భక్తిరసశతకసంపుటము/మూఁడవసంపుటము/నరసింహశతకము
పీఠిక
ధర్మపురిరామాయణము, నృకేసరిశతకములను రచించిన శేషప్పకవిే ఈనృసింహశతకమును రచించెను. నృకేసరిశతకమునందుఁ గొంతవఱకుఁ గవిజీవితనివాసాదికములఁగూర్చి చర్చించి యుండుటచే నిటఁ దిరుగ నుదాహరింప మానితిమి. శతకప్రపంచమునం దీనరసింహశతకమునకు మంచిప్రచారము గలదు. స్త్రీబాలవృద్ధులు పలువు రీశతకమును బారాయణగ్రంథముగాఁ బఠించుటయుఁ బల్లెకూములలో నీశతకము పఠనీయగ్రంథముగా నియోగింపఁబడుటయు నీశతకప్రశస్తికిఁ దార్కాణములు.
శ్రీరస్తు
నరసింహశతకము
సీ. శ్రీ మనోహర! సురార్చిత సింధుగంభీర!
భక్తవత్సల! కోటిభానుతేజ!
కంజనేత్ర! హిరణ్యకశ్యపాంతక! శూర!
సాధురక్షణ! శంఖచక్ర హస్త!
ప్రహ్లాద వరద! పాపధ్వంస! సర్వేశ!
క్షీరసాగరశయన! కృష్ణవర్ణ!
పక్షివాహన! నీలభ్రమరకుంతలజాల!
పల్లవారుణపాదపద్మయుగళ
తే. చారుశ్రీచందనాగరుచర్చితాంగ!
కుందకుట్మలదంత! వైకుంఠధామ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 1
సీ. పద్మలోచన! సీసపద్యముల్‌ నీమీఁదఁ
జెప్పఁ బూనితినయ్య!చిత్తగింపు
గణ యతి ప్రాస లక్షణముఁ జూడఁగలేదు
పంచకావ్య శ్లోకపఠన లేదు
అమరకాండత్రయంబరసి చూడఁగలేదు
శాస్త్రీయ గ్రంథముల్‌ చదువలేదు
నీ కటాక్షంబుననే రచించెదఁ గాని
ప్రజ్ఞ నాయది గాదు ప్రస్తుతింపఁ
తే. దప్పుగలిగిన సద్భక్తి తక్కువౌనె
చెఱకునకు వంకపోయిన చెడునె తీపు?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 2
సీ. నరసింహ! నీ దివ్యనామమంత్రముచేత
దురితజాలములెల్ల ద్రోలవచ్చు
నరసింహ! నీ దివ్యనామమంత్రముచేత
బలువైన రోగముల్‌ బాపవచ్చు
నరసింహ! నీ దివ్యనామమంత్రముచేత
రిపు సంఘముల సంహరింపవచ్చు
నరసింహ! నీ దివ్యనామమంత్రముచేత
దండహస్తుని బంట్లఁదఱుమవచ్చు
తే. భళిర నేనీ మహామంత్రబలముచేత
దివ్యవైకుంఠ పదవి సాధింపవచ్చు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 3
సీ. ఆదినారాయణా! యనుచు నాలుకతోడఁ
బలుక నేర్చినవారి పాదములకు
సాష్టాంగముగ నమస్కార మర్పణఁ జేసి
ప్రస్తుతించెదనయ్య బహువిధముల
ధరణిలో నరులెంత దండివారైనను
నిన్నుఁ గాననివారి నే స్మరింప
నేము శ్రేష్ఠులమంచు మిడుకుచుండెడివారి
చెంతఁ జేరఁగఁబోను శేషశయన!
తే. పరమ సాత్త్వికులైన నీ భక్తవరుల
దాసులకు దాసుఁడను జుమీ ధాత్రిలోన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 4
సీ. ఐశ్వర్యములకు నిన్ననుసరింపఁగలేదు
ద్రవ్య మిమ్మని వెంటఁ దగులలేదు
కనక మిమ్మని చాలఁ గష్టపెట్టఁగలేదు
పల్ల కిమ్మని నోటఁ బలుకలేదు
సొమ్ము లిమ్మని నిన్నునమ్మి కొల్వఁగలేదు
భూము లిమ్మని పేరు పొగడలేదు
బలము లిమ్మని నిన్ను బ్రతిమాలఁగాలేదు
పసుల నిమ్మని పట్టుపట్టలేదు
తే. నేను గోరిన దొక్కటే నీలవర్ణ
చయ్యనను మోక్షమిచ్చినఁ జాలు నాకు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 5
సీ. మందుఁడనని నన్ను నిందఁ జేసిననేమి?
నా దీనతను జూచి నవ్వనేమి?
దూరభావములేక తూలనాడిన నేమి?
ప్రీతిసేయక వంకఁ బెట్టనేమి?
కక్కసంబులు పల్కి వెక్కిరించిన నేమి?
తీవ్రకోపముచేతఁ దిట్టనేమి?
హెచ్చుమాటల చేత నెమ్మెలాడిన నేమి?
చేరి దాపట గేలిచేయనేమి?
తే. కల్ప వృక్షమువలె నీవు గల్గనింకఁ
బ్రజల లక్ష్యంబు నాకేల?పద్మనాభ
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 6
సీ. చిత్తశుద్ధిగ నీకుసేవఁజేసెదఁ గాని
పుడమిలో జనుల మెప్పులకుఁ గాదు
జన్మపావనతకై స్మరణఁజేసెదఁ గాని
సరివారిలోఁ బ్రతిష్ఠలకుఁ గాదు
ముక్తికోసము నేనుమ్రొక్కి వేఁడెదఁ గాని
దండి భాగ్యము నిమిత్తంబుఁ గాదు
నిన్నుఁ బొగడఁగ విద్యనేర్చితినే కాని
కుక్షినిండెడి కూటికొఱకుఁ గాదు
తే. పారమార్థికమునకు నేఁ బాటుపడితిఁ
గీర్తికి నపేక్షపడలేదు కృష్ణవర్ణ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 7
సీ. శ్రవణ రంధ్రముల నీసత్కథల్‌ పొగడంగ
లేశ మానందంబు లేనివాఁడు
పుణ్యవంతులు నిన్నుఁబూజసేయఁగఁ జూచి
భావమం దుత్సాహపడనివాఁడు
భక్తవర్యులు నీ ప్రభావముల్‌ పొగడంగఁ
దత్పరత్వములేక తలఁగువాఁడు
తనచిత్తమందు నీ ధ్యానమెన్నఁడు లేక
కాలమంతయు వృథాగడుపువాఁడు
తే. వసుధలోనెల్ల వ్యర్థుండువాఁడె యగును
మఱియుఁ జెడుఁగాక యెప్పుడు మమతనొంది
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 8
సీ. గౌతమీస్నానానఁ గడతేఱుద మఁటన్న
మొనసి చన్నీళ్లలో మునుఁగలేను
తీర్థయాత్రలచేఁ గృతార్థుఁ డౌద మఁటన్న
బడలి నేమంబు లే నడుపలేను
దాన ధర్మముల సద్గతిని జెందుదమన్న
ఘనముగా నా యొద్ద ధనము లేదు
తపమాచరించి సార్థకత నొందుదమన్న
నిమిషమైన మనస్సు నిలుపలేను
తే. కష్టములకోర్వ నాచేతఁగాదు నిన్ను
స్మరణ చేసెద నా యథాశక్తి కొలఁది
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 9
సీ. అర్థివాండ్రకునీక హానిఁ జేయుటకంటెఁ
దెంపుతో వసనాభిఁ దినుట మేలు
ఆఁడుబిడ్డల సొమ్ములపహరించుటకంటె
బండఁ గట్టుక నూతఁ బడుట మేలు
పరులకాంతలఁ బట్టి బల్మిఁ గూడుటకంటె
బడబాగ్ని కీలలఁ బడుట మేలు
బ్రతుకఁ జాలక దొంగపనులు చేయుటకంటెఁ
గొంగుతో ముష్టెత్తుకొనుట మేలు
తే. జలజదళనేత్ర నీ భక్తజనులతోడి
జగడమాడెడు పనికంటెఁ జావు మేలు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 10
సీ. గార్దభంబునకేల కస్తూరి తిలకంబు?
మర్కటంబునకేల మలయజంబు?
శార్దూలమునకేల శర్కరాపూపంబు?
సూకరంబునకేల చూతఫలము?
మార్జాలమునకేల మల్లెపువ్వులబంతి?
గుడ్లగూబకునేల కుండలములు?
మహిషానికేల నిర్మలమైన వస్త్రముల్‌?
బకసంతతికినేల పంజరంబు?
తే. ద్రోహచింతనఁ జేసెడు దుర్జనులకు
మధురమైన నీ నామమంత్రమేల?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 11
సీ. పసరంబు పంజైనఁ బసులకాపరి తప్పు
ప్రజలు దుర్జనులైన ప్రభుని తప్పు
భార్య గయ్యాళైనఁ బ్రాణనాథుని తప్పు
తనయుఁడు దుష్టైన తండ్రి తప్పు
సైన్యంబు చెదరిన సైన్యనాథుని తప్పు
కూఁతురు చెడుగైన మాత తప్పు
అశ్వంబు చెడుగైన నారోహకుని తప్పు
దంతి దుష్టైన మామంతు తప్పు
తే. ఇట్టి తప్పు లెరుంగక యిచ్చవచ్చి
నటుల మెలఁగుదు రిప్పుడీ యవని జనులు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 12
సీ. కోతికి జలతారుకుళ్లాయి యేటికి?
విరజాజి పూదండ విధవ కేల?
ముక్కిడితొత్తుకు ముత్తెంపు నత్తేల?
నద్ద మేమిటికి జాత్యంధునకును?
మాచకమ్మకు నేల మౌక్తికహారముల్‌?
క్రూరచిత్తునకు సద్గోష్ఠు లేల?
ఱంకుఁబోతుకు నేల బింకంపు నిష్ఠలు?
వావి యేటికి దుష్టవర్తనునకు?
తే. మాట నిలుకడ సుంకరిమోటు కేల?
చెవిటివానికి సత్కథాశ్రవణ మేల?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 13
సీ. మాన్యంబులీయ సమర్థుఁ డొక్కఁడు లేఁడు
మాన్యముల్‌ చెఱుప సమర్థులంత
యెండిన యూళ్ల గోఁడెఱిఁగింపఁ డెవ్వఁడుఁ
బండిన యూళ్లకుఁ బ్రభువులంత
యితఁడు పేద యటంచు నెఱిఁగింపఁ డెవ్వఁడు
కలవారి సిరు లెన్నఁగలరు చాలఁ
దనయాలి చేష్టల తప్పెన్నఁ డెవ్వఁడు
బెఱకాంత ఱంకెన్నఁ బెద్దలంత
తే. యిట్టి దుష్టుల కధికారమిచ్చినట్టి
ప్రభువు తప్పులటంచును బలుకవలెను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 14
సీ. తల్లిగర్భము నుండి ధనము తేఁ డెవ్వఁడు
వెళ్లిపోయెడినాఁడు వెంటరాదు
లక్షాధికారైన లవణ మన్నమె కాని
మెఱుఁగు బంగారంబు మ్రింగఁబోఁడు
విత్త మార్జనఁ జేసి విఱ్ఱవీఁగుటె కాని
కూడఁబెట్టిన సొమ్ము తోడరాదు
పొందుగా మఱుఁగైన భూమిలోపలఁ బెట్టి
దానధర్మము లేక దాఁచి దాఁచి
తే. తుదకు దొంగల కిత్తురో దొరల కవునో
తేనె జుంటీఁగ లియ్యవా తెరువరులకు?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 15
సీ. లోకమం దెవఁడైన లోభి మానవుఁ డున్న
భిక్ష మర్థికిఁ జేతఁ బెట్టలేఁడు
తాను బెట్టకయున్న తగవు పుట్టదుగాని
యొరులు పెట్టఁగఁ జూచి యోర్వలేఁడు
దాత దగ్గఱఁ జేరి తన ముల్లె చెడినట్లు
జిహ్వతోఁ జాడీలు చెప్పుచుండు
ఫలము విఘ్నంబైన బలు సంతసమునందు
మేలు కల్గినఁ జాల మిడుకుచుండు
తే. శ్రీరమానాథ! యిటువంటిక్రూరునకును
భిక్షకుల శత్రువని పేరు పెట్టవచ్చు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 16
సీ. తనువులోఁ బ్రాణముల్‌ తర్లిపొయ్యెడి వేళ
నీ స్వరూపమును ధ్యానించునతఁడు
నిమిషమాత్రములోన నిన్నుఁ జేరును గాని
యమునిచేతికిఁ జిక్కి శ్రమలఁ బడఁడు
పరమసంతోషాన భజనఁ జేసెడివారి
పుణ్య మేమనవచ్చు భోగిశయన
మోక్షము నీ దాసముఖ్యుల కగుఁ గాని
నరక మెక్కడిదయ్య నళిననేత్ర
తే. కమలనాభ నీ మహిమలు గానలేని
తుచ్ఛులకు ముక్తి దొరకుట దుర్లభంబు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 17
సీ. నీలమేఘశ్యామ! నీవె తండ్రివి మాకు
కమలవాసిని మమ్ముఁగన్న తల్లి
నీ భక్త వరులంత నిజమైన బాంధవుల్‌
నీ కటాక్షము మా కనేక ధనము
నీ కీర్తనలు మాకు లోక ప్రపంచంబు
నీ సహాయము మాకు నిత్యసుఖము
నీ మంత్రమే మాకు నిష్కళంకపు విద్య
నీ పద ధ్యానంబు నిత్యజపము
తే. తోయజాతాక్ష! నీ పాదతులసిదళము
రోగముల కౌషధము బ్రహ్మరుద్ర వినుత
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 18
సీ. బ్రతికినన్నాళ్లు నీభజన తప్పను గాని
మరణకాలమునందు మఱతునేమొ
యావేళ యమదూతలాగ్రహంబున వచ్చి
ప్రాణముల్‌ పెకలించి పట్టునపుడు
కఫ వాత పైత్యముల్‌ గప్పఁగా భ్రమచేతఁ
గంప ముద్భవమంది కష్టపడుచు
నా జిహ్వతో నిన్ను నారాయణా యంచుఁ
బిలుతునో శ్రమచేతఁ బిలువలేనో
తే. నాఁటి కిప్పుడె చేతు నీనామ భజన
తలఁచెదను జెవి నిడవయ్య! ధైర్యముగను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 19
సీ. పాంచభౌతికము దుర్బలమైన కాయం బి
దెప్పుడో విడుచుట యెఱుకలేదు
శతవర్షములదాఁక మితముఁ జెప్పిరి గాని
నమ్మరాదా మాట నెమ్మనమున
బాల్యమందో మంచిప్రాయమందో లేక
ముదిమియందో లేక ముసలియందో
యూరనో యడవినో యుదకమధ్యముననో
యెప్పుడో విడుచుట యే క్షణంబొ
తే. మరణమే నిశ్చయము బుద్ధిమంతుఁడైన
దేహమున్నంతలో మిమ్ముఁదెలియవలయు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 20
సీ. తల్లిదండ్రులు భార్య తనయు లాప్తులు బావ
మఱఁదు లన్నలు మేనమామ గారు
ఘనముగా బంధువుల్‌ గల్గినప్పటికైనఁ
దాను దర్లఁగ వెంటఁదగిలి రారు
యముని దూతలు ప్రాణమపహరించుక పోఁగ
మమతతోఁ బోరాడి మాన్పలేరు
బలగ మందఱు దుఃఖపడుట మాత్రమె కాని
యించుక యాయుష్యమియ్యలేరు
తే. చుట్టముల మీఁది భ్రమదీసి చూరఁ జెక్కి
సంతతము మిమ్ము నమ్ముట సార్థకంబు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 21
సీ. ఇభరాజవరద! నిన్నెంతఁ బిల్చినఁగాని
మాఱు పల్కవదేమి మౌనితనము
మునిజనార్చిత! నిన్నుమ్రొక్కి వేఁడినఁగాని
కనులఁ బడవదేమి గడుసుఁదనము
చాల దైన్యమునొంది చాటు జొచ్చినఁగాని
భాగ్య మియ్యవదేమి ప్రౌఢతనము
స్థిరముగా నీ పాదసేవఁ జేసెద నన్న
దొరకఁ జాలవదేమి ధూర్తతనము
తే. మోక్షదాయక! యిటువంటి మూర్ఖజనుని
కష్టపెట్టిన నీకేమి కడుపునిండు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 22
సీ. నీమీఁది కీర్తనల్‌ నిత్యగానముఁ జేసి
రమ్యమొందింప నారదుఁడఁగాను
సావధానముగ నీచరణ పంకజ సేవ
సలిపి మెప్పింపంగ శబరిఁగాను
బాల్యమప్పటి నుండి భక్తి నీయందునఁ
గలుగను బ్రహ్లాదఘనుఁడఁగాను
ఘనముగా నీమీఁద గ్రంథముల్‌ గల్పించి
వినుతిసేయను వ్యాసమునినిగాను
తే. సాధుఁడను మూర్ఖమతి మనుష్యాధముఁడను
హీనుఁడను జుమ్మి నీవు నన్నేలుకొనుము
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 23
సీ. అతిశయంబుగఁ గల్లలాడనేర్చితిఁగాని
పాటిగా సత్యముల్‌ పలుకనేర
సత్కార్య విఘ్నముల్‌ సలుప నేర్చితిఁగాని
యిష్ట మొందఁగ నిర్వహింపనేర
నొకరి సొమ్ముకు దోసిలొగ్గ నేర్చితిఁగాని
చెలువుగా ధర్మంబు సేయనేర
ధనము లియ్యంగ వద్దనఁగ నేర్చితిఁ గాని
శీఘ్ర మిచ్చెడునట్లు చెప్పనేరఁ
తే. బంకజాతాక్ష! నే నతిపాతకుఁడను
దప్పులన్నియు క్షమియింపఁ దండ్రి వీవె!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర!
సీ. ఉర్విలో నాయుష్యమున్న పర్యంతంబు
మాయ సంసారంబు మఱగి నరుఁడు
సకల పాపములైన సంగ్రహించును గాని
నిన్నుఁ జేరెడి యుక్తినేర్వలేఁడు
తుదకుఁ గాలునియొద్ద దూత లిద్దఱు వచ్చి
గుంజుక చనివారు గ్రుద్దుచుండ
హింస కోర్వఁగలేక యేడ్చి గంతులువేసి
దిక్కు లేదని నాల్గుదిశలు చూడఁ
తే. దన్ను విడిపింప వచ్చెడి ధన్యుఁడేడి
ముందు నీ దాసుఁడైయున్న ముక్తి గలుగు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర!
సీ. అధిక విద్యావంతులప్రయోజకులైరి
పూర్ణశుంఠలు సభాపూజ్యులైరి
సత్యవంతులమాట జనవిరోధంబాయె
వదరుఁబోతులమాట వాసికెక్కె
ధర్మవాదనపరుల్‌ దారిద్ర్యమొందిరి
పరమలోభులు ధనప్రాప్తులైరి
పుణ్యవంతులు రోగభూత పీడితులైరి
దుష్టమానవులు వర్ధిష్ణులైరి
తే. పక్షివాహన! మావంటిభిక్షుకులకు
శక్తిలేదాయె నిఁక నీవెచాటు మాకు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 26
సీ. భుజబలంబునఁ బెద్దపులులఁ జంపఁగవచ్చు
పాము కంఠముఁ చేతఁబట్టవచ్చు
బ్రహ్మరాక్షసకోట్ల బాఱఁద్రోలఁగవచ్చు
మనుజుల రోగముల్‌ మాన్పవచ్చు
జిహ్వ కిష్టముగాని చేఁదు మ్రింగఁగవచ్చు
పదును ఖడ్గముచేత నదుమవచ్చుఁ
గష్టమొందుచు ముండ్లకంపలోఁ జొరవచ్చుఁ
దిట్టుఁబోతుల నోళ్లు కట్టవచ్చుఁ
తే. బుడమిలో దుష్టులకు జ్ఞానబోధ తెలిపి
సజ్జనులఁ జేయలేఁడెంత చతురుఁడైన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 27
సీ. అవనిలోఁ గల యాత్రలన్ని చేయఁగవచ్చు
ముఖ్యుఁడై నదులందు మునుఁగవచ్చు
ముక్కుపట్టుక సంధ్యమొనసి వార్వఁగవచ్చు
దిన్నఁగా జపమాలఁ ద్రిప్పవచ్చుఁ
వేదాల కర్థంబువిఱిచి చెప్పఁగవచ్చు
శ్రేష్ఠ క్రతువులెల్లఁ జేయవచ్చు
ధనము లక్షలు కోట్లు దానమియ్యఁగవచ్చు
నైష్ఠికాచారముల్‌ నడుపవచ్చు
తే. జిత్త మన్యస్థలంబునఁ జేరకుండ
నీ పదాంభోజములయందు నిలుపరాదు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 28
సీ. కర్ణయుగ్మమున నీకథలు సోఁకినఁజాలు
పెద్ద పోగుల జోళ్లుపెట్టినట్లు
చేతు లెత్తుచుఁ బూజసేయఁగల్గినఁజాలు
తోరంపు కడియాలు దొడిగినట్లు
మొనసి మస్తకముతోమ్రొక్కఁ గల్గినఁ జాలు
చెలువమైన తురాయిచెక్కినట్లు
గళము నొవ్వఁగ నిన్నుఁబలుకఁ గల్గినఁ జాలు
వింతగాఁ గంఠీలువేసినట్లు
తే. పూని నిన్నుఁ గొల్చుటే సర్వభూషణంబు
లితర భూషణముల నిచ్చగింపనేల?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 29
సీ. భువనరక్షక! నిన్నుఁబొగడనేరని నోరు
ప్రజకు గోచరమైన పాడుబొంద
సురవరార్చిత! నిన్నుఁజూడఁగోరని కనుల్‌
జలము లోపల నెల్లిసరపుగుండ్లు
శ్రీరమాధిప! నీకుసేవఁజేయని మేను
కూలి కమ్ముడువోని కొలిమితిత్తి
వేడ్కతో నీ కథల్‌వినని కర్ణములైనఁ
గఠినశిలాదులఁగలుగు తొలలు
తే. పద్మలోచన! నీ మీఁద భక్తిలేని
మానవుఁడు రెండుపాదాల మహిషమయ్య
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 30
సీ. అతివిద్యనేర్చుట యన్నవస్త్రములకే
పసుల నార్జించుట పాలకొఱకె
సతిని బెండ్లాడుట సంసారసుఖముకే
సుతులఁ బోషించుట గతులకొఱకె
సైన్యముల్‌ గూర్చుట శత్రుభయమునకే
సాము నేర్చుటలెల్ల చావుకొఱకె
దానమిచ్చుటయు ముందటి సంచితమునకే
ఘనముగాఁ జదువుట కడుపుకొఱకె
తే. యితర కామంబుఁ గోరక సతతముగను
భక్తి నీయందు నిలుపుట ముక్తికొఱకె
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 31
సీ. ధరణిలో వేయేండ్లు తనువు నిల్వఁగబోదు
ధన మెప్పటికి శాశ్వతంబు గాదు
దారసుతాదులు తనవెంట రాలేరు
భృత్యులు మృతినిఁ దప్పించలేరు
బంధుజాలము తన్ను బ్రతికించుకోలేదు
బలపరాక్రమ మేమి పనికిరాదు
ఘనమైన సకల భాగ్యం బెంతఁ గల్గిన
గోచిమాత్రంబైనఁ గొనుచుఁబోఁడు
తే. వెఱ్ఱికుక్కల భ్రమలన్ని విడిచి నిన్ను
భజనఁ జేసెడివారికిఁ బరమసుఖము
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 32
సీ. నరసింహ! నాకు దుర్ణయములే మెండాయె
సుగుణ మొక్కటి లేదు చూఁడ జనిన
యన్యకాంతల మీఁద యాశ మానఁగలేను
నొరుల క్షేమము చూచియోర్వలేను
ఇటువంటి దుర్బుద్ధులిన్ని నాకున్నవి
నేను జేసెడివన్ని నీచకృతులు
నావంటి పాపిష్ఠినరుని భూలోకాన
బుట్టఁ జేసితివేల భోగిశయన!
తే. అబ్జదళనేత్ర! నాతండ్రివైన ఫలము
నేరములు గాచి రక్షింపు నీవె దిక్కు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 33
సీ. ధీరతఁ బరుల నిందింప నేర్చితి గాని
తిన్నఁగా నినుఁ బ్రస్తుతింపనైతిఁ
బొరుగు కామినులందు బుద్ధి నిల్పితిఁ గాని
నిన్ను సంతతము ధ్యానింపనైతిఁ
బెరికి ముచ్చటలైన మురిసి వింటిని గాని
యెంచి నీ కథ లాలకించనైతిఁ
గౌతుకంబునఁ బాతకము గడించితిఁ గాని
హెచ్చు పుణ్యము సంగ్రహింపనైతి
తే. నవనిలో నేను జన్మించినందుకేమి
సార్థకము గానరాదాయె స్వల్పమైన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 34
సీ. అంత్యకాలమునందు నాయాసమున నిన్నుఁ
దలఁతునో తలఁపనో తలఁతు నిపుడె
నరసింహ! నరసింహ! నరసింహ! లక్ష్మీశ!
దానవాంతక! కోటిభానుతేజ!
గోవింద! గోవింద! గోవింద! సర్వేశ!
పన్నగాధిపశాయి! పద్మనాభ!
మధువైరి! మధువైరి! మధువైరి! లోకేశ!
నీలమేఘశరీర! నిగమవినుత!
తే. ఈ విధంబున నీనామమిష్టముగను
భజన సేయుచు నుందు నా భావమందు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 35
సీ. ఆయురారోగ్య పుత్రార్థ సంపదలన్ని
కలుగఁజేసెడి భారకర్త వీవె
చదువు లెస్సఁగనేర్పి సభలో గరిష్ఠాధి
కార మొందించెడి ఘనుఁడ వీవె
నడక మంచిది పెట్టి నరులు మెచ్చెడునట్టి
పేరు రప్పించెడి పెద్ద వీవె
బలువైన వైరాగ్యభక్తిజ్ఞానములిచ్చి
ముక్తిఁ బొందించెడు మూర్తి వీవె
తే. అవనిలో మానవుల కన్నియాసలిచ్చి
వ్యర్థులను జేసి తెలిపెడివాఁడ వీవె
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 36
సీ. కాయ మెంత భయానఁ గాపాడిననుగాని
ధాత్రిలో నది చూడ దక్కఁబోదు
ఏవేళ నేరోగమేమరించునొ? సత్త్వ
మొందఁగఁ జేయునే చందమునను
ఔషధంబులు మంచివనుభవించినఁ గాని
కర్మక్షీణంబైనఁ గాని విడదు
కోటివైద్యులు గుంపుగూడివచ్చినఁ గాని
మరణ మయ్యెడు వ్యాధిమాన్పలేరు
తే. జీవుని ప్రయాణకాలంబు సిద్ధమైన
నిలుచునా దేహ మిందొక్క నిమిషమైన?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 37
సీ. జందెమింపుగ వేసి సంధ్య వార్చిన నేమి
బ్రహ్మ మందక కాఁడు బ్రాహ్మణుండు
తిరుమణి శ్రీచూర్ణగురురేఖ లిడినను
విష్ణు నొందక కాఁడు వైష్ణవుండు
బూదిని నుదుటను బూసికొనిన నేమి
శంభు నొందక కాఁడు శైవజనుఁడు
కాషాయ వస్త్రాలుగట్టి కప్పిన నేమి
యాశ పోవక కాఁడు యతివరుండు
తే. ఎట్టి లౌకికవేషాలు గట్టుకొనిన
గురునిఁ జెందక సన్ముక్తి దొరకఁబోదు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 38
సీ. నరసింహ! నే నిన్ను నమ్మినందుకుఁ జాల
నెనరు నాయందుంచు నెమ్మనమున
నన్ని వస్తువులు నిన్నడిగి వేసటపుట్టె
నింకనైనఁ గటాక్షమియ్యవయ్య
సంతసంబున నన్ను స్వర్గమందే యుంచు
భూమియందే యుంచు భోగిశయన!
నయముగా వైకుంఠనగరమందే యుంచు
నరకమందే యుంచు నళిననాభ!
తే. ఎచట నన్నుంచిననుగాని యెపుడు నిన్ను
మఱచి పోకుండ నీ నామస్మరణనొసఁగు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 39
సీ. దేహ మున్నవఱకు మోహసాగరమందు
మునుఁగుచుందురు శుద్ధమూఢజనులు
సలలితైశ్వర్యముల్‌ శాశ్వతం బనుకొని
షడ్భ్రమలను మానఁజాల రెవరు
సర్వకాలము మాయసంసార బద్ధులై
గురుని కారుణ్యంబుఁ గోరుకొనరు
జ్ఞాన భక్తి విరక్తులైన పెద్దలఁ జూచి
నిందఁ జేయక తాము నిలువలేరు
తే. మత్తులైనట్టి దుర్జాతిమనుజులెల్ల
నిన్నుఁ గనలేరు మొదటికే నీరజాక్ష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 40
సీ. ఇలలోన నే జన్మమెత్తినప్పటినుండి
బహు గడించితినయ్య పాతకములు
తెలిసి చేసితిఁ గొన్ని తెలియఁజాలక చేసి
బాధ నొందితినయ్య పద్మనాభ!
అనుభవించెడు నప్పుడతి ప్రయాసంబంచుఁ
బ్రజలు చెప్పఁగఁ జాల భయము గలిగె
నెగిరి పోవుటకునై యే యుపాయంబైనఁ
జేసి చూతమఁటన్నఁ జేతఁగాదు
తే. సూర్యశశినేత్ర! నీ చాటుఁజొచ్చి నాను
కలుషములు ద్రుంచి నన్నేలు కష్టమనక
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 41
సీ. తాపసార్చిత! నేను పాపకర్ముఁడనంచు
నాకు వంకలఁ బెట్టఁబోకు సుమ్మి
నాఁటికి శిక్షలు నన్ను చేయుటకంటె
నేఁడు సేయుము నీవు నేస్తమనక
అతిభయంకరులైన యమదూతలకు నన్ను
నొప్పగింపకు మయ్య యురగశయన!
నీ దాసులను బట్టి నీవు దండింపంగ
వద్దు వద్దనరెంత పెద్దలైనఁ
తే. దండ్రివై నీవు పరపీడ దగులఁజేయ
వాసిగల పేరు కపకీర్తి వచ్చునయ్య
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 42
సీ. ధరణిలోపల నేను తల్లి గర్భమునందుఁ
బుట్టినప్పటినుండి పుణ్య మెఱుఁగ
నేకాదశీ వ్రతంబెన్నఁ డుండఁగ లేదు
తీర్థయాత్రలకైనఁ దిరుగలేదు
పారమార్థికమైన పనులు చేయఁగలేదు
భిక్ష మొక్కనికైనఁ బెట్టలేదు
జ్ఞానవంతులకైనఁ బూని మ్రొక్కఁగ లేదు
ఇతర దానములైన నియ్యలేదు
తే. నళినదళనేత్ర! నిన్ను నే నమ్మినాను
జేరి రక్షింపవే నన్ను శీఘ్రముగను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 43
సీ. అడవిపక్షుల కెవ్వఁడాహార మిచ్చెను
మృగజాతి కెవ్వఁడు మేఁతఁబెట్టె
వనచరాదులకు భోజన మెవ్వఁ డిప్పించెఁ
జెట్లకెవ్వఁడు నీళ్లు చేదిపోసె
స్త్రీల గర్భంబున శిశువు నెవ్వఁడు పెంచె
ఫణుల కెవ్వఁడు పోసెఁ బరగఁ బాలు
మధుపాళి కెవ్వఁడు మకరంద మొనరించె
బసుల కెవ్వఁ డొసంగెఁ బచ్చిపూరి
తే. జీవకోట్లను బోషింప నీవెకాని
వేఱె యొక దాత లేఁడయ్య వెదకిచూడ
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 44
సీ. దనుజారి! నావంటి దాసజాలము నీకు
కోటి సంఖ్య గలరు కొదువ లేదు
బంట్లసందడివల్ల బహుపరాకై నన్ను
మఱచి పోకుము భాగ్యమహిమచేత
దండిగా భృత్యులు దగిలి నీకుండంగ
బక్క బంటే పాటి పనికి వచ్చు?
నీవు మెచ్చెడి పనుల్‌ నేను జేయఁగలేక
యింత వృథా జన్మమెత్తినాను
తే. భూజనులలోన నే నప్రయోజకుఁడను
గనుక నీ సత్కటాక్షంబు గలుగఁజేయు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 45
సీ. కమలలోచన! నన్నుఁ గన్నతండ్రివి గాన
నిన్ను నేమఱకుంటి నేను విడక
యుదరపోషణకునై యొకరి నే నాశింప
నేర నా కన్నంబు నీవు నడుపు
పెట్టలేనంటివా పిన్న పెద్దలలోనఁ
దగవు కిప్పుడు దీయఁ దలఁచినాను
ధనము భారంబైనఁ దల కిరీటము నమ్ము
కుండలంబులు పైఁడిగొలుసు లమ్ము
తే. కొసకు నీ శంఖచక్రముల్‌ కుదువఁబెట్టి
గ్రాసము నొసంగి పోషించు కపటముడిగి
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర!
సీ. కువలయశ్యామ! నీకొలువు చేసిన నాకు
జీత మెందుకు ముట్టఁజెప్పవైతి
మంచిమాటలచేతఁ గొంచెమియ్యఁగలేవు
కలహమౌ నిఁకఁ జుమ్మి ఖండితముగ
నీవు సాధువు గాననింత పర్యంతంబు
చనవుచే నిన్నాళ్ళు జరుపవలసె
నిఁక నేసహింప నీవిపుడు నన్నేమైన
శిక్ష చేసినఁ జేయు సిద్ధమైతి
తే. నేఁడు కరుణింపకుంటివా నిశ్చయముగఁ
దెగఁబడితి చూడు నీ తోడ జగడమునకు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర!
సీ. హరి! నీకుఁ బర్యంకమైన శేషుడు చాలఁ
బవనము భక్షించి బ్రతుకుచుండు
ననువుగా నీకు వాహనమైన ఖగరాజు
గొప్పపామును నోటఁ గొఱుకుచుండు
యదిగాక నీ భార్యయైన లక్ష్మీదేవి
దినము పేరంటంబు దిరుగుచుండు
నిన్ను భక్తులు పిల్చి నిత్యపూజలు చేసి
ప్రేమఁ బక్వాన్నముల్‌ పెట్టుచుండ్రు
తే. స్వస్థముగ నీకు గ్రాసము జరుగుచుండఁ
గాసు నీ చేతి దొకటైనఁ గాదు వ్యయము
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 48
సీ. పుండరీకాక్ష! నారెండు కన్నుల నిండ
నిన్నుఁ జూచెడి భాగ్యమెన్నఁడయ్య
వాసిగా నా మనోవాంఛ దీరెడునట్లు
సొగసుగా నీ రూపు చూపవయ్య
పాపకర్ముని కంటఁ బడకబోవుదమంచుఁ
బరుషమైన ప్రతిజ్ఞఁ బట్టినావె?
వసుధలోఁ బతిత పావనుఁడ వీ వంచు నేఁ
బుణ్యవంతుల నోటఁ బొగడ వింటి
తే. నేమిటికి విస్తరించె నీకింత కీర్తి
ద్రోహినైనను నా కీవు దొరకరాదె?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 49
సీ. పచ్చి చర్మపుఁదిత్తి పసలేదు దేహంబు
లోపల నంతట రోయ రోఁత
నరములు శల్యముల్‌ నవరంధ్రములు రక్త
మాంసంబు కండలు మైల తిత్తి
బలువైన యెండ వానల కోర్వ దింతైనఁ
దాళలే దాఁకలి దాహములకు
సకల రోగములకు సంస్థానమై యుండు
నిలువ దస్థిరమైన నీటి బుగ్గ
తే. బొందిలో నుండు ప్రాణముల్‌ పోయినంతఁ
గాటికే గాని కొఱగాదు గవ్వకైన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 50
సీ. పలురోగములకు నీపాదతీర్థమె కాని
వలపు మందులు నాకు వలదు వలదు
చెలిమిసేయుచు నీకు సేవఁ జేసెదఁ గాన
నీ దాసకోటిలో నిలుపవయ్య
గ్రహభయంబునకుఁ జక్రముఁ దలంచెదఁ గాని
ఘోరరక్షలు గట్టఁగోరనయ్య
పాముకాటుకు నిన్నుఁభజనఁ జేసెదఁ గాని
దాని మంత్రము నేను తలఁపనయ్య
తే. దొరికితివి నాకు దండి వైద్యుఁడవు నీవు
వేయికష్టాలు వచ్చిన వెఱవనయ్య
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 51
సీ. కూటికోసము నేఁ గొఱగాని జనులచేఁ
బలు గద్దరింపులు పడఁగ వలసె
దార సుత భ్రమ దగిలి యుండఁగఁ గదా
దేశ దేశము లెల్లఁ దిరుగవలసెఁ?
బెను దరిద్రత పైని బెనఁగి యుండఁగఁ గదా
చేరి నీచుల సేవ చేయవలసె?
నభిమానములు మదినంటి యుండఁగఁ గదా
పరులఁ జూచిన భీతి పడఁగవలసె?
తే. నిటుల సంసారవారధి నీఁదలేక
వేయి విధముల నిన్ను నే వేఁడుకొంటి
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 52
సీ. సాధు సజ్జనులతో జగడమాడినఁ గీడు
కవులతో వైరంబుఁ గాంచఁ గీడు
పరమ దీనులఁ జిక్కఁబట్టి కొట్టినఁ గీడు
భిక్షగాండ్రను దుఃఖపెట్టఁ గీడు
నిరుపేదలను జూచి నిందఁ జేసినఁ గీడు
పుణ్యవంతులఁ దిట్ట బొసఁగుఁ గీడు
సద్భక్తులను దిరస్కారమాడినఁ గీడు
గురుని ద్రవ్యము దోఁచుకొనినఁ గీడు
తే. దుష్టకార్యము లొనరించు దుర్జనులకు
ఘనతరంబైన నరకంబు గట్టిముల్లె
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 53
సీ. పరులద్రవ్యము మీఁద భ్రాంతి నొందినవాఁడు
పరకాంతల కపేక్ష పడెడువాఁడు
అర్థుల విత్తంబు లపహరించెడువాఁడు
దాన మియ్యంగ వద్దనెడివాఁడు
సభలలోపల నిల్చి చాడి చెప్పెడివాఁడు
పక్షపు సాక్ష్యంబు పలుకువాఁడు
విష్ణుదాసులఁ జూచి వెక్కిరించెడివాఁడు
ధర్మసాధులఁ దిట్టఁ దలఁచువాఁడు
తే. ప్రజల జంతుల హింసించు పాతకుండు
కాలకింకర గదలచేఁ గష్టమొందు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 54
సీ. నరసింహ! నా తండ్రి నన్నేలు నన్నేలు
కామితార్థము లిచ్చి కావు కావు
దైత్యసంహార! చాల దయయుంచు దయయుంచు
దీనపోషక! నీవె దిక్కు దిక్కు
రత్నభూషితవక్ష! రక్షించు రక్షించు
భువనరక్షక! నన్నుఁ బ్రోవు బ్రోవు
మారకోటిస్వరూప! మన్నించు మన్నించు
పద్మలోచన! చేయి పట్టు పట్టు
తే. సురవినుత! నేను నీచాటుఁ జొచ్చినాను
నా మొఱాలించి కడతేర్చు నాగశయన!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 55
సీ. నీ భక్తులను గనుల్‌ నిండఁ జూచియు రెండు
చేతుల జోహారు సేయువాఁడు
నేర్పుతో నెవరైన నీకథల్‌ చెప్పంగ
వినయమందుచుఁ జాల వినెడువాఁడు
తన గృహంబునకు నీదాసులు రాఁ జూచి
పీటపైఁ గూర్చుండఁ బెట్టువాఁడు
నీ సేవకుల జాతినీతు లెన్నక చాల
దాసోహ మని చేరఁ దలఁచువాఁడు
తే. పరమభక్తుండు ధన్యుండు భానుతేజ!
వానిఁ గనుఁగొన్నఁ బుణ్యంబు వసుధలోన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 56
సీ. పంజరంబునఁ గాకిఁ బట్టి యుంచిన లెస్స
పలుకునే వింతైన చిలుక వలెను?
గార్దభంబును దెచ్చి కళ్లెమింపుగ వేయఁ
దిరుగునే గుఱ్ఱంబు తీరుగాను?
ఎనుపపోతును మావటీఁడు శిక్షించిన
నడచునే మదవారణంబు వలెను?
పెద్దపిట్టను మేఁతఁబెట్టి పెంచినఁ గ్రొవ్వి
సాగునే వేఁటాడు డేఁగ వలెను?
తే. కుజనులను దెచ్చి నీ సేవ కొరకుఁ బెట్ట
వాంఛతోఁ జేతురే భక్తవరుల వలెను?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 57
సీ. నిగమాదిశాస్త్రముల్‌ నేర్చిన ద్విజుఁడైన
యజ్ఞకర్తగు సోమయాజియైన
ధరణిలోపలఁ బ్రభాత స్నానపరుడైన
నిత్య సత్కర్మాది నిరతుఁడైన
నుపవాస నియమంబులొందు సజ్జనుఁడైనఁ
గావివస్త్రము గట్టు ఘనుఁడునైనఁ
దండిషోడశ మహాదానపరుండైన
సకల యాత్రలు సల్పు సరసుఁడైన
తే. గర్వమునఁ గష్టపడి నిన్నుఁ గానకున్న
మోక్షసామ్రాజ్య మొందఁడు మోహనాంగ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 58
సీ. పక్షివాహన! నేనుబ్రతికినన్ని దినాలు
కొండెగాండ్రను గూడి కుమతినైతి
నన్నవస్త్రము లిచ్చి యాదరింపుము నన్నుఁ
గన్నతండ్రివి నీవె కమలనాభ!
మరణ మయ్యెడినాఁడు మమతతో నీ యొద్ద
బంట్లఁ తోలుము ముందు బ్రహ్మజనక!
ఇనజభటావళి యీడిచి కొనిపోక
కరుణతో నా యొద్దఁ గావలుంచు
తే. కొసకు నీ సన్నిధికిఁ బిల్చుకొనియు నీకు
సేవకునిఁ జేసికొనవయ్య శేషశయన!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 59
సీ. నీకు దాసుఁడ నంటి నిన్ను నమ్ముకయుంటిఁ
గాన నాపై నేఁడు కరుణఁజూడు
దోసిలొగ్గితి నీకు ద్రోహ మెన్నఁగఁబోకు
పద్మలోచన! నేను పరుఁడగాను
భక్తి నీపై నుంచి భజనఁ జేసెదఁ గాని
పరుల వేఁడను జుమ్మి వరము లిమ్ము
దండిదాతవు నీవు తడవు సేయక కావు
ఘోరపాతకరాశిఁ గొట్టివైచి
తే. శీఘ్రముగఁ గోర్కె లీడేర్చి చింత దీర్చు
నిరతముగ నన్ను బోషించు నెనరు నుంచు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 60
సీ. విద్య నేర్చితి నంచు విఱ్ఱవీఁగఁగ లేదు
భాగ్యవంతుఁడ నంచు బలుక లేదు
ద్రవ్యవంతుఁడ నంచు దఱుచు నిక్కఁగ లేదు
నిరత దానములైన నెఱప లేదు
పుత్రవంతుఁడ నంచు బొగడించుకొన లేదు
భృత్యవంతుఁడ నంచు బొంగలేదు
శౌర్యవంతుఁడ నంచు సంతసించగ లేదు
కార్యవంతుఁడ నంచు గడపలేదు
తే. నలుగురికి మెప్పుగానైన నడువ లేదు
నళినదళనేత్ర! నిన్ను నే నమ్మినాను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 61
సీ. అతి లోభులను భిక్షమడుగ బోవుట రోఁత
తన ద్రవ్య మొకరింట దాఁచ రోఁత
గుణహీనుఁడగు వాని కొలువుఁ గొల్చుట రోఁత
యొరుల పంచల క్రిందనుండ రోఁత
భాగ్యవంతులతోఁడ బంతమాడుట రోఁత
గుఱిలేని బంధులఁ గూడ రోఁత
ఆదాయములు లేక యప్పుదీయుట రోఁత
జార చోరులఁ గూడ చనుట రోఁత
తే. యాదిలక్ష్మీశ! నీ బంటు నయితినయ్య
యింక నెడబాపు జన్మంబులెత్త రోఁత
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 62
సీ. వెఱ్ఱివానికి నేల వేదాక్షరంబులు?
మోటువానికి మంచిపాట లేల?
పసులకాఁపరి కేల పరతత్త్వబోధలు? విటకాని కేటికో విష్ణుకథలు?
వదరు శుంఠల కేల వ్రాఁత పుస్తకములు?
తిరుఁగు ద్రిమ్మరి కేల దేవపూజ?
ద్రవ్యలోభికి నేల దాతృత్వ గుణములు?
దొంగబంటుకు మంచిసంగ తేల?
తే. క్రూరజనులకు నీమీఁద గోరి కేల?
ద్రోహి పాపాత్మునకు దయాదుఃఖ మేల?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 63
సీ. నాతండ్రి! నాదాత! నాయిష్టదైవమా!
నన్ను మన్నన సేయు నారసింహ!
దయయుంచు నామీఁద దప్పులన్ని క్షమించు
నిగమగోచర! నాకు నీవె దిక్కు
నే దురాత్ముఁడ నంచు నీ మనంబునఁ గోప
గింపఁ బోకుము స్వామి! యెంతకైన
ముక్తిదాయక నీకు మ్రొక్కినందుకు నన్నుఁ
గరుణించి రక్షించు కమలనాభ!
తే. దండిదొర వంచు నీ వెంటఁ దగిలినాను
నేఁడు ప్రత్యక్షమై నన్ను నిర్వహింపు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 64
సీ. వేమాఱు నీకథల్‌ వినుచు నుండెడివాఁడు
పరుల ముచ్చటమీఁద భ్రాంతిపడఁడు
అగణితంబుగ నిన్నుఁ బొగడ నేర్చినవాఁడు
చెడ్డమాటలు నోటఁ జెప్పఁబోఁడు
ఆసక్తిచేత నిన్ననుసరించెడివాఁడు
ధనమదాంధుల వెంటఁ దగులఁబోఁడు
సంతసంబున నిన్ను స్మరణఁ జేసెడివాఁడు
చెలఁగి నీచులపేరుఁ దలఁపఁబోఁడు
తే. నిన్ను నమ్మిన భక్తుండు నిశ్చయముగఁ
గోరి చిల్లరవేల్పులఁ గొల్వఁబోఁఁడు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 65
సీ. నే నెంత వేఁడిన నీకేల దయరాదు?
పలుమాఱు పిలిచినఁ బలుక వేమి?
పలికిన నీ కున్న పద వేమి బోవు? నీ
మోమైనఁ బొడచూపవేమి నాకు?
శరణుఁ జొచ్చినవాని సవరింపవలెఁ గాక
పరిహరించుట నీకు బిరుదు గాదు
నీ దాసులను నీవు నిర్వహింపక యున్నఁ
బరు లెవ్వ రగుదురు పంకజాక్ష!
తే. దాత దైవంబు తల్లియుఁ దండ్రి వీవె
నమ్మియున్నాను నీ పాదనళినములను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 66
సీ. వేదముల్‌ చదివెడు విప్రవర్యుండైన
రణము సాధించెడు రాజులైన
వర్తక కృషికుఁడౌ వైశ్యముఖ్యుండైనఁ
బరిచరించెడు శూద్రవర్యుఁడైన
మెచ్చుఖడ్గముఁ బట్టిమెఱయు మ్లేచ్ఛుండైనఁ
బ్రజల కక్కఱపడు రజకుడైన
చర్మ మమ్మెడు హీన చండాలనరుఁడైన
నీ మహీతలమందు నెవ్వఁడైన
తే. నిన్నుఁ గొనియాడుచుండెనా నిశ్చయముగ
వాఁడు మోక్షాధికారి యీ వసుధలోన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 67
సీ. సకలవిద్యలు నేర్చి సభ జయింపఁగవచ్చుఁ
బూర్ణుఁడై రణమందుఁ బోరవచ్చు
రాజరాజై పుట్టి రాజ్య మేలఁగవచ్చు
హేమ గోదానంబు లియ్యవచ్చు
గగనమం దున్న చుక్కల నెంచఁగావచ్చు
జీవరాశుల పేళ్లు చెప్పవచ్చు
నష్టాంగయోగము లభ్యసింపఁగవచ్చు
మేఁక రీతిగ నాకు మెసవవచ్చు
తే. తామరస గర్భ! హర పురందరులకైన
నిన్ను వర్ణింపఁ దరమౌనె నీరజాక్ష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 68
సీ. నరసింహ! నీవంటిదొరను సంపాదించి
సుమతి మానవుల నేఁ గొల్వఁజాల
నెక్కు వైశ్వర్యంబు లియ్యలేకున్నను
బొట్టకు మాత్రము పోయరాదె?
ఘనము గాదిది నీకు కరవునఁ బోషింపఁ
గష్ట మెంతటి స్వల్పకార్యమయ్య?
పెట్టఁ జాలక యేల భిక్షమెత్తించెదవు
నన్ను బీదను జేసినా వదేమి?
తే. అమల! కమలాక్ష! నేనిట్లు శ్రమపడంగఁ
గన్నులకుఁ బండువై నీకుఁ గానఁబడునె?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 69
సీ. వనజాతనాభ! నీవంకఁ జేరితి నేను
గట్టిగా ననుఁ గావు కావు మనుచు
వచ్చినందుకు వేగ వరము లియ్యకకాని
లేవఁబోయిన నిన్ను లేవనియ్యఁ
గూర్చుండఁబెట్టి నీకొంగు గట్టిగఁ బట్టి
పుచ్చుకొందును జూడు భోగిశయన!
యీవేళ నీ కడ్డమెవరు వచ్చినఁ గాని
వారికైనను లొంగి వడఁకఁబోను
తే. గోపగాఁడను నీవు నా గుణము తెలిసి
యిప్పుడే నన్ను రక్షించి యేలుకొమ్ము
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 70
సీ. ప్రహ్లాదుఁ డేపాటి పైఁడి కానుక లిచ్చె?
మదగజం బెన్నిచ్చె మౌక్తికములు?
నారదుం డెన్నిచ్చె నగలు రత్నంబు? ల
హల్య నీకే యగ్రహారమిచ్చె?
ఉడుత నీ కేపాటి యూడిగంబులు చేసె?
ఘనవిభీషణుఁ డేమి కట్నమిచ్చె?
పంచపాండవు లేమి లంచ మిచ్చిరి నీకు?
ద్రౌపతి నీ కెంత ద్రవ్యమిచ్చె?
తే. నీకు వీరంద ఱయినట్లు నేను గాన?
యెందుకని నన్ను రక్షింప విందువదన?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 71
సీ. వాంఛతో బలిచక్రవర్తి దగ్గర జేరి
భిక్షమెత్తితి వేల, బిడియపడక?
యడవిలో శబరి దియ్యని ఫలా లందియ్యఁ
జేతులొగ్గితి వేల, సిగ్గుపడక?
వేడ్కతో వేవేగ విదురునింటికి నేఁగి
విందుఁగొంటి వదేమి, వెలితిపడక?
నటుకు లల్పము కుచేలుఁడు గడించుక తేర
బొక్కసాగితి వేల, లెక్కగొనక?
తే. భక్తులకు నీవు పెట్టుట భాగ్యమౌను
వారి కాశించితివి తిండివాఁడ వగుచు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 72
సీ. స్తంభమం దుదయించి దానవేంద్రునిఁ ద్రుంచి
కరుణతోఁ బ్రహ్లాదుఁ గాచినావు
మకరిచేఁ జిక్కి సామజము దుఃఖించంగఁ
గృపయుంచి వేగ రక్షించినావు
శరణంచు నా విభీషణుఁడు నీ చాటున
వచ్చినప్పుడె లంక నిచ్చినావు
ఆ కుచేలుఁడు చేరెఁడటుకు లర్పించిన
బహుసంపదల నిచ్చి పంపినావు
తే. వారివలె నన్నుఁ బోషింప వశముగాదె?
యింత వలపక్ష మేల శ్రీకాంత! నీకు?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 73
సీ. వ్యాసుఁడే కులమందు వాసిగా జన్మించె?
విదురుఁడే కులమందు వృద్ధిఁ బొందెఁ?
గర్ణుఁడే కులమందు ఘనముగా వర్ధిల్లె?
నా వసిష్ఠుం డెందు నవతరించె?
నింపుగా వాల్మీకి యే కులంబునఁ బుట్టె?
గుహుఁ డను పుణ్యుఁడే కులమువాఁడు?
శ్రీశుకుఁ డెచ్చటఁ జెలఁగి జన్మించెను?
శబరి యే కులమందు జన్మమొందె?
తే. నే కులంబున వీరంద ఱెచ్చినారు?
నీ కృపాపాత్రులకు జాతినీతు లేల?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 74
సీ. వసుధాస్థలంబున వర్ణహీనుఁడు గాని
బహుళ దురాచారపరుఁడు గాని
తడసి కాసియ్యని ధర్మశూన్యుఁడు గాని
చదువనేరని మూఢజనుఁడు గాని
సకలమానవులు మెచ్చని కృతఘ్నుఁడు గాని
చూడ సొంపును లేని శుంఠ గాని
అప్రతిష్ఠలకు లోనైన దీనుఁడు గాని
మొదటికే మెఱుఁగని మోటుగాని
తే. ప్రతిదినము నీదు భజనచేఁ బరఁగునట్టి
వానికే వంక లేదయ్య వచ్చు ముక్తి
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 75
సీ. ఇభకుంభములమీఁది కెగిరెడి సింగంబు
ముట్టునే కుఱచైన మూషికమును?
నవచూతపత్రముల్‌ నమలుచున్న పికంబు
గొఱుకునే జిల్లేడుకొనలు నోట?
అరవిందమకరంద మనుభవించెడి తేఁటి
పోవునే పల్లేరుపూల కడకు?
లలితమైన రసాలఫలముఁ గోరెడి చిల్క
మెసవునే భ్రమత నుమ్మెత్తకాయ?
తే. నిలను నీకీర్తనలు పాడనేర్చినతఁడు
పరులకీర్తనఁ బాడునే యరసి చూడ?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 76
సీ. సర్వేశ! నీపాదసరసిజ ద్వయమందుఁ
జిత్త ముంపఁగలేను జెదరకుండ
నీవైన దయయుంచి నిలిచి యుండెడునట్లు
చేరి నన్నిపుడేలు సేవకుఁడను
వనజలోచన! నేనువట్టి మూర్ఖుఁడఁ జుమ్మి
నీ స్వరూపముఁ జూడ నేర్పు వేగ
తన కుమారుల కుగ్గు తల్లి వోసినయట్లు
భక్తిమార్గంబను పాలు పోసి
తే. ప్రేమతో నన్నుఁ బోషించి పెంచుకొనుము
ఘనత కెక్కించు నీ దాసగుణములోన
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 77
సీ. జీమూతవర్ణ! నీ మోముతో సరిరాక
కమలారి యతికళంకమునుఁ బడసె
సొగసైన నీ నేత్రయుగముతో సరిరాక
నళినబృందము నీళ్లనడుమఁ జేరెఁ
గరిరాజవరద! నీగళముతో సరిరాక
పెద్దశంఖము బొబ్బపెట్టఁ దొడఁగె
శ్రీపతి! నీ దివ్యరూపుతో సరి రాక
పుష్పబాణుఁడు నీకుఁ బుత్రుఁ డయ్యె
తే. నిందిరాదేవి నిన్ను మోహించి విడక
నీకుఁ బట్టమహిషి యయ్యె నిశ్చయముగ
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 78
సీ. హరిదాసులను నిందలాడకుండినఁ జాలు
సకలగ్రంథంబులు చదివినట్లు
భిక్ష మియ్యంగఁ దప్పింపకుండినఁ జాలుఁ
జేముట్టి దానంబు చేసినట్లు
మించి సజ్జనుల వంచించకుండినఁ జాలు
నింపుగా బహుమానమిచ్చినట్లు
దేవాగ్రహారముల్‌ దీయకుండినఁ జాలు
గనకకంబపు గుళ్లుగట్టినట్లు
తే. ఒకరి వర్షాశనము ముంచకున్నఁ జాలుఁ
బేరుకీర్తిగ సత్రముల్‌ పెట్టినట్లు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 79
సీ. ఇహలోకసౌఖ్యము లిచ్చగించెద మన్న
దేహ మెప్పటికిఁ దా స్థిరత నొంద
దాయుష్యమున్న పర్యంతంబు పటుతయు
నొక్కతీరున నుండ దుర్విలోన
బాల్య యువత్వ దుర్బల వార్ధకము లను
మూఁటిలో మునిఁగెడి ముఱికికొంప
భ్రాంతితో దీనిఁ గాపాడుద మనుకొన్నఁ
గాల మృత్యువు చేతఁ గోలుపోవు
తే. నమ్మరాదయ్య! యిది మాయనాటకంబు
జన్మమిఁక నొల్ల నన్నేలు జలజనాభ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 80
సీ. వదనంబు నీనామభజన గోరుచునుండు
జిహ్వ నీ కీర్తనల్‌ సేయఁ గోరు
హస్తయుగ్మంబు నిన్నర్చింపఁ గోరును
గర్ణముల్‌ నీ మీఁద కథలు గోరుఁ
దనువు నీ సేవయే ఘనముగాఁ గోరును
నయనముల్‌ నీ దర్శనంబుఁ గోరు
మూర్ధమ్ము నీ పదమ్ముల మ్రొక్కఁగాఁ గోరుఁ
నాత్మ నీదై యుండు నరసి చూడ
తే. స్వప్నమున నైన నేవేళ సంతతమును
బుద్ధి నీ పాదములయందుఁ బూనియుండు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 81
సీ. పద్మాక్ష! మమతచేఁ బరము నందెద మంచు
విఱ్ఱవీఁగుదుమయ్య వెఱ్ఱిపట్టి
మాస్వతంత్రంబైన మదము గండ్లకుఁ గప్పి
మొగము పట్టదు కామమోహమునను
బ్రహ్మదేవుండైనఁ బైడిదేహము గల్గఁ
జేసివేయక మమ్ముఁ జెఱిచె నతఁడు
తుచ్ఛమైనటువంటి తోలెమ్ముకల తోడి
ముఱికి చెత్తలు చేర్చి మూట కట్టె
తే. నీ శరీరాలు పడిపోవుటెఱుఁగ కేము
కాముకుల మైతిమిఁక మిమ్ముఁగానలేము
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 82
సీ. గరుడవాహన! దివ్యకౌస్తుభాలంకార!
రవికోటితేజ! సారంగవదన!
మణిగణాన్విత! హేమమకుటాభరణ! చారు
మకరకుండల! లసన్మందహాస!
కాంచనాంబర! రత్నకాంచీవిభూషిత!
సురవరార్చిత! చంద్రసూర్యనయన!
కమలనాభ! ముకుంద! గంగాధరస్తుత!
రాక్షసాంతక! నాగరాజశయన!
తే. పతితపావన! లక్ష్మీశ! బ్రహ్మజనక!
భక్తవత్సల! సర్వేశ! పరమపురుష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 83
సీ. పలుమాఱు దశ రూపములు ధరించితి వేల?
యేకరూపముఁ బొందవేల నీవు?
నయమున క్షీరాబ్ధి నడుమఁ జేరితి వేల?
రత్నకాంచన మందిరములు లేవె?
పన్నగేంద్రునిమీఁదఁ బవ్వళించితి వేల?
జలతారు పట్టెమంచములు లేరె?
ఱెక్కలు గల పక్షినెక్కసాగితి వేల?
గజతురంగాందోళికములు లేవె?
తే. వనజలోచన! యిటువంటివైభవములు
సొగసుగా నీకుఁ దోఁచెనో సుందరాంగ?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 84
సీ. తిరుపతి స్థలమందుఁ దిన్నఁగా నే నున్న
వేంకటేశుఁడు మేఁతవేయలేఁడొ?
పురుషోత్తమమునకుఁ బోయినఁజాలు జ
గన్నాథుఁ డన్నంబుఁ గడపలేఁడొ?
శ్రీరంగమునకు నేఁ జేరఁబోయినఁ జాలు
స్వామి గ్రాసముఁ బెట్టి సాఁకలేఁడొ?
కాంచీపురములోనఁ గదిసి నేఁ గొలువున్నఁ
గరివరదుఁడు పొట్టఁ గడపలేఁడొ?
తే. యెందుఁ బోవక నేను నీ మందిరమున
నిలిచితిని నీకు నామీఁద నెనరు లేదు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 85
సీ. తార్క్ష్యవాహన! నీవు దండిదాత వటంచుఁ
గోరి వేడుక నిన్నుఁ గొల్వవచ్చి
యర్థిమార్గమును నేననుసరించితినయ్య
లావైనఁ బదునాల్గులక్ష లైన
వేషముల్‌ వేసి నావిద్యాప్రగల్భతఁ
జూపసాగితి నీకు సుందరాంగ!
యానందమైన నేనడుగ వచ్చిన దెచ్చి
వాంఛఁ దీర్పుము నీలవర్ణ! వేగ
తే. నీకు నావిద్య హర్షంబుగాక యున్న
తేపతేపకు వేషముల్‌ దేను సుమ్మి
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 86
సీ. అమరేంద్రవినుత! నేనతి దురాత్ముఁడ నంచుఁ
గలలోన నైనను గనులఁ బడవు
నీవు ప్రత్యక్షమై నిలువకుండిన మానె
దొడ్డగా నొక యుక్తి దొరకెనయ్య!
గట్టికొయ్యను దెచ్చి ఘనముగా ఖండించి
నీ స్వరూపము చేసి నిలుపుకొందు
ధూప దీపము లిచ్చి తులసితోఁ బూజించి
నిత్యనైవేద్యముల్‌ నేమముగను
తే. నడుపుచును నిన్నుఁ గొలిచెదనమ్మి బుద్ధి
నీ ప్రపంచంబు గలుగు నాకింతె చాలు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 87
సీ. భువనేశ! గోవింద! రవికోటిసంకాశ!
పక్షివాహన! భక్తపారిజాత!
యంభోజభవరుద్ర జంభారిసన్నుత!
సామగానవిలోల! సారసాక్ష!
వనధిగంభీర! శ్రీవత్స కౌస్తుభవక్ష!
శంఖచక్ర గదాసి శార్ఙ్గహస్త!
దీనరక్షక! వాసుదేవ! దైత్యవినాశ!
నారదార్చిత! దివ్యనాగశయన!
తే. చారు నవరత్నకుండల శ్రవణయుగళ!
విబుధవందిత పాదాబ్జ! విశ్వరూప!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 88
సీ. నాగేంద్రశయన! నీనామమాధుర్యంబు
మూఁడుకన్నుల సాంబమూర్తి కెఱుక
పంకజాతాక్ష! నీ బలపరాక్రమ మెల్ల
భారతీపతి యైన బ్రహ్మ కెఱుక
మధుకైటభారి! నీ మాయాసమర్థత
వసుధలో బలిచక్రవర్తి కెఱుక
పరమాత్మ! నీదగు పక్షపాతిత్వంబు
దశశతాక్షుల పురందరుని కెఱుక
తే. వీరి కెఱుకగు నీకథల్‌ వింత లెల్ల
నరుల కెఱుకన్న నెవరైన నవ్విపోరె?
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 89
సీ. అంద ఱేమైన నిన్నడుగ వచ్చెద రంచు
క్షీరసాగరమందుఁ జేరినావు
నీచుట్టు సేవకుల్‌ నిలువకుండుటకునై
భయద సర్పముమీఁదఁ బండినావు
భక్తబృందము వెంటఁబడి చరించెద రంచు
నెగసి పోయెడి పక్షినెక్కినావు
దాసులు నీ ద్వారమాసింపకుంటకు
మంచి యోధుల కావలుంచినావు
తే. లావు గలవాఁడ వైతి వేలాగు నేను
నిన్నుఁ జూతును నా తండ్రి నీరజాక్ష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 90
సీ. నీకథల్‌ చెవులలో సోఁకుట మొదలుగాఁ
బులకాంకురము మేనఁ బుట్టువాఁడు
నయమైన నీ దివ్యనామకీర్తనలోన
మగ్నుఁడై దేహంబు మఱచువాఁడు
ఫాలంబుతో నీదు పాదయుగ్మమునకుఁ
బ్రేమతోఁ దండ మర్పించువాఁడు
హా పుండరీకాక్ష! హా రామ! హరి! యంచు
వేడ్కతోఁ గేకలు వేయువాఁడు
తే. చిత్తకమలంబునను నిన్నుఁ జేర్చువాఁడు
నీదు లోకంబు నందుండు నీరజాక్ష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 91
సీ. నిగమగోచర! నేను నీకు మెప్పగునట్లు
లెస్సగాఁ బూజింపలేను సుమ్మి
నాకుఁ దోఁచిన భూషణములు పెట్టెదనన్నఁ
గౌస్తుభమణి నీకుఁ గలదు ముందె
భక్ష్యభోజ్యముల నర్పణముఁ జేసెద నన్న
నీవు పెట్టితి సుధ నిర్జరులకుఁ
గలిమికొలదిగఁ గానుకల నొసంగెద నన్న
భార్గవీదేవి నీ భార్యయయ్యె
తే. నన్ని గలవాఁడ వఖిల లోకాధిపతివి!
నీకు సొమ్ములు పెట్ట నేనెంతవాఁడ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 92
సీ. నవ సరోజదళాక్ష! నన్నుఁ బోషించెడు
దాతవు నీవంచు ధైర్యపడితి
నా మనంబున నిన్ను నమ్మినందుకుఁ దండ్రి!
మేలు నా కొనరింపు నీలదేహ!
భళిభళీ! నీ యంత ప్రభువు నెక్కడఁ జూడఁ
బుడమిలో నీ పేరు పొగడవచ్చు
ముందుఁ జేసిన పాపమును నశింపఁగఁ జేసి
నిర్వహింపుము నన్ను నేర్పుతోడఁ
తే. బరమ సంతోషమాయె నా ప్రాణములకు
నీ ఋణము దీర్చుకొననేర నీరజాక్ష!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 93
సీ. ఫణుల పుట్టల మీఁదఁ బవ్వళించిన యట్లు
పులుల గుంపునఁ జేరఁబోయిన యట్లు
మకరి వర్గంబున్న మడుఁగుఁ జొచ్చినయట్లు
గంగ దాపున నిండ్లు గట్టినట్లు
చెదల భూమిని చెరగు చాఁప బఱచినయట్లు
ఓటిబిందెలఁ బాల నునిచినట్లు
వెఱ్ఱివానికిఁ బహువిత్త మిచ్చినయట్లు
కమ్మగుడిసె మందుఁ గాల్చినట్లు
తే. స్వామి నీ భక్తవరులు దుర్జనులతోడఁ
జెలిమిఁ జేసిన యట్లైనఁ జేటు వచ్చు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 94
సీ. దనుజసంహార! చక్రధర! నీకు దండంబు
లిందిరాధిప! నీకు వందనంబు
పతితపావన! నీకు బహునమస్కారముల్‌
నీరజాతదళాక్ష! నీకు శరణు
వాసవార్చిత! మేఘవర్ణ! నీకు శుభంబు
మందరధర! నీకు మంగళంబు
కంబుకంధర! శార్ఙ్గకర! నీకు భద్రంబు
దీనరక్షక! నీకు దిగ్విజయము
తే. సకలవైభవములు నీకు సార్వభౌమ!
నిత్యకల్యాణములు నగు నీకు నెపుడు
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 95
సీ. మత్స్యావతారమై మడుఁగులోపలఁ జొచ్చి
సోమకాసురుఁ ద్రుంచి చోద్యముగను
దెచ్చి వేదములెల్ల మెచ్చ దేవతలెల్ల
బ్రహ్మకిచ్చితి వీవు భళి! యనంగ
నా వేదముల నియ్య నాచారనిష్ఠల
ననుభవించుచు నుందు రవనిసురులు
సకలపాపంబులు సమసిపోవు నటంచు
మనుజులందఱు నీదు మహిమఁ దెలిసి
తే. యుందు రరవిందనయన! నీయునికిఁ దెలియు
వారలకు వేగ మోక్షంబు వచ్చు ననఘ!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 96
సీ. కూర్మావతారమై కుధరంబు క్రిందను
గోర్కెతో నుండవా కొమరు మిగుల?
వరాహావతారమై వనభూములను జొచ్చి
శిక్షింపవా హిరణ్యాక్షు నపుడు?
నరసింహమూర్తివై నరభోజను హిరణ్య
కశిపునిఁ ద్రుంపవా కాంతి మీఱ?
వామనరూపమై వసుధలో బలిచక్ర
వర్తి నణంపవా వైర ముడిగి?
తే. యిట్టి పనులెల్లఁ జేయఁగా నెవరికేని
తగునె నరసింహ! నీ కిది దగును గాక!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 97
సీ. లక్ష్మీశ! నీ దివ్యలక్షణ గుణముల
వినఁజాల కెప్పుడు వెఱ్ఱినైతి
నావెఱ్ఱిగుణములు నయముగా ఖండించి
నన్ను రక్షింపుమో నళిననేత్ర!
నిన్ను నే నమ్మితి నితరదైవముల నే
నమ్మలేదెప్పుడు నాగశయన!
కాపాడినను నీవె కష్టపెట్టిన నీవె
నీ పాదకమలముల్‌ నిరత మేను
తే. నమ్మియున్నాను నీ పాదనళినభక్తి
వేగ దయచేసి రక్షింపు వేదవిద్య!
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 98
సీ. అమరేంద్రవినుత! నిన్ననుసరించినవారు
ముక్తిఁ బొందిరి వేగ ముదముతోడ
నీ పాదపద్మముల్‌ నెఱ నమ్మియున్నాను
నాకు మోక్షంబిమ్ము నళిననేత్ర!
కాచి రక్షించు నన్‌ గడతేర్చు వేగమే
నీ సేవకునిఁ జేయు నిశ్చయముగఁ
గాపాడినను నీకుఁ గైంకర్యపరుఁడనై
చెలఁగి నీ పనులను జేయువాఁడ
తే. ననుచుఁ బలుమాఱు వేఁడెద నబ్జనాభ!
నాకుఁ బ్రత్యక్ష మగుము నిన్‌ నమ్మినాను
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 99
సీ. శేషప్ప యను కవిచెప్పిన పద్యముల్‌
చెవుల కానందమై చెలఁగుచుండు
నే మనుజుండైన నెలమి నీ శతకంబు
భక్తితో విన్న సత్ఫలము గలుగుఁ
జెలఁగి యీ పద్యముల్‌ చేర్చి వ్రాసినవారు
కమలాక్షు కరుణను గాంతురెపుడు
నింపుగాఁ బుస్తకంబెపుడుఁ బూజించిన
దురితజాలంబులు దొలఁగిపోవు
తే. నిద్ది పుణ్యాకరం బనియెపుడు జనులు
గష్టమెన్నక పఠియింపఁ గలుగు ముక్తి
భూషణవికాస! శ్రీధర్మపురనివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ దురితదూర! 100