వేమన పద్యములు (సి.పి.బ్రౌన్)/ద్వితీయ భాగము
వేమన పద్యములు.
ద్వితీయ భాగము.
సూక్ష్మ - రూపమె'రిగి, సుఖమొందగా లేక
బహులముగను జదువు బడుచు నరుడు;
చావు చేటె'రుగని చదువే'ల చదువుడో?
విశ్వదాభిరామవినరవేమ. 1
ఉత్తముని కడుపుననో'గు జన్మించిన
వాడు చెరుచు వాని వంశమె'ల్ల;
చెరుకు వెన్ను పుట్టి చెరచదా తీపెల్ల? వి. 2
- _____
BOOK II.
1. A young man who is unable to see the recondite form of God can enjoy no comfort, but studies excessively; why does he study that which would teach him how to die.
2. If a wicked son is born from the womb of the excellent, he will destroy his entire race; as an empty ear growing on a sugarcane destroys all its sweetness. తనువు యెవరి సొమ్ము తనద'ని పోషింప?
ధనము యెవరి సొమ్ము దాచు కొనగ?
ప్రాణమె'వరి సొమ్ము పాయకుండగ నిల్ప? వి. 3
జీవుఁ జంపుటె'ల్ల శివభక్తి దప్పుట,
జీవున'రసి చూడ శివుడు గాడె?
జీవుడు శివుడ'నుచు, సిద్ధంబు తెలియరో? వి. 4
పరగ చెట్ట - బట్టి పాలింపకుండెనా,
వెలుగ దాటి వీడు వెళ్ల బారు,
ఆడువారి చిత్తమ'టువలెనుండు రా. వి. 5
3. To whom does your body belong which you nourish so carefully? whose is your wealth that you should hide it ? to whom does the soul appertain that it should not leave the body. *[1].
4. All killing of animals is a sin against Siva: consider all animals as forms of the deity; indeed every living creature if sinless is as a god. †[2]
5. If after marrying her you do not treat her with kindness, she will cross the fence and run off down the street: such is the temper of women. ‡[3] కొంకణఁబుఁబోవ, కుక్క సింహము గాదు,
కాశిఁబోవ పంది గజము గాదు,
వేరె జాతి వాడు విప్రుడు గాడ'యా. వి. 6
ఇచ్చు వాని యొద్దనీ'ని వాడుండిన,
చచ్చు గాని యీవి సాగనీ'డు;
కల్పతరువు కింద, గచ్చ చెట్టు'న్నట్లు. వి. 7
అల్ప - బుద్ధి వానిక'ధికారమి'చ్చిన,
దొడ్డ వారినె'ల్లఁ దొలగ గొట్టు;
చెప్పు దిన్న కుక్క చెరుకు తీపె'రుగునా? వి. 8
- ____
6. Though he roam to Concan, * no dog will turn into a lion; going to Benares *[4] will make no pig an elephant ; and no pilgrimage will make a saint †[5] of one whose nature is different.
7. If a covetous man ‡[6] dwell near the liberal, he will die rather than endure to see his benevolence ; as the thorn bush perishes if planted near the tree of desire.§[7]
8. If authority be given to a low minded man, he will chase away all the honourable; can a dog that gnaws shoes taste the sweetness of the sugar-cane? ఆపదందుఁ జూడుమా'రయ బంధుల
భయము వేళఁ జూడు బంటు గుణము
పేద పడ్డ వెనుక, పెండ్లాము గతిఁ జూడు! వి. 9
మగఁడు మదనుడై'న మంచి కాపురమై'న,
సహజమే'ల మాను, జారకాంత?
పాలు ద్రావు కుక్క బడిబడి పోవదా? వి. 10
పురుషుడె'రుగఁ జంపు, భూపతి వినఁ, జేటు!
అఖిల నిందకె'ల్లనా లయంబు,
పర - పురుష - గమనము ప్రత్యక్ష - నరకంబు! వి. 11
- ______
9. In adversity observe well the behaviour of your relations: in the time of fear observe the worth of your soldier; and when you fall into poverty, look well to your wife's steps.*[8]
10. Though her husband be Cupid himself, and her home be agreeable, how shall the slippery footed woman change her nature? Though a dog be tamed and reared with milk, will it not still rove from place to place?
11. "If my husband knows it, he will kill me: if the king hears it, it will be terrible." To go astray with a strange man is the greatest†[9] of infamy: it is hell open before her eyes. ఆలి వంచ లేక యధమత్వముననుండి,
వెనుక వంతున'నుట వెర్రితనము;
చెట్టు ముదరనిచ్చి, చిదిమినఁ బోవునా? వి. 12
యెలుగు తోలు దెచ్చి, యెందాక నుతికిన,
నలుపు గాక నేల తెలుపు గల్గు?
కొయ్య బొమ్మ దెచ్చి, కొట్టితే గుణియౌనె? వి. 13
కుక్క తోక దెచ్చి, గొట్టంబు జేర్చిన?
క్రోవి చెంతనుండు కొంత దడవు
యెంత జెప్ప చెడుగు పంతంబు మానునా?*[10] వి. 14
ఆలు మగని మాటక' డ్డంబు వచ్చెనా?
యాలు గాదు వాని వ్రాలు గాని
యట్టి యాలు విడిచి యడవినుండుట మేలు వి. 15
12. If through the baseness of your spirit you fail to subdue your wife in the first instance, it is vain to think of afterwards governing her. If you let a tree grow up, will it move for a pinch
13. If you take a bear-skin, and wash it ever so long, will it instead of its native blackness ever become white? If you beat a wooden image will it hence acquire any good quality?
14. If you take a dog's tail and put it into a bamboo tube, it will remain straight but for a while; say what you will, a bad man will not lose his crooked disposition!
15. Has the wife opposed her lord's commands? she is no longer his mate bat his fate.†[11] To such a wife, a dwelling in a -wilderness is preferable. మాట వినని యాలు మగనికి మృతియౌను*[12]
యోర పడగ సర్ప మొంటి గ్రహము;
తనకు గాని యాలు దానవు రాలయా! వి. 16
ఓజ మాలు పొలతి యోలి మాడల చేటు,
పోటు కె'డలు బంటు కూటి చేటు;
పనికి మాలు తొత్తు బత్తెంబు చేటు రా! వి. 17
తప్పులె'న్ను వారు తండోపతండము;
లు';ర్వి జనులకె'ల్లనుండు తప్పు;
తప్పు లెన్ను వారు తమ తప్పు లె'రుగరు. వి. 18
ముచ్చు యాత్ర బోయి ముల్లె విడుచు గాని,
మ్రొక్క - పొద్దు లేదు మొనసి యెపుడు;
కుక్క యిల్లు జొచ్చి, కుండలు మోసునా? వి. 19
16. A disobedient wife is as the goddess Death to her husband, a springing hooded serpent ; a very demon; a wife at enmity with you is a fit wife for a demon?
17. Upon a wife devoid of consideration †[13] the money of the dowry is wasted: if a soldier will not meet the battle, his subsistence is thrown away; and board is wasted on an unprofitable wench.
J8. There are crowds upon crowds of those who reckon the faults of others: yet every one in the world has his failings. Those who look to the faults of others are often ignorant of their own.
19. A thief, if he goes to a holy place, will only pick the pockets of the comers; he has no leisure to draw near and bow to the god. If a dog enters a house will he tend the hearth? కల్లలా'డు వాని గ్రామ - కర్త యెరుంగు;
సత్యమా'డు వాని, సామి యెరుగు:
పెక్కు తిండిపోతు పెండ్లామె'రుంగు రా; వి. 20
పాగ, పచ్చడంబు; పైకి కూసంబును,
పోగులుంగరములు, బొజ్జ కడుపు,
గలిగిన'ట్టు వానిఁ గందురు చుట్టాలు. వి. 21
ఈత కం'టె లోతునెంచగ పని లేదు;
చావు కంటె కీడు జగతి లేదు;
గోచి పాతకం'టె, కొంచెంబు మరి లేదు. వి. 22
జాణలైన యట్టి చపలాయతా'క్షుల,
వలపుల' రసి చూచి, బ్రమయనే' ల?
బయలి రూపులె'ల్ల పరికింపగానే'ల? వి. 23
- ______
20. He that is a liar is known to the lord of the village: the Lord knows him who speaks the truth: but the vile glutton is known to his wretched wife alone.
21. A turban, a quilted dress, and a fine coat, *[14] necklaces, rings, and a fair round belly. He that has these virtues is looked to by all his kin.
22. If you know how to swim, there is no necessity to sound the stream: if you know how to die there is no grief in the world from which suicide will not release you. If you are content with a girdle no poverty will distress you.
23. Why, at viewing the charms of the roguish swimming eye, do we become enamoured of its light? why should we so delight to view all external beauty J ఇంతిఁ జూచెనేని, నింతంత యన రాదు,
కాల వహ్ని లక్క గరగిన'ట్లు
వట్టి మోహమి'ట్లు రట్టులఁ జేసె రా! వి. 24
కలిమి గలిగెనే'ని కాముగాఁ జూతురు,
లేమి చేతఁ జిక్క, లేవ లేని
మదను వంటి వాని మాలగాఁ జూతురు! వి. 25
కలిగిన మనుజుండు కాముడు సోముడు
మిగుల తేజమునను మెరయుచుండు
విత్త - హీనుడెంత రిత్తయై పోవును! వి. 26
విటుల కనులకెంత విభ్రమమై' యుండు,
సాటి లేని పొలతి చక్కఁదనము
కంటిలోని పాప కుంటెన గాడయా. వి. 27
- ______
24. When he beholds a woman, he is deprived of power to estimate her justly; and is consumed with love as resin would be in the hottest fire: into what follies are we led by empty desire!
25. If one be possessed of wealth they look upon him as the god of love; but if he falls into poverty, and is unable to rise and help himself, be he Cupid himself they look upon him as a Pariar.
26. The man of wealth is considered fair as Cupid or the regent of the moon; he shines illustrious by his possessions: but if he loses his riches how vile he becomes!
27. How strong a charm cast on the eye of the lover is the form of a matchless beauty: surely the pupil of her eye is the go-between! గురువునకును పుచ్చ కూరై' న నివ్వరు,
అరయ వేశ్యకి త్తుర ర్థమె'ల్ల
గురుడు వేశ్య కన్న కులహీనుడే' మకో? వి. 28
తీపి లోన తీపి తెలియంగ ప్రాణంబు
ప్రాణ వితతి కన్న పసిడి తీపి;
పసిడికన్న మిగుల పడతి మాటలు తీపి. వి. 29
పనస తొలల కన్న పంచదారల కన్న
జుంటి తేనె కన్న జున్ను కన్న
చెరుకు రసము కన్న చెలి మాట తీపిరా! వి. 30
కొమ్మ దిమ్మరై' న దిమ్మ రులకు' వల్చు;
సరస విటులకే'ల సమ్మతించు?
పేడ దిన్న పురుగు బెల్లమే మె'రుగురా? వి. 31
28. To the teacher they will not give even a mess of stale food; but on a courtezan they will bestow their whole wealth: ah! is the doctor more degraded than the dancer?
29. What is dearest † [15] of all things? life: but gold is dearer than a thousand lives: and dearer than gold are the words of a maiden.
30. Sweeter than the core of the jack- fruit, than refined'sugar, than the honeycomb, than thick cream, ‡ [16] and than the juice of the sugar cane; sweeter than all these are the words of a beloved damsel• [17]
31. A Woman who is a rover loves none but roversː how should she be pleased with a delicate lover ? The dung-bettle cares not for the sweetness of sugar ఆలి వంక వారలా'త్మ బంధువులై'రి;
తల్లి వంక వారు తగిన పాటి;
తండ్రి వంక వారు దాయాది శర్కమౌ. వి. 32
కుక్కయేమి యెరుగు గురులింగ - జంగంబు?
పిక్కయొడసి పట్టి పీకు గాక
సంత పాక తొత్తు సన్యాసి నె'రుగునా. వి. 33
తొత్తు తోటి పొందు తొర్రి పెసల మూట
ముచ్చు తోటి పొందు వచ్చు నింద
తలవరింటి పొందు తలతోటి దీరురా? వి. 34
32. Tour connections on your wife's side or your most intimate relations; those of your mother's kin are but so and so; but your connections on your father's side belong to the side of your enemies. *[18]
33. Will a dog recognize the linga zangam ↑ [19] priest; it will only snap at him, seize, and tear the calf of his leg, And equally little does the prostitute who lives in a booth at a fair care for the santly palmer.
34. Intimacy with a callet ‡ [20] is like a hole in a bag of grain ; connection with a rouge leads to infamy ; and to associate with bailiffs will be paid for with your head. తనదు నృపతి తోడ తన యాయుధము తోడ,
నగ్ని తోడ, పరుల యాలి తోడ,
హాస్యమా' డుటె'ల్ల, ప్రాణాంతమౌ సుమ్ము. వి. 35
మంచి రుచుల గోరు' మంచి స్త్రీలను గోరు,
మనుజుడెంత చెడ్డ మనసు జూడ;
యించుకంత యైన నేల'ని విడువడు. వి. 36
తరుణి పొగసుఁ గన్న తనయుల గన్నను,
మరుని కళల మించి మనము బారు;
పాప - జాతి మనము బట్టంగ రాద యా! వి. 37
35. If you sport with your prince, with weapons, with fire, or with a strange woman ; this will lead to destruction ǃ *[21]
36. He desires pleasant food, and he longs for fair women ǃ behold the evil heart of man ! He †[22] cannot for an instant relinquish these temptations and reflect that they are unprofitable.
37. Gazing on the beauty of his wife, and on his sons, the affections ‡[23] of love increases and his heart runs on them. How difficult is it to curb the sinful mind !
38. Whether it be honey, sugar, or a luscious mango, unless we taste it sweetness is not perceived ; but at merely seeing the lip of a lovely maid, we feel its sweetness.
39. In what respect is it that buffalo is so inferior to the ox; what is its price lower because it is not red but black? Then let no one be called wise who is devoid of understanding : his intrinsic value alone should be considered.
three terms thus signify ideas received through the ears, the eyes, and the feelings of the body. Thus among the erotic works, the Cala-sastra is a Treatise on Feelings; the humour or disposition of the body being imagined to vary daily.
In Telugu Grammar the term Cala is applied to sixteen classes of words, the last of which is very dubious." The reason for using this title is given in none of the grammars, but I imagine it is borrowed from the calas or phases (so to call them) of the moon of which fourteen are reckoned in each lunar fortnight, while the fifteenth is considered apart, being either new or full moon. In my opinion the Cala in the grammar are all easily reducible to four or five classes instead of sixteen.
పదుగురా'డు మాట పాటియై ధరఁ జెల్లు
నొక్కడా'డు మాట యెక్కదెందు;
నూరకా'డు - వానికూరెల్లనో'పదో *[26] వి. 40
గుణ - యుతునకు వేరు గోరంతఁ జేసిన,
కొండ యౌను వాని గుణము చేత;
కొండ కొద్ది మేలు గుణహీనుడె'రుగునా. వి. 41
పతిని విడువ రాదు, పదివేలకైనను,
పెట్టి చెప్ప రాదు, పేదకై'న;
పతిని దిట్ట రాదు, సతి రూపవతి యైన. వి. 42
40. What ten men affirm passes current in the world; is the assertion of a single witness ever valued? the whole town detests the mere interminable talker.
41. If you do the smallest †[27] service to a worthy man, his worth makes it in his eyes a mountain of benefits: but will the unworthy acknowledge even the heaviest obligations ?
42. Desert not the king, even for a thousnnd ‡[28] others: when you have, given a man food, tell it not, however poor you are ; and however fait the wife be, let her not scorn, her husband. $[29] 43. Sons and wives are a mere delusion; pleasure and pain are a deception; a family, and affections we feel, are unreal: thou hast filled this delusive life with empty forms.†[32]
44. The man who cannot keep his word is vile as a pariar: a king devoid of authority is as a lone widow woman; and a god not acknowledged in the land is no better than a clay image of a tiger. సిగ్గు వారలమ'ని సృష్టి లోపలి వారు
వెర్రి వేమని గని వెరుగు పడిరి;
తనకు గలుగు సిగ్గు దైవ మె'రుంగురా! వి. 45
విడువ ముడువ లేక, కుడువ కట్టగ లేక;
వెరపు లేక, విద్యనొ' రయ లేక;
వెడల లేని వాని నడు పీనుగం దురో. వి. 46
లేని కాలమునకు, లేని మనమునొందు;
యీనిన పులి రీతి నె'రుగకుండు
కఠిన బుద్ధికి,ట్లు కలిమే'మి గల్గురా. వి. 47
45. Those who consider themselves decent and reputable, look 'upon the mad *[33] Vemana with astonishment; ah, the deity knows his real humility, while he appears only to deride others!
46. He who can neither loose nor close his purse, who will neither feed nor clothe himself; devoid of genius and un-polished by learning; he who thus walks, is like a walking corpse.
47. In time of poverty, the heart itself becomes poor; and senseless as a cubbed tigress ;†[34] how should any good accrue to one so base-rainded? ఇంచుకంత బోనమీ'శ్వరా' ర్పణమ' న్న,
పుణ్య లోకమునకుఁ బోవున' తడు *[35]
అన్న దానమునకు నధిక దానము లేదు. వి. 48
ప్రియము లేని విందు పిండి - వంటల చేటు,
భక్తిలేని పూజ, పత్రి చేటు,
పాత్రమె' రుగనీ'వి' †[36] బంగారు చేటురా. వి. 49
తన్ను తానె' రుగడు తానె'వ్వరికి నేర్పు?
పాలుమాలి తిరుగు పశువు కొడుకు!
కాసుల కొరకై తె కర్మముల్‌ గట్టురా! వి. 50
48. If he offer ever so little of his meal, to the Lord, he shall go to the blessed abodes ‡[37] in heaven. Thus no charity is superior to that of bestowiug food.
49. A feast given without kindness is a mere waste of flour.cates; worship devoid of piety is a waste of the sprouts 'used in sacrifice ; ₴[38] and gifts devoid of charity are a mere waste of gold.
50. Being ignorant of himself, how shall he instruct others? he reams about idly, no better than a brute, ¶[39] and performs religious ceremonies for the sake of pitiful fees. సుతుల చేత పుణ్య - సుఖము బొందుదమ'ని,
మనుజుడుండు కర్మ - మతము దగిలి;
యేను గు పడి యున్న నె',త్తునా మశకంబు? వి. 51
ఎంత చదువుఁ జదివి యె',న్ని విన్ననుగాని,
హీనుడ' వగుణంబు మాన లేడు
బొగ్గు పాల గడుగ, బోవునా మలినంబు? వి. 52
మొదల తన మతము వదలక,
తుదనె వ్వరి మతమునై' న దూషింపకయున్,
బదిలుడ'యి, కోర్కి గోరక,
ముదమున జరియించు వాడె, ముఖ్యుడు వేమా! 53
51. Imagining that by acquiring some he will attain the happiness that is the reward of merit, *[40] a man remains entangled in the creed of works. If an elephant fall into a pit, how can a gnat extricate it?
52. Let him study what he will, or listen to the holy texts, the sinner will not relinquish his vile nature. Though you wash a coal in milk, will its blackness be removed?
53. He who, in the first place, swerves not from his own religion; who In the second place reviles the creed of no other man; and who cautiously refrains from forming any evil desire: he shall live in happiness: he is the first of men.' తిర్రివాని మిగుల దీవించగా రాదు,
వెర్రి వాని మాట వినగ రాదు,
వెర్రి కుక్క బట్టి వేటాడ వచ్చునా? వి. 54
ఆలు బిడ్డలు, ధనమ' రయ తల్లియుఁదండ్రి,
కై,*[41] మనుజుడు మిగుల కష్ట - పడును
తనకు నెవరు లేరు, తాను బ్రహ్మము గన్న. వి. 55
పూస పోగులై' న పుట్టంబు, విడియంబు,
కాయ - పుష్టి మిగుల గలిగి యున్న,
హీన జాతినైననిందు రమ్మందురు. వి. 56
మాసిన పని తోడ, మలిన - వస్త్రము తోడ,
యొడలజిడ్డు తోడనుండెనే' ని
యగ్ర' - జన్ముడైన, ట్టె పొమ్మందురు. వి. 57
54. Why utter benedictions on a worthless wretch? why listen to the words of a fool? who can pursue the chase with mad dogs?
55. A man labours to gain wealth for the sake of his wife, his child, his mother and his father. But if he looked to God, these should no longer exist so as to agitate him.
56. If they see a man wearing beads, earrings, and a vest with a roll of betel, and plumpness of body, be his caste what it may, they invite him to sit by them. †[42]
57. But if unshaven, with soiled garments and a foul body, like a hermit, be his birth what it may, they bid him begone. కొండెగాడు జావ కొంప దనుక బోవు,
వంతు కింతె కాని వగపు లేదు
కొంకనక్క జావ గొర్రెలే' మిటికే'డ్చు? వి. *[43] 58
వాడకు రికి తిట్టు, వలద'న్న మొర బెట్టు;
ముందు మగనిఁ దిట్టు ముసుగు బెట్టు;
గడుసురాలు మగని గంప బెట్ట'మ్మురా. వి. 59
ఆస పాప - జాతి యన్నిటికంటెను
ఆస చేత యతులు మోస పోరె
చూచి విడుచు వారు శుద్ధాత్ములెందును. వి. 60
నిజములా' డు వాని నిందించుజగమె'ల్ల
నిజములా' డరాదు నీచు తోను
నిజ - మహాత్ముగూడి నిజమా'డ వలయురా. వి. 61
58. When a backbiter dies, you should go to the funeral at his house, but merely for decency's sakeː it is impossible to grieve in realityː can the sheep lament the death of the wolf>
59. She runs rangling down the street ː if you check her ; she screams, she first scolds her husband, and then hides her face in a fury ː the shrew is ready to sell her husband in a basket.
60. Covetousness is a sin of the worst nature ː through lust have not even hermits been deluded? he who hath viewed and relinquished all this is the pure spirit ǃ
61. He who speaks rough plain truth is reproached by all the world. Truth should not be declared to the vile; but if you meet with a truly great soul, declare the truth to him. వెరువ వలె పాపమునకును,
వెరువగ వలె మరణమునకు, విశ్వము లోనన్
మరువగ వలె సంగమముల,
మరి మరువగ వలదు మేలు, మహిలో వేమా. 62
ఇచ్చకము భువిన' వశ్యము *[44]
కుచ్చితమీ లోక నింద కోవిదునకునీ,
తుచ్ఛమున, హాని వచ్చును;
మచ్చరమే తన్ను జెరుచు, మహిలో వేమా. 63
కోతి బట్టి తెచ్చి, కొత్త పుట్టము గట్టి †[45]
కొండముచ్చులె'ల్ల గొలిచి' నట్లు,
నీతి హీనులో' ద్ద నిర్భాగ్యులుందురు. వి. 64
62. Let us fear to sin, and stand in awe of death. Let us forget the ties of earthly affections; but never let us forget kindness that we have received.
63. Civility is indispensable in the world; but hypocrisy is a disgrace to the most sagacious of men: baseness leads to ruin; and malice towards others leads to our own destruction..‡[46]
64. If you catch a monkey and dress it in * new robe, the hill apes will all worship it. Thus are the luckless subject to the senseless. గాడ్దె మేను నిండ గంధంబు బూసిన
యేమి యెరుగ లేక యెగసి తన్ను
నీడు కాని దానికి' ష్టమీ' లాగు, రా. వి. 65
విడువ వలయునూ' రు విశ్రాంతి గాకున్న,
విడువ వలయునా' లి విధము దెలిసి
విడువ వలయు రాజు వితరణి గాకున్న. వి. 66
అప్పు దీయ రోత హరి హరాదులకై' న *[47]
మొప్పె తోడ మైత్రి మొదలె రోత
తప్పు బలుక రోత తాకట్టి' డిన రోత. వి. 67
ఎడ్డె దెలుప వచ్చు యేడాదికైనను,
మౌని దులుప వచ్చు మార్గ మునను;
మొప్పె దెలుపరాదు ముప్పదేండ్లకునై'న. వి. 68
65. Though you anoint an ass all Over with perfumes, it feels not Your fondness, but will turn again and kick you : and equally fruitless is love shewn to a young girl.
66. You should go from a town where you are not at ease; quit a wife whose temper you have found out; and leave a prince who is devoid of liberality.
67. To fall in debts is vile even to the noblest: intimacy with fools is an utter abomination: a lie is disgusting; and to give a pledge is intolerable. †[48]
68. A blockhead may be taught in a year's time; a silent recluse may be led in the path; but an idiot can never be instructed, no, not by thirty year's teaching.. చూలు *[49] వలన బుట్టుసుఖ దు:ఖములు రెండు;
పతికి సతికి బుట్టు పరగ సుతుడు
సతికి సుతుని వలన సౌఖ్యంబు గలుగును. వి. 69
నీళ్ల మీద జూడు నెరయ నోడల పర్వు;
బయలు మీద జూడు పక్షి పర్వు;
నాడు వారి గమనమా' లాగు నుండు రా. వి. 70
ఆలు రంభయైనన' తి శీల వతియైన,
జార - పురుషుడే' ల జాడ మాను?
మాల వాడ కుక్క మరగిన చందంబు. వి. 71
69. From our offspring originate both pleasure and pain; the son is born equally of the husband and the wife j and the wife derives comfort from the son.
70. Like the course of ships on the Sea; like the course of a bird in the sky; such is the conduct of a woman, that leaves no traces behind it. †[50]
71. Be his wife Venus, and full of fidelity, how shall the fickle husband cease from his habit of rambling; he is like a dog that delights only to roam the Pariar-Street. చాకి వాడు కోక చీకాకు - పడ జేసి,
మయిల బుచ్చి మంచి మడుపు జేయు,
బుద్ధి జెప్పు వాడు గుద్దిననే' మయా? వి. 72
కలిమినాడు మగని కామిని సూచును,
లేమి జిక్కు నాడు లేవకుండు
మనిన మగనినై'న మడియంగ జూచును. *[51] వి. 73
పాలు పంచదార పాపర పండ్ల లో
జాల బోసి వండ చవికి రావు
కుటిల మానవునకు గుణమే'ల కలుగురా. వి. 74
భూమి నాది యన్న భూమి పక్కున నవ్వు
దానహీను జూచి ధనము నవ్వు †[52]
కదన భీతు జూచి కాలుండు నవ్వును. వి. 75
72. The washerman torments a cloth to take the stains out; and then folds it properly; what then though he who teaches thee chastise thee.
73. In the time of his wealth the wife looks with kindness on her husband; when he falls into poverty she will not even rise to meet him; she looks then upon her living husband as though dead.
74. Though you pour milk and sugar over bramble berries, and boil them, they will acquire no flavour; how then can good qualities be produced in the crooked heart, by any kindness.
75. If he says, this ground is my own, the field laughs at him. His wealth derides the miser who never bestows a gift ǃ and death ‡[53] laughs at him who is afraid in battle. 76. If your elder brothers by charity become doers of good, do not suppose that the reward of this will accrue, to you; the younger brother might as well feel a wound inflicted on the elder.
77. When we behold a bright eyed †[56] girl, or gaze on gold, every one's mind is seized with wavering thoughts; how then can the power of truth ‡[57] be felt by men? దాత గాని వాని తరుచుగా వేడిన,
వాడు దాత యౌనె వసుధ లోన?
న' వురు దర్భ యౌనె యబ్ధిలో ముంచిన? వి. 78
మొండి వానికే' ల ముంజేతి కడియాలు?
తొర్రి వానికే'ల కర్ర పండ్లు?
గాడిదలకునే'ల గడ్డముల్‌ మీసముల్‌? వి. 79
దొడ్డ వాండ్లమ'నుచు, దోవ డొంకలు కట్టి,
యడ్డమై'న జనులనంటఁ గట్టి; *[58]
దోచుకొన్న నట్టి దోషమె'క్కడ బోవు? వి. 80
78. However importunately you pray relief of an illiberal man, will he ever become bountiful? Will plunging them in sacred sea convert bulrushes into darbha-grass ? †[59]
79. What has a criple to do with bracelets? of what advantage are wooden teeth to the harelipped? will an ass be the better for assuming a beard and whiskers ? Mere pretensions are wholly fruitless.
80. You think yourselves brave men, when you obstruct a road with bushes, bind the people who come up, and plunder them: how shall the guilt of robbery be removed from you? పట్ట నేర్చు పాము పడగ యోరఁగఁ జేసు;
చెరుపఁ జూచు వాడు చెలిమిఁ జేసు;
చంపఁ దలచు రాజు చనువి'చ్చుచుండు, రా. వి. 81
ఎంత సేవఁ జేసి యేపాటు బడినను,
రాచ మూక నమ్మ రాదు ర'న్న ?
పాము తోటి పొందు పదివేలకైనను? వి. 82
మొదల క్రియను దప్పి మోసంబు జేసుక,
పొట్టకొరకు మనసు పొందు పరచి
బీదకుక్క రీతి పెరుగును మనుజుండు. వి. 83
కడు విచిత్రమ' రయ కాముని యంత్రంబు; *[60]
పువ్వుబోడి చుక్క బొట్టు గన్న;
కాంచి - బెళకు †[61] గన్న కడు సొక్కు పుట్టురా. వి. 84
81. A serpent when ready to strike, sidles its crest: he who seeks to destroy you, contracts friendship with you; and the prince who meditates your destruction allows you every freedom.
82. Whatever obedience you use, whatever toil you undergo for them, never, O my brother, trust the assembly of kings; it is always ‡[62] hazardous as intimacy with a serpent would be.
83. He who neglects the highest end of his being, practises guile, and who restrains his inclinations merely for the sake of his belly; such a man lives like a miserable dog.
84. Singularly fancitul is the talisman of Cupid to behold; the spot §[63] in the forehead of the rosy nymph; at the glance of her waist is the heart agitated. చక్కెర గలుపుకతింటే
ముక్కిన తవుడై'న లెస్స; మోహము గలచో
వెక్కురు బానిసె *[64] యైనన్
మక్కువతో దివ్య భామ; మహిలో వేమా. 85
ఎట్టి వానికై'నఁ బుట్టును మోహంబు,
పుట్టు మోహమె'ల్ల పూడ ద్రొక్కి,
గట్టి చేసి చూడ, గనిపించు బ్రహ్మంబు. వి. 86
పట్టు గొమ్మ లేక బహుపాటు బడు వారు
పెట్టి పొయ్య లేక పెట్టు వారు,
ముట్టి శివుని పూజ మొదలె సేయగరాదు. వి. 87
85. If you mix sugar with it, even mouldy chaff has flavour; so wherever there is inclination, the most unpalatable hussy is loved as a divine angel.
86. Love is produced in the heart of every man whomsoever; but if thou bury and trample upon desire whenever it is produced, and restrain it, then, behold, the deity shall be displayed to thee.
87. Those on the one hand who are without sustenance and suffer distress; and those on the other who will give neither meat nor drink, but only revile others; are equally incapable of performing the worship of Siva. ఆత్మలోన శివునిన'నువుగా శోధించి,
నిశ్చలముగ భక్తి నిలిపెనేని,
సర్వ - ముక్తుడౌ'ను సర్వంబుఁ తానౌ'ను. వి. 88
ఎరిగిన శివ - పూజ యెన్నడు చెడి పోదు,
మొదల బట్టు పట్టు వదల రాదు,
మొదలు విడిచి గోడ తుదిఁ బెట్ట గల్గునా? వి. 89
చేటు వచ్చెనేని చెడనాడు దైవంబు,
మేలు వచ్చె నేని మెచ్చు దన్ను,
చేటు మేలు తలప చేసిన కర్మము.*[65] వి. 90
కడుపు చిచ్చుచేత, కామా' నలము చేత,
క్రోధ - వహ్ని చేత కుటిల పడక,
నొక్కమనసు తోడనుండిన'ప్పుడె ముక్తి. వి. 91
88. He who seeks aright the God who dwells in the heart, and fixes unalterable faith on him, he shall attain utter absorption; he shall be resolved into the universe. †[66]
89. Worship of God, performed according to knowledge, shall never perish fruitless; never let a man leave the hold he first takes ; can a wall be completed if the foundation be neglected?
90. If misfortune befall him, the sinner reviles the deity; if he meets with good, he lauds himself for it: but evil and good are the result of his own acts.
91. Be not ensnared by the fire of hunger, by the flame of desire, or the heat of anger. If thou maintain one changeless disposition, this is freedom. ‡[67] ఏవంక మనసు కలిగిన
నావంకకునింద్రియంబుల'న్నియు నేగున్;
నీవంక మనసు గలిగిన
నేవంకకునింద్రియంబులే'గవు, వేమా. 92
పాలు పెరుగు వెన్న *[68] పాయసా న్నము నెయ్యి
జున్ను నెన్నియైన జూడ పాలు
పాలవంటి కులము †[69] బ్రహ్మంబు గానరో. వి. 93
చదువులందు రాజ్య - పదవులందును, పాడి
మొదవులందు, స్త్రీల పెదవులందు
నా' శలు'డుగున'ట్టి యయ్యలు ముక్తులు. వి. 94
92. Whatever be the inclination of the heart, to that side do all the senses turn; if the heart be once turned to Thee, the passions will never wander in any other direction.
93. Plain milk, or curds; butter, or rice-milk; neyi ‡[70] or beestings.; however many shapes it may assume it is still milk: men cannot perceive that the deity is thus also capable of various appearances.
94. Those who no longer delight in reading, in royal mansions, in milch kine, and in the lips of women — these venerable men ¶[71] are the free. కడుపుకే' ల మనస కళవళ పడియెదు
కడుపుకే'డ తృప్తి కలుగుచుండు?
కడుపు రాతిలోని కప్పకు గలుగదా? వి. 95
శూద్రతనముపోయె, శూద్రుడ గానని,
ద్విజుడ'నుకొనుటె'ల్ల తెలివి లేమి *[72]
ఇత్తడె' నగు పసిడి యీడ'న వచ్చునా? వి. 96
అధికమైన యజ్ఞమ' ల్పుండు తాఁజేసి,
మొనసి శాస్త్రము విడి మురువు దక్కు
దొబ్బ నేర్చు కుక్క దుత్తలు మోసునా? వి. 97
95. Why suffer anxiety, O my heart, for the belly? either here or there the belly will be filled. As to having a belly, the frog that lives iu a rock is thy equal.
96. To say, " Sudraism has left me, I am no Sudra, I am a Bramirt" †[73] is all folly; though brass resemble gold, can it be esteemed its equal?
97. If a light man perform the dignified yagna sacrifice, departing from the prescribed rule, he shall miss the enjoyment of good: a dog will merely push down the cup it attempts to lift శాంత మానసమున జల్లనై శీతల,
భాతిను' న్నవాడు పరమ - యోగి
యట్టి వాడు ముక్తిన'తి వేగ గైకొను. వి. 98
కనకమె' డల, మంచి కాంతల యెడలను,
వలచి యుందురెంత వారలై' న
తోయ జాక్షి బాయు దొరలె' వ్వరును లేరు. వి. 99
మధు - రసంబు గోరి, మక్షికంబులు చేరి
చొచ్చి వెడల లేక చొక్కిన' ట్లు,
మునిగి వెడల లేడు మోహాంబు రాశిలో. వి. 100
ఒడలు బెంచు లంజె యుబ్బసంబుననై' న,
వేగ, విటుని మీద విరిగెనే' ని
పందికొక్కు మీద, బండి గల్ * [74]పడ్డట్లు. వి. 101
98. The man of calm mind, whose disposition is benign as a cool temperature, he is the perfect Yogi. Such a man shall ?ery soon attain to holy liberty.
99. All men, be they who they will, desire gold and fine women. Not the mightiest of lords can relinquish a fair eyed †[75] maiden
100. Like flies that longing for honey, approach it, enter, are intoxicated, and unable to extricate themselves, so, plunged in a multitude of passions, a sinner perishes without escape.
101. If It prostitute with a well-nourished body and puffed up, suddenly fall on a paramour, rushing on him; he perishes like a dormouse under the wheel of a cart." వెలయాలి వలన కూరిమి
కలుగదు, మరి, కలిగెనే' ని, కడతేరదు రా
పలుగురు నడిచెడు తెరువున,
పులు *[76] మొలవదు; మొలిచెనే' ని పొదలదు; వేమా. 102
తొత్తు తోటి పొందు దోషంబు దోషంబు;
లంజె తోటి పొందు లజ్జ చెడును:
జార తోటి పొందు చావుకు మూలమౌ. వి. 103
బ్రహ్మము'న్న చోటు పరగంగ దెలియక,
యెందు వెదుక బ్రహ్మమే' ల కలుగు?
నంజనంబు లేకనా'సొమ్ము దొరకదు? వి. 104
102. She who sells herself has n» real affection for you; or, should she have any, it will not last. In a path trodden by many, no grass will grow; or, should it spring, it will never thrive.
103. To associate with a slut, is ruin upon ruin; he who has to do with a whore, loses all shame; and joining with an adulteress is the source of utter death.
104. If we know not truly the abode of the . deity, how should we discover it, search as we may ? that object cannot be traced without the requisite divining rod. †[77] వెర్రి మొద్దుకే'ల వేద శాస్త్రంబులు?
ముద్దులాడికే'ల ముసలి మగడు?
సద్ది మిగులనింట సంసారమే'ల రా? వి. 105
సాధు చరిత యైన, సతి సత్ప్రవర్తన,
జార యేమె'రుంగు సాధువైన?
బ్రహ్మ నిష్ఠ' యెరుగు బ్రాకృతుడె'రుగునా? వి. 106
హీనుడె'న్ని విద్యలి'లన'భ్యసించిన,
ఘనుడు గాడు, హీన - జనుడె కాని
పరిమళముల గర్దభము మోయ ఘనమౌనె? వి. 107
చక్కదనములే'ల, సంపత్కరములే'ల,
విద్యలే' ల' భూమి విరివి యేల?
పుత్ర - పదవికన్న పుట్టునా పదవులు? వి. 108
105. What has a stupid fool to do with an old husband ? and what sort of family is that, where nothing is kept for the morrow? *[78]
106. As the inconstant woman comprehends not the faithful wife's vir. tuous conduct; so the natural man cannot understand steadfastness in religion, when he sees it.
107. Though the man of base heart have learnt all the sciences in the world, he does not thereby become noble, but is a depraved being. Will rubbing perfumes over an ass, at all alter its nature?
108. To what end is gracefulness of form, or the acquisition of riches, or the knowledge of arts, or extent of landed possessions t can any gain equal that of having offspring? భాగ్యవంతురాలు పరుల యాకలి దప్పి,
దెలిసి, పెట్ట నేర్చుఁ' దీర్చ నేర్చు,
తనదు దుష్ట - భార్య తన యాకలిని గాని *[79]
పరుల యాకలె' రుగద' రయ వేమ. 109
మనసు లోనను'న్న మమతల'న్నియుఁ గోసి,
దృఢము జేసి మనసు దేట పరచి,
ఘటము నిల్పు వాడు, ఘతనర - యోగిరా. వి. 110
పచ్చ విల్తుచేత గ్రచ్చర జనులె'ల్ల
తచ్చనా' డ బడిరి ధరణి లోన,
కులజుడె'వ్వడిందుఁ గుల - హీనుడె'వ్వడు? వి. 111
కాగల పనులె'ల్ల గాకె' టు బోవును!
కాని పనులు కానె కావు భువిని,
మహిమ వేరె యుండ మనతోడను'న్నదా? వి. 112
109. A lucky woman perceives the hunger and thirst of others; she helps them to food and satisfies them ; but your unlucky senseless wife considers no one's hunger but her own.
110. He who understands all the secrets of his heart, who has cut off his passions, and purified himself; he, who restrains his body, this is the true saint.
111. By Cupid, the green-bowed god, are all men in the world suddenly deluded, who then in this respect is the noble, who is the abject?
112. How should all that is destined to happen, fail of occurring? that which is not doomed to us shall never befall us? The ruling power is independent of ourselves.†[80] శత్రువులను ద్రుంచి, శాంతంబు వహియించి,
కృత్యములను నడుపు నిత్యు నె'రిగి,
సత్యమ' ణగకుండ *[81]సాధించిన'టువంటి
పురుషుడౌ'ను పుణ్య పరుడు వేమ! 113
తనదు దేహమందు తనకు'న్న పరివార
మందరి బిలిపించి, హర్షమె'సగ,
నెల్ల చావు దెలిసి, యిందందునె'రిగియు
నడువ నేర్చునా'తడ' రుదు వేమ! 114
మొదటనా' స బెట్టి, తుద "లేదు పొమ్మ"న
పరమ లోభులై'న పాపులకును;
వారి యుసురు దాకి వగ చెడి పోవరా? వి. 115
113. He who has quelled his foes the passions; who has put on patience; who recognizes the eternal agent in all that happens: and, without failing in the truth has attained to it,—this man shall become a holy saint.
114. He who willingly summons the passions his servants in the body; wb» knows they shall all perish in death; who knows this world and the next : †[82] he who thus walks is rarely to be found.
115. Those who first excite hopes in the poor, and at last say "Go, I have nothing for you;" those sinners, the hard misers, shall ultimately feel the effect of the sighs ‡[83]of men, shall lose their hopes and perish. బడుగునె'రుగ లేని ప్రాభవంబ'ది యేల?
ప్రోది యిడనిబంధు - భూతి యేల?
వ్యాధి దెలియ లేని వైద్యుఁడు మరి యేల? వి. 116
తుంట వింటి వాని తూపుల ఘాతకు
మింట మంట నడుమ మిడుకఁ దరమె?
యింటి యాలు విడిచి, యెట్లుండ వచ్చురా. 117
పాముకన్న లేదు *[84] పాపిష్టి మ'గు జీవి
యట్టి పాము జెప్పి'నట్లు వినును;
[యిలను] మోహి దెల్పనె'వ్వరి వశమయా. వి. 118
116. To what end is wealth if unknown to the poor ? of what profit is the prosperity of a relation who shows no liberality ? and of what good is a physician unknown to the sick ?
117. There is no livingbetween earth and sky for the pain of the wounds inflicted by Cupid. †[85] How can a man live who deserts the wife of his home ?
118. No animal is more vile than the serpent, yet the serpent will obey that which is said to it ː but in whose power is it to teach mildness to the lustful man ? ఎవ్వరె' రుగకుండనె'ప్పుడు బోవునో?
పోవు జీవమ'ట్ల బొంది విడిచి,
యంత మాత్రమునకున'పకీర్తినె' రుగక,
విరగఁ బడును నరుడు వెర్రి వేమ? 119
తనువు విడిచి తాను తర్లి పోయెడు వేళ,
తనదు భార్య సుతులు తగిన వార
లొ'క్కరైననేగరు' సురు మాత్రమె కాని,
తనదు మంచి తోడు తనకు, వేమ. 120
పూర్వ వాసన గల పుణ్యా - త్ముని కలిమి
యూట చెలమ రీతి నూరునెప్పు
డెందరికినొ సంగనె'ప్పటి యట్లుండు. వి. 121
119. This soul *[86] will depart ; it will pass away, and leave the body one day or other unknown to any one ː he is a madman who, unconscious of the degradation he shall meet in death, is puffed up with pride.
120. When he quits the body and departs, neither his wife, sons nor connections will one of them follow him; nothing but the soul †[87] will then remain; and the good he has done will be his only possession.
121. The wealth of him who is virtuous, and retains a consciousness of his former births, shall flow continually like a wellspring. To how many soever he gives, he shall still remain wealthy. ఆడి తప్పు వారల' భిమాన హీనులు
గోడె'రుగని వాడు, కొద్ది కాడు.
కూడి కీడు సేయ క్రూరుండు దలపోయు. వి. 122
వాన రాకడ మరి ప్రాణంబు పోకడ
కాన బడదు ఘనునకై' న గాని
కాన బడిన మీద కలి యిట్లు నడుచునా. వి. 123
తగిన కులజుడై'న, తల యెత్తు ధనమైన,
భాగ్య - పురుషుడే' ల పట్టనెంచు
పరమ - సాధ్వి చూడ, పరులనంటదు సుమీ. వి. 124
పరుల దత్తమి' ట్లు పాలన జేసిన,
నిల స్వ దత్తమునకుని' నుమడించు
నవని పరుల దత్తమ' పహరించిన స్వద
త్తంబు నిష్ఫలంబు; ధరణి వేమ. 125
122. Those who give their word, and break it, are lost to all shame: he who disregards distress is vile: and cruel is he who, after contracting friendship, grieves his friend.
123. The coming of rain and the departing of the spirit, are not to be foreseen even by the wisest. Could we perceive the future, surely this iron age (Cali yuga) would not proceed as it does.
124. Though he see wealth heaped as high as his head, the man of pure birth, *[88] rich in himself, will not touch it; and a chaste, virtuous wife will regard no strange man. . .
125. If thou duly guard the benefaction of others, thy ancestors, such as charitable institutions, this shall double the merit of thy own charitiesː but if thou embezzle the aims of others, thy own charities shall become fruitless. తనదు దానమ'వని తన కూతురి సమంబు,
తండ్రి దానమె'ల్లఁ దనకు తోడు
అన్యులి'చ్చు దానమ'ది తల్లి వంటిది*[89]. వి 126
గతము చేసిన' ట్టి కర్మబంధముల' న్ని,
పరిసి పోవు, సత్య - గురుని వలన;
కుమ్మరికొ'క యేడు, గుదియకు, నొకనాడు. †[90] వి. 127
జాతులందు మిగుల జాతి యేదె'క్కువో?
యెరుక లేక తిరుగనే'మి ఫలమొ?
యెరుక గలుగు వాడె, హెచ్చైన కులజుండు. వి. 128
126. Consider the gift made by thyself, such as endowments for charitable uses, granted in life time, as thy daughter: thy father's bequests, as thy sister; and those of thy elder brother, as thy mother.
127. All the bonds wherewith our former actions, in an earlier transmig ration, have bound us, shall be done away by a teacher of the truth; as they say "a year to a potter and a day to a cudgel." ‡[91]
128. Which is the chief caste among all the sects? what is the use of - going on without sense ?§[92] He who has understanding is of the noblest tribe. కూటికి వగ లేక కూర్చున్న' వారికి,
నా' డు దాని మీది యాస గలదె?
యన్న - మదము చేతన'న్ని మదంబులౌ. వి. 129
అన్ని జాడలు' డిగి యానంద కాముడై
నిన్ను నమ్మ జాలు, నిష్ఠ తోడ,
నిన్ను నమ్మ ముక్తి నిక్కంబు, నీయాస. వి. 130
ఒడ్డు పొడుగు గలిగి, గడ్డంబు పొడుగైన,
దాన - గుణము లేక దాత యగునె?
యెనుము గొప్పదై' న, యేనుగు బోలునా? వి. 131
సతుల జూచి, నరుడు సౌఖ్యంబు గోరును;
గతుల గాన లేడు, కర్మమందు
గతుల సతుల వలన గానంగ లేరయా. వి. 132
129. Can they who have no means of subsistence, feel any desire for women? all our lusts originate in fulness of meat. *[93]
130. He who gives up every other object, and seeking happiness alone, trusts in Thee with full reliance; by that faith shall (I protest by Thee) gain perfection.
131. Be he stout or tall, or wearing a long beard, devoid of liberality he is no noble: however large a buffalo be, it cannot compare with an elephant,
132. Looking on women, a man desires happiness, but cannot foresee what will thereby befall him; by reason of women they are blinded to their destiny. †[94] ఆలి మాటలు విని, యన్న దమ్ముల రోసి,
వేరు బడెడు వాడు, వెర్రి వాడు;
కుక్క తోక బట్టి గోదావరీ దునా; వి. 133
స్త్రీలు గల్గు చోట, చెల్లాటములు*[95] గల్గు;
స్త్రీలు లేని చోటు చిన్నబోవు;
స్త్రీలచేత నరులు చిక్కుచు న్నారయా. వి. 134
మాల మాల గాడు, మహి మీదనే' ప్రొద్దు;
మాట తిరుగు వాడు మాల గాక;
వాని మాల యన్న - వాడె (పో) పెను మాల. వి. 135
చిప్ప లోను బడ్డ చినుకు ముత్యంబా'యె
నీళ్ల బడ్డ చినుకు నీళ్ల గలసె;
ప్రాప్తము గల చోట ఫలమే' ల తప్పునో? †[96] వి. 136
133. He is a fool, who listening to his fractious wife, quits his brothers and separates himself from them. Can a man swim in the Godaveryi by holding on to a dog's tail?
134. Where there are Women, there is sportː the town would be ruined but for women ; men are indeed in the hands ‡[97] of women.
135. Consider not him a Pariar of degraded rank who is so by birth ; he who breaks his word is far viler. He who reproaches the Pariar is (go to) worse than him.
136. The drop that falls into the oyster-shell becomes a pearl, while the drop that falls into the wave turns to water ː if the situation be suitable, the fruit shall not fail. కులము గలుగు వారు, గోత్రంబు గలవారు,
విద్యచేత విర్రవీగు వారు,
పసిడి గల్గు వాని బానిసె కొడుకులు. వి. 137
కాని వాని తోటి కలసి వర్తించెనా
హాని వచ్చునెంత వానికై'న,
తాటి క్రింద పాలు తాగిన చందమౌ. వి. 138
కరగ కరగ బుట్టు కనకంబునకు వన్నె;
పెనగ పెనగ బుట్టు ప్రేమ సతికి;
ముదియ ముదియ బుట్టు మోహంబు, లోభంబు. వి. 139
ఎరుక లేని దొరలనె'న్నాళ్లు గొలిచిన,
బ్రతుకు లేదు, వట్టి భ్రాంతి గాని
గొడ్డుటా'వు పాలు గోరితే చేపునా? వి. 140
137. Men of pure caste, and of high descent, and those who overflow with learning, are after all esteemed less than the sons of the handmaid of the rich man.
138. If he joins himself to the vile, and associates with him, he will be ruined, whoever he be. It is like drinking milk under a palm-tree. *[98]
139. By melting and fusing, the huge of fine gold is produced: by embracing and clasping, is love produced in a woman ; and as we grow older and older, cupidity and avarice are produced.
140. However long you serve a prince void of sense, you will gain no living, but mere expectations; if you stroke a dry cow's udder, will it produce milk? గొడ్డుటావు బితుక కుండ గొంపోయిన,
పండ్లునూ' డ దన్ను పాలు లేవు,
లోభి వానిన' డుగ లాభంబు లే' దయా. వి. 141
కులము లేని వాడు, కలిమిచే వెలయును;
కలిమి లేని వాని' కులము దిగును;
కులము'కన్న మిగుల కలిమి ప్రధానంబు. వి. 142
నెయ్యి లేని కూడు, (నీయాన) కసువ'ది
కూర లేని తిండి కుక్క తిండి
ప్రియము లేని కూడు పిండపు కూడు రా! వి. 143
141. If you go with a pail to milk a dry cow, it may kick your teeth out, but you will get no milk. Such is all that you will gain by begging of a miser!
142. The man of no birth is still honoured for his wealth ; and he who has nothing, sinks in caste. Thus is wealth honoured above birth.
143. Rice dressed without neyi *[99] i* is, I protest to thee, †[100] mere grass; a dinner without herbs is only fit for dogs; unapalatable meats are at vile as funeral oblations. నోటి పుప్పి కె'ల్లనొప్పి లేకుండగా
నా'కు పోక సున్న మౌ'షధంబు
పెట్టకుండెనే'ని పెను రోత వేసురా! వి. 144
అన్న - మదమువలనన'తివలు' నరుల'ట్టు
లే' పు రేగి, మదనుడే'చెనందు
ర;'న్నము'డుగు వెనుక న'తడెందు బోయెరా! వి. 145
ఎర్రదానివాడు నేపా'ర జూచిన,
వేకి బుట్టి చాల వెర్రి బట్టు,
పల్లు దెరచి నగిన, బట్టు పెన్భూతంబు. వి. 146
హీన - జాతి వానిని' లు జేర నిచ్చెనా
హాని వచ్చునెంత వానికైన;
యీగ కడుపు జొచ్చి, యిట్ట'ట్టు జేయదా? వి. 147
J44. Paun, areca, and chunam, serve as a medicine against decay of the teeth; and not to use this is very uncleanly.
145. When women and men are heated by fulness of meat, they say that they are tormented by Cupid. But when they hare no food to eat, what becomes of that god's power.*[101]
146. When we ardently behold a fair female, we feel n thrilling fever we are seized with madness; if she smiles and shows her bright teeth, the great devil seizes us.
147. If you suffer a low-minded wretch to creep into your house, you will lament it who ever you be. If a fly enter the stomach, will it not torment you? అల్పుడైన వానిక'ధికారమ'బ్బెనా
దొడ్డు కొంచెమ'నక తూల, బల్కు,
చెప్పు గొరుకు కుక్క చెరుకు చవే' మె'ర్గు? వి. 148
ఎట్టి స్త్రీల గనిననింతంత యన రాదు,
కాలవహ్ని లక్క గరగిన'ట్లు,
యిట్టి గాడ మోహ మెంతైన జేయురా? వి. 149
కాంత కుంకయైన కాని కులంబైన,
బాయ లేక విటుడు* భ్రమసి యుండు
మరగి గుడ్డి కుక్క మాంసంబు గన్నట్లు. వి. 150
పప్పు లేని కూడు పరులక, సహ్యమౌ;
న'ప్పు లేని వాడె యధిక బలుడు;
ముప్పు లేని వాడు, మొదల సుజ్ఞానుడు. వి. 151
148. If a light man gain authority, he will not inquire who is worthy or not, he will overthrow all: what should the shoe-gnawing dog kuow of the sweetness of the sugar cane?
149. We admire all women without discrimination, whoever they be;†[102] we melt as gum would do in the flame of destruction: this strong cupidity plunges us in unspeakable troubles.
150. Though a woman be a widow, or of a degraded tribe, her spark * [103] doats upon her, uuable to quit her, like a blind dog that pines after flesh.
151. Rice without herbs is ungrateful to the guest; one who is out of debt is thereby the more powerful; aud he who is free from death, is the noblest of the wise. పేదరిక మంత దోషం
బే' దో యీ జగతిలోననీ'శ్వరుడె'రుగన్
పేదను పొడగను వాడున్,
కాదని శవమ'నుచు జూచు: గదరా వేమా. 152
ధార్మికునకు గాని ధర్మంబు గన రాదు,
కష్ట జీవికె'ట్లు గాన బడును,
నీరు జొరక లోతు నిజముగా దెలియదు. వి. 153
మొగము జూచినపుడె, మోహంబు ఘనమౌను,
ధనము *[104] జూచినపుడె, దగులు మనసు,
కూలిన ప్పుడ, రయ కుసులెల్ల విరుగును. వి. 154
ఎన్ని మతములై'న, నే'మంత్రమైనను,
సత్యమింత లేక జూడ విడడు
సత్యము గలిగు'న్న, జగతిలో' ద్విజుడ'య్యె. వి. 155
152. The misery of poverty is known to God alone. He who views the poor man and holds him as nought, is no better thup a corpse.
153. A good deed is valued by the good alone; how should the vile sinner perceive its excellence? unless you enter the water (I protest to thee †[105]) its depth cannot be known.
154. At beholding her face, love arises in the heart; at viewing money, we are ensnared; we fall into the snare and all our joints are broken!
155. Be thy creed or thy prayers what they may, unless thou have a little truth thou shalt not attain the path to happiness. He who possesses the truth is the twice - born saint.‡[106] పరుల మోసపుచ్చి, ధర ధనమా'ర్జించి,
కడుపు నించుకొనుట కాని వద్దు,
ఋణము సేయు మనుజుడె'క్కువ కె'క్కునా? వి. 156
స్థిరము గాని క్షుద్ర - పర - కూటముల జేసి,
హెచ్చు తగ్గు నొంది హీన మతులు
గాడ్దె పిల్లల' గుచు గ్రక్కున జెడుదురు. వి. 157
ధర్మమ న్న వినరు, తము నమ్మి భూ - నరుల్
యముని వారు వచ్చి యడలు నించి
చొచ్చి కొట్ట తమరు చొరబార గలర'కో. వి. 158
దానమ'డుగు - వాడు ధరలోనన' ధముండు
దానమ'డుగ డే'ని, దైవసముడు;
దానమీ'ని వాడె ధన్యుండు కాడ యా. వి. 159
156. To deceive your neighbour, heap up wealth, and so fill your belly, is infamous. He who is free from all debts, shall rise higher than all others in distinction.
157. The base wretch who forms criminal connections, equally unstable and infamous, and plays fast and loose with others, shall, like a young ass, suddenly be destroyed.
158. The men of the earth trust to themselves, and will listen to no teacher of righteousness:*[107] but the messengers of Pluto †[108] come, and fill them with horror, rushing upon them to destroy them: ah! how shall they escape ?
159. He who sues for charity, is the lowest cf men: he who refuses to ask for it, if independent as a god: and he who bestows nothing, is no rich man. తనకు ప్రాప్తి లేక, దాతలి' వ్వర' టంచు,
దోష - బుద్ధిచేత దూరు టె'ల్ల
ముక్కు వంక జూచి, ముకురంబు దూరుట. వి. 160
పెక్కు జనుల జంపి, పేదల వధియించి,
డొక్క కొరకునూ' ళ్లు దొంగిలించి,
యెక్కడికిని బోవనె' రిగి - యముడు జంపు. వి. 161
తండ్రికన్న సుగుణి తనయుడు గల్గెనా,
పిన్న పెద్దతనము లె'న్న దగదు,
వాసుదేవు విడిచి, వసు దేవు నెంతురా? వి. 162
పాలనీ'డిగింట గ్రోలుచునుండెనా,
మనుజులె' ల్ల గూడి, మద్యమండ్రు,
నిలువ దగని చోట నిలువ నిందలు వచ్చు. వి. 163
160. If by your own misfortune the patron bestows nothing on you, to revile him out of an evil heart is like abusing the mirror because it reflects your own crooked nose.
161. He who kills many men, and slays the poor, and plunders the villages to fill his belly, go where he will, Yama will find and destroy him.
162. If the son be more excellent than the father, why should we consider which is younger and which is the elder; who would esteem Vasudeva higher than his supposed son Crishna ?*[109]
163. Were you to drink milk at a tavern, all would imagine it to be wine: so he who stands where he ought not, will inevitably incur reproach. కన్న - పుత్రునా' స కనకంబు మీదా' స,
స్త్రీల మీది యాస, చిత్తమె'డలి,
భ్రమలు విడువకు'న్న, బ్రహ్మంబు గానరో? వి. 164
చెట్టు చేమ*[110] గొట్టి, చుట్టు గోడల బెట్టి,
యిట్టున' ట్టు పెద్ద యిల్లు గట్టి,
మిట్టి పడును నరుడు మీది చేటె'రుగక? వి. 165
†[111] వచ్చేదిని పొయ్యేదిని
చచ్చేదిని గనగ లేక సహజముల' నుచున్;
విచ్చల విడిగా దిరుగుట
చిచ్చున బడిన'ట్టి మిడుత చెలువము, వేమా. 166
164. Unless thou free thy mind from the love of thy own ‡[112] son, or of gold, or of women, and free thyself from such delusion, thou shalt not see God.
165. After felling the trees, and walling in a spot, and building so large a house, a man is puffed up with pride; and forgets the ruin that awaits him.
166. We reflect not on our coming and going, or on dying; these we consider inveitable; we rove at random; like grasshoppers we leap into the flame. ఒక్క తోలు దెచ్చి యొరపు బొమ్మను జేసి,
యాడు నట్లు జేసి, యట్టె వేసె;
తన్ను దిప్పు వాని దానే'ల కానడో? వి. 167
పర - బలంబు జూచి, ప్రాణ - రక్షణమున
కు' రికి పారిపోవు పిరికి నరుడు,
యముడు కుపితుడై' ననడ్డమె' వ్వండ' యా? వి. 168
తల్లి దండ్రి చావ, తనయుడు తానే' డ్చు,
మగడు చావనా'లు వగచుచుండు,
కార్య - వశమె కాని కలుగదు మోహంబు? వి. 169
మనసు లోని ముక్తి మరి యొ'క్క చోటను
వెదుక బోవు - వాడు వెర్రి వాడు,
గొర్రె జంక బెట్టి గొల్ల వెదుకు రీతి. వి. 170
167. We take a skin, and form it into an elegant puppet; We make it play, and then throw it away. But who can see Him who that plays with us as puppets?
168. When the coward beholds the enemy's army he flees to save his life. But if Yama be enraged who can oppose him?
169. When his mother or father dies, the son weeps; when the husband dies, the wife laments. This, however, is selfishness,*[113] not real love.
170. The source of final happiness is inherent in the heart: he is a fool who seeks it elsewhere as at holy places and pilgrimages: he is like the shepherd who searched for the sheep which was in his bosom. ఆశకన్న దుఃఖమ' తిశయంబుగ లేదు,
చూపు నిలుపకు'న్న సుఖము లేదు
మనసు నిలుపకు' న్న మరిముక్తి లేదయా. వి. 171
తత్వ హీనులుండ్రు తరుచుగా భువిలోన,
తత్వమె' రుగు వారు తరుచు లేరు
కలిగి రేని వారు కన్పింప రార' య! వి. 172
తాను నింద్రియముల దనర జయించిన,
తత్వమ' రసి చూడ దాన యగును
రాజ - యోగి యిట్లు దేజరిల్లుచునుండు. వి. 173
స్త్రీల మాయచేత జిక్కి తా గొన్నాళ్లు,
తగులు గోరున' ట్లు దగిలి పోవు,
తనిసి పొలిసి తాను దైవంబు చే జెడు. వి. 174
171. There is no torment greater than that of our lusts: unless thou fix thine eye upon it, thou shalt attain no ease: and unless thy heart be fixed, there is no salvation for thee.
172. Numerous are those who are ignorant of tatwam the truth; and few are those who are aware of it : and it is difficult to perceive -who they are that know it.
173. He who has truly vanquished his lusts, shall, by knowing the truth, be converted into truth. Thus shall he shine illustrious as the exalted Yogi.
174. Being for a while entangled in the delusions of women, he longs to be united to them, and is ensnared. He grows aged, and dies, and is destroyed by God. *[114] చెప్పులోని రాయి, చెవులోని జోరీగ,
కంటిలోని నలుసు, కాలి ముల్లు,
నింటిలోని పోరు, నింతంత గాద' యా. వి. 175
వార కాంతలె'ల్ల వలచి యే తెంతురా?
పొందు జేసి ధనము పుచ్చు కొరకు,
మారకమ్మ జొచ్చి, మరి యిల్లు వెళ్లునా? వి. 176
గురము *[115] గూడు జేసి, గుణము వత్తిగ జేసి,
సరవి కర్మ - సమితి జమురు జేసి,
మూలనొ'క్కజ్యోతి ముట్టించి చూడరా? వి. 177
ఎన్ని యెన్ని పూజలె'న్ని జేసిననే' మి?
భక్తి లేని పూజ ఫలము లేదు!
భక్తి గల్గు పూజ బహుళ - కారణము రా! వి. 178
175. A stone in the shoe, a gadfly in the ear, a mote in the eye, a thorn in the foot, and a quarrel in a family-however small in themselves are unspeakably tormenting. †[116]
176. Is it through affection thai courtezans draw near to men? they approach you to plunder your property. If you suffer the goddess of death to enter your house, will she again quit it?
177. Convert thy corporeal dwelling into a candlestick, and the properties of thy nature into a wick; let thy acts be instead of oil; and finally, be illuminated with a certain divine flame.
178. However many modes of worship we reckon up, no adoration devoid of faith, is of avail. Faithful homage is the only trust means of attainment. శివు - గుడిని దీపమి' డినను,
శివు మందిరమె'ల్ల వెలుగ జేయుట యరుదా!
శివ - యోగి జ్ఞాన దీపము
భువనంబుల వెలుగ జే'యు, పొలుపుగ వేమా. 179
ఆపగాలి వెంటన' డవుల వెంటను,
కొండ రాళ్ల వెంట, గొడవనే ల?
ను, ల్లమందె శివుడ' టుండుట దెలియరు! వి. 180
లలిత - శివ - తత్వ - పథమున
గలసిన శివ - యోగి యేల గలసును జనులన్
జల బిందువు ముత్తియమై,
కలసునె తొల్లింటి నీట గనరా వేమా? 181
గాడ్దె'యేమె'రుంగు, గంధంబు వాసన?
కుక్కయేమె'రుంగు గొప్ప కొద్ది?
యల్పు డేమెరుంగు హరుని గొల్చు విరక్తి? వి. 182
179. If a lamp be lighted in a temple, is it wonderful that its brigntnf'S should fill the whole dome? Thus shall the light of wisdom, shining in the heart of a saint, illuminate the whole world.
180. To what end is this toil of pilgrimages to the confluence of rivers, to holy streams, and round the rocks of the mountains? They know not that God dwells in their own body.
181. How should the holy saint, who is become united with the divine abode, again be mingled with men? When a drop of water is converted into a pearl, will it again unite with its former wave?
182. Can an ass comprehend the fragrance of perfumes? does a dog know good from bad? can the light fool understand the holy separation of him who serves God? మూడు వేళలందు ముదముతో శివునా'త్మ,
పూజ సేయు - వాడు పుణ్య - మూర్తి!
పూజ లేక, మోక్ష - భోగంబు దొరుకునా? వి. 183
రుద్ర - రూపు దాల్చి, రుద్రుని నిందించి,
భ్రష్టు త్రోవ దిరుగు భ్రష్ట జనులు,
రంకుకు దిరిగేటి రమణుల వలెనుండ్రు. వి. 184
ఒడలు బడల జేసి, యోగులమ'ను వారు †[117]
మనసు కల్మషంబు మాన్ప లేరు,
పుట్ట మీద గొట్ట భుజగంబు చచ్చునా. వి. 185
మాల - వాని జూచి యేల నిందింపంగ?
పాటి - లేని మాట పలుకుటొ'కటె,
వాని - లోన బల్కు వాని కులంబే'ది? వి. 186
183. He who at the three times of morn, noon, and night, delights to worship God in spiritual adoration, he alone is absolutely holy: devoid of worship can we attain the enjoyment of sacred freedom ?
184. The fallen wretches who walk in a depraved path, who wear the form of Rudra,*[118] and still dishonour him, are like fair women who live in adultery.
185. Those who mortify their bodies, calling themselves saints, are yet unable to cure the impurity of their hearts. If you merely destroy the outside of a white-ant hill, will the serpent that dwells therein perish?
186. Why should you revile a Pariar when you see him? this is merely unmannerly language. Of what cast is He who speaks in the Pariar? ‡[119] కుక్క యేకతంబు, కొక్కెర ధ్యానంబు;
గాడ్దె రాగమె,'న్న గప్ప మునుగు?
ఆత్మనె' రుగు * [120] భావమ' దియే ల జేయరో. వి. 187
సకల శాస్త్రములను జదివియు వ్రాసియు
తెలియ గలరు చావు దెలియ లేరు,
చావు దెలియ లేని చదువుల'వే'లరా. వి. 188
కొడంరాళ్లు దెచ్చి, కోరిక గట్టిన,
గుళ్ల లోన దిరిగి కుళ్లనే' ల?
పాయరాని శివుడు ప్రాణియై యుండంగ. వి. 189
187. The recluseness of a dog ! the meditations of a crane ǃ the chanting of an ass ! the bathing of a frog! ah, why will ye not try to know your own hearts !†[121]
188. They read the entire (sastras) institutes, they transcribe them; these they can understand; but of death they know nothing ǃ To what end is study that teaches us not how to die?
189. Why should you collect stones from the hill and build fine temples to walk about in them? Why torment yourselves so, while the god as a living being, constantly dwells within you? కులము వలన గొంత, బలము వలన గొంత,
కలిమి వలన గొంత, గర్వమునను,
రంకు చదువు జదివి రంకున బడుదురు. వి. 190
విశ్వమును నడిపెడు విశ్వే' శ్వరుండుండు,
బ్రహ్మలకును నేల పాటి దక్కె?
వనములోని కోతి వసుమతి నడుపునా. వి. 191
చదువు వానిక' న్న, చాకలి తామేలు,
గురము*[122]వేల్పుకన్న, కుక్కమేలు,
సర్వ సురలకన్న, సర్వేశ్వరుడు మేలు. వి. 192
190. Through pride, arising partly from birth, partly from power, and partly from wealth, men follow licentious studies and fall into sin.
191. There is but one Lord of the universe who rules the world; is honour due to the rest of the Bramhas ? †[123] an ape of the woods might as well govern the earth
192. Better is the humble washerman, than the empty student; better is the house dog, than the inanimate household goddess; and better than all demigods, is the Lord of the universe. బూది పూతలె'న్న, భుజముల పొంకాలు,
వ్రాలు లింగములును వరుస మతము,
లి'క్కడ దగు గాక, నక్కడ దగదె' ట్లు. వి. 193
అడుగ దగు వారిన' డిగిన,
ని'డిన యెడన్, కొసర కొసరనీ' లేన' నగా *[124]
గడుసు - పడి, యాస చే, తా
న, డిగిన, దుర్మార్గ - వృత్తుల'గు రా, వేమా. 194
అదనె' రిగిన మగువ, యనువె' ర్గు, చనువె'ర్గు;
ముదము తోడ మగని మోహమె' రుగు,
విభుని శ్రేష్ఠ - గుణము వేశ్య తానె'ర్గునా? వి.†[125] 195
193. All this smearing your bodies with holy ashes, these sectarian decorations on your shoulders, and images dangling from your necks; in short, your entire creeds, are of avail in this ‡[126] world alone, not in the next.
194. If you ask aid of one whom it is fit to solicit, and, on his granting it, if you redouble your importunity, and he say I can give no more ; if then you be still obstinate in solicitation through cupidity, such conduct is utterly vile.
195. A woman who knows the right time for this and that duty is aware of what is proper and what is convenient ; and with joy she recognizes the love of her lord. But how can a courtezan rightly value the virtues of a husband ? ఆకటికి దొలంగు నాచార - విధులె' ల్ల!
చీకటికి దొలంగు చిత్త - శుద్ధి!
వేకటికి దొలంగు వెనకటి బిగువె'ల్ల. వి. 196
త్రాసును, పడిసే లంజయు
భాసుర గతినొ'క్కరూపు పరికింపంగా
వీసంబ' ధికంబై' న ను,
వాసరమున నొక్కవంక వాలుర వేమా. 197
నిరు పేదల రక్షించే
సరసుడు నెర దాత, గాక, సంపన్నుల దా
భరియించు - వాడు దాతయె?
మెర - మెచ్చుల - దాత యతడు, మేదిని, వేమా. 198
తన్ను జూచి, యొరులు [దగ] మెచ్చ - వలెన'ని,
సొమ్ములె' లమి బెట్టు, నెమ్మె మీర;
నొరుల కొరకు దాన, యుబ్బుచు నుండును,
తన్ను దెలియ లేడు, ధరణి వేమ. 199
196. He that is hungry forgets every religious tie, all purity of heart disappears in the dark, *[127] and pregnancy destroys all former plumpness of body.
197. Why is courtezan like a pair of scales ? Because she balances daily in favor of those who will give her a penny more. † [128]
198. He alone can be called beneficent who relieves the poor and miserable ; but is he liberal who merely gives to the ruch ? He is liberal merely for the sake of applause.
199. He wears many ornaments and is puffed up with delight that others gaze at him. Surely he is onable to know himself ǃ ధనము లేక యున్న, ధైర్యంబు నిలువదు;
ధైర్యమొ' దవదే'ని, ధనము లేదు;
ధనముధైర్యమ' రయ, దగు భూమి - పతులకు. వి. *[129]. 200
ఇచ్చి పుచ్చు - కొన్న హితమైన మనుములు
తగ్గు - లేక, న'ల్గు, తామర వలె;
కాచి, పూచి, పండి, కడు రమ్య మైయుండు. వి. 201
సతికి పతికి నైన, సంపద సంపదే?
పుత్ర - సంపదలును భువిని మేలు,
సరిగ ముదిసి బ్రతుకు, సంపద సంపద. వి. 202
200. If wealth leave us, resolution will not remain ; and if spirit be wanting, wealth is nothing . Possessions and valor united constitute a King.
201. Marriage contracts, given and received with friendship, shall not lead to decrease, but shall flourish, spreading as a lotus plant does over the water, blossoming, budding, and bearing abundant fruit. †[130]
202.Are riches the real wealth of either the wife or the husband? Surely the possession of a son is the first of blessings, and to grow old together is the greatest of all riches. కడక నింద్రియముల గట్టి - వేయ - గ లేక,
చావు వచ్చున' పుడు, సన్యసించు
నాత్మ - జితము లేక, నందునా మోక్షము. వి. 203
అధిక సూక్ష్మమై'న యానందమె'రుగక,
మతియు లేక చదివి, మగ్నుడ'య్యె;
నతి - రహస్యమె'ల్ల నా జనుడె'రుగునా? వి. 204
కడక న'ఖిలమునకు నడి నాళమందు'న్న,
వేగు - చుక్క వంటి, వెలుగు, దిక్కు
వెల్గు కన్న దిక్కు వేరె'వ్వరు'న్నారు? వి. 205
రామ - నామ - పఠనచే' మహి వాల్మీకి,
పరగ బోయ యయ్యు, బాపడ'య్యె;
కులము ఘనము గాదు, గుణము ఘనంబురా. వి. 206
203. During life he restrains not his lusts ; but when death approaches he turns recluse: unless thou subdue thy heart, how shalt thou attain release.
204. Reading without understanding, or feeling that delight in wisdom which is the most refined of all, he is plunged in ignorance. How should this man know every recondite mystery.
205. That light, like the morning star, that dwells in the inmost heart of every man, is our refuge. What asylum is there superior to this illumi. nation ? * [131]
206. By devoutly repeating the sacred name of Rama, Valmiki the savage †[132] became a Bramin. Eminence depends not upon birth but virtue. కలిమి గల్గనే'మి, కరుణ లేకుండెనా,
కలిమి యేల నిలుచు, కర్ములకును?
తేనె గూర్చి యీగ తెరువున బోవదా? వి. 207
చన్ను - గవ రీతి, సంపద,
కొన్నా ళ్ళకు వ్రేగు జూపి, గొబ్బున వ్రాలున్,
వెన్నెల చీకటి సరి యగు
నన్నా శివ - లింగ - మాయల'న్నియు, వేమా. 208
ఆలు పతి - సౌఖ్యములకి'[ల]
నా'లాయంబై'న దాని నాల'న వచ్చున్,
ఆలాగున గాకుండిన,
కాలుని పెను దూత గదర, కదియగ వేమా. 209
తుమ్మ చెట్ల ముండ్లు తోడనె పుట్టును,
విత్తు లోననుండి వెడలిన'ట్లు,
మూర్ఖునకును బుద్ధి ముందుగా బుట్టునో. వి. 210
207. If after acquiring wealth he use it not with liberality, how shall the sinner preserve it? does not the bee, after storing up its honey, go its way, and leave it to others?
208. Riches flourish, like the charms of women, for a season, but rapidly fade away; as moonlight dies when a cloud passes over the sky.
209. If a woman be as a dwelling prepared for her husband's enjoyment, she is justly called a wife: and if not so, she is but the chief messenger of death.
210. As thorns are produced along with the mimosa tree, springing from the same seed ; so does the evil mind of the stubborn fool grow up along with him. "కామి గాని వాడు, కవి గాడు, రవి గాడు?"
కామి గాని, మోక్ష - కామి గాడు;
కామి యైన వాడు, కవి'యగు, రవి యగు. వి. 211
కుక్క గోవు గాదు, కుందేలు పులి గాదు;
దోమ గజము గాదు, దొడ్డదై'న
లోభి దాత గాడు, లోకంబు లోపల. వి. 212
కూడు గుడిచి లెస్స కూర్చున్న వాడైన *[133]
నాడు దాని గన్న న'ట్టె తగులు,
న'న్న రసమ, యొడలిక'తి మదంబ'గు సుమీ. వి. 213
211. "What poet or what god is there, free from the darts of love ?" this is mere desire, not love of wisdom. Poets and demigods are all mere libertines. †[134]
212. What comparison in the world is there between a dog and a cow; a hare, and a tiger ; or a gnat and an elephant, be it as large as it may; or between a miser and a liberal man?
213. When a man has feasted and sits at his case should he see a woman, he is touched with love ; the vigour given by food fills the body with cupidity. దేవ - పూజ సేయ, దివ్య - భోగము గల్గు,
తత్వమె'రిగెనే'ని, దైవ - సముడె,
యేమి లేని నరునకే'గతి లేదు ర. వి. 214
రెండవ యాశ్వాసము సంపూర్ణము.
214. Through the performing of divine worship is divine enjoyment attained. He who knows the truth is verily [135] as a god. But he who has nothing, shall attain to nothing.
END OF BOOK II.
- ↑ * In another MS. the third line is equivalent will the first, viz- బొంది యెవరి సొమ్ము పోడుండ నిల్పను. In the first two lines there are two errors in elision.
- ↑ † See note on I, 126.
- ↑ ‡ Verses containing illiiberal notions regaring the female sex are but too frequent in Vema and other Hidu authors. See on this subject Colebrooke's Digest of Hindu Law.
- ↑ * Two holy cities.
- ↑ † Vipra, generally translated a Bramin. See on Dwija, Book I., 154.
- ↑ ‡ Lit. The no-giver.
- ↑ § The wishing tree that grows in paradise.
- ↑ * The second and third lines I have corrected, both in sense and metre, from the old reading. చూడు భయము వేళ జూడు బంటు పేదరికమున గను, పెండ్లామె జాడల, వి.
- ↑ † Lit. The home or abode of shame.
- ↑ * In another copy the third line is. క్రోవి తీయ వెనక కొంకర్లు పోవునా?
- ↑ † A play upon words is intended in the original.
- ↑ * Other manuscripts read మగనికి మగరాలు and మగనికి మరుగాలు.
- ↑ † O'za appears to be from yachana.
- ↑ * For "pai ki cusambunu," which also means a snake's skin; some read "paicambu sanculu," or bags of money.
- ↑ † Lit. Sweatest.
- ↑ ‡ Lit. Beestings, the first milk given by a cow after bearing a calf.
- ↑ • Dus-Sandhi.
- ↑ * Dayadi, paternal relations here used for "enemies". We find the same idea in Latin attached to the term patruus. In some copies the first line is thus, neglecting the requisite elision ఆలి వంక వారు యాపద బంధువుల్.
- ↑ ↑ A class of the priests of Siva. Several verses in this author appear like this one, to have a orginated in some casual occurence that the poet happened to witness.
- ↑ ‡ See Shakespeare, Othello, Act iv, scene 2, The word also occurs in chaucer ; and I use it rather than more common modern synonyms.
- ↑ * In other copies సరస మాడుటెల్ల చావుకం తేగదా..
- ↑ † Lit. He cannot even in the least say Why these ?
- ↑ ‡ Cala. A word used in many different senses ; which however, may, I think, be all resolved into "Degree, grade, shade, tint." It is particularly applied to degree of light, whereby the moonlight of one night differs from that of the next ː applied to the mind it denotes feeling or affection on ; to natural objects, the effect or AFFECTION produced on one body by another. In mystic philosophy, Vemana and other authors seen to use the term for feelings that affect the nerves. It is there used in conjunction with two othet words ː "nadem" sound and "belucu" radience ; the
- ↑ In most copies this line stands thus, iluva being, for the sake of rhyme, put for the viluva--
యెరుపు లేక పోయి యిలువ దరిగే
Were w e to write విలువ as the rhyme would be defective, as is explained in Prosody under the title Akhanda yati అఖండయతి. - ↑ Here అందురా is for అనుదురా.
- ↑ * In general written నూరకుండు వానికూ'రెల్ల నోపదో.
- ↑ † Lit. A nail-full
- ↑ ‡ A common intensive phrase.
- ↑ $ The second line might also be interpreted "however poor he be;" the carelessness of style in this writer often leaves passages thus doubtful, and has led to the erroneous idea entertained among the natives that his verses are all riddles, conveying a different meaning from that which appears.
- ↑ * This I conjecture must have been What the poet wrote. The verse occurs only in one manuscript, and there the line stands thus.
సంసరణము మాయ, జాల్వ మాయ.
Where జాల్వ would seem contracted for జాళువా gold, a word that does not admit of such a change. - ↑ ‡ Dus-sandhi.
- ↑ † Maya, "unreal ; because things which are always changing have no real existence. The doctrine of Plato, who calls God TO" "ON, and describes material things as scarcely really existing." (Stillingfleet on paradise Lost, X, 471.) Thus the Param-A'tma, or Great Spirit, is described as "That which supremely exists." (Compare Exodus, lit, 14).
- ↑ * Vemana has, in many passages, called himself a madman, with a view, we may suppose, to securing himself from the vengeance he was likely to incur by his unsparing safires on I finduism and the Braminicalːhierarchy.Thus, also, Lucian Rabelais assumed the garb of fools and madmen. While the arguments conveyed in their writings were undermining the polytheistical systems of their times. Erasmus, too, in his book entitled Laus Stultitia, has adopted this method with a like object.
- ↑ † Which is imagined to lose sight and sense, and even to devour its cubs.
- ↑ * Dus-sandhi
- ↑ † ప్రాప్తిలే నియీవి in another MS.
- ↑ ‡ Punya. Blessed or holy. Holy acts are explained to bethose which cause actual merit in the performer ; they are thus distinguished from Dharmam (already explained), which confers no merit, but to omit which is sinfulː While punyam is that which is voluntary or spontaneous, without any immediate hope of rewardː being a work of supererogation, or Which is gratuitous and uncalled for. In this sense it is even applied to evil acts. (compare note on Carmam, v. 51.)
- ↑ ₴ See note on I, 189.
- ↑ ¶ For పశువు one copy has పనస. The sense of the third line is not clear.
- ↑ * See note on II, 48, on punyam here opposed to Carmam, Which forms the lowest grade in the scale of merit. See the proceeding verses.
- ↑ * The Syntax is here imperfeet.
- ↑ † Campare verse 21. Sometimes in this author we meet (as inMartial and the Authologia) with the same epigram in different forms ; and it is not always easy to decide which the poet ultimatly preferred.
- ↑ * In the original తోడెల' ట్టెచావతో గొర్రె యేడ్చునా, a line is every point wrong ; here todelu becomes a dactyl. I have, therefore, corrected it from conjecture.
- ↑ * This would more correctly be thus ఇచ్చకము వశ్య-కరమగు, but in the original it is ఇచ్చకము లోకవశ్యము.
- ↑ † A1. (కొండ పట్టము గట్టి) "constitute it king of hills."
- ↑ ‡ Maccaram appears to be derived from the Sanscrit matsaram. The prasa in the third line is not accurate
- ↑ * Lit. "To Hari, Hara, and the rest; "that is, "to Vishnu, Siva, &c."
- ↑ † The word rota, vile, is here translated in four different ways; as the reiteration of the same word is not in English approved as it as in Telugu.
- ↑ * I have substituted చూలు for చూపు which would seem an error of the transcriber.
- ↑ † Compare proverbs, XXX.19. Another copy reads in the second and third lines. బట్ట బయలు జూడు బండిలి మి ఆడదాని బలిమి యాడనె చూడరా
- ↑ * మడియంగ. In some copies మాయను, and మాలవానిగచూచు.
- ↑ † A1. ధనము నాది యన్న ధనము నవ్వు.
- ↑ ‡ Cala is Time or Destiny.
- ↑ § In another copy a more apt expression is introduced by sacrificing metre.
తన యన్న కాల్గో' య తన కాలు నొచ్చునా. - ↑ * For తెలివి కెల్ల some copies read బొమ్మకైన, or బమ్మకైన (derived from Bramha), while others have తమ్మునికిని. Possibly the allusion to Bramins is what the poet intended; as the Hindu authors constantly represent their gods as subject to every human passion.. In such passages the name Brahma may well be translated as Jupiter.
- ↑ † Lit. Lotus-eyed; allusions to the lotus (padma)' or water-lily, per" petually occur in the Sanscrit and Telugu authors. In their poetical use we may always translate the pundaricam, or white species, as the lily and the red lotus, or ken-damara, as the rose, a flower apparently little known to the poets of India. The utpalam, or blue lotus, may thus be rendered the violet.
- ↑ ‡ Tatwam. See on I, 137.
- ↑ * A1. అడ్డమైన పనుల నంటగట్టు
దొడ్డిబెట్టిన'ట్టి ద్రోహ మెక్కడబోవు ! - ↑ † Which is used in sacrifice.
- ↑ * A1. కామినియంగంబు.
- ↑ † A1. కాంచనంబు.
- ↑ ‡ Lit. For ten thousand; a common intensive. See on II, 12.
- ↑ § The tilaca, or beauty spot; an ornamental patch worn in the forehead.
- ↑ * A1. కక్కెరపు బానిసె which gives asimilar sense.
- ↑ * A1. గరిమ మేలు కీడు కావటి కుండలొ.
- ↑ † On Siva, see I., 133. n. On mucti, see I., 88, n. On Sarvam, I., 171, n.
- ↑ ‡ Mucti. Liberty. See verse 94.
- ↑ * A1. చల్ల.
- ↑ † A1. గుణము.
- ↑ ‡ Clarified butter, called in Hindustani ghee.
- ↑ ¶ Ayya, Sir. A father or master. A wife calls her husband Swami, my Lord, but never Ayya.
- ↑ * Substituted for తెలివిలేక.
- ↑ † The sons of Bramins are considered to be by birth Sudrasː the ceromony of upanayanam or initiation, performed at about six years old, confers the name of Dwija, or Twice Born. జన్మ నా జాయతే శూద్ర:, కర్మణా జాయతే ద్విజ:, వేదా' ధ్యాయీచ విప్ర: స్యాత్, బ్రహ్మ-జ్ఞానీచ బ్రాహ్మణ:. "By birth he is a Sudra. by religious rites he becomes a Dwija; by reading the (Veda) Scripture, a (Vipra) perfect priest; and, by a knowledge of rahma, a (brahman) divine.
- ↑ *కల్ for కల్లు. A stone. The wheels of carts are sometimes formed of stone.
- ↑ † Lotus eyed. See on
- ↑ * పులు for పుల్లు.
- ↑ † Anjanam. A spell, or more properly a collyrium; a salve which, applied to the eyes, was supposed to give the power of discovering mines or buried treasures. It is alluded to by Milton, Paradise Lost xii., 415.
- ↑ * Litː for breakfast సద్ది being probably contracted for చలిది; cold food prepared the preceding day and eaten in the morning by children before the regular hour at which grown persons eat.
- ↑ * A1. తనదు దుష్ట భార్య తనయాకలిని గాని:
- ↑ † A paraphrase of a verse difficult to translate literally, but useful as exemplifying various forms of the verb agu to become.
- ↑ * A1. అడగకుండ which gives the same sense. The fourth line is commonly thus పురుషు డుండుపుణ్య భూమివేమ.
- ↑ † Indu. Andu answering to the Sanskrit Iham and Param, literally signifying here and there, but imply the present and a future world.
- ↑ ‡ B. 1., 44.
- ↑ * In the original the verse stood thus. with an error in clision పాపిష్ఠ జీవము యట్టి, &c. In several other passages I have made similar comjectural emendations without pointing them out to the reader.
- ↑ † Lit. Him of the sugar cane bow.
- ↑ * Jivi is properly the living body. Perhaps the poet wrote bratucu
- ↑ † Lit, breath, usuru.
- ↑ * Or, The fortunate man.
- ↑ * Borrowed from the Sanskrit verse.
స్వదత్తా పుత్రికా ధాత్రీ, పితృ - దత్తా సహోదరీ.
అన్య - దత్తా స్వయం మాతా, విప్ర - దత్తా - వసుంధర. - ↑ † A1. నొక వేత a single blow.
- ↑ ‡ Which can easily destroy his year's work. pettu, a blow.
- ↑ § Here, as in many other prosaic passages, fidelity of translation requires the use of very unpoetical (gramya) language.
- ↑ * See 1., 12
- ↑ † Or, To salvation ː gati being equivalent to mocsham.
- ↑ * In another M S. బిందు లోన పడ్డ బిడ్డడు పుట్టదా.
- ↑ † A1. కొరకు for చేత.
- ↑ ‡ A1. చెలాటం.
- ↑ * Where, however innocently, it would be suspected he was drinking wine. Some copies read యీగకడుపు చొచ్చి యిట్టట్టు సేయదా.
- ↑ * See on verse 93, Book II.
- ↑ † Ni ana, a form of adjuration, as in Romeo and Juliet. "Swear by thy gracious self." This phrase is supposed to come from అనుట because the swearer laid his hand on the object sworn by. In the tale of Saranga-Dhara, we meet with the word in this coupletː ద్వి. వామాక్షి యీ దుష్ట వర్తను గావ నా మీద యాన, నీ నయనంబులా' న. "Cease, O lady, from these evil thoughts, by thyself, by thine eyes I adjure theeǃ"
- ↑ * See.II., 129.
- ↑ † Lit. Whatever (qualescunque) women we see, we cannot esteem them such or such.
- ↑ ̈* Vitudu or vitaca a bean, rake'or gallant; a paramour or lover; an "amoris or amoroso," words by which the Latin term procus is explained in Ainsworth.
- ↑ * AI. భగము.
- ↑ † See on verse 143.
- ↑ ‡ Dwija. See on verse 96.
- ↑ * Dharmam.
- ↑ † Yama.
- ↑ * Here called by vriddhi, vasudeva. Some copie's read. వసుధ కృష్ణునివలె వసుదేవు నెంచురా.
- ↑ * Chema is a mere expletive, or anucarana, and may be translated by "and the like" or etcetera.
- ↑ † The forms of the verb here used are unpoetical, and belong to the colloquial style. We may, therefore, substitute వచ్చునదిపోవున దియును చచ్చునదియు or else వచ్చుటయునుపోవుటయును, చచ్చుటయును or else వచ్చునది, పోవునదియును చచ్చునదియు.
- ↑ ‡ This expression, canna, prefixed to the words father , mother, son, or daughter, implies relation by blood, not by mere adoption.
- ↑ * Carya vasham, lit: Subjection to acts; participation in (good) treatment.
- ↑ * The variations in the manuscripts are so numerous in this verse, that it is difficult to determine What the author intended.
- ↑ * Tadbhava, for గృహం and on గుణం. see lexicon.
- ↑ † This is one of the few verses in which Vemana appears to have intended a double sense. The import is mystical, though the words are plain.
- ↑ † AI.వొడలబన్ను కొన్న నొగుల వేషంబు
- ↑ * A name of Siva, whose titles in most of these verses are equivalemt to the name of the Supreme Being
- ↑ ‡ See notes on Book I., verses 171 and 183.
- ↑ * AI. యాత్మ నెరుగుటకును యడియాసజేయరో.
- ↑ † Here the satirist reviles four of the ordained religious observances.
- ↑ * గురము, an unauthorised corruption of గృహం; Which is, I believe, used by Vemana alone.
- ↑ † The term "Bramhas" would seem to be improperly used here for "gods". I have heard of but one temple to Bramha, and that was recently built by Vencatadri Naydu, at Chebol near Guntoor.
- ↑ * ఈ - లేను, for ఇవ్వ - లెను.
- ↑ † A1. సంతపాకలంజచనుమాన మెర్గునా.
- ↑ ‡ See note on II., 114. Thus is a satire on the lingam worshippers, a sect who are devoted to Siva.
- ↑ * Or ; all crimes seem excusable by night.
- ↑ † This verse appears in manuscripts, but so greatly corrupted by ignorant transcribers, that the meaning was discovered only after comparing them all.
- ↑ * A fourth line appears in some copies. తగులుకొనుచునుండుధరణి వేమ.
- ↑ † I find a series of twelve verses regarding marriage in two copies of Vemana, but have retained this verse alone, the rest appearing spurious.
- ↑ * These expressions have reference to the mystic system.
- ↑ † Boya or Nishada, nearly the same as the Erikela tribe. This is related of himself by the poet in the Ramayana. పఠన,.aliter సూక్తి.
- ↑ * A1. మనుజుండు, and జనుడుతా
- ↑ † Here, as in some other verses, I have given rather a paraphrase than a close translation, Which would not convey the idea intended. The word Ravi appears to be a mere echo to Cavi. The first line probably is a quotation.
- ↑ This intensive is implied by the syallable e added to samudu. see Matth, Xiii., 12.