భజగోవింద స్తోత్రము


రచన: ఆది శంకరాచార్య


భజ గోవిందం భజ గోవిందం

గోవిందం భజ మూఢమతే |

సంప్రాప్తే సన్నిహితే కాలే

నహి నహి రక్షతి డుక్రింకరణే || 1 ||


మూఢ జహీహి ధనాగమతృష్ణాం

కురు సద్బుద్ధిమ్ మనసి వితృష్ణామ్ |

యల్లభసే నిజ కర్మోపాత్తం

విత్తం తేన వినోదయ చిత్తమ్ || 2 ||


నారీ స్తనభర నాభీదేశం

దృష్ట్వా మా గా మోహావేశమ్ |

ఏతన్మాంస వసాది వికారం

మనసి విచింతయా వారం వారమ్ || 3 ||


నళినీ దళగత జలమతి తరళం

తద్వజ్జీవిత మతిశయ చపలమ్ |

విద్ధి వ్యాధ్యభిమాన గ్రస్తం

లోకం శోకహతం చ సమస్తమ్ || 4 ||


యావద్-విత్తోపార్జన సక్తః

తావన్-నిజపరివారో రక్తః |

పశ్చాజ్జీవతి జర్జర దేహే

వార్తాం కో‌உపి న పృచ్ఛతి గేహే || 5 ||


యావత్-పవనో నివసతి దేహే

తావత్-పృచ్ఛతి కుశలం గేహే |

గతవతి వాయౌ దేహాపాయే

భార్యా బిభ్యతి తస్మిన్ కాయే || 6 ||


బాల స్తావత్ క్రీడాసక్తః

తరుణ స్తావత్ తరుణీసక్తః |

వృద్ధ స్తావత్-చింతామగ్నః

పరమే బ్రహ్మణి కో‌உపి న లగ్నః || 7 ||


కా తే కాంతా కస్తే పుత్రః

సంసారో‌உయమతీవ విచిత్రః |

కస్య త్వం వా కుత ఆయాతః

తత్వం చింతయ తదిహ భ్రాతః || 8 ||


సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం

నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వమ్ |

నిర్మోహత్వే నిశ్చలతత్త్వం

నిశ్చలతత్త్వే జీవన్ముక్తిః || 9 ||


వయసి గతే కః కామవికారః

శుష్కే నీరే కః కాసారః |

క్షీణే విత్తే కః పరివారః

ఙ్ఞాతే తత్త్వే కః సంసారః || 10 ||


మా కురు ధనజన యౌవన గర్వం

హరతి నిమేషాత్-కాలః సర్వమ్ |

మాయామయమిదమ్-అఖిలం హిత్వా

బ్రహ్మపదం త్వం ప్రవిశ విదిత్వా || 11 ||


దిన యామిన్యౌ సాయం ప్రాతః

శిశిర వసంతౌ పునరాయాతః |

కాలః క్రీడతి గచ్ఛత్యాయుః

తదపి న ముంచత్యాశావాయుః || 12 ||


ద్వాదశ మంజరికాభిర శేషః

కథితో వైయా కరణస్యైషః |

ఉపదేశో భూద్-విద్యా నిపుణైః

శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్ఛరణైః || 13 ||


కా తే కాంతా ధన గత చింతా

వాతుల కిం తవ నాస్తి నియంతా |

త్రిజగతి సజ్జన సంగతిరేకా

భవతి భవార్ణవ తరణే నౌకా || 14 ||


జటిలో ముండీ లుంజిత కేశః

కాషాయాన్బర బహుకృత వేషః |

పశ్యన్నపి చ న పశ్యతి మూఢః

ఉదర నిమిత్తం బహుకృత వేషః || 15 ||


అంగం గలితం పలితం ముండం

దశన విహీనం జాతం తుండమ్ |

వృద్ధో యాతి గృహీత్వా దండం

తదపి న ముంచత్యాశా పిండమ్ || 16 ||


అగ్రే వహ్నిః పృష్ఠే భానుః

రాత్రౌ చుబుక సమర్పిత జానుః |

కరతల భిక్షస్-తరుతల వాసః

తదపి న ముంచత్యాశా పాశః || 17 ||


కురుతే గంగా సాగర గమనం

వ్రత పరిపాలనమ్-అథవా దానమ్ |

ఙ్ఞాన విహీనః సర్వమతేన

భజతి న ముక్తిం జన్మ శతేన || 18 ||


సురమందిర తరు మూల నివాసః

శయ్యా భూతలమ్-అజినం వాసః |

సర్వ పరిగ్రహ భోగత్యాగః

కస్య సుఖం న కరోతి విరాగః || 19 ||


యోగరతో వా భోగరతో వా

సంగరతో వా సంగవిహీనః |

యస్య బ్రహ్మణి రమతే చిత్తం

నందతి నందతి నందత్యేవ || 20 ||


భగవద్గీతా కించిదధీతా

గంగా జలలవ కణికా పీతా |

సకృదపి యేన మురారీ సమర్చా

క్రియతే తస్య యమేన న చర్చా || 21 ||


పునరపి జననం పునరపి మరణం

పునరపి జననీ జఠరే శయనమ్ |

ఇహ సంసారే బహు దుస్తారే

కృపయా‌உపారే పాహి మురారే || 22 ||


రథ్యా చర్పట విరచిత కంథః

పుణ్యాపుణ్య వివర్జిత పంథః |

యోగీ యోగ నియోజిత చిత్తః

రమతే బాలోన్మత్తవదేవ || 23 ||


కస్త్వం కో‌உహం కుత ఆయాతః

కా మే జననీ కో మే తాతః |

ఇతి పరిభావయ నిజ సంసారం

సర్వం త్యక్త్వా స్వప్న విచారమ్ || 24 ||


త్వయి మయి సర్వత్రైకో విష్ణుః

వ్యర్థం కుప్యసి మయ్యసహిష్ణుః |

భవ సమచిత్తః సర్వత్ర త్వం

వాఞ్ఛస్యచిరాద్-యది విష్ణుత్వమ్ || 25 ||


శత్రౌ మిత్రే పుత్రే బంధౌ

మా కురు యత్నం విగ్రహ సంధౌ

సర్వస్మిన్నపి పశ్యాత్మానం

సర్వత్రోత్-సృజ భేదాఙ్ఞానమ్ || 26 ||


కామం క్రోధం లోభం మోహం

త్యక్త్వా‌உ‌உత్మానం పశ్యతి సో‌உహమ్ |

ఆత్మఙ్ఞ్నాన విహీనా మూఢాః

తే పచ్యంతే నరక నిగూఢాః || 27 ||


గేయం గీతా నామ సహస్రం

ధ్యేయం శ్రీపతి రూపమ్-అజస్రమ్ |

నేయం సజ్జన సంగే చిత్తం

దేయం దీనజనాయ చ విత్తమ్ || 28 ||


సుఖతః క్రియతే రామాభోగః

పశ్చాద్ధంత శరీరే రోగః |

యద్యపి లోకే మరణం శరణం

తదపి న ముంచతి పాపాచరణమ్ || 29 ||


అర్థమనర్థం భావయ నిత్యం

నాస్తి తతః సుఖ లేశః సత్యమ్ |

పుత్రాదపి ధనభాజాం భీతిః

సర్వత్రైషా విహితా రీతిః || 30 ||


ప్రాణాయామం ప్రత్యాహారం

నిత్యానిత్య వివేక విచారమ్ |

జాప్యసమేత సమాధి విధానం

కుర్వ వధానం మహద్-అవధానమ్ || 31 ||


గురు చరణాంభుజ నిర్భరభక్తః

సంసారాద్-అచిరాద్-భవ ముక్తః |

సేందియ మానస నియమాదేవం

ద్రక్ష్యసి నిజ హృదయస్థం దేవమ్ || 32 ||


మూఢః కశ్చిన వైయాకరణో

డుకృణ్కరణాధ్యయన ధురీణః |

శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్చిష్యైః

బోధిత ఆసీచ్ఛోదిత కరణైః || 33 ||