వృక్షశాస్త్రము/ఉవ్వ కుటుంబము
58 (పునరుక్తము)
ఇక నేయే లక్షణములను బట్టి కుటుంబము లేర్పడుచున్నవొ, ఆకుటుంబపు టుపయోగము లేవియో తెలిసికొందము.
నాభికుటుంబము.
నాభికుటుంబములోని మొక్కలు చాలాభాగము శీతల ప్రదేశములలో బెరుగుచున్నవి. వీనిలో నించుమించు అన్నియు గుల్మములు. ఆకులు ఒంటరిచేరిక, ఒకజాతిమొక్కలందు మాత్ర మభిముఖచేరికగానున్నవి. రక్షకపత్రములు, ఆకర్షణపత్రములు లేవు. కిందల్కములు స్త్రీపత్రములు అసంఖ్యములుగా నున్నవి. గింజలలో అంకురచ్చదనముగలదు.
నాభి:-ఒక మొక్కయొక్క ఎండబెట్టినవేరు. ఈజాతి మొక్కలన్నియు హిందూస్తానమున హిమాలయపర్వతములమీద బెరుగుచున్నవి. నాభిలోనే చాలారకములు గలవు. కొన్ని కొంచెము తెల్లగా నుండును, కొన్ని యర్రగానుండును, కొన్నిచిన్నవి, ఇంకను ఎన్నోరకములున్నవి. ఈరకములన్నియుబొడుముచేసి గోధుమపిండితోదనైనను, ఇట్టిది మదిదేనితోనైనను కలిపి మిక్కిలిచిన్నచిన్న మోరాదులుగ లోపలికి బుచ్చుకొనవచ్చును. అదినరములకు బలముచేయును; అతి బనికివచ్చును. కొందరు కూరగాయలందును దీనిని వాడు చున్నారు.
ఉవ్వ కుటుంబము.
ఉవ్వచెట్టు కొండల మీద బెరుగును. ఇది అందముగా నుండుట చే తోటలందును బెంచు చున్నారు.
ప్రకాండము: -- వంకరలు లేక తిన్నగా నుండును. కాని కొంచమే ఎత్తుండును. కొమ్మలు గుండ్రముగా వ్వాపించును.
ఆకులు: -- ఒంటరి చేరిక, లఘు పత్రములు తొడిమలు కురుచనివి. నిడివిచౌకపు నాకారము. రెండువైపులనున్నగనుండును. అంచున రంపపు పండ్లు గలవు. కొనసన్నము.
పుష్పమంజరి: -- కణుపుసందుల నొక్కొక్క పువ్వు గలదు. పువ్వులు పెద్దవి. భూమి వైపు వంగి యుండును.
పుష్పకోశము: -- రక్షక పత్రములైదు. గుండ్రముగాను దళసరిగాను నున్నవి. ఇదియు బెరుగుచు కాయను మరుగు పరచును. నీచము.
దళవలయము: -- అసంయుక్తము. వృంతాశ్రితము. 5 ఆకర్షణ పత్రములు. తెలుపు రంగు, వీనికి మంచివాసనగలదు.
కింజల్కములు: -- అసంఖ్యములు. కాడలు పొట్టివి. పుప్పొడి తిత్తులు సన్నము. మధ్యనున్న పుప్పొడితిత్తులు సన్నము. మధ్యనున్న పుప్పొడి తిత్తులు కీలాగ్రముక్రింద వంగి యున్నవి.
అండకోశము: -- విభక్తాండాశయము. ఉచ్చము ఒక్కొక్కగది లో బెక్కుగింజలుండును. ఒక్కొక్కదానికొక్కొక్క కీలమును కీలాగ్రమును గలవు. కీలము మిక్కిలి పొట్టిగను కీలాగ్రము కొంచెము పొడుగగను నున్నవి.
ఇదియొక చిన్న కుటుంబము. దీనిలో పెద్దచెట్లు, చిన్న మొక్కలు కూడ కలవు. ఆకులు ఒంటరి చేరిక, వీనికి గణుపు పుచ్చము లుండవు. ఆకులు సాధారణముగ గొమ్మల చివర గుబురులు గుబురులుగా నుండును. ఆకర్షణపత్రములన్నియు విడివిడిగా నుండును. కింజల్కములు చాలగలవు. అండాశయములును విడివిడిగానుండును.
కొమ్మల చివర ఆకులుండుటయు కొమ్మ లన్నియు దట్టముగా మాను చివర చుట్టు నుండుటయు నీ చెట్టున కందమిచ్చు చున్నవి. పువ్వులు సువాసన వేయును. దీనికాయలను తిందురు. వీనిలో, పువ్వులలో నుండు ఆకు పచ్చని రేకులు కూడ బెరిగి కండకట్టి, కాయనావరించు కొనుచున్నవి. ఉవ్వకలపయు గట్టిగా నుండు. దీనిని దరుచుగా దుపాకులకుపయోగించెదరు.
చంపక కుటుంబము.
ఈ కుటుంబములో జెట్లను గుబురు మొక్కలునుగలవు. ఆకులు ఒంటరి చేరిక, బిరుసుగానుండును. సమాంచలము, లేతాకులకు గణుపుపుచ్చములుగలవు. ఇవి ఆయాకులునెం