భజగోవింద స్తోత్రము
రచన: ఆది శంకరాచార్య
భజ గోవిందం భజ గోవిందం
గోవిందం భజ మూఢమతే |
సంప్రాప్తే సన్నిహితే కాలే
నహి నహి రక్షతి డుక్రింకరణే || 1 ||
మూఢ జహీహి ధనాగమతృష్ణాం
కురు సద్బుద్ధిమ్ మనసి వితృష్ణామ్ |
యల్లభసే నిజ కర్మోపాత్తం
విత్తం తేన వినోదయ చిత్తమ్ || 2 ||
నారీ స్తనభర నాభీదేశం
దృష్ట్వా మా గా మోహావేశమ్ |
ఏతన్మాంస వసాది వికారం
మనసి విచింతయా వారం వారమ్ || 3 ||
నళినీ దళగత జలమతి తరళం
తద్వజ్జీవిత మతిశయ చపలమ్ |
విద్ధి వ్యాధ్యభిమాన గ్రస్తం
లోకం శోకహతం చ సమస్తమ్ || 4 ||
యావద్-విత్తోపార్జన సక్తః
తావన్-నిజపరివారో రక్తః |
పశ్చాజ్జీవతి జర్జర దేహే
వార్తాం కోஉపి న పృచ్ఛతి గేహే || 5 ||
యావత్-పవనో నివసతి దేహే
తావత్-పృచ్ఛతి కుశలం గేహే |
గతవతి వాయౌ దేహాపాయే
భార్యా బిభ్యతి తస్మిన్ కాయే || 6 ||
బాల స్తావత్ క్రీడాసక్తః
తరుణ స్తావత్ తరుణీసక్తః |
వృద్ధ స్తావత్-చింతామగ్నః
పరమే బ్రహ్మణి కోஉపి న లగ్నః || 7 ||
కా తే కాంతా కస్తే పుత్రః
సంసారోஉయమతీవ విచిత్రః |
కస్య త్వం వా కుత ఆయాతః
తత్వం చింతయ తదిహ భ్రాతః || 8 ||
సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం
నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వమ్ |
నిర్మోహత్వే నిశ్చలతత్త్వం
నిశ్చలతత్త్వే జీవన్ముక్తిః || 9 ||
వయసి గతే కః కామవికారః
శుష్కే నీరే కః కాసారః |
క్షీణే విత్తే కః పరివారః
ఙ్ఞాతే తత్త్వే కః సంసారః || 10 ||
మా కురు ధనజన యౌవన గర్వం
హరతి నిమేషాత్-కాలః సర్వమ్ |
మాయామయమిదమ్-అఖిలం హిత్వా
బ్రహ్మపదం త్వం ప్రవిశ విదిత్వా || 11 ||
దిన యామిన్యౌ సాయం ప్రాతః
శిశిర వసంతౌ పునరాయాతః |
కాలః క్రీడతి గచ్ఛత్యాయుః
తదపి న ముంచత్యాశావాయుః || 12 ||
ద్వాదశ మంజరికాభిర శేషః
కథితో వైయా కరణస్యైషః |
ఉపదేశో భూద్-విద్యా నిపుణైః
శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్ఛరణైః || 13 ||
కా తే కాంతా ధన గత చింతా
వాతుల కిం తవ నాస్తి నియంతా |
త్రిజగతి సజ్జన సంగతిరేకా
భవతి భవార్ణవ తరణే నౌకా || 14 ||
జటిలో ముండీ లుంజిత కేశః
కాషాయాన్బర బహుకృత వేషః |
పశ్యన్నపి చ న పశ్యతి మూఢః
ఉదర నిమిత్తం బహుకృత వేషః || 15 ||
అంగం గలితం పలితం ముండం
దశన విహీనం జాతం తుండమ్ |
వృద్ధో యాతి గృహీత్వా దండం
తదపి న ముంచత్యాశా పిండమ్ || 16 ||
అగ్రే వహ్నిః పృష్ఠే భానుః
రాత్రౌ చుబుక సమర్పిత జానుః |
కరతల భిక్షస్-తరుతల వాసః
తదపి న ముంచత్యాశా పాశః || 17 ||
కురుతే గంగా సాగర గమనం
వ్రత పరిపాలనమ్-అథవా దానమ్ |
ఙ్ఞాన విహీనః సర్వమతేన
భజతి న ముక్తిం జన్మ శతేన || 18 ||
సురమందిర తరు మూల నివాసః
శయ్యా భూతలమ్-అజినం వాసః |
సర్వ పరిగ్రహ భోగత్యాగః
కస్య సుఖం న కరోతి విరాగః || 19 ||
యోగరతో వా భోగరతో వా
సంగరతో వా సంగవిహీనః |
యస్య బ్రహ్మణి రమతే చిత్తం
నందతి నందతి నందత్యేవ || 20 ||
భగవద్గీతా కించిదధీతా
గంగా జలలవ కణికా పీతా |
సకృదపి యేన మురారీ సమర్చా
క్రియతే తస్య యమేన న చర్చా || 21 ||
పునరపి జననం పునరపి మరణం
పునరపి జననీ జఠరే శయనమ్ |
ఇహ సంసారే బహు దుస్తారే
కృపయాஉపారే పాహి మురారే || 22 ||
రథ్యా చర్పట విరచిత కంథః
పుణ్యాపుణ్య వివర్జిత పంథః |
యోగీ యోగ నియోజిత చిత్తః
రమతే బాలోన్మత్తవదేవ || 23 ||
కస్త్వం కోஉహం కుత ఆయాతః
కా మే జననీ కో మే తాతః |
ఇతి పరిభావయ నిజ సంసారం
సర్వం త్యక్త్వా స్వప్న విచారమ్ || 24 ||
త్వయి మయి సర్వత్రైకో విష్ణుః
వ్యర్థం కుప్యసి మయ్యసహిష్ణుః |
భవ సమచిత్తః సర్వత్ర త్వం
వాఞ్ఛస్యచిరాద్-యది విష్ణుత్వమ్ || 25 ||
శత్రౌ మిత్రే పుత్రే బంధౌ
మా కురు యత్నం విగ్రహ సంధౌ
సర్వస్మిన్నపి పశ్యాత్మానం
సర్వత్రోత్-సృజ భేదాఙ్ఞానమ్ || 26 ||
కామం క్రోధం లోభం మోహం
త్యక్త్వాஉஉత్మానం పశ్యతి సోஉహమ్ |
ఆత్మఙ్ఞ్నాన విహీనా మూఢాః
తే పచ్యంతే నరక నిగూఢాః || 27 ||
గేయం గీతా నామ సహస్రం
ధ్యేయం శ్రీపతి రూపమ్-అజస్రమ్ |
నేయం సజ్జన సంగే చిత్తం
దేయం దీనజనాయ చ విత్తమ్ || 28 ||
సుఖతః క్రియతే రామాభోగః
పశ్చాద్ధంత శరీరే రోగః |
యద్యపి లోకే మరణం శరణం
తదపి న ముంచతి పాపాచరణమ్ || 29 ||
అర్థమనర్థం భావయ నిత్యం
నాస్తి తతః సుఖ లేశః సత్యమ్ |
పుత్రాదపి ధనభాజాం భీతిః
సర్వత్రైషా విహితా రీతిః || 30 ||
ప్రాణాయామం ప్రత్యాహారం
నిత్యానిత్య వివేక విచారమ్ |
జాప్యసమేత సమాధి విధానం
కుర్వ వధానం మహద్-అవధానమ్ || 31 ||
గురు చరణాంభుజ నిర్భరభక్తః
సంసారాద్-అచిరాద్-భవ ముక్తః |
సేందియ మానస నియమాదేవం
ద్రక్ష్యసి నిజ హృదయస్థం దేవమ్ || 32 ||
మూఢః కశ్చిన వైయాకరణో
డుకృణ్కరణాధ్యయన ధురీణః |
శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్చిష్యైః
బోధిత ఆసీచ్ఛోదిత కరణైః || 33 ||