శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 284
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 284) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [పరాషర]
ఏష ధర్మవిధిస తాత గృహస్దస్య పరకీర్తితః
తపస్విధిం తు వక్ష్యామి తన మే నిగథతః శృణు
2 పరాయేన హి గృహస్దస్య మమత్వం నామ జాయతే
సఙ్గాగతం నరశ్రేష్ఠ భావైస తామసరాజసైః
3 గృహాణ్య ఆశ్రిత్య గావశ చ కషేత్రాణి చ ధనాని చ
థారాః పుత్రాశ చ భృత్యాశ చ భవన్తీహ నరస్య వై
4 ఏవం తస్య పరవృత్తస్య నిత్యమ ఏవానుపశ్యతః
రాగథ్వేషౌ వివర్ధేతే హయ అనిత్యత్వమ అపశ్యతః
5 రాగథ్వేషాభిభూతం చ నరం థరవ్యవశానుగమ
మొహజాతా రతిర నామ సముపైతి నరాధిప
6 కృతార్దొ భొగతొ భూత్వా స వై రతిపరాయనః
లాభం గరామ్యసుఖాథ అన్యం రతితొ నానుపశ్యతి
7 తతొ లొభాభిభూతాత్మా సఙ్గాథ వర్ధయతే జనమ
పుష్ట్య అర్దం చైవ తస్యేహ జనస్యార్దం చికీర్షతి
8 స జానన్న అపి చాకార్యమ అర్దార్దం సేవతే నరః
బాల సనేహపరీతాత్మా తత కషయాచ చానుతప్యతే
9 తతొ మానేన సంపన్నొ రక్షన్న ఆత్మపరాజయమ
కరొతి యేన భొగీ సయామ ఇతి తస్మాథ వినశ్యతి
10 తపొ హి బుథ్ధియుక్తానాం శాశ్వతం బరహ్మ థర్శనమ
అన్విచ్ఛతాం శుభం కర్మ నరాణాం తయజతాం సుఖమ
11 సనేహాయతన నాశాచ చ ధననాశాచ చ పార్దివ
ఆధివ్యాధి పరతాపాచ చ నిర్వేథమ ఉపగచ్ఛతి
12 నిర్వేథాథ ఆత్మసంబొధః సంబొధాచ ఛాస్త్ర థర్శనమ
శాస్త్రార్దథర్శనాథ రాజంస తప ఏవానుపశ్యతి
13 థుర్లభొ హి మనుష్యేన్థ్ర నరః పరత్యవమర్శవాన
యొ వై పరియ సుఖే కషీణే తపః కర్తుం వయవస్యతి
14 తపః సర్వగతం తాత హీనస్యాపి విధీయతే
జితేన్థ్రియస్య థాన్తస్య సవర్గమార్గప్రథేశకమ
15 పరజాపతిః పరజాః పూర్వమ అసృజత తపసా విభుః
కవ చిత కవ చిథ వరతపరొ వరతాన్య ఆస్దాయ పార్దివ
16 ఆథిత్యా వసవొ రుథ్రాస తదైవాగ్న్య అశ్విమారుతాః
విశ్వేథేవాస తదా సాధ్యాః పితరొ ఽద మరుథ్గణాః
17 యక్షరాక్షస గన్ధర్వాః సిథ్ధాశ చాన్యే థివౌకసః
సంసిథ్ధాస తపసా తాత యే చాన్యే సవర్గవాసినః
18 యే చాథౌ బరహ్మణా సృష్టా బరాహ్మణాస తపసా పురా
తే భావయన్తః పృదివీం విచరన్తి థివం తదా
19 మర్త్యలొకే చ రాజానొ యే చాన్యే గృహమేధినః
మహాకులేషు థృశ్యన్తే తత సర్వం తపసః ఫలమ
20 కౌశికాని చ వస్త్రాణి శుభాన్య ఆభరణాని చ
వాహనాసన యానాని సర్వం తత తపసః ఫలమ
21 మనొ ఽనుకూలాః పరమథా రూపవత్యః సహస్రశః
వాసః పరాసాథపృష్ఠే చ తత సర్వం తపసః ఫలమ
22 శయనాని చ ముఖ్యాని భొజ్యాని వివిధాని చ
అభిప్రేతాని సర్వాణి భవన్తి కృతకర్మణామ
23 నాప్రాప్యం తపసా కిం చిత తరైలొక్యే ఽసమిన పరంతప
ఉపభొగ పరిత్యాగః ఫలాన్య అకృతకర్మణామ
24 సుఖితొ థుఃఖితొ వాపి నరొ లొభం పరిత్యజేత
అవేక్ష్య మనసా శాస్త్రం బుథ్ధ్యా చ నృపసత్తమ
25 అసంతొషొ ఽసుఖాయైవ లొభాథ ఇన్థ్రియవిభ్రమః
తతొ ఽసయ నశ్యతి పరజ్ఞా విథ్యేవాభ్యాస వర్జితా
26 నష్ట పరజ్ఞొ యథా భవతి తథా నయాయం న పశ్యతి
తస్మాత సుఖక్షయే పరాప్తే పుమాన ఉగ్రం తపశ చరేత
27 యథ ఇష్టం తత సుఖం పరాహుర థవేష్యం థుఃఖమ ఇహొచ్యతే
కృతాకృతస్య తపసః ఫలం పశ్యస్వ యాథృశమ
28 నిత్యం భథ్రాణి పశ్యన్తి విషయాంశ చొపభుఞ్జతే
పరాకాశ్యం చైవ గచ్ఛన్తి కృత్వా నిష్కల్మషం తపః
29 అప్రియాణ్య అవమానాంశ చ థుఃఖం బహువిధాత్మకమ
ఫలార్దీ తత పదత్యక్తః పరాప్నొతి విషయాత్మకమ
30 ధర్మే తపసి థానే చ విచికిత్సాస్య జాయతే
స కృత్వా పాపకాన్య ఏవ నిరయం పరతిపథ్యతే
31 సుఖే తు వర్తమానొ వై థుఃఖే వాపి నరొత్తమ
సవవృత్తాథ యొ న చలతి శాస్త్రచక్షుః స మానవః
32 ఇషుప్రపాత మాత్రం హి సపర్శయొగే రతిః సమృతా
రసనే థర్శనే ఘరాణే శరవణే చ విశాం పతే
33 తతొ ఽసయ జాయతే తీవ్రా వేథనా తత కషయాత పునః
బుధా యేన పరశంసన్తి మొక్షం సుఖమ అనుత్తమమ
34 తతః ఫలార్దం చరతి భవన్తి జయాయసొ గుణాః
ధర్మవృత్త్యా చ సతతం కామార్దాభ్యాం న హీయతే
35 అప్రయత్నాగతాః సేవ్యా గృహస్దైర విషయాః సథా
పరయత్నేనొపగమ్యశ చ సవధర్మ ఇతి మే మతిః
36 మానినాం కులజాతానాం నిత్యం శాస్త్రార్దచక్షుషామ
ధర్మక్రియా వియుక్తానామ అశక్త్యా సంవృతాత్మనామ
37 కరియమాణం యథా కర్మ నాశం గచ్ఛతి మానుషమ
తేషాం నాన్యథ ఋతే లొకే తపసః కర్మ విథ్యతే
38 సర్వాత్మనా తు కుర్వీత గృహస్దః కర్మ నిశ్చయమ
థాక్ష్యేణ హవ్యకవ్యార్దం సవధర్మం విచరేన నృప
39 యదా నథీనథాః సర్వే సాగరే యాన్తి సంస్దితమ
ఏవమ ఆశ్రమిణః సర్వే గృహస్దే యాన్తి సంస్దితమ