విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 63
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 63) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వై]
అవజిత్య ధనం చాపి విరాటొ వాహినీపతిః
పరావిశన నగరం హృష్టశ చతుర్భిః సహ పాణ్డవైః
2 జిత్వా తరిగర్తాన సంగ్రామే గాశ చైవాథాయ కేవలాః
అశొభత మహారాజః సహ పార్దైః శరియా వృతః
3 తమ ఆసనగతం వీరం సుహృథాం పరీతివర్ధనమ
ఉపతస్దుః పరకృతయః సమస్తా బరాహ్మణైః సహ
4 సభాజితః స సైన్యస తు పరతినన్థ్యాద మత్స్యరాజ
విసర్జయామ ఆస తథా థవిజాంశ చ పరకృతీస తదా
5 తతః స రాజా మత్స్యానాం విరాటొ వాహినీపతిః
ఉత్తరం పరిపప్రచ్ఛ కవ యాత ఇతి చాబ్రవీత
6 ఆచఖ్యుస తస్య సంహృష్టాః సత్రియః కన్యాశ చ వేశ్మని
అన్తఃపుర చరాశ చైవ కురుభిర గొధనం హృతమ
7 విజేతుమ అభిసంరబ్ధ ఏక ఏవాతి సాహసాత
బృహన్నడా సహాయశ చ నిర్యాతః పృదివీం జయః
8 ఉపయాతాన అతి రదాన థరొణం శాంతనవం కృపమ
కర్ణం థుర్యొధనం చైవ థరొణపుత్రం చ షడ రదాన
9 రాజా విరాటొ ఽద భృశం పరతప్తః; శరుత్వా సుతం హయ ఏకరదేన యాతమ
బృహన్నడా సారదిమ ఆజివర్ధనం; పరొవాచ సర్వాన అద మన్త్రిముఖ్యాన
10 సర్వదా కురవస తే హి యే చాన్యే వసుధాధిపాః
తరిగర్తాన నిర్జితాఞ శరుత్వా న సదాస్యన్తి కథా చన
11 తస్మాథ గచ్ఛన్తు మే యొధా బలేణ మహతా వృతాః
ఉత్తరస్య పరీప్సార్దం యే తరిగర్తైర అవిక్షతాః
12 హయాంశ చ నాగాంశ చ రదాంశ చ శీఘ్రం; పథాతిసంఘాంశ చ తతః పరవీరాన
పరస్దాపయామ ఆస సుతస్య హేతొర; విచిత్రశస్త్రాభరణొపపన్నాన
13 ఏవం స రాజా మత్స్యానాం విరాటొ ఽకషౌహిణీపతిః
వయాథిథేశాద తాం కషిప్రం వాహినీం చతురగ్నిణీమ
14 కుమారమ ఆశు జానీత యథి జీవతి వా న వా
యస్య యన్తా గతః షణ్ఢొ మన్యే ఽహం న స జీవతి
15 తమ అబ్రవీథ ధర్మరాజః పరహస్య; విరాటమ ఆర్తం కురుభిః పరతప్తమ
బృహన్నడా సారదిశ చేన నరేన్థ్ర; పరే న నేష్యన్తి తవాథ్య గాస తాః
16 సర్వాన మహీ పాన సహితాన కురూంశ చ; తదైవ థేవాసురయక్షనాగాన
అలం విజేతుం సమరే సుతస తే; సవనుష్ఠితః సారదినా హి తేన
17 అదొత్తరేణ పరహితా థూతాస తే శీఘ్రగామినః
విరాటనగరం పరాప్య జయమ ఆవేథయంస తథా
18 రాజ్ఞస తతః సమాచఖ్యౌ మన్త్రీ విజయమ ఉత్తమమ
పరాజయం కురూణాం చాప్య ఉపాయాన్తం తదొత్తరమ
19 సర్వా వినిర్జితా గావః కురవశ చ పరాజితాః
ఉత్తరః సహ సూతేన కుశలీ చ పరంతప
20 [కన్క]
థిష్ట్యా తే నిర్జితా గావః కురవశ చ పరాజితాః
థిష్ట్యా తే జీవితః పుత్రః శరూయతే పార్దివర్షభ
21 నాథ్భుతం తవ ఏవ మన్యే ఽహం యత తే పుత్రొ ఽజయత కురూన
ధరువ ఏవ జయస తస్య యస్య యన్తా బృహన్నడా
22 [వై]
తతొ విరాటొ నృపతిః సంప్రహృష్టతనూ రుహః
శరుత్వా తు విజయం తస్య కుమారస్యామితౌజసః
ఆఛాథయిత్వా థూతాంస తాన మన్త్రిణః సొ ఽభయచొథయత
23 రాజమార్గాః కరియన్తాం మే పతాకాభిర అలం కృతాః
పుష్పొపహారైర అర్చ్యన్తాం థేవతాశ చాపి సర్వశః
24 కుమారా యొధముఖ్యాశ చ గణికాశ చ సవలం కృతాః
వాథిత్రాణి చ సర్వాణి పరత్యుథ్యాన్తు సుతం మమ
25 ఘణ్డా పణవకః శీఘ్రం మత్తమ ఆరుహ్య వారణమ
శృఙ్గాటకేషు సర్వేషు ఆఖ్యాతు విజయం మమ
26 ఉత్తరా చ కుమారీభిర బహ్వీభిర అభిసంవృతా
శృఙ్గారవేషాభరణా పరత్యుథ్యాతు బృహన్నడామ
27 శరుత్వా తు తథ వచనం పార్దివస్య; సర్వే పునః సవస్తికపాణయశ చ
భేర్యశ చ తూర్యాణి చ వారిజాశ చ; వేషైః పరార్ధ్యైః పరమథాః శుభాశ చ
28 తదైవ సూతాః సహ మాగధైశ చ; నన్థీ వాథ్యాః పరణవాస తూర్యవాథ్యాః
పురాథ విరాటస్య మహాబలస్య; పరత్యుథ్యయుః పుత్రమ అనన్తవీర్యమ
29 పరస్దాప్య సేనాం కన్యాశ చ గణికాశ చ సవలంకృతాః
మత్స్యరాజొ మహాప్రాజ్ఞః పరహృష్ట ఇథమ అబ్రవీత
అక్షాన ఆహర సైరన్ధిర కఙ్కథ్యూతం పరవర్తతామ
30 తం తదా వాథినం థృష్ట్వా పాణ్డవః పరత్యభాషత
న థేవితవ్యం హృష్టేన కితవేనేతి నః శరుతమ
31 న తవామ అథ్య ముథా యుక్తమ అహం థేవితుమ ఉత్సహే
పరియం తు తే చికీర్షామి వర్తతాం యథి మన్యసే
32 [విరాట]
సత్రియొ గావొ హిరణ్యం చ యచ చాన్యథ వసు కిం చన
న మే కిం చిత తవయా రక్ష్యమ అన్తరేణాపి థేవితుమ
33 [కన్క]
కిం తే థయూతేన రాజేన్థ్ర బహుథొషేణ మానథ
థేవనే బహవొ థొషాస తస్మాత తత్పరివర్జయేత
34 శరుతస తే యథి వా థృష్టః పాణ్డవొ వై యుధిష్ఠిరః
స రాజ్యం సుమహత సఫీతం భరాతౄంశ చ తరిథశొపమాన
35 థయూతే హారితవాన సర్వం తస్మాథ థయూతం న రొచయే
అద వా మన్యసే రాజన థీవ్యావ యథి రొచతే
36 [వై]
పరవర్తమానే థయూతే తు మత్స్యః పాణ్డవమ అబ్రవీత
పశ్య పుత్రేణ మే యుథ్ధే తాథృశాః కురవొ జితాః
37 తతొ ఽబరవీన మత్స్యరాజం ధర్మపుత్రొ యుధిష్ఠిరః
బృహన్నడా యస్య యన్తా కదం స న విజేష్యతి
38 ఇత్య ఉక్తః కుపితొ రాజా మత్స్యః పాణ్డవమ అబ్రవీత
సమపుత్రేణ మే షణ్ఢం బరహ్మ బన్ధొ పరశంసతి
39 వాచ్యావాచ్యం న జానీషే నూనం మామ అవమన్యసే
భీష్మథ్రొణముఖాన సర్వాన కస్మాన న స విజేష్యతి
40 వయస్యత్వాత తు తే బరహ్మన్న అపరాధమ ఇమం కషమే
నేథృశం తే పునర వాచ్యం యథి జీవితుమ ఇచ్ఛసి
41 [యుధిస్ఠిర]
యత్ర థరొణస తదా భీష్మొ థరౌణిర వైకర్తనః కృపః
థుర్యొధనశ చ రాజేన్థ్ర తదాన్యే చ మహారదాః
42 మరుథ్గణైః పరివృతః సాక్షాథ అపి శతక్రతుః
కొ ఽనయొ బృహన్నడాయాస తాన పరతియుధ్యేత సంగతాన
43 [విరాట]
బహుశః పరతిషిథ్ధొ ఽసి న చ వాచం నియచ్ఛసి
నియన్తా చేన న విథ్యేత న కశ చిథ ధర్మమ ఆచరేత
44 [వై]
తతః పరకుపితొ రాజా తమ అక్షేణాహనథ భృశమ
ముఖే యుధిష్ఠిరం కొపాన నైవమ ఇత్య ఏవ భర్త్సయన
45 బలవత పరతివిథ్ధస్య నస్తః శొణితమ ఆగమత
తథ అప్రాప్తం మహీం పార్దః పాణిభ్యాం పరత్యగృహ్ణత
46 అవైక్షత చ ధర్మాత్మా థరౌపథీం పార్శ్వతః సదితామ
సా వేథ తమ అభిప్రాయం భర్తుశ చిత్తవశానుగా
47 పూరయిత్వా చ సౌవర్ణం పాత్రం కాంస్యమ అనిన్థితా
తచ ఛొణితం పరత్యగృహ్ణాథ యత పరసుస్రావ పాణవాత
48 అదొత్తరః శుభైర గన్ధైర మాల్యైశ చ వివిధైస తదా
అవకీర్యమాణః సంహృష్టొ నగరం సవైరమ ఆగమత
49 సభాజ్యమానః పౌరైశ చ సత్రీభిర జానపథైస తదా
ఆసాథ్య భవనథ్వారం పిత్రే స పరత్యహారయత
50 తతొ థవార సదః పరవిశ్యైవ విరాటమ ఇథమ అబ్రవీత
బృహన నడా సహాయస తే పుత్రొ థవార్య ఉత్తరః సదితః
51 తతొ హృష్టొ మత్స్యరాజః కషత్తారమ ఇథమ అబ్రవీత
పరవేశ్యతామ ఉభౌ తూర్ణం థర్శనేప్సుర అహం తయొః
52 కషత్తారం కురురాజస తు శనైః కర్ణ ఉపాజపత
ఉత్తరః పరవిశత్వ ఏకొ న పరేవేశ్యా బృహన్నడా
53 ఏతస్య హి మహాబాహొ వరతమ ఏతత సమాహితమ
యొ మమాఙ్గే వరణం కుర్యాచ ఛొణితం వాపి థర్శయేత
అన్యత్ర సంగ్రామగనాన న స జీవేథ అసంశయమ
54 న మృష్యాథ భృశసంక్రుథ్ధొ మాం థృష్ట్వైవ స శొణితమ
విరాటమ ఇహ సామాత్యం హన్యాత సబలవాహనమ