పంచతంత్రి/చతుర్థాశ్వాసము
చతుర్థాశ్వాసము
| | శ్రీనిలయకటాక్ష! కులో | 1 |
| వ. | లబ్ధనాశంబను చతుర్ధతంత్రం బాకర్ణింపుము. | 2 |
| క. | తనుఁ బొందిన యర్ధము సాం | 3 |
| గీ. | అన నితాంతకౌతుకాయత్తచిత్తులై | 4 |
| వ. | అనిన మహాత్ముండగు నావిష్ణుశర్మ యిట్లని చెప్పందొడంగె. | |
| | పుంజంబులు తనయొడలం జల్లిన విధంబున మహాసిత హరిహరి హలధర | 5 |
| చ. | కల దొకమేఁడిమ్రాను మధుగర్భ మనన్, దనయందు జంతుభృ | 6 |
| క. | ఆతరువున వానరసం | 7 |
| వ. | తత్కపివరుండును నితాంతమధురంబులగు నౌదుంబరఫలమ్ము | 8 |
| మహాస్రగ్ధర. | పటువాలక్షేపజంఝాపవనవశమునన్ భైరవావర్తముల్ ప్ర | 9 |
| వ. | ఏతెంచి శింశుమారాభిధానుండగు తద్గ్రహాధిపతి యుద్య | 10 |
| క. | బలవర్ధుఁడు తనతోడుతఁ | |
| | ఫలములు రాల్పఁగఁ దిని నిజ | 11 |
| ఉ. | ఆమకరేంద్రుభార్య విరహానలతప్తశరీరయై, నిజ | 12 |
| గీ. | శింశుమారుండు వానరస్త్రీలతోడ | 13 |
| వ. | అంతఁ బురుషవియోగంబున నక్రభామిని హృదయమ్ములో మద | 14 |
| సీ. | దవ్వుదవ్వున వచ్చు తనజీవితేశ్వరు | |
| | నధికమగు చింత మనమంత నలిమికొనఁగ | 15 |
| ఉ. | ఈదురవస్థ నొందుటకు నేమి కతంబని తత్సఖీతతిన్ | 16 |
| వ. | అని వివర్ణవదనుండై పలవించుచుండ, నంత పతిమనఃప్రియం | 17 |
| క. | ఈనీచరోగ మరయ, న | |
| వ. | అని చెప్పిన సఖీజనమ్ముపలుకులు విని యతఁడు తనహృద | 18 |
| క. | అపగత సుకృతులు నొకనికి | 19 |
| ఉ. | భానుఁడు శీతభానుఁడన, పట్టపగల్ నడురేయటన్న, సు | 20 |
| ఇంద్రవజ్రము. | ఆనక్రముఖ్యుం డపు డాత్మలోనన్ | |
| | బోనాడి మిత్రుం గపిపుంగవుం బే | 21 |
| వ. | వెండియుఁ దనమనంబున నిట్లని విత్కరించె. | 22 |
| క. | బలవర్ధుఁడు నాతోడన్ | 23 |
| వ. | అని వివేచించుకయుండం గ్రమ్మఱ భార్యపై మోహమ్ము డగ్గఱిన, | 24 |
| సీ. | ఊహింప మిత్రసందోహమ్మునకు, నారఁ | 25 |
| వ. | అని తనహృదయమ్మున వినిశ్చయంబు చేసికొని బలవర్ధన | 26 |
| గీ. | వానరవరేణ్యు డప్పుడు వానిఁ జూచి | 27 |
| ఉ. | ఆరయ నెవ్వరైన నొకయర్ధవశమ్మునఁ జెల్మి సేతు, రిం | 28 |
| వ. | కావున నీతోడి సఖ్యం బేను జేసి పెద్దకాలం బాయె, నీపుణ్యమ్మున | 29 |
| క. | తనలక్ష్మి దలఁప శాత్రవ | 30 |
| వ. | అది గావున నీవును మత్ప్రాణసఖుండ వగుటం జేసి మన్నిలయంబు | 31 |
| ఉ. | అక్కట! ప్రాణమిత్రు నిటు నాలికినై దయలేక మిక్కిలిన్ | 32 |
| ఉ. | అంబుధి నిమ్నతాగుణము, నభ్రమహోన్నతి [3][యెన్మిదౌది]శాం | |
| | శంబరవైరి [4][తప్తులకుఁ] ౙామలకైతవగుప్తమైన భా | 33 |
| వ. | ఏతద్విధం బెఱింగియు నెఱుఁగనేరక ప్రాణపదంబైన మిత్రునిం | 34 |
| గీ. | వీనిహృదయంబు బుద్ధి వివేకమున | 35 |
| క. | అని నక్రవిభునితో ని | 36 |
| సీ. | గదముచే మిగుల నంగద నొందియున్నది | |
| | తప్పదకట ముదిసి ముప్పున నీరీతి | 37 |
| క. | అని నక్రమునకుఁ గర్మము | 38 |
| వ. | అని [పలికి] యిన్నీచుం డిక్కార్యమ్ము మన్నివాసంబు .............. | 39 |
| క. | కుటశాఖాగ్రములన మ | 40 |
| గీ. | మర్కటాగ్రణి! యామేడిమ్రానిమీఁది | 41 |
| వ. | ప్లవగవరుండును, భయసంభ్రమంబులు మనంబునం బెనఁగొన | |
| | నత్తరు వెక్కి మానసమ్ము డిందుపఱచుకొని పుత్రమిత్రకళత్రభృత్యామా | 42 |
| క. | హృదయము కర్ణంబయ్యెను, | 43 |
| వ. | నాకైతవం బెఱింగి వెడ్డు పెట్టి తిరిగితివి నీయంత నేర్పరి భూలో | 44 |
| గీ. | కలుషమతినైన నాకు నీకథ యెఱుంగఁ | 45 |
| సీ. | ము న్నొక్కకాననంబున మృగేంద్రుండు గో | 46 |
| మ. | వెనువెంటన్ రజకుండు మందగతుఁడై వేమాఱు దోలంగ మా | 47 |
| క. | తనభాషాచాతుర్యం | 48 |
| వ. | పాపభీతింబోలె నంగకమ్ములు వణఁక, నుపాయహీనంబగు సంభ్ర | 49 |
| మత్తకోకిల. | చింత యేటికి నీమనమ్మున సింహసత్తమ! భీతి వి | 50 |
| క. | ఈరజకు నంశుకమ్ముల | 51 |
| గీ. | గార్దభత్వము నీమదిఁ గానబడియె | 52 |
| వ. | మృగరాజు సమ్ముఖమ్మున వనంబులో నీవును మద్విధంబున నతనికి | |
| | టకు గతం బెయ్యది? మందబుద్ధీ! నా కెఱింగింపుమనిన నాగార్దభం బిట్ల | 53 |
| క. | మృగరాజు నన్ను భక్షిం | 54 |
| వ. | గార్దభేశ్వరా! మృగరాజుసన్నిధిని నీగుణమ్ములు ఘనమ్ము | 55 |
| క. | ధర మతిమంతులకైనన్ | 56 |
| క. | అనిన మదిఁ బొంగి రాసభ | 57 |
| వ. | అయ్యవసరమ్మునం దనకోర్కె సఫలమ్ముఁ జేసిన జంబుకనాథుం | 58 |
| గీ. | ఎట్టి యౌషధంభొ! యిది మృగేంద్రుని పాలు | 59 |
| వ. | అప్పుడు మృగవిభుం డాచమనంబు సేసి యరుగుదెంచి, గర్దభంబు | 60 |
| చ. | ఖరము మృగేంద్రవర్య! చవిగల్గిన మత్కపటప్రభాషలన్, | 61 |
| వ | అది గావున నెఱిఁగి యెఱిఁగి, వెఱ్ఱి ఖరంబుగాను మృతురాకృత | 62 |
| గీ. | పుత్ర యిట్టికథయుఁ, బూర్ణమ్ముగా నాకుఁ | 63 |
| సీ. | జనక! చెప్పెద విను చతురాంగి యన నొక్క | |
| | నొక్కవిటుండును నక్కమలాయతా | 64 |
| వ. | ఆభుజంగపుంగవున కేలుబడియై యితరవిటుల నొల్లక, యవ్వేశ్య | 65 |
| ఆ. | కొమ్మ! నూఱుమాళ్లు గో రొక్కనాఁటనే | 66 |
| వ. | అని చెప్పిన తల్లిమాటలు కూఁతురు సరకుగొనకయున్నఁ, దదంబ రా | 67 |
| ఆ. | వేశ్య తల్లిఁ జూచి వేఁదుఱి విటునితోఁ | 68 |
| వ. | ఇట్లు విరోధియగు వేశ్యాంబను విటుండు వధించి ప్రియురాలిం | 69 |
| గీ. | పుత్త్ర! యెట్టిడైనఁ బొలుపొంద సేమమ్ముఁ | 70 |
| వ. | అది యెట్లని యడిగిన, బలవర్ధనుండు సుతున కిట్లనియె - ము న్నొక | 71 |
| క. | ధేనువు విడివడి లాయము | 72 |
| క. | చెప్పిన, విడుమని రాజును | 73 |
| వ. | అశ్వరక్షకులపలుకు లాలించి, ధరణీధవుండును, విప్రునిఁ బరిహ | 74 |
| క. | ధరణీసురుఁ డచ్చటి యా | 75 |
| వ. | ఇట్లు వృద్ధజంబుకంబు చెప్పిన రాజు విని యెచ్చటనైనను సము | 76 |
| క. | తదనంతరమున బ్రాహ్మణుఁ | 77 |
| ఆ. | మొనసి బ్రహ్మతేజమున రాజు వొలియించి | 78 |
| వ. | ఇట్లు విప్రుండు ధేనువుం జేకొని సుఖం బుండెనని బలవర్ధనుండు | 79 |
| మ. | సతతప్రాభవకృష్ణరాయధరణీచక్రేశకారుణ్యవ | 80 |
| క. | కమలభవకులపయోనిధి | 81 |
| స్వాగతము. | దానకర్ణ! మురదానవవైరి | 82 |
గద్య. ఇది శ్రీభారతీవరప్రసాదలబ్ధవిద్యావిచిత్ర, తిప్పనమంత్రిపుత్ర,
సుజనవిధేయ, భానయనామధేయ ప్రణీతంబయిన పంచతంత్రి యను
మహాప్రబంధంబునందు చతుర్థాశ్వాసము