శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 56
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 56) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
తతొ థుర్యొధనొ థృష్ట్వా భీమసేనం తదాగతమ
పరత్యుథ్యయావ అథీనాత్మా వేగేన మహతా నథన
2 సమాపేతతుర ఆనథ్య శృఙ్గిణౌ వృషభావ ఇవ
మహానిర్ఘాత ఘొషశ చ సంప్రహారస తయొర అభూత
3 అభవచ చ తయొర యుథ్ధం తుములం లొమ హార్షణమ
జిగీషతొర యుధా అన్యొన్యమ ఇన్థ్ర పరహ్రాథయొర ఇవ
4 రుధిరొక్షితసర్వాఙ్గౌ గథాహస్తౌ మనస్వినౌ
థథృశాతే మహాత్మానౌ పుష్పితావ ఇవ కుంశుకౌ
5 తదా తస్మిన మహాయుథ్ధే వర్తమానే సుథారుణే
ఖథ్యొతసంఘైర ఇవ ఖం థర్శనీయం వయరొచత
6 తదా తస్మిన వర్తమానే సంకులే తుములే భృశమ
ఉభావ ఆపి పరిశ్రాన్తౌ యుధ్యమానావ అరింథమౌ
7 తౌ ముహూర్తం సమాశ్వస్య పునర ఏవ పరంతపౌ
అభ్యహారయతాం తత్ర సంప్రగృహ్య గథే శుభే
8 తౌ తు థృష్ట్వా మహావీర్యౌ సమాశ్వస్తౌ నరర్షభౌ
బలినౌ వారణౌ యథ్వథ వాశితార్దే మథొత్కటౌ
9 అపారవీర్యౌ సంప్రేక్ష్య పరగృహీతగథావ ఉభౌ
విస్మయం పరమం జగ్ముర థేవగన్ధర్వథానవాః
10 పరగృహీతగథౌ థృష్ట్వా థుర్యొధన వృకొథరౌ
సాంశయః సర్వభూతానాం విజయే సమపథ్యత
11 సమాగమ్య తతొ భూయొ భరాతరౌ బలినాం వరౌ
అన్యొన్యస్యాన్తర పరేప్సూ పరచక్రాతే ఽనతరం పరతి
12 యమథణ్డొపమాం గుర్వీమ ఇన్థ్రాశనిమ ఇవొథ్యతామ
థథృశుః పరేక్షకా రాజన రౌథ్రీం విశసనీం గథామ
13 ఆవిధ్యతొ గథాం తస్య భీమసేనస్య సంయుగే
శబ్థః సుతుములొ ఘొరొ ముహూర్తం సమపథ్యత
14 ఆవిధ్యన్తమ అభిప్రేక్ష్య ధార్తరాష్ట్రొ ఽద పాణ్డవమ
గథామ అలఘు వేగాం తాం విస్మితః సంబభూవ హ
15 చరంశ చ వివిధాన మార్గాన మణ్డలాని చ భారత
అశొభత తథా వీరొ భూయ ఏవ వృకొథరః
16 తౌ పరస్పరమ ఆసాథ్య యత తావ అన్యొన్యరక్షణే
మార్జారావ ఇవ భక్షార్దే తతక్షాతే ముహుర ముహుః
17 అచరథ భీమసేనస తు మార్గాన బహువిధాంస తదా
మణ్డలాని విచిత్రాణి సదానాని వివిధాని చ
18 గొమూత్రికాణి చిత్రాణి గతప్రత్యాగతాని చ
పరిమొక్షం పరహారాణాం వర్జనం పరిధావనమ
19 అభిథ్రవణమ ఆక్షేపమ అవస్దానం సవిగ్రహమ
పరావర్తన సంవర్తమ అవప్లుతమ అదాప్లుతమ
ఉపన్యస్తమ అపన్యస్తం గథాయుథ్ధవిశారథౌ
20 ఏవం తౌ విచరన్తౌ తు నయఘ్నతాం వై పరస్పరమ
వఞ్చయన్తౌ పునశ చైవ చేరతుః కురుసత్తమౌ
21 విక్రీడన్తౌ సుబలినౌ మణ్డలాని పరచేరతుః
గథాహస్తౌ తతస తౌ తు మణ్డలావస్దితౌ బలీ
22 థక్షిణం మణ్డలం రాజన ధార్తరాష్ట్రొ ఽభయవర్తత
సవ్యం తు మణ్డలం తత్ర భీమసేనొ ఽభయవర్తత
23 తదా తు చరతస తస్య భీమస్య రణమూర్ధని
థుర్యొధనొ మహారాజ పార్శ్వథేశే ఽభయతాడయత
24 ఆహతస తు తథా భీమస తవ పుత్రేణ భారత
ఆవిధ్యత గథాం గుర్వీం పరహారం తమ అచిన్తయన
25 ఇన్థ్రాశనిసమాం ఘొరాం యమథణ్డమ ఇవొథ్యతామ
థథృశుస తే మహారాజ భీమసేనస్య తాం గథామ
26 ఆవిధ్యన్తం గథాం థృష్ట్వా భీమసేనం తవాత్మజః
సముథ్యమ్యా గథాం ఘొరాం పరత్యవిధ్యథ అరింథమః
27 గథా మారుతవేగేన తవ పుత్రస్య భారత
శబ్థ ఆసీత సుతుములస తేజశ చ సమజాయత
28 స చరన వివిధాన మార్గాన మణ్డలాని చ భాగశః
సమశొభత తేజస్వీ భూయొ భీమాత సుయొధనః
29 ఆవిథ్ధా సర్వవేగేన భీమేన మహతీ గథా
సధూమం సార్చిషం చాగ్నిం ముమొచొగ్రా మహాస్వనా
30 ఆధూతాం భీమసేనేన గథాం థృష్ట్వా సుయొధనః
అథ్రిసారమయీం గుర్వీమ ఆవిధ్యన బహ్వ అశొభత
31 గథా మారుతవేగం హి థృష్ట్వా తస్య మహాత్మనః
భయం వివేశ పాణ్డూన వై సర్వాన ఏవ ససొమకాన
32 తౌ థర్శయన్తౌ సమరే యుథ్ధక్రీడాం సమన్తతః
గథాభ్యాం సహసాన్యొన్యమ ఆజఘ్నతుర అరింథమౌ
33 తౌ పరస్పరమ ఆసాథ్య థంష్ట్రాభ్యాం థవిరథౌ యదా
అశొభేతాం మహారాజ శొణితేన పరిప్లుతౌ
34 ఏవం తథ అభవథ యుథ్ధం ఘొరరూపమ అసంవృతమ
పరివృత్తే ఽహని కరూరం వృత్రవాసవయొర ఇవ
35 థృష్ట్వా వయవస్దితం భీమం తవ పుత్రొ మహాబలః
చరంశ చిత్రతరాన మార్గాన కౌన్తేయమ అభిథుథ్రువే
36 తస్య భీమొ మహావేగాం జామ్బూనథపరిష్కృతామ
అభిక్రుథ్ధస్య కరుథ్ధస తు తాడయామ ఆస తాం గథామ
37 సవిస్ఫులిఙ్గొ నిర్హ్రాథస తయొస తత్రాభిఘాతజః
పరాథురాసీన మహారాజ సృష్టయొర వజ్రయొర ఇవ
38 వేగవత్యా తయా తత్ర భీమసేనప్రముక్తయా
నిపతన్త్యా మహారాజ పృదివీసమకమ్పత
39 తాం నామృష్యత కౌరవ్యొ గథాం పరతిహతాం రణే
మత్తొ థవిప ఇవ కరుథ్ధః పరతిజుఞ్జర థర్శనాత
40 స సవ్యం మణ్డలం రాజన్న ఉథ్భ్రామ్య కృతనిశ్చయః
ఆజఘ్నే మూర్ధ్ని కౌన్తేయం గథయా భీమవేగయా
41 తయా తవ అభిహతొ భీమః పుత్రేణ తవ పాణ్డవః
నాకమ్పత మహారాజ తథ అథ్భుతమ ఇవాభవత
42 ఆశ్చర్యం చాపి తథ రాజన సర్వసైన్యాన్య అపూజయన
యథ గథాభిహతొ భీమొ నాకమ్పత పథాత పథమ
43 తతొ గురుతరాం థీప్తాం గథాం హేమపరిష్కృతామ
థుర్యొధనాయ వయసృజథ భీమొ భీమపరాక్రమః
44 తం పరహారమ అసంభ్రాన్తొ లాఘవేన మహాబలః
మొఘం థుర్యొధనశ చక్రే తత్రాభూథ విస్మయొ మహాన
45 సా తు మొఘా గథా రాజన పతన్తీ భీమ చొథితా
చాలయామ ఆస పృదివీం మహానిర్ఘాత నిస్వనా
46 ఆస్దాయ కౌశికాన మార్గాన ఉత్పతన స పునః పునః
గథా నిపాతం పరజ్ఞాయ భీమసేనమ అవఞ్చయత
47 వఞ్చయిత్వా తదా భీమం గథయా కురుసత్తమః
తాడయామ ఆస సంక్రుథ్ధొ వక్షొ థేశే మహాబలః
48 గథయాభిహతొ భీమొ ముహ్యమానొ మహారణే
నాభ్యమన్యత కర్తవ్యం పుత్రేణాభ్యాహతస తవ
49 తస్మింస తదా వర్తమానే రాజన సొమక పాణ్డవాః
భృశొపహత సంకల్పా నహృష్ట మనసొ ఽభవన
50 స తు తేన పరహారేణ మాతఙ్గ ఇవ రొషితః
హస్తివథ ధస్తి సంకాశమ అభిథుథ్రావ తే సుతమ
51 తతస తు రభసొ భీమొ గథయా తనయం తవ
అభిథుథ్రావ వేగేన సింహొ వనగజం యదా
52 ఉపసృత్య తు రాజానం గథా మొక్షవిశారథః
ఆవిధ్యత గథాం రాజన సముథ్థిశ్య సుతం తవ
53 అతాడయథ భీమసేనః పార్శ్వే థుర్యొధనం తథా
స విహ్వలః పరహారేణ జానుభ్యామ అగమన మహీమ
54 తస్మింస తు భరతశ్రేష్ఠే జానుభ్యామ అవనీం గతే
ఉథతిష్ఠత తతొ నాథః సృఞ్జయానాం జగత్పతే
55 తేషాం తు నినథం శరుత్వా సృఞ్జయానాం నరర్షభః
అమర్షాథ భరతశ్రేష్ఠ పుత్రస తే సమకుప్యత
56 ఉత్దాయ తు మహాబాహుః కరుథ్ధొ నాగ ఇవ శవసన
థిధక్షన్న ఇవ నేత్రాభ్యాం భీమసేనమ అవైక్షత
57 తతః స భరతశ్రేష్ఠొ గథాపాణిర అభిథ్రవత
పరమదిష్యన్న ఇవ శిరొ భీమసేనస్య సంయుగే
58 స మహాత్మా మహాత్మానం భీమం భీమపరాక్రమః
అతాడయచ ఛఙ్ఖథేశే స చచాలాచలొపమః
59 స భూయః శుశుభే పార్దస తాడితొ గథయా రణే
ఉథ్భిన్న రుధిరొ రాజన పరభిన్న ఇవ కుఞ్జరః
60 తతొ గథాం వీర హణీమ అయొ మయీం; పరగృహ్య వజ్రాశనితుల్యనిస్వనామ
అతాడయచ ఛత్రుమ అమిత్రకర్శనొ; బలేన విక్రమ్య ధనంజయాగ్రజః
61 స భీమసేనాభిహతస తవాత్మజః; పపాత సంకమ్పిత థేహబన్ధనః
సుపుష్పితొ మారుతవేగతాడితొ; మహావనే సాల ఇవావఘూర్ణితః
62 తతః పరణేథుర జహృషుశ చ పాణ్డవాః; సమీక్ష్య పుత్రం పతితం కషితౌ తవ
తద సుతస తే పరతిలభ్య చేతనాం; సముత్పపాత థవిరథొ యదా హరథాత
63 స పార్దివొ నిత్యమ అమర్షితస తథా; మహారదః శిక్షితవత పరిభ్రమన
అతాడయత పాణ్డవమ అగ్రతః సదితం; స విహ్వలాఙ్గొ జగతీమ ఉపాస్పృశత
64 స సమిహ నాథాన విననాథ కౌరవొ; నిపాత్య భూమౌ యుధి భీమమ ఓజసా
బిభేథ చైవాశని తుల్యతేజసా; గథా నిపాతేన శరీరరక్షణమ
65 తతొ ఽనతరిక్షే నినథొ మహాన అభూథ; థివౌకసామ అప్సరసాం చ నేథుషామ
పపాత చొచ్చర మర పరవేరితం; విచిత్రపుష్పొత్కర వర్షమ ఉత్తమమ
66 తతః పరాన ఆవిశథ ఉత్తమం భయం; సమీక్ష్య భూమౌ పతితం నరొత్తమమ
అహీయమానం చ బలేన కౌరవం; నిశమ్య భేథం చ థృఢస్య వర్మణః
67 తతొ ముహూర్తాథ ఉపలభ్య చేతనాం; పరమృజ్య వక్త్రం రుధిరార్ధమ ఆత్మనః
ధృతిం సమాలమ్బ్య వివృత్తలొచనొ; బలేన సంస్తభ్య వృకొథరః సదితః