పదబంధ పారిజాతము/చుట్టపువాడు
చుట్టపువాడు
- బంధువు.
చుట్టము పక్కము
- బంధువర్గము జం.
- "నీవ చుట్టంబుఁ బక్కంబు నీవ చెలియు." భార. శాం. 1.
- "తనకుఁ జుట్టంబు పక్కంబు తల్లి దండ్రు, లన్న దమ్ములు మనుమలు నాలు బిడ్డ, లెల్ల నల్లుండ్రు నిల్లండ్రు నుల్లసిల్ల, ననిశముఁ గుబేరసంపద నతిశయిల్లు." బహు. 5. 64. పే.
- "వాని కొక చుట్టము పక్కము లేరు." వా.
చుట్టముల సురభి
- బంధుప్రియుడు.
- చుట్టాల కాశ్రయ మైనవాడు.
- "చుట్టముల సురభి నీ వని, భట్టికిఁ దగఁ బ్రియము చెప్పి పంకజనయనా, పట్టాంశుకమణిభూషా, రట్టజహయ గంధసింధురంబుల నొసఁగెన్." విక్ర. 4. 191.
- చూ. చుట్టాల సురభి.
చుట్టలపై దాడి వెట్టు
- బంధువుల యిండ్లపై పడు.
- వారి యిండ్లలో తిష్ఠ వేయు.
- "ఒలఁబడ్డ నెపమునఁ గల లేని సిరిఁజెప్పి, చుట్టలపై దాడి వెట్టువారు." ఆము. 7. 21.
చుట్టలు గొను
- చుట్టుకొను. ద్వాద. 5. 74.
చుట్టాలసురభి
- బంధుప్రీతి కలవాడు.
- "బంటు నొచ్చిన నోరఁ బలుకండు నెఱవాది, సుఖభోగి చుట్టాల సురభి...." ఉ. హరి. 5. 278.
- "చుట్టాల సురభియై సొబఁగు నొందెనె కాని." పాండు. 1. 67.
- "చుట్టాలసురభికి సుందరీమణికి." గౌ. హరి. ప్ర. పంక్తి. 40.
- చూ. చుట్టముల సురభి.
చుట్టాలు పక్కాలు
- బంధువర్గము.
- "చుట్టాలఁ బక్కాల జోడని కడకు... రప్పింప." పండితా. ప్రథ. పురా. పుట. 288.
- 'ఒక చుట్టమా పక్కమా వాని కెవ రున్నారు' అని విడిగా కూడా వాడుకలో నున్నది.
చుట్టిల్లు
- గుండ్రంగా నడుమ నిట్రాడు నాటి కట్టిన యిల్లు. శ. ర.
చుట్టి వచ్చు
- చుట్టుకొని వచ్చు. ప్రదక్షిణం చేయు.
చుట్టుకొను
- 1. బాకీక్రింద జమ పెట్టుకొను.
- "జూద మాడినపైఁడి చుట్టుకొనిన." కాశీ. 4. 99.
- 2. దొంగిలించు.
- "వాడు ఇంట్లో నాలుగు రోజులు చుట్టపు చూపుగా ఉండి చేతి కందిన వస్తువులను చుట్టుకొని పోయినాడు." వా.
- 3. క్రమ్ము, వ్యాపించు; పాల బడు.
- "విధాతృ మఘమూర్తులం జుట్టుకొన్న యజ్ఞానతిమిరంబు." కాశీ. 5. 100.
- "ఇల్లంతా పొగ చుట్టుకొన్నది." వా.
- "వీళ్ల నాన్న నాగుబామును చంపాడట. పాపం వీణ్ణి చుట్టుకొంది. అంచేతే వీడికి సంతానం కలుగ లేదు." వా.
చుట్టు కొల్లారము
- చుట్టు బవంతి.
చుట్టుగత్తి
- చక్రము.
- "చుట్టుం, గత్తిన్ మధుకైటభోరు కంఠము లలనాఁ డొత్తిన." పాండు. 2. 33.
- చూ. చుట్టుకైదువు.
చుట్టుగుల్ల
- శంఖం. బ్రౌన్.
చుట్టు గొల్లారము
- నడుమ ఖాళీ. చుట్టూ కట్టడం గల యిల్లు.
చుట్టు చవికె
- చుట్టిల్లు.
చుట్టుదారి
- దూరం దారి.
- "అలా వెడితే ఎలా. చుట్టుదారి అది." వా.
- చూ. చుట్టగు.
చుట్టుపట్టు
- సమీపప్రాంతం.
- "చుట్టు పట్టున నెట్టి బెట్టిదంబు సింగంబులుం జన వెఱచు." కాశీ. 3. 82.
- వాడుకలో రూపం - చుట్టుపట్ల.
చుట్టుపట్ల
- సమీపప్రాంతంలో.
- "ఈ చుట్టుపట్ల అంత ధనవంతు లెవరూ లేరు." వా.
చుట్టుబవంతి.
- చూ. చుట్టిల్లు.
చుట్టుమాలె
- చుట్టు బవంతి.
చుట్టుముట్టు
- చుట్టుకొను, చుట్టుకొని పట్టుకొను.
- "సుడివడ్డ చామలఁ జుట్టుముట్టి." జైమి. 1. 4
చుట్టు ముట్టుకొను
- ముట్టడించు.
- "ఉ,వ్వెత్తుగఁ జుట్టు ముట్టుకొని యీటెల డొంకెనలం గటార్ల బ,ల్కత్తు- నత్తలంబులను." కళా. 8. 58.
చుట్టు వడు
- పెనగొను.
చుట్టువారుకొను
- క్రమ్ముకొను. సారం. 3. 28.
చుట్టువాఱు
- చుట్టుకొను, ముట్టడించు.
చుట్టెంట
- (చుట్టు + వెంట) తిరిగిన చో టెల్లా.
- పండితా. ద్వితీ. పర్వ. పుట. 480. చుట్లబెట్టు
- తిరుగు, ప్రదక్షిణం చేయు; తిప్పలు పెట్టు.
- "విభవ మాసపడి దివిన్, నీ వెంత చుట్లఁ బెట్టినఁ, బోవునె శాపంబు." నిరంకు. 4. 111.
- "పాలచేరులు వట్టి తూలింప బలిమి నీ,డ్చుకొని కొండలఁ దూఱి చుట్లబెట్టు." మను. 4. 42.
- వాడుకలో - చుట్టబెట్టు అనే వినవస్తుంది.
- "వాడు ఊరంతా చుట్టబెడుతున్నాడు." వా.
- "మా యిల్లు చుట్టబెడితే యేం లాభం? అక్కడికి వెళ్లి నేను చెప్పినట్లు చేయి." వా.
- రూ. చుట్టబెట్టు.
చుట్లు వెట్టు
- పరిభ్రమించు.
- దూరముగా పోక. అక్క డక్కడనే తిరుగు.
- "వీటి వాకిటిచోటనే విడువ కెపుడు, సుట్లు వెట్టుచు నుందురు సోమరవులు." ఆము. 2. 10.
చుప్పనాతి
- చూ. చుప్పనాతి, శూర్పణఖ.
చుప్పనాతి శూర్పణఖ
- పైకి అమాయకురాలుగా కనబడినా మాయలాడి.
- చుప్పనాతి అన్న శూర్పణఖ అన్నా ఒక్కటే.
- "ఆ చుప్పనాతి శూర్పణఖ మెల్ల మెల్లగానే వాణ్ణి మాకు కాకుండా చేసింది." వా.
చుబ్బనచూఱ యగు
- సంతృప్తికర మగు.
- "లీల నా ముందట నాలేమ వొలసినఁ, జూడ్కికిఁ జుబ్బనచూఱ గాదె." భార. విరా. 2. 86.
చుబ్బనచూఱ లాడు
- కొల్లగొను, తనివి తీరా అనుభవించు. రామా. 1. 45.
చుమ్మచుట్లు
- కడుపునొప్పి.
చుమ్మలు చుట్టు
- కడుపులో ప్రేవులు తోడినట్లగు. విజ. 3. 135.
ఉమ్మలువాఱు
- చూ. చుమ్మలు చుట్టు.
చుయికొట్టు
- చుయ్యి మను. ధ్వన్యనుకరణము.
చురక తగిలించు
- నొప్పి తగులునట్లు అను, శాస్తి చేయు. కొత్త. 15.
చురకత్తి
- చిన్నకత్తి.
చురచుర చూచు
- కోపముతో చూచు.
- "చురచురం గనుఁగొని." కవిక. 2. 127. శకుం. 3. 143.
చురచుర వోవు
- మండు.
- "అరదము...చురచుర వోయిన." భార. శల్య. 2. 335.
చురియకాడు
- కత్తి పట్టిన సైనికుడు. కుమా. 11. 40.
చుఱచుఱ మను
- చుఱుకు చుఱుక్కు మను.
- "గఱి గఱి నంట తుంట విలుకాని శరంబులు నాయురంబునన్, జుఱచుఱఁ గాడ నీవు దయఁ జూడక..." రాజగో. 1. 100.
- చుఱ చుఱ చూచు, నాలుక చుఱ చుఱ మను ఇత్యాదులలో రకరకాలుగా ఇది ఉపయుక్త మవుతూ ఉంది.
చుఱపుచ్చు
- కాల్చు.
చుఱవుచ్చు
- కాల్చు.
చు ఱ్ఱడచు
- చురుక్కు మను.
- "అడుగులఁ బుప్పొడు లంటి చుఱ్ఱడుచుచో." కవిక. 3. 92.
చుఱుకు చూపు
- బాధించు, కాల్చు.
- "ఈ చొప్పున సేవకుం జుఱుకుఁ జూపుదురే." జైమి. 4. 25.
చుఱుకు మను
- ముల్లులాంటివి గుచ్చుకొనగా బాధ కలుగు.
చుఱు కైన
- తెలివి గల, వేగవంత మైన పదు నైన.
చుఱుక్కున
- కొఱుకుట వంటి వానిలో ధ్వన్యనుకరణము. రాధి. 4. 102.
చుఱుక్కు మను
- చుఱు కను.
చుఱుచూడులు చూడు
- బాగా కాల్చు.
చుఱు మను
- నొప్పిపడు.
- "మనసు చుఱ్ఱు మనంగన్." విష్ణుపు. 77.
చుఱ్ఱుపుచ్చు
- బాధించు.
- "సోమిచ్చి నీశత్రుఁ జుఱుపుచ్చు ననచు." ద్వి. జగ. పు. 173.
చులుకగా పలుకు
- చులకన చేసి మాట్లాడు, కించపఱచు.
- "చులుకగా నీయయ్యఁ బలుకకు మనుడు." పండితా. ప్రథ. పురా. పుట. 412.
చులుక జూచు
- కించపఱుచు, తక్కువగా చూచు. చులుక జేయు
- ఎగురకొట్టు.
- "కేతుదండంబులు నఱికి చులుకం జేయుచు రథికసారథిసహితంబుగా/" భార. భీష్మ. 2. 71.
చులుకదనము వచ్చు
- అగౌరవం కలుగు.
- "కాలగతి నెంతవారికి, వాలాయము చులుకదనము వచ్చుట యరుదా." వేమన.
చులుక నగు
- తేలి కగు, గౌరవహీన మగు.
చులుకపడు
- న్యూనత కలుగు.
చులుకపాటు
- చులుకన, న్యూనత.
చుల్క నగు
- చులుకన వచ్చునప్పు డెల్లా చుల్కన అని కూడా అన వచ్చును.
చుల్కబారు
- తేలిక యగు.
- "మానస మొండొక చుల్కబారు." పాణి. 3. 100.
చుల్లర వెట్టు
- బాధ పెట్టు. సాంబో. 1. 88.
చువ్వన
- శీఘ్రంగా.
చువ్వున
- శీఘ్రంగా.
చూకరుపడు
- దు:ఖించు.
చూచాయగా
- సూచనాప్రాయముగా.
- "ఆ చిన్నెలు సవసవగాఁ జూచాయగ విని......" రాధా. 1. 6.
- "అత నీసారి యెన్నికలలో నిలబడతాడని చూచాయగా తెలుస్తూ ఉంది." వా.
చూచి చూచి
- తెలిసి తెలిసీ, ఉండి ఉండీ...
- "ఎట్టు సూచి చూచి యిది పాప మనక యి,య్యసురవాతఁ ద్రోతు నదయవృత్తి." భార. ఆది 6. 249.
- "చూచి చూచి ఆ మసులాడికి రత్నం లాంటి పిల్ల నెలా యిచ్చా వయ్యా." వా.
చూచినట్లు
- స్వయంగా చూచినరీతిగా. చూడక పోయినా అనుట.
- "తావక గుణంబులు చూచినయట్ల గట్టిగన్." కళా. 4. 132.
చూచుకొను
- గమనించు.
- "నిను విచారించవు నినుఁ జూచు కొనవు." ద్విప. మధు. 5.
- "ముందూ వెనుకా చూచుకొని నడవాలయ్యా." వా.
చూచుకో......
- చూస్తువుగాని లే. బెదిరింపు.
- "చూచుకో. ని న్నేం చేస్తానో? వా. చూచెదము
- చూతాము లే.
- వాడుకలో -
- "వా డెట్లా ఇవ్వక పోతాడో చూతాము." వా.
- "వా డేం చేస్తాడో చూస్తాంగా." వా.
చూడ గను
- దర్శనభాగ్యము పొందు.
- "వైకుంఠుండు భూభేదన,క్రీడాలం పటుఁ డయ్యు మీపదము వీక్షింపంగ లేఁ డయ్యె నేఁ, జూడం గంటి." కా. మా. 1. 132.
చూడగల వాడు
- అందమైన వాడు.
- "చూడఁగల వాఁడు మే లైనసొబగు వాఁడు." విజ. 2. 164.
చూడగా చూడగా
- చూస్తూ ఉండగనే.
- "రవికరతాప మాఱెఁ, జూడఁ జూడంగఁ దారకస్ఫురణ దాఱె." మను. 3. 23.
చూడ జూడ '*చూడగా చూడగా.
- "చూడఁ జూడఁ బై నెలమెడు వల్ద కోసులును........" కుమా. 6. 130.
- పరిశీలించినకొద్దీ అనే అర్థంలో నేటికీ వాడుకలో ఉంది.
- "చూడగా చూడగా ఇతగాడు కొంప ముంచేట్టు తోస్తుంది." వా.
చూడ దొడ్డ మంచముకోడు
- పై ఆటోపమే కాని లోపల యేమీ లే దనుట.
- "చూడ దొడ్డను మంచముకోడు గాని, యేమి సంపద పార్వతి కీశ్వరునకు." దశా. వరాహ. 105. పే.
చూడ నోడు
- చూచుటకు సిగ్గుపడు.
- "ఇనుదెసఁ జూడ నోడి తల లెత్తక నీటఁ దదీయబింబముం, గని." పారి. 2. 31.
చూడ బోయినతీవ కాళ్ళ దగులు
- వెదకబోయినదే ఎదురుపడు అనుట వంటిది. సుద. 2. 64.
చూడ ముచ్చ టగు
- కనులపండు వగు, దర్శనీయ మగు.
- "ఆ అన్నదమ్ము లిద్దరూ కలిసి మెలిసి తిరుగుతుంటే చూడ ముచ్చ టవుతుంది." వా.
చూడు నా దెబ్బ !
- నే నేం చేస్తానో చూచుకో.
- చూ. చూడు నాప్రతాపము; చూచుకో.
చూడు నాప్రతాపము
- నేను నీకు చెఱుపు చేయ గలను అని బెదిరించుటలో ఉపయోగించు మాట.
- వాడుకలోనూ - చూడు నా ప్రతాపం, చూడు నాదెబ్బ - అంటారు.
- "సొమ్ము మీఁదట నీ కీయఁ జూడు నా ప్ర,తాపమని పల్కి యుత్సాహచాపలమున." శుక. 3. 77. చూడు మఱి
- చూడూ....; చూద్దువు గాని లే.
- "నీ బుద్ధికొలఁది చూడు మఱి." సరం. 3. 204.
చూడు వట్టు లాడు
- నిప్పు ముట్టించిన కఱ్ఱలను పట్టుకొని ఆడు.
- "ధర హిమమేరు మందర ముఖ గిరుల, భరగణంబులు సూడు వట్టు లాడుదురు." పండితా. ప్రథ. వాద. పు. 678.
చూడ్కి కందు
- కనబడు.
- "సూక్ష్మదృష్టి వీక్షించినఁ జూడ్కి కందు." కాశీ. 4. 130.
చూడ్కికి వ్రే గగు
- కష్టదర్శన మగు.
- "తెగియుఁ జూడ్కికిఁ జాల వ్రేఁ గగుచుఁ బొలిచె." భార. ద్రోణ. 2. 126.
చూడ్కిపండువు
- నేత్రపర్వము. విప్ర. 2. 14.
చూడ్కిపండువు అగు
- కనుల పండు వగు.
- "అమ్మరు నెలగోలు, పౌఁజు లనఁగఁ జూడ్కిపండు వగుచు." పారి. 3. 51.
- చూ. కన్నులపండువు.
చూడ్కుల ద్రావు
- అతిప్రేమతో, అత్యాకాంక్షతో చూచు.
- "లలితాంగి యవయవములు సూచి మది దని వోవక చూడ్కులఁ ద్రావఁ దలఁచు." కుమా. 5. 45.
- చూ. కనులతో త్రావు.
చూడ్కుల పండువు
- కనులపండువు.
- "ఆత్మవ,క్షోమణివేదిఁ బొల్పెసఁగఁ జూడ్కుల పండువు సేయువేంకట, స్వామి కృతార్థుఁ జేయు." పారి. 1. 1.
చూతము గా
- చూస్తాము గా చూస్తాము లే అని నేటివాడుక.
- ఒక విధమైన ఉదాసీనభావాన్ని, అసమ్మతినీ సూచించే పలుకుబడి.
- "తా వాదము సేసి శివమతంబు జయింపఁగా వచ్చెనొ? చూతము గా రావింపుము." ఆము. 4. 55.
- "ఎవ డొస్తాడో చూస్తాం గా నిన్ను రక్షించడానికి." వా.
చూప చెప్ప గలుగు
- వాక్చక్షుగోచరు డగు.
- "చూపఁ జెప్పఁ గలభక్తసుజనుఁడవు మాకు." తాళ్ల. సం. 6. 60.
చూపట్ట గలది
- సుందరి.
- దర్శనీయురాలు.
- "చూపట్టంగలదాన నొంటిమెయి నిచ్చోఁ బోవరా దంచు." శుక. 3. 151. చూపట్టు
- 1. కనబడు.
- "అమలమూర్తు లై మీరు మహిం జూ పట్టెద రేటికి." జైమి. 8. 19.
- "ప్రసూనంబులుఁ దమ్మలములుఁ జూ పట్టంగా." రుక్మాం. 3. 225.
- 2. తోచు.
- "తాలిమి చూపట్టును ధైర్య మనఁగ." కావ్యా. 2. 38.
- 3. కలుగు.
- "సర్వలక్షణపరిపూర్ణచారుమూర్తి, పట్టి జాంబవతికిని జూపట్టినపుడు." సాంబో. 4. 85.
చూపడు
- చూపట్టు.
చూపరి
- రూపవంతుడు.
- రూపవతి.
- "చూపరుల నెరివ నైనను, నేపున సంభోగకేళి నెనయం జూచున్." హంస. 4. 147.
చూపఱు
- చూచువారు.
చూపఱులు
- చూచువారు.
చూపి చూపక మునుపె
- వెంటనే.
- "మొనసి వెల చూపి చూపక మునుపె వారి, సరకు లమ్ముడు వోయె...." శుక. 2. 564.
- చూ. అనియు ననక మునుపే.
చూపిడు
- చూపు.
చూపి మోపి అను
- సాటువులు పెట్టి నిందించు సామాన్యంగా ఆడవాళ్లు కుక్కమీదనో, పిల్లి మీదనో పెట్టి దేనినో చూపిస్తూ ఎవరినో యెత్తి పొడవడం నిందించడం మామూలు.
- "వినుము ప్రభావతి నేమ,న్ననఁ దెలిపెదఁ జూపి మోపి యనుటయుఁ గదా!" శుక. 2. 559.
- చూ. సూటి పోటి మాటలు.
చూపుగుఱ్ఱము
- ఆకారంపుష్టి, నై వేద్యంనష్టి, చూడ్డానికి బాగుండునే కాని పనికి రా డనుట.
- "సుకవాసి పనిపంద చూపుగుఱ్ఱంబు." గౌ. హరి. ద్వితీ. పం. 1494.
- "ఆకారపుష్టి నైవేద్యం నష్టి." సా.
చూపుడు ఆయికం
- స్వాధీనం చేయకుండా తనఖా పెట్టుట.
- ఆయికం, తనఖా, ఆడుమానం యివన్నీ ఒక్కొక్క ప్రాంతంలో ఒక్కొక్కటి వాడినా అన్నీ ఒకటే.
- స్వాధీన ఆయికానికి ఇది వ్యతిరేక మయినది.
- "ఆ యిల్లు చూపుడు ఆయికం పెట్టి మూడు వందలు తెచ్చాను." వా. చూపుడుకొంగు
- చీరలో పైకి బాగా కనబడునట్టు కట్టిన కొంగు.
- అమ్మువా రా కొంగునే పైకి వచ్చునట్లు మడుస్తారు.
చూపుడుకోక
- పలుచని నేత గల చీర. బ్రౌన్.
చూపుడుగుఱ్ఱము శ. ర.
- చూ. చూపుగుఱ్ఱము.
చూపుడు పూట
- పూటకాపు.
- పూటపడిన వాడు.
- ఒకరికి బదులుగా ఒకరిని పూట పెట్టి అప్పు తీసికొనుట అలవాటు.
- చూపుడు ఆయకము, చూపుడు అడమానము వంటివానిలోని చూపుడు వంటిదే యిది. తాళ్ల. సం. 10. 142.
- "చూపుడుఁబూఁట యతఁడు ఋణిఁ, జూపవలయుఁ జూపఁ డేని సొ మ్మరువఁ దగున్." విజ్ఞా. వ్యవ. 86.
చూపుడువ్రేలు
- బొటనవ్రేలి ప్రక్కవేలు. తర్జని.
చూపు తప్పు
- గమనించక పోవు, లక్ష్య పెట్టక పోవు.
- "శూలద బ్రహ్మయ్య చూపుఁ దప్పితివొ." పండితా. ద్వితీ. ,మహి. పుట. 214.
చూపులనె చుఱ పుచ్చు
- తీక్ష్ణముగా చూచు, చూపులతోనే కాల్చు.
- "వచ్చు రిపుఁ జూపులనె చుఱ పుచ్చుచు...." ఆము. 3. 28.
చూపెట్టుకొని
- 1. గమనిస్తూ.
- "నిజచ్ఛాయం గని తమ్ము నంత నంతఁ జూపెట్టుక వచ్చు నొంటని తమ్మికంటులని." చంద్రా. 5. 63.
- 2. కాచుకొని; కాపాడు కుంటూ.
- "అశక్తుని చంద మొంది చూ,పెట్టుక యుండ నేల." ఉత్త. రా. 5. 11.
- ఉపేక్షతో చూచు అని వావిళ్ళ ని.
- కాని రాయలసీమలో నేటికీ పై అర్థంలోనే ఉంది.
- "ఏదో మా నాన్నను చూపెట్టుకొని ఉంటూంది మా అక్క." వా.
చూపోపక
- అసూయ పడి.
- "చూపోపక." నైష. 6. 32.
- "విధి నా,పాపల మువ్వురఁ దోడ్తోఁ, జూపోపక చంపెఁ దత్ప్రసూతిదినములన్." ఉ. హరి. 2. 14.
చూపోపని
- అసూయ పడునట్టి.
- "క్షితి కెల్ల నిను నభిషిక్తుఁ గావింతు, నందుకుఁ జూపోపనట్టి వారలను." వర. రా. అయో. పు. 340. పంక్తి. 5.
చూపోపమి
- అసూయ.
- "దివిజద్రుప్రసవంబుఁ గాంచిన సపత్నిం జూచి చూపోపక." ఆము. 5. 74.
చూపోపు
- ఓర్చుకొను.
- "ఆ పసిఁడి గిన్నె యెవ్వరి,చే పడియెనొ వీరి నేల సిలుగులఁ బెట్టం, జూపోపరుగా." విప్ర. 5. 28.
చూపోర్చు
- సహించు.
- చూపోపమికి వ్యతిరేక మయినది.
- "ఒకరి మేలునకుఁ జూపోర్చినవాఁడు." వర. రా. అయో. పు. 247. పంక్తి. 14.
చూరకత్తి
- ఒక రకమైన కత్తి.
చూరనాడు.
- కొల్లగొను.
- "ప్రచండకుసుమ, కాండ భండనమున సరికట్లఁ బెనఁగి, సుప్తిఁ బొందిరి తెమ్మెరల్ చూరనాడ." శుక. 2. 69.
చూరుకత్తి
- ఒక రకమైన చిన్నకత్తి. బ్రౌన్.
చూరుకమ్మి
- ఇంటి ఆకుకప్పుకు పైన ఎగిరి పోకుండా కట్టే పట్టె.
చూరుకుట్టు
- ఇంటిమీది ఆకు కప్పునకు కుట్టే కుట్టు.
చూరుకుట్టుదబ్బ
- చూ. చూరుకుట్టుబద్ద.
చూరుకుట్టుబద్ద
- చూరు కుట్టే వెదురుబద్ద.
చూరు పట్టుకొని వేలాడు
- వా ళ్లెంత తిరస్కరించినా వారిమీదనే పడి చచ్చువారి యెడ ఉపయోగించే మాట.
- "వాడు అత్తగారింట్లో ఎన్నిమాటలన్నా పడి ఉన్నాడు. మెడ బట్టి తోస్తే చూరు పట్టుకొని వేలాడే రకం." వా.
చూరుపట్టె
- చూరుకమ్మి.
చూరుమొగ్గ
- చూరుపట్టీపై తీర్చిన - చేతిపని చేసిన - మొగ్గ. జైమి. 5. 157.
చూరెలుక
- ఒక రకమైన ఎలుక.
చూర్ణము సేయు
- నాశము చేయు.
- "దుష్ట సత్వముల్, ధారుణి నేపు రేఁగి బెడిదంబుగ మూఁకలు గట్టి గ్రామముల్, మారి మసంగిన ట్లయి సమస్తముఁ జూర్ణము చేసినప్పుడు." రుక్మాం. 3. 79.