పోతన తెలుగు భాగవతము/ఏకాదశ స్కంధము/ఆవిర్హోత్రుని భాషణ

ఆవిర్హోత్రుని భాషణ

←పిప్పలాయన భాషణ

తెలుగు భాగవతము (పోతన తెలుగు భాగవతము/ఏకాదశ స్కంధము) రచయిత: పోతన

నారయణఋషి భాషణ→

తెభా-11-60-వ.
అనిన విని యందావిర్హోత్రుం డిట్లనియెఁ; “గర్మాకర్మ వికర్మ ప్రతిపాదకంబు లగు శ్రుతివాదంబులలౌకికవర్ణితంబు; లట్టి యామ్నాయంబులు సర్వేశ్వరస్వరూపంబులు గాన విద్వాంసులు నెఱుంగ లే; రవి కర్మాచారంబు లనంబడు; మోక్షంబుకొఱకు నారాయణ భజనంబు పరమపావనంబు; వేదోక్తంబుల నాచరింపక ఫలంబులకు వాంఛ సేయువార లనేక జన్మాంతరంబులం బడయుదురు; మోక్షంబు నపేక్షించు వాఁడు విధిచోదిత మార్గంబున హరిం బూజింపవలయు; నట్టి పూజాప్రకారం బెట్లనినఁ, బవిత్రగాత్రుం డయి జనార్దను సన్నిధిం బూతచిత్తుండై, షోడశోపచారంబులఁ జక్రధరు నారాధించి, గంధ పుష్ప ధూప దీప నైవేద్యంబులు సమర్పించి, సాష్టాంగదండ ప్రణామంబు లాచరించి, భక్తిభావనా విశేషుండగు నతండు హరింజేరు” నని చెప్పిన విని విదేహుం డిట్లనియె; “నీశ్వరుం డేయే కర్మంబుల నాచరించె, నంతయు నెఱిగింపు” మనినఁ ద్రమిళుం డిట్లనియె.
టీక:- అనినన్ = అని అడుగగా; విని = విని; అందున్ = వారిలో; అవిర్హోత్రుండు = అవిర్హోత్రుడు; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అనియె = పలికెను; కర్మ = కర్మము; అకర్మ = అకర్మము; వికర్మ = వికర్మములను; ప్రతిపాదికంబులు = నిరూపించెడివి; అగు = ఐన; శ్రుతి = వేదములలోని; వాదంబులు = వాదనలు; అలౌకిక = లౌకికాలకతీతులచేత; వర్ణింతంబులు = వివరించిబడినవి; అట్టి = అటువంటి; ఆమ్నాయంబులు = వేదములు; సర్వేశ్వర = భగవంతుని {సర్వేశ్వరుడు - సర్వుల పైన ఈశత్వము కలవాడు, విష్ణువు}; స్వరూపంబులు = స్వరూపములు; కాన = కావున; విద్వాంసులున్ = పండితులు కూడ; ఎఱుంగలేరు = తెలిసికొనలేరు; అవి = అవి; కర్మాచారంబులు = కర్మాచారములు; అనంబడున్ = అంటారు; మోక్షంబు = ముక్తి; కొఱకు = కోసము; నారాయణ = విష్ణు; భజనంబు = భక్తి; పరమ = మిక్కిలి; పావనంబు = పవిత్రముచేయునది; వేద = వేదములందు; ఉక్తంబులన్ = చెప్పబడినవి; ఆచరింపక = చేయకుండ; ఫలంబులు = ఫలితముల; కున్ = కి; వాంఛచేయు = ఆశించు; వారల = వారు; అనేక = ఎన్నో; జన్మ = జన్మములు; అంతరంబులన్ = ఇతరములను; పడయుదురు = పొందెదరు; మోక్షంబు = మోక్షమును; అపేక్షించు = కోరుకొనెడి; వాడు = వాడు; విధి = శాస్త్రము; చోదిత = నడిపించెడి; మార్గంబునన్ = విధముగ; హరిన్ = విష్ణుని; పూజింపవలయున్ = సేవించవలెను; అట్టి = అటువంటి; పూజా = పుజించెడి; ప్రకారంబు = విధానము; ఎట్లు = ఏ విధముగ; అనినన్ = అన్నచో; పవిత్ర = పరిశుద్ధమైన; గాత్రుండు = దేహము కలవాడు; అయి = అయ్యి; జనార్దనున్ = నారాయణుని; సన్నిధిన్ = సన్నిధిలో; పూత = పవిత్రమైన; చిత్తుండు = మనసు కలవాడు; ఐ = అయ్యి; షోడశోపచారంబులన్ = షోడశోపచారములతో {షోడశోపచారములు - 1ఆవాహనము 2ఆసనము 3పాద్యము 4అర్ఘ్యము 5ఆచమనీయము 6 స్నానము 7వస్త్రము 8యజ్ఞోపవీతము 9గంధము 10పుష్పము 11ధూపము 12దీపము 13నైవేద్యము 14తాంబూలము 15నమస్కారము 16ప్రదక్షిణము}; చక్రధరున్ = హరిని; ఆరాధించి = సేవించి; గంధ = గంధము; పుష్ప = పూలు; ధూప = ధూపము; దీప = దీపము; నైవేద్యంబులు = నైవేద్యములు; సమర్పించి = అర్పించి; సాష్టాంగదండప్రణామంబులు = సాష్టాంగనమస్కారములు {సాష్టాంగదండప్రణామము - 8 అవయవములు (2 చేతులు 2పాదములు 2భుజాగ్రమములు 1రొమ్ము 1నొసలు) భూమికి తాకునట్లుగా దండ (కఱ్ఱవలె) పడి చేసిడి నమస్కారము}; ఆచరించి = చేసి; భక్తిపావనా = భక్తిభావన; విశేషుండు = అధికముగా కలవాడు; అగు = ఐన; అతండు = అతను; హరిన్ = నారాయణుని; చేరును = చేరును; అని = అని; చెప్పిన = చెప్పగా; విని = విని; విదేహుండు = విదేహుడు; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అనియెన్ = పలికెను; ఈశ్వరుండు = భగవంతుడు; ఏయే = ఎట్టిఎట్టి; కర్మంబులన్ = కర్మలను; ఆచరించెన్ = చేసెనో; అంతయున్ = సమస్తము; ఎఱింగింపు = తెలుపుము; అనినన్ = అని అడుగగా; ద్రమిళుండు = ద్రమిళుడు; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అనియె = పలికెను.
భావము:- అలా అడుగగా ఆవిర్హోత్రుడనే మహాముని విదేహప్రభువుతో ఈ విధంగా చెప్పసాగాడు. “కర్మ అకర్మ వికర్మ వీటిని ప్రతిపాదించే శ్రుతివాదులు లౌకికులు చెప్పినవి కాదు. అటువంటి వేదాలు సర్వేశుని స్వరూపాలు వాటిని పండితులు కూడ తెలుసుకోలేరు. వాటిని కర్మాచారాలు అంటారు. మోక్షంకోసం నారాయణ భజనం అన్నిటి కంటే పవిత్రమైనది. వేదం చెప్పినట్లు చేయక ఫలాలు కోరేవారు ఎన్నో జన్మలు ఎత్తుతారు. మోక్షాన్ని కోరేవారు శాస్త్రం చెప్పినవిధంగా హరిని పూజించాలి. ఆ పూజావిధానం ఎటువంటిదంటే పరిశుద్ధమైన దేహంతో భగవంతుని సన్నిధిలో పవిత్రచిత్తుడై ప్రవర్తించాలి. షోడశోపచారాలతో చక్రధరుని ఆరాధించాలి. గంథం, పుష్పం, ధూపం, దీపం, నైవేద్యం అర్పించి సాష్టాంగదండప్రణామాలు చేయాలి. విశేషమైన భక్తిభావం మనసున నింపుకోవాలి. అట్టివాడు పరమాత్మను జేరుతాడు.” అని వివరించగా విని విదేహమహారాజు ఇలా అన్నాడు. “ఈశ్వరుడు ఏ లీలలు ఆచరించాడు. ఆ వివరం అంతా తెలుపవలసింది.” అనగా ద్రమిళుడనే మునివర్యుడు ఇలా అన్నాడు.

తెభా-11-61-క.
"తారల నెన్నఁగ వచ్చును;
భూరేణుల లెక్కవెట్టఁ బోలును ధాత్రిన్‌;
నారాయణగుణకథనము
లారయ వర్ణింపలేరు హర బ్రహ్మాదుల్‌.
టీక:- తారలన్ = నక్షత్రములను; ఎన్నగన్ = లెక్కబెట్టుట; వచ్చును = వీలగును; భూరేణులన్ = మట్టిరేణువులను; లెక్కపెట్టన్ = రెక్కించుట; పోలును = వీలగును; ధాత్రిన్ = భూలోకమునందు; నారాయణ = హరి; గుణ = గుణముల; కథనములు = వృత్తాంతములు; ఆరయ = తరచిచూసిన; వర్ణింపలేరు = వివరించలేరు; హర = పరమశివుడు; బ్రహ్మ = బ్రహ్మదేవుడు; ఆదుల్ = మొదలగువారు.
భావము:- "రాజా! ఆకాశంలోని చుక్కలను లెక్కపెట్టవచ్చు. భూమిపై గల ఇసుక రేణువులను కూడ లెక్కపెట్టవచ్చును. కానీ నారాయణుని గుణములు చరిత్రలను మాత్రం శివుడు బ్రహ్మ మొదలైనవారు కూడ వర్ణించ లేరు.

తెభా-11-62-వ.
అట్లు గావున నాత్మసృష్టంబైన పంచభూతనికరంబును పురం బొనరించి, యందు నిజాంశంబునం బ్రవేశించి, సగుణనిష్ఠుండై నారాయణాభిధానంబు గల ఋషీశ్వరుం డగు పరమేశ్వరుండు వెలుఁగొందె; నతని దశేంద్రియంబులచేఁ బాలితంబులైన దేహంబులు ధరించి, జగద్రక్షకత్వ సంహారకత్వాది గుణంబులు గలుగుటం జేసి గుణనిష్ఠుండయి రజస్సత్త్వతమో గుణంబుల బ్రహ్మ విష్ణు రుద్ర మూర్తులనం బరఁగి, త్రిగుణాత్మకుం డనంబడు నారాయణాఖ్యుని చరిత్రం బెఱింగించెద; నాకర్ణింపుము.
టీక:- అట్లు = ఆ విధముగ; కావున = కనుక; ఆత్మ = తనచేత; సృష్టంబు = సృష్టింపబడినది; ఐన = అయిన; పంచభూత = పంచమహాభూతముల; నికరంబును = సమూహములుచేత; పురంబున్ = పురమును; ఒనరించి = చేసి; అందు = దానిలో; నిజ = తన; అంశంబునన్ = అంశతో; ప్రవేశించి = చేరి; సగుణ = త్రిగుణాలతోకూడి; నిష్ఠుండు = ఉన్నవాడు; ఐ = అయ్యి; నారాయణా = నారాయణుడు; అభిదానంబు = అనెడి పేరు; కల = కలిగిన; ఋషి = మునులలో; ఈశ్వరుండు = శ్రేష్ఠుడు; పరమేశ్వరుండు = భగవంతుడు {పరమేశ్వరుడు - సర్వోత్కృష్టమైన మరియు సర్వుల (బ్రహ్మాది పిపీలకపర్యంతము)ను నియమించు వాడు, విష్ణువు}; వెలుగొందెన్ = ప్రకాశించెను; అతని = అతని యొక్క; దశేంద్రియంబుల = దశేంద్రియములు {దశేంద్రియములు - 5 పంచజ్ఞానేంద్రియములు 5 పంచకర్మేంద్రియములు}; చేన్ = చేత; పాలితంబులు = నియమించబడునవి; ఐన = అయిన; దేహంబులున్ = శరీరములలో; ధరించి = అవతరించి; జగత్ = లోకమును; రక్షకత్వ = కాపాడుట; సంహారకత్వా = సంహరించుట; ఆది = మున్నగు; గుణంబులున్ = గుణములు, కార్యక్రమాలు; కలుగుటన్ = కలిగి ఉండుట; చేసి = వలన; గుణ = త్రిగుణములను; నిష్ఠుండు = నిష్ఠగా గ్రహించినవాడు; అయి = ఐ; రజస్ = రజోగుణము; సత్త్వ = సత్వగుణము; తమోగుణంబులన్ = తమోగుణములచే; బ్రహ్మ = బ్రహ్మదేవుని; విష్ణు = విష్ణుమూర్తిని; రుద్ర = పరమశివుని; మూర్తులన్ = స్వరూపములు; అనన్ = అనబడుతూ; పరగి = ప్రసిద్ధుడై; త్రిగుణాత్మకుండు = త్రిగుణాత్మకుండు; అనంబడున్ = అనబడెడి; నారాయణ = నారాయణ; ఆఖ్యుని = పేరు కలవాని; చరిత్రంబు = చరిత్రమును; ఎఱింగించెదన్ = తెలియజెప్పెదను; ఆకర్ణింపుము = వినుము.
భావము:- భగవంతుడు తాను సృష్టించిన పంచభూతాలతో సంభూతమైన పురమును చేసి, దానిలో తన అంశతో ప్రవేశించి పిమ్మట సగుణనిష్ఠుడై నారాయణుడు అను పేరు కల ఋషీశ్వరుడుగా విరాజిల్లాడు. ఆయన పది ఇంద్రియాలతో నిర్మితాలైన శరీరాలను దాల్చి జగత్తును సృష్టించటం రక్షించటం సంహరించటం మొదలైన కార్యాలు చేయటం వలన రజస్సత్త్వతమోగుణాలతో బ్రహ్మ, విష్ణు, రుద్రుడు అనే పేర్లతో ఒప్పుతుంటాడు. త్రిగుణాత్మకుడు అనబడే ఆ నారాయణుని చరిత్ర చెబుతాను విను.