శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 23
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 23) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
తస్మిఞ శబ్థే మృథౌ జాతే పాణ్డవైర నిహతే బలే
అశ్వైః సప్తశతైః శిష్టైర ఉపావర్తత సౌబలః
2 స యాత్వా వాహినీం తూర్ణమ అబ్రవీత తవరయన యుధి
యుధ్యధ్వమ ఇతి సంహృష్టాః పునః పునర అరింథమః
అపృచ్ఛత కషత్రియాంస తత్ర కవ ను రాజా మహారదః
3 శకునేస తు వచః శరుత్వా త ఊచుర భరతర్షభ
అసౌ తిష్ఠతి కౌరవ్యొ రణమధ్యే మహారదః
4 యత్రైతత సుమహచ ఛస్త్రం పూర్ణచన్థ్ర సమప్రభమ
యత్రైతే సతల తరాణా రదాస తిష్ఠన్తి థంశితాః
5 యత్రైష శబ్థస తుములః పర్జన్యనినథొపమః
తత్ర గచ్ఛ థరుతం రాజంస తతొ థరక్ష్యసి కౌరవమ
6 ఏవమ ఉక్తస తు తైః శూరైః శకునిః సౌబలస తథా
పరయయౌ తత్ర యత్రాసౌ పుత్రస తవ నరాధిప
సర్వతః సంవృతొ వీరైః సమరేష్వ అనివర్తిభిః
7 తతొ థుర్యొధనం థృష్ట్వా రదానీకే వయవస్దితమ
సరదాంస తావకాన సర్వాన హర్షయఞ శకునిస తతః
8 థుర్యొధనమ ఇథం వాక్యం హృష్టరూపొ విశాం పతే
కృతకార్యమ ఇవాత్మానం మన్యమానొ ఽబరవీన నృపమ
9 జహి రాజన రదానీకమ అశ్వాః సర్వే జితా మయా
నాత్యక్త్వా జీవితం సంఖ్యే శక్యొ జేతుం యుధిష్ఠిరః
10 హతే తస్మిన రదానీకే పాణ్డవేనాభిపాలితే
గజాన ఏతాన హనిష్యామః పథాతీంశ చేతరాంస తదా
11 శరుత్వా తు వచనం తస్య తావకా జయగృథ్ధినః
జవేనాభ్యపతన హృష్టాః పాణడ్వానామ అనీకినీమ
12 సర్వే వివృతతూణీరాః పరగృహీతశరాసనాః
శరాసనాని ధున్వానాః సింహనాథం పరచక్రిరే
13 తతొ జయాతలనిర్ఘొషః పునర ఆసీథ విశాం పతే
పరాథురాసీచ ఛరాణాం చ సుముక్తానాం సుథారుణః
14 తాన సమీపగతాన థృష్ట్వా జవేనొథ్యత కార్ముకాన
ఉవాచ థేవకీపుత్రం కున్తీపుత్రొ ధనంజయః
15 చొథయాశ్వాన అసంభ్రాన్తః పరవిశైతథ బలార్ణవమ
అన్తమ అథ్య గమిష్యామి శత్రూణాం నిశితైః శరైః
16 అష్టాథశ థినాన్య అథ్య యుథ్ధస్యాస్య జనార్థన
వర్తమానస్య మహతః సమాసథ్య పరస్పరమ
17 అనన్త కల్పా ధవజినీ భూత్వా హయ ఏషాం మహాత్మనామ
కషయమ అథ్య గతా యుథ్ధే పశ్య థైవం యదావిధమ
18 సముథ్రకల్పం తు బలం ధార్తరాష్ట్రస్య మాధవ
అస్మాన ఆసాథ్య సంజాత్మ గొష్పథొపమమ అచ్యుత
19 హతే భీష్మే చ సంథధ్యాచ ఛివం సయాథ ఇహ మాధవ
న చ తత కృతవాన మూఢొ ధార్తరాష్ట్రః సుబాలిశః
20 ఉక్తం భీష్మేణ యథ వాక్యం హితం పద్యం చ మాధవ
తచ చాపి నాసౌ కృతవాన వీతబుథ్ధిః సుయొధనః
21 తస్మింస తు పతితే భీష్మే పరచ్యుతే పృదివీతలే
న జానే కారణం కిం ను యేన యుథ్ధమ అవర్తత
22 మూఢాంస తు సర్వదా మన్యే ధార్తరాష్ట్రాన సుబాలిశాన
పతితే శంతనొః పుత్రే యే ఽకార్షుః సంయుగం పునః
23 అనన్తరం చ నిహతే థరొణే బరహ్మ విథాం వరే
రాధేయే చ వికర్ణే చ నైవాశామ్యత వైశసమ
24 అల్పావశిష్టే సైన్యే ఽసమిన సూతపుత్రే చ పాతితే
సపుత్రే వై నరవ్యాఘ్రే నైవాశామ్యత వైశసమ
25 శరుతాయుషి హతే శూరే జలసంధే చ పౌరవే
శరుతాయుధే చ నృపతౌ నైవాశామ్యత వైశసమ
26 భూరిశ్రవసి శల్యే చ శాల్వే చైవ జనార్థన
ఆవన్త్యేషు చ వీరేషు నైవాశామ్యత వైశసమ
27 జయథ్రదే చ నిహతే రాక్షసే చాప్య అలాయుధే
బాహ్లికే సొమథత్తే చ నైవాశామ్యత వైశసమ
28 భగథత్తే హతే శూరే కామ్బొజే చ సుథక్షిణే
థుఃశాసనే చ నిహతే నైవాశామ్యత వైశసమ
29 థృష్ట్వా చ నిహతాఞ శూరాన పృదన మాణ్డలికాన నృపాన
బలినశ చ రణే కృష్ణ నైవాశామ్యత వైశసమ
30 అక్షౌహిణీపతీన థృష్ట్వా భీమసేనేన పాతితాన
మొహాథ వా యథి వా లొభాన నైవాశామ్యత వైశసమ
31 కొ ను రాజకులే జాతః కౌరవేయొ విశేషతః
నిరర్దకం మహథ వైరం కుర్యాథ అన్యః సుయొధనాత
32 గుణతొ ఽభయధికం జఞత్వా బలతః శౌర్యతొ ఽపి వా
అమూఢః కొ ను యుధ్యేత జనాన పరాజ్ఞొ హితాహితమ
33 యన న తస్య మనొ హయ ఆసీత తవయొక్తస్య హితం వచః
పరశమే పాణ్డవైః సార్ధం సొ ఽనయస్య శృణుయాత కదమ
34 యేన శాంతనవొ భీష్మొ థరొణొ విథుర ఏవ చ
పరత్యాఖ్యాతాః శమస్యార్దే కిం ను తస్యాథ్య భేషజమ
35 మౌర్ఖ్యాథ్యేన పితా వృథ్ధః పరత్యాఖ్యాతొ జనార్థన
తదా మాతా హితం వాక్యం భాషమాణా హితైషిణీ
పరత్యాఖ్యాతా హయ అసత్కృత్య స కస్మై రొచయేథ వచః
36 కులాన్తక రణొ వయక్తం జాత ఏష జనార్థన
తదాస్య థృశ్యతే చేష్టా నీతిశ చైవ విశాం పతే
నైష థాస్యతి నొ రాజ్యమ ఇతి మే మతిర అచ్యుత
37 ఉక్తొ ఽహం బహుశస తాత విథురేణ మహాత్మనా
న జీవన థాస్యతే భాగం ధార్తరాష్ట్రః కదం చన
38 యావత పరాణా ధమిష్యన్తి ధార్తరాష్ట్రస్య మానథ
తావథ యుష్మాస్వ అపాపేషు పరచరిష్యతి పాతకమ
39 న స యుక్తొ ఽనయదా జేతుమ ఋతే వృథ్ధేన మాధవ
ఇత్య అబ్రవీత సథా మాం హి విథురః సత్యథర్శనః
40 తత సర్వమ అథ్య జానామి వయవసాయం థురాత్మనః
యథ ఉక్తం వచనం తేన విథురేణ మహాత్మనా
41 యొ హి శరుత్వా వచః పద్యం జామథగ్న్యాథ యదాతదమ
అవామన్యత థుర్బుథ్ధిర ధరువం నాశ ముఖే సదితః
42 ఉక్తం హి బహుభిః సిథ్ధైర జాతమాత్రే సుయొధనే
ఏనం పరాప్య థురాత్మానం కషయం కషత్రం గమిష్యతి
43 తథ ఇథం వచనం తేషాం నిరుక్తం వై జనార్థన
కషయం యాతా హి రాజానొ థుర్యొధనకృతే భృశమ
44 సొ ఽథయ సర్వాన రణే యొధాన నిహనిష్యామి మాధవ
కషత్రియేషు హతేష్వ ఆశు శూన్యే చ శిబిరే కృతే
45 వధాయ చాత్మనొ ఽసమాభిః సంయుగం రొచయిష్యతి
తథ అన్తం హి భవేథ వైరమ అనుమానేన మాధవ
46 ఏవం పశ్యామి వార్ష్ణేయ చిన్తయన పరజ్ఞయా సవయా
విథురస్య చ వాక్యేన చేష్టయా చ థురాత్మనః
47 సంయాహి భరతీం వీర యావథ్ధన్మి శితైః శరైః
థుర్యొధనం థురాత్మానం వాహినీం చాస్య సంయుగే
48 కషేమమ అథ్య కరిష్యామి ధర్మరాజస్య మాధవ
హత్వైతథ థుర్బలం సైన్యం ధార్తరాష్ట్రస్య పశ్యతః
49 [స]
అభీశు హస్తొ థాశార్హస తదొక్తః సవ్యసాచినా
తథ బలౌఘమ అమిత్రాణామ అభీతః పరావిశథ రణే
50 శరాసనవరం ఘొరం శక్తికణ్టక సంవృతమ
గథాపరిఘపన్దానం రదనాగమహాథ్రుమమ
51 హయపత్తిలతాకీర్ణం గాహమానొ మహాయశాః
వయచ్చరత తత్ర గొవిన్థొ రదేనాతిపతాకినా
52 తే హయాః పాణ్డురా రాజన వహన్తొ ఽరజునమ ఆహవే
థిష్కు సర్వాస్వ అథృశ్యన్త థాశార్హేణ పరచొథితాః
53 తతః పరాయాథ రదేనాజౌ సవ్యసాచీ పరంతపః
కిరఞ శరశతాంస తీక్ష్ణాన వారిధారా ఇవామ్బుథః
54 పరాథురాసీన మహాఞ శబ్థః శరాణాం నతపర్వణామ
ఇషుభిశ ఛాథ్యమానానాం సమరే సవ్యసాచినా
55 అసజ్జన్తస తనుత్రేషు శరౌఘాః పరాపతన భువి
ఇన్థ్రాశనిసమస్పర్శా గాణ్డీవప్రేషితాః శరాః
56 నరాన నాగాన సమాహత్య హయాంశ చాపి విశాం పతే
అపతన్త రణే బాణాః పతంగా ఇవ ఘొషిణః
57 ఆసీత సర్వమ అవచ్ఛన్నం గాణ్డీవప్రేషితైః శరైః
న పరాజ్ఞాయన్త సమరే థిశొ వా పరథిశొ ఽపి వా
58 సర్వమ ఆసీజ జగత పూర్ణం పార్ద నామాఙ్కితైః శరైః
రుక్మపుఙ్ఖైస తైలధౌతైః కర్మార పరిమార్జితైః
59 తే థహ్యమానాః పార్దేన పావకేనేవ కుఞ్జరాః
సమాసీథన్త కౌరవ్యా వధ్యమానాః శితైః శరైః
60 శరచాప ధరః పార్దః పరజ్వజన్న ఇవ భారత
థథాహ సమరే యొధాన కక్షమ అగ్నిర ఇవ జవలన
61 యదా వనాన్తే వనపైర విసృష్టః; కక్షం థహేత కృష్ణ గతిః సఘొషః
భూరి థరుమం శుష్కలతా వితానం; భృశం సమృథ్ధొ జవలనః పరతాపీ
62 ఏవం స నారాచగణప్రతాపీ; శరార్చిర ఉచ్చావచతిగ్మతేజాః
థథాహ సర్వాం తవ పుత్ర సేనామ; అమృష్యమాణస తరసా తరస్వీ
63 తస్యేషవః పరాణహరాః సుముక్తా; నాసజ్జన వై వర్మసు రుక్మపుఙ్ఖాః
న చ థవితీయం పరముమొచ బాణం; నరే హయే వా పరమథ్విపే వా
64 అనేకరూపాకృతిభిర హి బాణైర; మహారదానీకమ అనుప్రవిశ్య
స ఏవ ఏకస తవ పుత్ర సేనాం; జఘాన థైత్యాన ఇవ వజ్రపాణిః