశ్వరః పురుషః పరాణః సత్త్వం విత్తం పరజాపతిః
భూతాత్మా జీవ ఇత్య ఏవ నామభిః పరొచ్యతే ఽషటభిః
41 అథథథ థణ్డ ఏవాస్మై ధరువమ ఐశ్వర్యమ ఏవ చ
బలే నయశ చ సంయుక్తః సథా పఞ్చ విధాత్మకః
42 కులబాహుధనామాత్యాః పరజ్ఞా చొక్తా బలాని చ
ఆహార్యం చాష్టకైర థరవ్యైర బలమ అన్యథ యుధిష్ఠిర
43 హస్తినొ ఽశవా రదాః పత్తిర నావొ విష్టిస తదైవ చ
థైశికాశ చారకాశ చైవ తథ అష్టాఙ్గం బలం సమృతమ
44 అష్టాఙ్గస్య తు యుక్తస్య హస్తినొ హస్తియాయినః
అశ్వారొహాః పథాతాశ చ మన్త్రిణొ రసథాశ చ యే
45 భిక్షుకాః పరాడ వివాకాశ చ మౌహూర్తా థైవచిన్తకాః
కొశొ మిత్రాణి ధాన్యం చ సర్వొపకరణాని చ
46 సప్త పరకృతిచాష్టాఙ్గం శరీరమ ఇహ యథ విథుః
రాజ్యస్య థణ్డ ఏవాఙ్గం థణ్డః పరభవ ఏవ చ
47 ఈశ్వరేణ పరయత్నేన ధారణే కషత్రియస్య హి
థణ్డొ థత్తః సమానాత్మా థణ్డొ హీథం సనాతనమ
రాజ్ఞాం పూజ్యతమొ నాన్యొ యదా ధర్మప్రథర్శనః
48 బరహ్మణా లొకరక్షార్దం సవధర్మస్దాపనాయ చ
భర్తృప్రత్యయ ఉత్పన్నొ వయవహారస తదాపరః
తస్మాథ యః సహితొ థృష్టొ భర్తృప్రత్యయ లక్షణః
49 వయవహారస తు వేథాత్మా వేథ పరత్యయ ఉచ్యతే
మౌలశ చ నరశార్థూల శాస్త్రొక్తశ చ తదాపరః
50 ఉక్తొ యశ చాపి థణ్డొ ఽసౌ భర్తృప్రత్యయ లక్షణః
జఞేయొ న స నరేన్థ్రస్దొ థణ్డప్రత్యయ ఏవ చ
51 థణ్డప్రత్యయ థృష్టొ ఽపి వయవహారాత్మకః సమృతః
వయవహారః సమృతొ యశ చ స వేథ విషయాత్మకః
52 యశ చ వేథ పరసూతాత్మా స ధర్మొ గుణథర్శకః
ధర్మప్రత్యయ ఉత్పన్నొ యదాధర్మః కృతాత్మభిః
53 వయవహారః పరజా గొప్తా బరహ్మ థిష్టొ యుధిష్ఠిర
తరీన ధారయతి లొకాన వై సత్యాత్మా భూతివర్ధనః
54 యశ చ థణ్డః స థృష్టొ నొ వయవహారః సనాతనః
వయవహారశ చ యొ థృష్టః స ధర్మ ఇతి నః శరుతః
యశ చ వేథః స వై ధర్మొ యశ చ ధర్మః స సత్పదః
55 బరహ్మా పరజాపతిః పూర్వం బభూవాద పితామహః
లొకానాం స హి సర్వేషాం స సురాసురరక్షసామ
స మనుష్యొరగవతాం కర్తా చైవ స భూతకృత
56 తతొ నొ వయవహారొ ఽయం భర్తృప్రత్యయ లక్షణః
తస్మాథ ఇథమ అవొచామ వయవహార నిథర్శనమ
57 మాతా పితా చ భరాతా చ భార్యా చాద పురొహితః
నాథణ్డ్యొ విథ్యతే రాజ్ఞాం యః సవధర్మే న తిష్ఠతి