భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 25
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 25) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 అర్జున ఉవాచ
జ్యాయసీ చేత్ కర్మణస్తే మతా బుద్ధిర్జనార్ధన |
తత్కిం కర్మణి ఘోరే మాం నియోజయసి కేశవ ||
2 వ్యామిశ్రేణైవ వాక్యేన బుద్ధిం మోహయసీవ మే|
తదేకం వద నిశ్చిత్య యేన శ్రేయోఽహ మాప్నుయామ్||
3 శ్రీభగవాను ఉవాచ
లోకేఽస్మిన్ ద్వివిధా నిష్ఠా పురాప్రోక్తా మయాఽనఘ!|
జ్ఞానయోగేన సాంఖ్యానాం కర్మయోగేన యోగినామ్||
4 న కర్మణామ అనారమ్భాన నైష్కర్మ్యం పురుషొ ఽశనుతే
న చ సంన్యసనాథ ఏవ సిథ్ధిం సమధిగచ్ఛతి
5 న హి కశ చిత కషణమ అపి జాతు తిష్ఠత్య అకర్మకృత
కార్యతే హయ అవశః కర్మ సర్వః పరకృతిజైర గుణైః
6 కర్మేన్థ్రియాణి సంయమ్య య ఆస్తే మనసా సమరన
ఇన్థ్రియార్దాన విమూఢాత్మా మిద్యాచారః స ఉచ్యతే
7 యస తవ ఇన్థ్రియాణి మనసా నియమ్యారభతే ఽరజున
కర్మేన్థ్రియైః కర్మయొగమ అసక్తః స విశిష్యతే
8 నియతం కురు కర్మ తవం కర్మ జయాయొ హయ అకర్మణః
శరీరయాత్రాపి చ తే న పరసిధ్యేథ అకర్మణః
9 యజ్ఞార్దాత కర్మణొ ఽనయత్ర లొకొ ఽయం కర్మబన్ధనః
తథర్దం కర్మ కౌన్తేయ ముక్తసఙ్గః సమాచర
10 సహయజ్ఞాః పరజాః సృష్ట్వా పురొవాచ పరజాపతిః
అనేన పరసవిష్యధ్వమ ఏష వొ ఽసత్వ ఇష్టకామధుక
11 థేవాన భావయతానేన తే థేవా భావయన్తు వః
పరస్పరం భావయన్తః శరేయః పరమ అవాప్స్యద
12 ఇష్టాన భొగాన హి వొ థేవా థాస్యన్తే యజ్ఞభావితాః
తైర థత్తాన అప్రథాయైభ్యొ యొ భుఙ్క్తే సతేన ఏవ సః
13 యజ్ఞశిష్టాశినః సన్తొ ముచ్యన్తే సర్వకిల్బిషైః
భుఞ్జతే తే తవ అఘం పాపా యే పచన్త్య ఆత్మకారణాత
14 అన్నాథ భవన్తి భూతాని పర్జన్యాథ అన్నసంభవః
యజ్ఞాథ భవతి పర్జన్యొ యజ్ఞః కర్మసముథ్భవః
15 కర్మ బరహ్మొథ్భవం విథ్ధి బరహ్మాక్షరసముథ్భవమ
తస్మాత సర్వగతం బరహ్మ నిత్యం యజ్ఞే పరతిష్ఠితమ
16 ఏవం పరవర్తితం చక్రం నానువర్తయతీహ యః
అఘాయుర ఇన్థ్రియారామొ మొఘం పార్ద స జీవతి
17 యస తవ ఆత్మరతిర ఏవ సయాథ ఆత్మతృప్తశ చ మానవః
ఆత్మన్య ఏవ చ సంతుష్టస తస్య కార్యం న విథ్యతే
18 నైవ తస్య కృతేనార్దొ నాకృతేనేహ కశ చన
న చాస్య సర్వభూతేషు కశ చిథ అర్దవ్యపాశ్రయః
19 తస్మాథ అసక్తః సతతం కార్యం కర్మ సమాచర
అసక్తొ హయ ఆచరన కర్మ పరమ ఆప్నొతి పూరుషః
20 కర్మణైవ హి సంసిథ్ధిమ ఆస్దితా జనకాథయః
లొకసంగ్రహమ ఏవాపి సంపశ్యన కర్తుమ అర్హసి
21 యథ యథ ఆచరతి శరేష్ఠస తత తథ ఏవేతరొ జనః
స యత పరమాణం కురుతే లొకస తథ అనువర్తతే
22 న మే పార్దాస్తి కర్తవ్యం తరిషు లొకేషు కిం చన
నానవాప్తమ అవాప్తవ్యం వర్త ఏవ చ కర్మణి
23 యథి హయ అహం న వర్తేయం జాతు కర్మణ్య అతన్థ్రితః
మమ వర్త్మానువర్తన్తే మనుష్యాః పార్ద సర్వశః
24 ఉత్సీథేయుర ఇమే లొకా న కుర్యాం కర్మ చేథ అహమ
సంకరస్య చ కర్తా సయామ ఉపహన్యామ ఇమాః పరజాః
25 సక్తాః కర్మణ్య అవిథ్వాంసొ యదా కుర్వన్తి భారత
కుర్యాథ విథ్వాంస తదాసక్తశ చికీర్షుర లొకసంగ్రహమ
26 న బుథ్ధిభేథం జనయేథ అజ్ఞానాం కర్మసఙ్గినామ
జొషయేత సర్వకర్మాణి విథ్వాన యుక్తః సమాచరన
27 పరకృతేః కరియమాణాని గుణైః కర్మాణి సర్వశః
అహంకారవిమూఢాత్మా కర్తాహమ ఇతి మన్యతే
28 తత్త్వవిత తు మహాబాహొ గుణకర్మవిభాగయొః
గుణా గుణేషు వర్తన్త ఇతి మత్వా న సజ్జతే
29 పరకృతేర గుణసంమూఢాః సజ్జన్తే గుణకర్మసు
తాన అకృత్స్నవిథొ మన్థాన కృత్స్నవిన న విచాలయేత
30 మయి సర్వాణి కర్మాణి సంన్యస్యాధ్యాత్మచేతసా
నిరాశీర నిర్మమొ భూత్వా యుధ్యస్వ విగతజ్వరః
31 యే మే మతమ ఇథం నిత్యమ అనుతిష్ఠన్తి మానవాః
శరథ్ధావన్తొ ఽనసూయన్తొ ముచ్యన్తే తే ఽపి కర్మభిః
32 యే తవ ఏతథ అభ్యసూయన్తొ నానుతిష్ఠన్తి మే మతమ
సర్వజ్ఞానవిమూఢాంస తాన విథ్ధి నష్టాన అచేతసః
33 సథృశం చేష్టతే సవస్యాః పరకృతేర జఞానవాన అపి
పరకృతిం యాన్తి భూతాని నిగ్రహః కిం కరిష్యతి
34 ఇన్థ్రియస్యేన్థ్రియస్యార్దే రాగథ్వేషౌ వయవస్దితౌ
తయొర న వశమ ఆగచ్ఛేత తౌ హయ అస్య పరిపన్దినౌ
35 శరేయాన సవధర్మొ విగుణః పరధర్మాత సవనుష్ఠితాత
సవధర్మే నిధనం శరేయః పరధర్మొ భయావహః
36 అర్జున ఉవాచ
అద కేన పరయుక్తొ ఽయం పాపం చరతి పూరుషః
అనిచ్ఛన్న అపి వార్ష్ణేయ బలాథ ఇవ నియొజితః
37 శరీభగవాన ఉవాచ
కామ ఏష కరొధ ఏష రజొగుణసముథ్భవః
మహాశనొ మహాపాప్మా విథ్ధ్య ఏనమ ఇహ వైరిణమ
38 ధూమేనావ్రియతే వహ్నిర యదాథర్శొ మలేన చ
యదొల్బేనావృతొ గర్భస తదా తేనేథమ ఆవృతమ
39 ఆవృతం జఞానమ ఏతేన జఞానినొ నిత్యవైరిణా
కామరూపేణ కౌన్తేయ థుష్పూరేణానలేన చ
40 ఇన్థ్రియాణి మనొ బుథ్ధిర అస్యాధిష్ఠానమ ఉచ్యతే
ఏతైర విమొహయత్య ఏష జఞానమ ఆవృత్య థేహినమ
41 తస్మాత తవమ ఇన్థ్రియాణ్య ఆథౌ నియమ్య భరతర్షభ
పాప్మానం పరజహి హయ ఏనం జఞానవిజ్ఞాననాశనమ
42 ఇన్థ్రియాణి పరాణ్య ఆహుర ఇన్థ్రియేభ్యః పరం మనః
మనసస తు పరా బుథ్ధిర యొ బుథ్ధేః పరతస తు సః
43 ఏవం బుథ్ధేః పరం బుథ్ధ్వా సంస్తభ్యాత్మానమ ఆత్మనా
జహి శత్రుం మహాబాహొ కామరూపం థురాసథమ