అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 131
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 131) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [ఉ]
భగవన భగ నేత్రఘ్న పూష్ణొ థశనపాతన
థక్షక్రతుహర తర్యక్ష సంశయొ మే మహాన అయమ
2 చాతుర్వర్ణ్యం భగవతా పూర్వం సృష్టం సవయమ్భువా
కేన కర్మ విపాకేన వైశ్యొ గచ్ఛతి శూథ్రతామ
3 వైశ్యొ వా కషత్రియః కేన థవిజొ వా కషత్రియొ భవేత
పరతిలొమః కదం థేవ శక్యొ ధర్మొ నిషేవితుమ
4 కేన వా కర్మణా విప్రః శూథ్రయొనౌ పరజాయతే
కషత్రియః శూథ్ర తామ ఏతి కేన వా కర్మణా విభొ
5 ఏతం మే సంశయం థేవ వథ భూతపతే ఽనఘ
తరయొ వర్ణాః పరకృత్యేహ కదం బరాహ్మణ్యమ ఆప్నుయుః
6 [మ]
బరాహ్మణ్యం థేవి థుష్ప్రాపం నిసర్గాథ బరాహ్మణః శుభే
కషత్రియొ వైశ్యశూథ్రౌ వా నిసర్గాథ ఇతి మే మతిః
7 కర్మణా థుష్కృతేనేహ సదానాథ భరశ్యతి వై థవిజః
జయేష్ఠం వర్ణమ అనుప్రాప్య తస్మాథ రక్షేత వై థవిజః
8 సదితొ బరాహ్మణ ధర్మేణ బరాహ్మణ్యమ ఉపజీవతి
కషత్రియొ వాద వైశ్యొ వా బరహ్మభూయాయ గచ్ఛతి
9 యస తు విప్రత్వమ ఉత్సృజ్య కషాత్రం ధర్మం నిషేవతే
బరాహ్మణ్యాత స పరిభ్రష్టః కషత్రయొనౌ పరజాయతే
10 వైశ్యకర్మ చ యొ విప్రొ లొభమొహవ్యపాశ్రయః
బరాహ్మణ్యం థుర్లభం పరాప్య కరొత్య అల్పమతిః సథా
11 స థవిజొ వైశ్యతామ ఏతి వైశ్యొ వా శూథ్రతామ ఇయాత
సవధర్మాత పరచ్యుతొ విప్రస తతః శూథ్రత్వమ ఆప్నుతే
12 తత్రాసౌ నిరయం పరాప్తొ వర్ణభ్రష్టొ బహిష్కృతః
బరహ్మలొకపరిభ్రష్టః శూథ్రః సముపజాయతే
13 కషత్రియొ వా మహాభాగే వైశ్యొ వా ధర్మచారిణి
సవాని కర్మాణ్య అపాహాయ శూథ్ర కర్మాణి సేవతే
14 సదస్దానాత స పరిభ్రష్టొ వర్ణసంకరతాం గతః
బరాహ్మణః కషత్రియొ వైశ్యః శూథ్రత్వం యాతి తాథృశః
15 యస తు శుథ్ధస్వధర్మేణ జఞానవిజ్ఞానవాఞ శుచిః
ధర్మజ్ఞొ ధర్మనిరతః స ధర్మఫలమ అశ్నుతే
16 ఇథం చైవాపరం థేవి బరహ్మణా సముథీరితమ
అధ్యాత్మం నైష్ఠికం సథ్భిర ధర్మకామైర నిషేవ్యతే
17 ఉగ్రాన్నం గర్హితం థేవి గణాన్నం శరాథ్ధసూతకమ
ఘుష్టాన్నం గర్హితం థేవి థేవథేవైర మహాత్మభిః
18 శూథ్రాన్నం గర్హితం థేవి థేవథేవైర మహాత్మభిః
పితామహ ముఖొత్సృష్టం పరమాణమ ఇతి మే మతిః
19 శూథ్రాన్నేనావశేషేణ జఠరే యొ మరియేత వై
ఆహితాగ్నిస తదా యజ్వా స శూథ్ర గతిభాగ భవేత
20 తేన శూథ్రాన్న శేషేణ బరహ్మ సదానాథ అపాకృతః
బరాహ్మణః శూథ్రతామ ఏతి నాస్తి తత్ర విచారణా
21 యస్యాన్నేనావశేషేణ జఠరే యొ మరియేత వై
తాం తాం యొనిం వరజేథ విప్రొ యస్యాన్నమ ఉపజీవతి
22 బరాహ్మణత్వం శుభం పరాప్య థుర్లభం యొ ఽవమన్యతే
అభొజ్యాన్నాని చాశ్నాతి స థవిజత్వాత పతేత వై
23 సురాపొ బరహ్మహా కషుథ్రశ చౌరొ భగ్నవ్రతొ ఽశుచిః
సవాఖ్యాయ వర్జితః పాపొ లుభొ నైకృతికః శఠః
24 అవ్రతీ వృషలీ భర్తా కుణ్డాశీ సొమవిక్రయీ
నిహీన సేవీ విప్రొ హి పతతి బరహ్మయొనితః
25 గురు తల్పీ గురు థవేషీ గురు కుత్సా రతిశ చ యః
బరహ్మ థవిట చాపి పతతి బరాహ్మణొ బరహ్మయొనితః
26 ఏభిస తు కర్మ భిర థేవి శుభైర ఆచరితైస తదా
శూథ్రొ బరాహ్మణతాం గచ్ఛేథ వైశ్యః కషత్రియతాం వరజేత
27 శూథ్ర కర్మాణి సర్వాణి యదాన్యాయం యదావిధి
శుశ్రూషాం పరిచర్యాం చ జయేష్ఠే వర్ణే పరయత్నతః
కుర్యాథ అవిమనాః శూథ్రః సతతం సత్పదే సదితః
28 థైవతథ్విజ సత్కర్తా సర్వాతిద్య కృతవ్రతః
ఋతుకాలాభిగామీ చ నియతొ నియతాశనః
29 చౌక్షశ చౌక్ష జనాన్వేషీ శేషాన్న కృతభొజనః
వృదా మాంసాన్య అభుఞ్జానః శూథ్రొ వైశ్యత్వమ ఋచ్ఛతి
30 ఋతవాగ అనహంవాథీ నిర్థ్వంథ్వః శమ కొవిథః
యజతే నిత్యయజ్ఞైశ చ సవాధ్యాయపరమః శుచిః
31 థాన్తొ బరాహ్మణ సత్కర్తా సర్వవర్ణబుభూషకః
గృహస్ద వరతమ ఆతిష్ఠన థవికాలకృతభొజనః
32 శేషాశీ విజితాహారొ నిష్కామొ నిరహం వథః
అగ్నిహొత్రమ ఉపాసంశ చ జుహ్వానశ చ యదావిధి
33 సర్వాతిద్యమ ఉపాతిష్ఠఞ శేషాన్న కృతభొజనః
తరేతాగ్నిమన్త్రవిహితొ వైశ్యొ బహ్వతి వై యథి
స వైశ్యః కషత్రియకులే శుచౌ మహతి జాయతే
34 స వైశ్యః కషత్రియొ జాతొ జన్మప్రభృతి సంస్కృతః
ఉపనీతొ వరతపరొ థవిజొ భవతి సత్కృతః
35 థథాతి యజతే యజ్ఞైః సంస్కృతైర ఆప్తథక్షిణైః
అధీతే సవర్గమ అన్విచ్ఛంస తరేతాగ్నిశరణః సథా
36 ఆర్తహస్తప్రథొ నిత్యం పరజా ధర్మేణ పాలయన
సత్యః సత్యాని కురుతే నిత్యం యః సుఖథర్శనః
37 ధర్మథణ్డొ న నిర్థణ్డొ ధర్మకార్యానుశాసకః
యన్త్రితః కార్యకరణే షడ్భాగకృతలక్షణః
38 గరామ్యధర్మాన న సేవేన సవచ్ఛన్థేనార్ద కొవిథః
ఋతుకాలే తు ధర్మాత్మా పత్నీం సేవేత నిత్యథా
39 సర్వొపవాసీ నియతః సవాధ్యాయపరమః శుచిః
బహిష్కాన్తరితే నిత్యం శయానొ ఽగనిగృహే సథా
40 సర్వాతిద్యం తరివర్గస్య కుర్వాణః సుమనాః సథా
శూథ్రాణాం చాన్న కామానాం నిత్యం సిథ్ధమ ఇతి బరువన
41 సవార్దాథ వా యథి వా కామాన న కిం చిథ ఉపలక్షయేత
పితృథేవాతిది కృతే సాధనం కురుతే చ యః
42 సవవేశ్మని యదాన్యాయమ ఉపాస్తే భైక్షమ ఏవ చ
తరికాలమ అగ్నిహొత్రం చ జుహ్వానొ వై యదావిధి
43 గొబ్రాహ్మణ హితార్దాయ రణే చాభిముఖొ హతః
తరేతాగ్నిమన్త్రపూతం వా సమావిశ్య థవిజొ భవేత
44 జఞానవిజ్ఞానసంపన్నః సంస్కృతొ వేథపారగః
విప్రొ భవతి ధర్మాత్మా కషత్రియః సవేన కర్మణా
45 ఏతైః కర్మఫలైర థేవి నయూన జాతికులొథ్భవః
శూథ్రొ ఽపయ ఆగమసంపన్నొ థవిజొ భవతి సంస్కృతః
46 బరాహ్మణొ వాప్య అసథ్వృత్తః సర్వసంకరభొజనః
బరాహ్మణ్యం పుణ్యమ ఉత్సృజ్య శూథ్రొ భవతి తాథృశః
47 కర్మ భిః శుచిభిర థేవి శుథ్ధాత్మా విజితేన్థ్రియః
శూథ్రొ ఽపి థవిజవత సేవ్య ఇతి బరహ్మాబ్రవీత సవయమ
48 సవభావకర్మ చ శుభం యత్ర శూథ్రే ఽపి తిష్ఠతి
విశుథ్ధః స థవిజాతిర వై విజ్ఞేయ ఇతి మే మతిః
49 న యొనిర నాపి సంస్కారొ న శరుతం న చ సంనతిః
కారణాని థవిజత్వస్య వృత్తమ ఏవ తు కారణమ
50 సర్వొ ఽయం బరాహ్మణొ లొకే వృత్తేన తు విధీయతే
వృత్తే సదితశ చ సుశ్రొణిబ్రాహ్మణత్వం నిగచ్ఛతి
51 బరాహ్మః సవభావః కల్యాణి సమః సర్వత్ర మే మతిః
నిర్గుణం నిర్మలం బరహ్మ యత్ర తిష్ఠతి స థవిజః
52 ఏతే యొనిఫలా థేవి సదానభాగనిథర్శకాః
సవయం చ వరథేనొక్తా బరహ్మణా సృజతా పరజాః
53 బరాహ్మణొ హి మహత కషేత్రం లొకే చరతి పాథవత
యత తత్ర బీజం వపతి సా కృషిః పారలౌకికీ
54 మితాశినా సథా భావ్యం సత్పదాలమ్బినా సథా
బరాహ్మ మారమ అతిక్రమ్య వర్తితవ్యం బుభూషతా
55 సంహితాధ్యాయినా భావ్యం గృహే వై గృహమేధినా
నిత్యం సవాధ్యాయయుక్తేన థానాధ్యయనజీవినా
56 ఏవం భూతొ హి యొ విప్రః సతతం సత్పదే సదితః
ఆహితాగ్నిర అధీయానొ బరహ్మభూయాయ కల్పతే
57 బరాహ్మణ్యమ ఏవ సంప్రాప్య రక్షితవ్యం యతాత్మభిః
యొనిప్రతిగ్రహాథానైః కర్మభిశ చ శుచిస్మితే
58 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం యదా శూథ్రొ భవేథ థవిజః
బరాహ్మణొ వా చయుతొ ధర్మాథ యదా శూథ్రత్వమ ఆప్నుతే