భక్తిరసశతకసంపుటము/రెండవసంపుటము/గొట్టుముక్కల రాజగోపాలశతకము

శ్రీరస్తు

దిట్టకవి రామచంద్రకవికృత

గొట్టుముక్కల రాజగోపాలశతకము

శా.

శ్రీభద్రస్థితు లాశ్రితావళుల కక్షీణానుకంపన్ సదా
లాభప్రాప్తులుగా నొనర్చు నజులీలామోహనాకారమా
యాభీరున్ నినుగూర్చి మ్రొక్కుదు ననల్పాకల్పతల్పాయిత
క్ష్మాభృత్పన్నగ గొట్టుముక్కలపురౌకా రాజగోపాలకా.

1


శా.

హేలాసమ్మిళితత్రిమూర్తిరుచియౌ హేరంబుఁ బ్రార్థించుచున్
గాళీదాసమయూరమాఘముఖులం గైవారముల్ చేసి నిన్
వాలాయంబుగఁ బూజసేతుఁ గవనవ్యాపారవిస్తారవా
గ్జాలాబ్జంబుల గొట్టుముక్కలపురౌకా రాజగోపాలకా.

2


శా.

చక్రీ చక్రిశయాన; యాననజితాంచత్పూర్ణతారాపతీ
నక్రగ్రస్తగజేంద్రరక్షణమతీ! నానాప్రపంచాకృతీ

శక్రాశ్మద్యుతిసాగరైకవసతీ సన్మౌనిహృత్పుండరీ
కక్రీడాగతి గొట్టు...

3


శా.

అకలంకాశ్రితసౌఖ్యదాయక సమస్తాజాండభాండాధినా
యక! యంభోజదళాయతాంబక! విమూఢావేద్యమాయావిడం
బక! సాధువ్రజతాపకృత్ప్రబలదృప్యద్దైత్యకాండైకత
క్షక సద్రక్షక గొట్టు...

4


మ.

వరనాభీజనితాదిశిల్పక! ప్రభావప్రాభవానల్పకా!
తరితానంతమనోవికల్పక! యశోదానందకృత్కల్పకా
స్థిరసంకల్పక! వేదజల్పక! మహాశేషాహిరాట్తల్పకా
కరుణాకల్పక గొట్టు...

5


మ.

పరమాభీరక! భవ్యభారక! మహాబ్రహ్మాండభాండస్థలో
దరనిస్తారక! విశ్వకారక! యశోదాదారకా! వేదభూ
ధరసంచారక! సద్విచారక! సముద్యద్భక్తమందారకా
కరుణాధారక గొట్టు...

6


మ.

అజరుద్రాదులు ని న్నెఱుంగుటకు నింతైనన్ సమర్థింపలే
రు జగత్పూర్ణుఁడ వన్నిరూపములు నీరూపంబులైయుండు నిన్
భజనం బ్రీణితు సేయ నావశమె నాభాగ్యంబు నీ చిత్త మో
గజరాడ్రక్షక గొట్టు...

7


మ.

అసమప్రౌఢి సితాసితద్యుతుల నెయ్యంబారగా రామకృ

ష్ణసమాఖ్యాయుతులై జనించి యదువంశస్వాములౌ మిమ్ముఁ బ
ద్యసమృద్ధిగా భజియింతు దంభహరిరూపారంభ సంపుష్టరా
క్షసనాథార్భక గొట్టు...

8


మ.

సురలానందము నొంద నందునకుఁ జక్షుఃప్రీతిగా; గోపమం
దిరసీమన్ పసికందువై వెలయు మీదివ్యామృతాకారవి
స్ఫురణన్ గన్గొన నేమి నోఁచిరొ మహాశూద్రీమణుల్ చింతలే
క రమానాయక గొట్టు...

9


శా.

సారోద్ధారపునూనె లంటి, పునుగుం జవ్వాది మైనూన్చి ప
న్నీ రాపై జలకం బొనర్చి కృప నెంతో గోపికల్ మిమ్ముఁ గ
న్నారం గాంచుట కెంతభాగ్యమొకొ నందాభీరమాయాసరా
కారభ్రామిక గొట్టు...

10


మ.

అమరన్ మి మ్మొకపుత్త్రమాత్రులని నెయ్యంబార నూహించి చి
త్రముగాఁ బుత్రమహోత్సవంబులు యశోదానందు లానందభా
వముతోఁ జేయుట జన్మజన్మకృతసేవానిష్ఠులౌటంగదా
కమలాకాముక గొట్టు...

11


మ.

జగదీశానులు రామకృష్ణులు చికీర్షాభవ్యులంచుం బ్రియం
బుగ వాక్రుచ్చుచు మీకు నామకరణంబుల్ సేయు తన్నందభా

గ్యగురుత్వంబు భజింపశక్యమె కరాగ్రాంచద్ధనుశ్శంఖచ
క్రగదానందక గొట్టు...

12


శా.

సారప్రౌఢిమ పూతనాస్తనగుళుచ్ఛంబుల్ వడిం బీల్చి; త
ద్ఘోరాకారము రూపుమాపినసమగ్రున్ నిన్ను సేవింతు; వి
స్ఫారత్తారకనామవర్ణఫలకభ్రాజిష్ణు జిహ్వాగ్రవ
ద్గౌరీత్ర్యంబక గొట్టు...

13


శా.

హంసల్ జోడుగఁ గూడియాడుగతి నందాగారసీమన్ వ్రజో
త్తంసుల్ మెచ్చఁగ వాసుదేవయుగళత్వవ్యక్తిఁ జిట్టాడుమీ
సంసద్బాల్యవిలాసముల్ గనుట కుత్సాహించెదన్ జూపవే
కంసధ్వంసక గొట్టు...

14


మ.

నిరతిన్ మించిన కాకపక్షములతో నిండారు వేనవ్వుతో
వరజాంబూనదచంద్రహారములతో వర్ధిష్ణులై నందగో
పురవీథిం జెఱలాడుమీచిఱుతరూపుల్ చూపరావే; సుదా
కరుణావార్షిక గొట్టు...

15


మ.

అలర సువ్రత మెంత జేసిరొ వసంతారామసీమన్ జిగు
ళ్లలలిన్ మేసెడు బాలకోకిలలయట్లుంబల్కు మీతొక్కుబ
ల్కులు చెన్నారఁగ వీనులన్ వినుటకుం గోపాంగనారత్నముల్
ఖలదుర్ధర్షక గొట్టు...

16

శా.

భావంబందు మిమున్ స్వవర్ణికులుగాఁ బాటించి గోపాంగనల్
ఠీవిన్ బొత్తుల నారగించుచు సమష్టిన్ సేవగావించుత
త్కైవల్యంబు నుతింపశక్యమె సుహృత్సంరక్షణారంభ దీ
క్షావిస్తారక గొట్టు...

17


శా.

భాగైమించిన పాలువెన్నపెరుగుల్ పైమీఁగడల్ గోపక
న్యాగారంబులు సొచ్చి మెక్కుచును శౌర్యప్రౌఢిఁ గ్రీడించు మీ
నైగారంబు నుతింప నాకు వశమౌనా దూయమానాభ్రగ
ర్వాగుర్వంఘ్రిక గొట్టు...

18


శా.

ఏమీ యీనవనీతచౌర్యమని త ల్లెంతే విమర్శింప న
మ్మా! మన్నింపుమటంచు చూపవె విముక్తాస్యుండవై లోజగత్
స్తోమం బెల్లఁ దనూఘనాఘనతటిద్రూపీ భవత్కాంచన
క్షౌమోద్దామక గొట్టు...

19


శా.

చాలన్ నీపయి చోరవార్త విని యిచ్చన్ నీపదాంభోజముల్
ఱోలంగట్టెను దల్లి యండ్రు తలిదండ్రుల్ నీకునుం గల్గియుం
డ్రా? లీలామయ చిత్స్వరూపివట క్రీడానాట్యరంగస్థల
త్కాళీయాహిక గొట్టు...

20


శా.

ప్రీతిన్ మద్దు లులూఖలానియతి నుర్విం గూల్చి తద్యక్షసం

జాతద్వంద్వవిముక్తిఁ జేసితివి నీసామర్థ్య మార్తావన
ఖ్యాతిస్ఫీతము చక్రభానుపరిధూతామర్త్యవిద్వేషిసం
ఘాతధ్వాంతక గొట్టు...

21


మ.

గరిమం గోవులు గోపబాలకులు చొక్కంబౌ బలంబౌ సిరుల్
బురణింపన్ వనికేఁగుచో దొరతనంబున్ దప్పదాయెన్ నిజం
బరయన్ గొల్లఁడవైననాఁడును హిరణ్యాక్షుక్షయార్థైకసూ
కరతాభూమిక గొట్టుముక్కల...

22


శా.

ధీరప్రౌఢి భజింతు నాయెదుట నెంతేమాధురీసాధురీ
తీరావంబగు పిల్లగ్రోలు ముకుముత్తెంబౌ దలం బింఛ మిం
పారన్ గన్పడవయ్య సాధుజనతాపాగ్నిచ్ఛటాటోపకృ
త్కారుణ్యోదక గొట్టు...

23


మ.

మురళీనాదవినోదమాధురికి సమ్మూర్ఛావిధిం జొక్కుచున్
గరమొప్పారెడు ధేనుకోటియెడ నీకారుణ్యపూరం బభం
గురతన్ మించునితాంతకుంతలమిళద్గోపాదధూళీసము
త్కరపిష్టాతక గొట్టు...

24


శా.

కుంజాగారములందు గోపవనితల్ గోపాలకుల్ విూరలున్
బుంజంబై వసియించి చల్దికబళంబుల్ ప్రేమ నన్యోన్యహ

స్తాంజల్యంతరభుక్తి గైకొనుట లయ్యా వేడ్క కౌనౌ శర
త్కంజాతాంబక గొట్టు...

25


మ.

పవితుల్యంబగు పాదసంహతి తృణావర్తున్ బకున్ వత్సదా
నవునిన్ ఘోటకధేనుకాదిఖలులన్ మర్దించి నందాదివ
ల్లవులం బ్రీతుల సేయు నీగుణకథల్ వర్ణింతు హైరణ్యరాం
కవదివ్యాంశుక గొట్టు...

26


మ.

అమరన్ లేఁగల బ్రహ్మ వంచనము సేయన్ వాని నన్నింటి నం
దముగాఁ గల్పనసేసి నీవు నలువన్ వంచించి తం డ్రాదిదై
వము నీవేకద యీశ్వరీత్రితయిలో వక్షస్స్థలాలానభా
క్కమలాధేనుక గొట్టు...

27


మ.

తిరమై గోగణ మొక్కనాఁడు వనవీథిన్ మేఁత లాడంగ భీ
కరదావాగ్నులు జుట్టుకున్న సుధ వేడ్కం గ్రోలుచందాన బం
ధురదావాగ్నులు గ్రోలి గోవులను తద్గోపాలురన్ బ్రోచితౌ
గరుడారోహక గొట్టు...

28


శా.

నాకౌకస్సమమైన విప్రతతి నానాయాగముల్ సేయ నీ
వాకొన్నట్లుగఁ జేసి తత్సతులు మృష్టాన్నం బొసంగన్ శుభో

త్సేకం బెల్ల నొసంగినాఁడవఁట నీచిత్తం బమూల్యంబు లో
కైకత్రాణక గొట్టు...

29


మ.

మమతం గోపకు లింద్రయాగ మొనరింపన్ వారి వారించి శై
లమవై పూజలుగాంచి గోగణము నెల్లన్ బ్రోవవా! ఱాలవ
ర్షము రాకుండ నగేంద్ర మెత్తి సురలార్వన్ భక్తసంరక్షణ
క్రమసంచారక గొట్టు...

30


మ.

క్రమ మొప్పారఁగ గోపకన్యకలు వస్త్రంబుల్ విసర్జించి య
య్యమునన్ నీరములాడ ముచ్చిలి తదీయక్షామముల్ గొంచు భూ
జముపైఁ బ్రాఁకితివండ్రు గోగణపరీక్షాప్రక్రియాజాగరూ
కమహావాంశిక గొట్టు...

31


మ.

నిబిడాపీతమరందుతుందిలమిళిందీగీతరీతిన్ నెరా
సొబఁగౌ నీమురళీరవామృతము లెచ్చో విన్నగోపీస్తన
స్తబకంబుల్ పులకింపుచుండు శిఖపింఛాలాంఛితాళిప్రభా
కబరీభారక గొట్టు...

32


శా.

ఎంచన్ శక్యమె నీవిమర్శ పసి నెందే మేఁత లాశించుచోఁ
బంచాస్యంబులకైనఁగాని తలఁ జూపన్ రామి గావింతువౌ
ప్రాంచద్గోనిచయాభివర్తనగతిప్రౌఢిన్ స్వనద్ఘంటికా
కాంచీదామక గొట్టు...

33

శా.

ఉత్కంఠన్ వ్రజసుందరుల్ మనములోనూహించ వాంఛల్ సదా
సత్కారించుచుఁ దృప్తి సేతువట యెంచన్ శక్యమే! నీసము
ద్యత్కారుణ్యము బాణదైత్యబహుబాహాఖండనోద్దండరం
గత్కాండీవక గొట్టు...

34


మ.

వలపుల్ నిల్పగలేము నీవు గృప మద్వర్యుండవౌమంచు లీ
లలు గల్పించెడిగోపకామినుల నెల్లం గౌఁగిటం జేర్చి యి
చ్చలు బూరింతువు క్రీడసల్పి; రతికాంక్షాలోల గోపాంగనా
కలితస్నేహక గొట్టు...

35


మ.

అమరుల్ తాపసు లాగమాంతనిబిడేహన్ గానలేనట్టినిన్
రమణుల్ గాంచుట కెట్లు నోఁచిరొ మహారణ్యంబు శోధించి సం
భ్రమ మొప్పన్ వినుతిక్రియాముఖరరుద్రాదిత్యగంధర్వయ
క్షమహారాజిక గొట్టు...

36


శా.

శ్రీ రంజిల్లఁగ నీవు నీపిఱుఁద నారీరత్న మారీతి వి
స్తారన్నీలసువర్ణమాల్యవిధి రాసక్రీడ లాడించు మీ
తారుణ్యంబు మదిన్ భజింతు వ్రజకాంతానేత్ర నీలోత్పల
గ్లౌరూపాత్మక గొట్టు...

37


శా.

ఆవిర్భూతధృతిన్ సుదర్శనసమాఖ్యాహీంద్ర మేతెంచి నం
దావాసంబునఁ జొచ్చి నందుని మహౌద్ధత్యంబుచే మ్రింగ నెం

తోవేగంబున దాని జంపి కృప నందుం బ్రోవవా మందర
గ్రావోద్ధారక గొట్టు...

38


మ.

అమరం గంసనియుక్తఘోటకముఖేంద్రారాతిజాతిన్ సువి
క్రమ మొప్పార వధించి పుచ్చు టిది నీకర్తవ్యభారంపుఁజం
దమెకా! దుర్జనఖండనార్ధపరిలుంఠత్పూతనాపూర్వరం
గమహానాటక గొట్టు...

39


మ.

తనకున్ మోక్షసుఖంబు నిచ్చుటకు నుద్దామస్థితిన్ దోడితె
మ్మని పంపించినమాడ్కి నీకడకు నొయ్యన్ గ్రూరుఁడైయుండి స
జ్జను నక్రూరుని బంపె కంసుఁడు సదాసంచారయోగ్యత్రయీ
ఘనశృంగాటక గొట్టు...

40


మ.

ధ్రువభక్తిన్ నిను దోడుకొంచుఁజని యక్రూరుండు కాళిందియం
దవగాహం బొనరించి తజ్జలమునం దమ్మేటిమీలీల లు
త్సవ మొప్పారఁగఁ గాంచె ఫాలఫలకాబ్జాతభ్రమచ్చంచరీ
కవినీలాలక గొట్టు...

41


శా.

దభ్రాపేతగుణైకతత్త్వమగు నుద్యద్దివ్యతేజంబె యీ
విభ్రాజిష్ణులు రామకృష్ణులన వైవిధ్యంబునన్ బోల్చుమీ
సౌభ్రాత్రంబు భజింతు నెమ్మది సుధాసంధానసంతృప్తలే
ఖభ్రూసంసక గొట్టు...

42

మ.

తమకం బొప్ప తిరస్కరించురజకుం దండించి; మేలైనవ
స్త్రములెల్ల ధరియించినావు మధురాద్వారంబునన్ నీవెకా
సముఁడౌ సాంబనిమిత్తహస్తినగరీసర్వంసహోత్పాటనో
గ్రమహాహాలిక గొట్టు...

43


మ.

జిగిరంజిల్లు సువర్ణభూషణము లిచ్చెన్ బాయకుం డింపుసొం
పుగఁ బూదండ లొసంగె నర్మిలి సుదాముం డుజ్జ్వలద్గంధచ
ర్చఁ గడుంగూరిచెఁ గుబ్జ మీకుఁ బరమార్థజ్ఞానసంపత్తిచే
ఖగరాడ్ఘోటక గొట్టు...

44


మ.

నరసింహాకృతి దానవద్విపకళానాశంబు గావించు నీ
బిరుదస్ఫూర్తికి లక్ష్య మాకువలయాపీడాదులే? ముష్టికా
సురచాణూరకఠోరదుర్భరశిరస్స్థూణాశ్మనిర్ఘాతభీ
కరసంగ్రాహక గొట్టు...

45


శా.

దృగ్లోభత్వ మొనర్చె నీమృదులమూర్తిస్ఫూసంపత్తి ని
త్యగ్గానిన్ హరియించె నీగుణకథాతత్త్వంబు; నీమాధురీ
వాగ్లీలల్ వినసొంపులయ్యె మధురావాసప్రజాశ్రేణికిన్
కగ్లాదంబక గొట్టు...

46


మ.

అనుమానింపక మేనమామయని మోహంబింతయున్ లేక తా
మునుమున్ ముష్టికముఖ్యమల్లపతనంబుల్ విన్నవాఁడౌట యీ

సున గర్జిల్లెడి సాధుసజ్జనజిఘాంసుం గంసు నిర్జింపవా
కనకక్షామక గొట్టు...

47


శా.

తాళంబుల్ ధరియించి నారదుఁడు గీతంబుల్ పఠించెన్ శతో
ద్వేలప్రౌఢిమ నాడి రచ్చర లుద్యోవీథిన్ బ్రవర్షంబులై
రాలెం బువ్వులు కంసహింసనసుఖస్రంబందురాధామృగా
క్షాలీలాదిక గొట్టు...

48


శా.

కారాగారమునందు నున్న జనవర్గంబుం గటాక్షించి వి
స్ఫారత్ప్రౌఢిమ నుగ్రసేనునకు రాజ్యప్రాప్తి గావించి దో
స్సార శ్రీమధుర న్వసించితివి చంచచ్చంద్రికాకారశృం
గారస్మేరక, గొట్టు...

49


మ.

అమరుల్ మౌనివరుల్ సమస్తనృపతుల్ హర్షింప సంభారక
త్వముచే యాదవసింహులై మధురలో వర్ధిష్టులై నిత్యసం
భ్రమముల్ గాంచుమిమున్ భజింతు మదిలో బ్రహ్మదిగీర్వాణలో
కమహాపూర్విక గొట్టు...

50


మ.

పరమామోదధురీణబుద్ధి వసుదేవప్రార్థనం జేసి స
ద్గురుఁడౌ గర్గమహామునీశ్వరుఁడు కోర్కుల్ నిండి దైవార సు
స్థిరతన్ మిమ్ము పవిత్రవంతులుగఁ జేసెజ్ దానసద్యశ్శుభం
కర విజ్ఞానిక గొట్టు...

51


మ.

ప్రవణన్ సర్వజగద్గురుత్వకలనన్ బాటిల్లు మీకున్ మహో

త్సవ మొప్పారఁగ విద్యలెల్ల గరపెన్ సాందీపుఁ డాచార్యధ
ర్మవిశేషంబున నెంతవింత గిరిశబ్రహ్మాదిదైవప్రతీ
క్ష్యవిరాడ్రూపక గొట్టు...

52


మ.

అణుమాత్రంబున దక్షిణార్థమని నిన్ బ్రార్థింపఁ దత్సూను మా
రణమైపోయినవానిఁ దెచ్చి గురు నారాధించునీకార్యనై
పుణి వర్ణింపఁగ నీప్రసిద్ధికి నెఱాపొందౌర వందారుర
క్షణతాత్పర్యక గొట్టు...

53


శా.

భావంబందు విరోధవహ్ని దహియింపన్ వచ్చి పల్మాఱు రో
షావేశంబునఁ దారసించిన జరాసంధున్ బరాభూతనా
నావైదగ్ధ్యుని జేసినావు వ్రజకాంతానిత్యకారుణ్యలే
ఖావాత్సల్యక గొట్టు...

54


మ.

గుణహీనుండయి తారసించుయవనుం గొంపోయి యున్మీలితే
క్షణుఁడౌ నమ్ముచికుందుచేత నతనిం జంపించి తద్భూవర
ప్రణతుల్ గైకొని ప్రీతినొందిన నినున్ బ్రార్థింతు సన్మౌనిర
క్షణదాక్షిణ్యక గొట్టు...

55


శా.

నీపాండిత్యము లెక్కసేయ తరమే నిర్మించినావౌ మహా
కూపారంబున ద్వారకాపురము కోర్కుల్మీఱఁ దత్సంస్మృతిం

బాపౌఘంబు తొలంగుటెంత సకలబ్రహ్మాండనిర్మాణదీ
క్షాపౌరస్త్యక గొట్టు...

56


మ.

సరసీజాసనునాజ్ఞ నాత్మతనయున్ సౌదామినీవిగ్రహున్
వరకన్యామణి నిచ్చె రైవతుఁ డనర్వాచీనజన్ రేవతిన్
నిరతిన్ శీరికి నిత్యనామభజనానిత్యోపకారప్రియం
కరవైమానిక గొట్టు...

57


మ.

కృపణున్ జైద్యుని దోలి తద్విహితు రుక్మిం జాల భంగించి శౌ
ర్యపటుత్వంబునఁ దెచ్చి రాక్షసవివాహస్ఫూర్తిచే రుక్మిణిన్
విపులప్రేమ వరించినాఁడవు శుభాప్తిన్ గోపికాచిత్తనై
కపరాస్కంధిక గొట్టు...

58


మ.

అరయన్ శ్రీసతులౌట రుక్మిణియు సత్యాజాంబవత్యర్కజా
తరుణుల్ లక్ష్మణయున్ సుదంతయు సుభద్రామిత్రవిందల్ శుభ
స్థిరతన్ నీసతు లైరి ఘోషనిలయక్షీరాజ్యధారాదిత
స్కరతాధూర్తక గొట్టు...

59


మ.

త్రిజగద్బాధకు నుగ్రదైత్యు నరకుం దీవ్రాజిరంగంబులో
ధ్వజినీయుక్తము గాఁగఁ ద్రుళ్లడఁచి తద్బంధీకృతానేకభూ
భుజకన్యామణులన్ వరించితివి సంపూర్ణానురక్తిన్ గదా
గ్రజ దైత్యాంతక గొట్టు...

60

మ.

పదియార్వేవురుగోపకన్యకలునున్ భార్యాష్టకంబున్ శుభా
భ్యుదయం బొప్పగఁ బుత్రపౌత్రనిచయంబున్ గల్గు త త్తత్ప్రియ
ప్రదసంసారివి నిత్యభక్తినిరతవ్యాసాంబరీషాదిభ
క్తదయాకారక గొట్టు...

61


మ.

అనయంబున్ నిను పారిజాతకుసుమం బర్థింప మేలంచుఁ జ
య్యన నింద్రాదుల గెల్చి తెచ్చితివి సత్యావాంఛితార్థంబు నం
దనమందారము వల్లవీనిచయచేతఃపంజరాంతర్మిళ
ద్ఘనకేశీశుక గొట్టు...

62


మ.

ప్రసభప్రౌఢి ప్రసేను జంపెనని సత్రాజిత్తు నీయందు నిం
ద సమర్థించినఁ దచ్ఛమంతకనిమిత్తం బేగి యుగ్రాజిలో
వెస భల్లూకపతిం జయించి మణి నీవే యిచ్చితౌ భక్తము
ఖ్యసమాసాధ్యక గొట్టు...

63


మ.

సముదంచద్గతి నీవు పాండుసుతపక్షంబైన కారుణ్యసం
భ్రమ మేపారఁగ హస్తినాపురముఁ జేరంబోవు నెయ్యంపుఁజం
దమువర్ణింపఁ దరంబె! సామజపరిత్రాణార్థచక్రప్రశి
క్షమహావక్రక గొట్టి...

64


మ.

ఖచరాధీశ్వరుఁ దోలి ఖాండవవనగ్రాసంబు గాండీవిచే
శుచికిన్ దచ్ఛుచిచేత గాండివధనుస్తూణీరముల్ క్రీడికిన్

బ్రచురంబొప్ప నొసంగఁజేసిన నినున్ బ్రార్థింతు సంభోరుహా
క్షచిదానందక గొట్టు...

65


మ.

అనిలో బాణుని శోణిపట్టణమునం దబ్జాక్షుఁ డీశుం జ
యించెనటం డ్రాతఁడె నీవు నీవె యతఁ డక్షీణైకసువ్యక్తు లొ
య్యన మీలోపల హెచ్చుతగ్గులనికద్దా! సాధుసత్కార్యద
క్ష నృహర్యక్షక గొట్టు...

66


మ.

త్రిజగత్కంటకు బాణదైత్యు ననిలోఁ దీవ్రంబుగాఁ దాఁకి త
ద్భుజముల్ ద్రెంచి యుషాసమేతు ననిరుద్ధుం దెచ్చి యెప్పారునిన్
భజియింతున్ బదపద్మసంజనితశుంభద్వాహినీదిగ్ధభ
ర్గజటావాటిక గొట్టు...

67


మ.

సరటాకారము మౌనిశాపకలనన్ సంప్రాప్తమైనం బరం
పరిశోషిల్లుచు నిన్ భజింప నృగునిం బాలింపవా! కూపగ
హ్వరముం బాపి కృతార్థు జేసి భళిరే! యార్తార్తపీడానిరా
కరణవ్యాపక గొట్టు...

68


మ.

ఎవరైనన్ మిము నిందజేసిన జయం బెట్లొందుఁ దా! రాజనం
చు వెసన్ మిమ్ము హసించి రుక్మియు మిమున్ సోల్లుంఠనం బాడి య
ద్వివిదుండున్ నశియింపరే హలధరోద్వృత్తిన్ సురారాతి శు
ష్కవనీపావక గొట్టు...

69

మ.

యమునం దా వసియించుబోటి కీల వ్రయ్యల్ చేసి రప్పింపఁడే
రమణన్ రాముఁడు లాంగలాగ్రమున మీరాజత్ప్రభావంబు ల
య్యమరశ్రేణులకైన నెన్న వశమౌనా! సంగరాభంగశా
ర్ఙ్గమహాకార్ముక గొట్టు...

70


మ.

నిమిషార్ధంబున సూతు నైమిశమునన్ నిర్జించినన్ శౌనకా
దిమునుల్ వేగ హలాయుధుం డతని నెంతేజీవితుం జేసె లో
కము లెన్నన్ నిబిడానురాగమున రంగద్రుక్మిణీదత్తహృ
త్కమలారాత్రిక గొట్టు...

71


మ.

కురురాజన్యుఁడు భీతినొంద హల మక్షుద్రంబుగన్ సాచి త
త్పురియొడ్డేర్పడ గడ్డయెత్తె బలభద్రుం డండ్రు; మీశౌర్యవై
ఖరి మీకే తగుగాక యొడ్లకగునా కౌంతేయ సద్భోగభా
గ్యరమాస్థాపక గొట్టు...

72


మ.

అరిభావంబుననైనఁగాని నిను నిత్యం బాత్మఁ జింతించినన్
బరమానందపదంబు సంభవిలు కార్పణ్యంబుచేఁ బౌండ్రకుం
డరియై నిన్నె భజించి ముక్తిఁగనె దేహాంతంబునన్ గాలపు
ష్కరముగ్మేచక గొట్టు...

73


మ.

గరిమన్ నిన్ను బరీక్ష సేయ భవదాగారంబులన్ జేరి ని

ర్జరమౌనీంద్రుఁడు మోసపోయెను భవద్రాఘిష్ఠమాయాసము
త్కరపాథోనిధియందుఁ గూలి దరిజెందన్ లేక సాధుప్రియం
కరసంకల్పక గొట్టు...

74


శా.

రంగద్ధర్మజరాజసూయమఖసంరక్షాప్తికై భీముచే
తం గర్వాంధు జరాసుతుం గెడపి తద్రవ్యంబు సాధించి ప్రీ
తిం గౌంతేయుల దన్పినాఁడవు భళీ దివ్యాంగవల్లీమిళ
ద్గాంగేయాంశుక గొట్టు...

75


మ.

పటిమన్ ధర్మజుచేతఁ బూజఁగొనునిన్ భర్జించి చైద్యుండు దు
ర్ఘటముల్ బల్కిన తచ్ఛిరంబు సభవారల్ మెచ్చ చక్రాహతిన్
ఘటికామాత్రములోన ద్రుంచితివి నక్రగ్రస్తఖిన్నేభసం
కటనిర్మోచక గొట్టు...

76


మ.

అమృతాంధఃపథగామి సౌంభకపురస్థాభీలసాల్వాదులన్
సమదాటోపుల ద్రుంపవే సుజనతాసంరక్షణార్థంబు చ
క్రము సారించి సురావనార్థబహుధాకర్తవ్యదైతేయసం
ఘమృగాభేటక గొట్టు...

77


మ.

చెలువొప్పారఁగ నీకుఁ జేరెఁ డటుకుల్ చిక్రోడభక్తిక్రియా
కలనన్ దెచ్చి కుచేలుఁ డర్పణ మొసంగన్ వాని కీ నేర్చితౌ

పొలుపొందన్ గృపచే సమస్తవిభవంబుల్ దేవకీగర్భశం
ఖలసన్మౌక్తిక గొట్టు...

78


మ.

స్ఫుటసద్భక్తియుతాత్ముఁ డైనబహుళాశ్వున్ నిత్యసత్యవ్రతో
ద్భటు రాజర్షిని గాంచి పూజగొని తద్భావఁబునన్ నీవు ప
ర్యటనంబందితివౌర సన్మునిమనీషారామ విస్ఫూర్తిసం
ఘటనాచైత్రిక గొట్టు...

79


మ.

అకలంకస్థితి తల్లి వేఁడిన వరం బాలించి పాతాళలో
కకృతావాసుల తన్మృతార్భకుల వేడ్కన్ దెచ్చు సద్యఃకృపా
ర్థికులన్ మిమ్ము భజింతు పార్థశుభకృద్గీతారహస్యప్రసం
గకళాబోధక గొట్టు...

80


మ.

కుహనామౌనిత వచ్చి యాదవులగైకోకన్ సుభద్రన్ మహా
మహుఁడై చేకొనిపోవునర్జునుని సన్మానించు నీ సౌహృదం
బహహా! యెన్నఁదరంబె హంసడిభకాన్యోన్యఘ్నతాహేతువి
గ్రహసృణ్మాయిక గొట్టు...

81


మ.

అబలాగర్భము గావబూని గాయన్ లేమికిన్ రోసి బా
డబు డెగ్గాడిన మాన్పి తత్సుతులజాడల్ జూపి సత్కీర్తినొం
దబడెన్ పార్థుఁడు నీసహాయపటిమన్ దైత్యఘ్నతోదృష్టవి
క్లబబృందారక గొట్టు...

82

మ.

కపివంశాగ్రణి యైనవాయుజునితో గర్వించి గాండీవి మో
సపడన్ గ్రీడికి బాగొసంగ హనుమన్ సాధించి పార్థధ్వజా
ధిపుఁ గావించితి వక్షయచ్ఛదసమృద్ధి ద్రౌపదీమానభం
గపరిత్రాణక గొట్టు...

83


మ.

దవమున్ బోలె మహర్షిభిక్షయని రాఁ దచ్ఛాంతికై ద్రవ్యమున్
లవమాత్రార్పితశాకపారణమువల్లన్ సేయవా తృప్తి! మే
ల్గవయం బ్రాణులకెల్ల భండనకళాఖండీభవద్దంతవ
క్రవిదూరాదిక గొట్టు...

84


మ.

కురురాజన్యుఁడు వాసవాత్మజుఁడు కోర్కుల్ మీఱఁగా నిన్ను సం
గరసాహాయ్యము వేఁడ రాజునకు వేడ్కన్ సేనలంబంపి నీ
వరయన్ సారథివైతి వర్జునున కత్యంతాప్తిచేఁ గోటిభా
స్కరతేజస్విక గొట్టు...

85


మ.

అమరం గౌరవకోటికెల్ల పటుశౌర్యప్రౌఢిమన్ విశ్వరూ
పము జూపించుచు విందు సూతజుఁ డొనర్పన్ భోక్తవై రాయబా
రము వాటించిన నిన్ భజింతు హితసంసారార్థలీలాధృతాం
గమృషాలౌకిక గొట్టు...

86


మ.

అసమప్రౌఢిమ సైంధవుం గెడప దీక్షాయత్తుఁ డైనట్టియిం

ద్రసుతుం బ్రీణితు సేయఁ దజ్జయనిమిత్తవ్యాప్తికై యవ్విభా
వసునిం గప్పితి వెంతవింత! భజనాపారీణతద్జ్ఞాపవ
ర్గసుఖప్రాపక గొట్టు...

87


మ.

అమరం గర్ణుని నాగపాశమును ద్రౌణ్యాభీలదివ్యాస్త్రమున్
సముదంచద్ధృతరాష్ట్రజృంభణము గాంధారీవిచారాగ్నియున్
గ్రమయత్నంబుల మాన్పి పాండవుల వేడ్కంబ్రోచినా వౌర భ
క్తమనోరంజక గొట్టు...

88


మ.

విలసద్భవ్యభవత్తనూభవులకు విద్యాగురుల్ మూఁడుకో
టులపై నెన్బదివేలమంది యట తోడ్తో వారికిన్ సంఖ్యసం
ధిలగాఁ బుత్త్రకు లెన్నియర్బుదములో నీకగ్రపుత్రీభవ
త్కలహంసాశ్వక గొట్టు...

89


మ.

ఉరుశౌర్యాఢ్యుఁడు రుక్మిణీసతికిఁ బ్రద్యుమ్నుండు నమ్మేటికిన్
వరపుత్రుం డనిరుద్ధుఁ డాఘనున కావజ్రాభిధానాంకుఁ డీ
సరణిన్ వంశసమృద్ధి గల్గిన మహాసంసారి వౌరౌర సా
గరజామాతృక గొట్టు...

90


శా.

నీజాగ్రత్స్స్థితి సాధురక్షణకళానిత్యంబు నీలీల నా
నాజంతువ్రజజన్మపోషణలయానందంబు నీమాయ భా
షాజాన్యాదిదురాసదంబు యదువంశక్షీరవారాశిరా
కాజైవాతృక గొట్టు...

91

శా.

ఆభీలాసురవంచితుం డయినబ్రహ్మన్ వేదవిద్యాపున
ర్లాభామోదితుఁ జేయునీకు ఝషలీలామూర్తికిన్ దీనర
క్షాభారంబు వహించు టెంతపని; హస్తన్యస్తగోవర్ధన
క్ష్మాభృత్కందుక గొట్టు...

92


మ.

రుచిరప్రేమ గుచేలు నుద్ధవుని నక్రూరున్ బరీక్షిత్తు న
మ్ముచికుందుం గరుణించినట్లు పరమాత్మున్ గాంచనాంచన్మహా
నిచయున్ నిన్ను భజింతు నెమ్మదిని లక్ష్మీనిత్యభోగానురా
గచిరంభావుక గొట్టు...

93


మ.

అలబృందావనవీథి ధేనువుల నెయ్యంబారఁ బాలించువే
ళల నీ వందొకగోవు గన్పడిన వెళ్లందోలితో నేను న
ట్టుల నజ్ఞానిని నన్ను బ్రోవు మిఁకఁ దోడ్తో భక్తరక్షాసమా
కలితారంభక గొట్టు...

94


శా.

తోరంబైన మదీయభాగ్య మది యెంతో కాని మజ్జిహ్వకున్
సారస్యంబుగఁ గ్రోలఁగాఁగలిగె యుష్మన్నామచింతాసుధా
పూరం బాప్తతచేఁ బ్రథాననగరద్భూలోకవైకుంఠశృం
గారద్వారక గొట్టు...

95


శా.

సంప్రీతిన్ నిను సంస్మరించెదను మత్స్వాంతంబులో నిల్వవే!
సుప్రజ్ఞానిధు లైనభక్తులమదిన్ సొంపొప్పఁగా నీవు ని

త్యాప్రామాణ్యవిధిన్ వసింతువని యం డ్రంగీకృతాచత్పిశం
గప్రావారక గొట్టు...

96


శా.

నీసౌందర్యగుణంబు లెంతు మదిలో నిన్నే నుతింతున్ నెఱా
నీసంకీర్తన లాచరింతునను నీనిత్యానుకంపాసుధా
కాసారంబునఁ దేల్పు మింక కమలాగండస్థలీపత్రరే
ఖాసంలేఖక గొట్టు...

97


శా.

వాలాయంబుగ నిన్నె కొల్తు నినుఁ గైవారంబు గావింతు నీ
లీలల్ వర్ణన సేతు నీదుకథ లాలింతున్ భవత్సత్కృపా
ప్రాలేయప్లుతుఁ జేయవే నను రమారామామణీపాదలా
క్షాలిప్తాంబక గొట్టు...

98


మ.

నవనీతాత్ముఁడ వీవు నే గృపణుఁడ నన్నేల నశ్రద్ధ సే
య విచారింపకుఁ బ్రేమ నిల్పుము కరం బర్థింతుఁ గైకొమ్ము మ
త్కవితారామము శౌనకాదిమునిబృందస్వాంతమాకందవృ
క్షవిరాజత్పిక గొట్టు...

99


శా.

శ్రీమన్మూర్తివి నీవు నిన్ దలఁతు నీచే సంపదల్ గాంతు నీ
కైమోడ్పుల్ పచరింతు నీవలన మోక్షవ్రాప్తి సాధింతు నీ
కామోదంబుగఁ గూర్తు నామనసు నీయందేసుమీ సత్యరే
ఖామాహాత్మ్యక గొట్టు...

100

శా.

శ్రీమత్కాశ్యపగోత్రదిట్టకవివంశీయాఢ్యుఁడన్ రామచం
ద్రామాత్యాంకుఁడ నీకథల్ శతకపద్యారూఢి వాక్రుచ్చితిన్
స్వామీ యీశతకంబు గైకొనుము నీసామర్థ్య మత్యంతమౌ
గా మత్పోషక గొట్టు...

101


మ.

పరగం గ్రిందటిజన్మజన్మముల నిన్ బ్రార్థింపలేనైతి ని
న్నరరూపంబునఁ గొల్వగంటి నిటతో నా కబ్బె సన్ముక్తి సు
స్థిరమై యర్జునసాహసార్థభగవద్గీతారహస్యప్రియం
కరవాచాలక గొట్టుముక్కలపురౌకా రాజగోపాలకా.

102


గొట్టుముక్కల రాజగోపాలశతకము
సంపూర్ణము