పదబంధ పారిజాతము/గొల్లెనబండి

←పదబంధ పారిజాతము/గూబకండ్లు

పదబంధ పారిజాతము (1959) రచించినవారు నార్ల వెంకటేశ్వర్లు
పదబంధ పారిజాతము/గొల్లెనబండి

పదబంధ పారిజాతము/గౌతముని గోవు→

గొల్లున నవ్వు

గట్టిగా నవ్వు.
ధ్వన్యనుకరణము.

గొల్లు మను

దు:ఖించు; ఏడ్చు.
ధ్వన్యనుకరణము.
మాటా. 127.

గొల్లెనబండి

గూటిబండి. వావిళ్ల. ని.

గొవరువోవు

కమిలి పోవు.
"కొన్ని దేశంబు లెండచే గొవరు వోయె." కాశీ. 1. 177.

గొహారు చేయు

తపింప జేయు.
"మంట మాని శంబరారిఁ గూడినన్, గోహారు సేయ నేల సారెకుం జలంబునన్." పాండు. 2. 180.

గోండ్రలు పెట్టు

గర్జించు. చాటు. 2. భా.

గోండ్రు పెట్టు

గర్జించు, ఱంకె వేయు. బ్రౌన్.

గోకుడుపాఱ

దోకుడుపార.

గోచారము

గ్రహసంచార ఫలితము. తత్ఫలితంగా జీవితంలో ఫలితం చెప్పుట జ్యోతిశ్శాస్త్ర ప్రక్రియ. ఫలితానికే పేరయినది.
"గోచారం బాగు లేదు - జాతకం ప్రకారం బాగుందే అనుకో." వా.

గోచికట్టు

బ్రహ్మచారి. పాండు. 5. 238.

గోచికా డగు

ఉన్న దంతా పోగొట్టుకొను.
"గోఁచికాఁ డై దానిఁ గొనుచు నేతెంచి." గౌ. హరి. ద్వితీ. పంక్తి. 1050.

గోచికాడు

బ్రహ్మచారి.

గోచి గట్టిన నాటగోలె

చిన్నప్పటినుండి.
"గోఁచి గట్టిననాఁటఁ గోలెఁ బీనుఁగుల, మోచి గడించినమూలధనంబు." గౌ. హరి. ద్వితీ. పంక్తి. 886-87.

గోచిగాని చేయు

గోచి మిగులునట్లు చేయు.
"పాయక పై నున్న బట్టఁ బోఁజేసి, గారించి యిల గోచిగానిఁ గావించి." నలచ. ద్వి. 2.693 పం.
చూ. గోచి చేతి కిచ్చు.

గోచి చేతి కిచ్చు

నిరుపేదనుగా చేయు. చిప్ప చేతి కిచ్చు వంటిది.
"నీ చేతి రాజ్యంబు నీదు పట్టంబు, గోఁచి చేతికి నిచ్చి కోరి కైకొనియె." వర. రా. అయో. పు. 373. పంక్తి. 14.
"ఏచి వల్లము దోఁచి గోచి చేతికి నిచ్చి, చిఱుతసన్యాసిఁ జేసినపిసాళి." (తె. జా.)

గోచిపాతరాయడు

సన్యాసి, దరిద్రుడు. చింతా. 2. 13.
"వాని కే ముంది? వట్టి గోచిపాతరాయడు." వా.

గోచిపాతరాయడు దొంగల మిండ డనుమాట

లేనివాడు దొంగలకు భయపడవలసిన పని లే దను మాట.
"రమణి గోచిపాఁతరాయఁడు దొంగల, మిండఁ డనెడుమాట మేలు దెలిసి." కుచే. 3. 47.

గోచి పెట్టక ముందునుంచే

చాలా చిన్నతనంనుంచే అనుట.
"వాడు సరీగా గోచి పెట్టక ముందు నుంచే నాకు తెలుసు."

గోచి పెట్టిన నాటినుంచీ

చిన్నతనంనుంచీ, బాల్యం నుంచీ.
"వాణ్ణి గోచి పెట్టిన నాటినుంచీ నాకు తెలుసు. నా కేం అతడు కొత్త గనకనా?" వా.
రూ. గోచి పెట్టడం రాకు ముందు నుంచే.

గోజాడు

పీడించి అడుగు. బ్రౌన్.

గోజులాడు

చూ. గోజాడు.

గోటితో పోవుపనికి గొడ్డలి యెందుకు?

సులువుగా నెరవేరుపనికి విశ్వప్రయత్న మెందుకు? ముందే జాగర్త పడితే సులువుగా అయ్యేపనికి ఆలస్యం చేస్తే మహాప్రయత్నం కావలసి వస్తుంది - అని కూడ.
ఏ చిన్న మొక్కగానో ఉండగా గోటితో తుంచి వేస్తే పోతుంది. అప్పుడు ఆపని చేయక మానుగా పెరగనిస్తే, గొడ్డలితో గానీ నరకడానికి వీ లుండదు. ఈ సత్యాన్ని తెలిపే పలుకుబడి.
"గొనకొన గోట నౌపనికి గొడ్డలి యేటి కటంచుఁ బల్కె." తారా. 4. 160.

గోడకాలు

కరగోడ.
"కమ్మతేనియ నీళ్ళు గట్టి పుప్పొడి మట్టి, గోడ కా ల్దీర్చినప్రోడతనము." రా. వి. 3. 81.

గోడకు చెవు లుంటాయి.

ఎవరైనా వినగలరు జాగ్రత్త అనుపట్ల ఉపయోగించే మాట.
"కాస్త మెల్లిగా మాట్లాడు. గోడకు చెవు లుంటాయి." వా. గోడకుర్చీ వేయించు
బడిలో పిల్ల వానిని గోడ కానుకొని కుర్చీలో కార్చున్నట్టుగా అడుగున ఏ ఆధారం లేకుండగా కూర్చుండ బెట్టి ఉపాధ్యాయుడు శిక్షించు.
పూర్వం వీధిబళ్లలో యిది అనుదినం కనిపించేది.

గోడ గడుగ పోతే కొనదాకా రొంపే

అసులుతోనే కట్టినగోడను ఎంత కడిగినా అసులే అవుతుంది.
గొంగడిలో వెండ్రుకలు ఏరినట్టు వంటి మాట. తాళ్ల. సం. 9. 279.

గోడగించు

1. పాట పాడు.
"మగతుమ్మెద ప్రోడలు గోడగించు ఝుం,కారము కార మయ్యె." కవిక. 3. 87.
2. మించు, పోటీపడు.
"మండు వేసవినాఁటి మార్తాండ బింబంబు, గోడగించు పసిండి గుబ్బ తోడ." కాశీ. 4. 294.

గోడచేర్పు

ఎప్పుడూ గోడకు చేర్లబడి ఉండేవాడు - సోమరి అనుట.
"మొండరి చల్లచప్పుడు గోడచేర్పు, చండిపో తనునట్టి జాడ నున్నాడు." గౌ. హరి. ద్వితీ. పంక్తి. 1497-98.

గోడచేర్పు ప్రతిమ

పనికి రానివాడు. ఉత్సవవిగ్రహం వంటివా డనుట. తాళ్ల. సం. 3. 640.

గోడ దుమికే వయసు

యౌవనము.
గోడ దుముకుట వ్యభిచార సూచకము. దానిపై వచ్చిన పలుకుబడి.
"వా డిప్పుడు గోడ దుమికే వయస్సులో ఉన్నాడు. అలా చేయక ఎలా చేస్తాడు?" వా.
చూ. గోడలు దుముకు.

గో డనబోవు

మొఱబెట్టుకొన బోవు.
"కుబేరుఁ డేఁగె న,ద్దనుజుల నింత చేసిన విధాతకు గోడనఁ బోవుచాడ్పునన్." ఉ. హరి. 1. 42.

గోడ నిక్కి చూచు

కుతూహలంతో దారిని పోవు వారిని దొంగ చూపులు చూచు.
"గోడ నిక్కి చూచుఁ గొప్పు దీర్చు....బంధకీవధూటి." జైమి. 3. 29.

గోడపురువు

నల్లి.

గోడపెట్టు, చెంపపెట్టు

రెండువైపులా దెబ్బ తగులు.
"తలఁప నెదురుఁ దమ్ము దెలియని వానికిఁ జేరి గోడపెట్టు చెంపపెట్టు." హరిశ్చం. (వీర) 3. 76. పే.

గోడపై సున్నము

అశాశ్వతము. తాళ్ల. సం. 3. 546.

గోడబారు

అందుబాటులోనిది.
గోడకు చేరగిలబడుటకై పొడవుగా గుండ్రముగా కుట్టి యుంచిన దిండు.
"ముష్కరత్వము వాని ముంగొంగు బంగారు, కూహకత్వము వాని గోడబారు." రామలిం. 12.

గోడమీద పిల్లి

ఎటు గాలి వీచితే అటుతిరిగే రకం.
"వాడు గోడమీది పిల్లి. ఏ వైపు ఎప్పుడు మొగ్గుతాడో నమ్మడానికి వీలు లేదు." వా.

గోడమీది సున్నము

ఉపయోగించుకొన వీలు లేనిది. తాళ్ల. సం. 7. 34.
చూ. గోడపై సున్నము.

గోడలు దుముకు

వ్యభిచరించు, కట్టు తప్పి ప్రవర్తించు.
"మావాడి పెండ్లి ఏం తొందర వచ్చిందయ్యా ! అప్పుడే. గోడలు దుముకుతున్నాడా? తడకలు తోస్తున్నాడా?" వా.

గోడలు పైడి సేయు

ఎంతైనా సంపాదించ గలుగు. గోడలు కూడా బంగారువి కట్టించగలం అనుట.
ఇప్పటికీ వాడుకలో 'నేనూ ఆవిధంగానే సంపాదించి ఉంటే యీపాటికి బంగారు గోడలు కట్టించి ఉండనా?' - అని అనడం కలదు.
"ఊర నీవు నే, నును గడియింపఁ జొచ్చినఁ దనూభవ! గోడలు పైఁడి సేయమే?" శుక. 3. 76.
"నీవూ నేనూ సంపాదిస్తే బంగారు గోడలు కట్టించ లేమా?" వా.

గోడా గొట్టా లేకుండా మాట్లాడు

యథేచ్ఛగా మాట్లాడు.

గోడాడు

బాధ పడు, విలపించు.
"తలపోఁత బ్రాఁతె తలఁపులకుఁ దమ కొలఁ దెఱుంగని మతి గోడాడఁగా." తాళ్ల. సం. 5. 41.
"ఆడపిల్ల నిట్లా గోడాడించడం మంచిది కాదు." వా.

గోడిపట్టెలు

ఒక పిల్లల ఆట.
"గుళ్లు దాగిలిముచ్చులు గోడి పట్టెలు..." వి. పు. 7. 202.

గోడివడు

ఒరగడ్డంగా వాలు.
"గోగణము ముంగలిగ నేల గోడి వడఁగ, నడచు కౌరవరాజసైన్యంబుఁ గనియె." భార. విరా. 4. 250. గోడి వెట్టు
ఏటవాలుగా పెట్టు. శ. ర.

గోడు కుడుచు

గోడు పెట్టుకొను.

"జళుకు పుట్టించి నీ సకలరాజ్యంబు, గోడు గుడువఁ బుచ్చుకొని." గౌ. హరి. ప్రథ. పంక్తి. 1774-75.

"క్రేపునిదల్లు, లాస్థఁ దన్నంగ నమ్మహావస్థ చేత, గోడి గై పుట్టియును గోడు కుడువ వలసె." హంస. 4. 32.

చూ. గోడు పెట్టుకొను.

రూ. గోడు గుడుచు.

గోడు కుడుపు

కష్టపెట్టు. కాశీ. 7. 95.

గోడు గోడున నేడ్చు

ఎక్కువగా ఏడ్చు.
ధ్వన్యనుకరణము.
"ఆ మాయలాడి యపు డా, కోమలి మొగడు గని గోడుగోడున నేడ్వంఁగా మఱియు వెరవు దోఁపఁగ గ..." శుక. 2. 42.
రూ. గోలు గోలున నేడ్చు.

గోడు పెట్టుకొను

వేధించు. బాధించు.
"వాడు నా గోడు పెట్టుకొంటున్నాడు." వా.
చూ. గోడు పోసుకొను.

గోడు పోసుకొను

బాధించు, వేధించు.
"వా డెప్పుడూ ఊళ్లోవాళ్ల గోడు పోసుకొంటూ ఉంటాడు." వా.
చూ. గోడు పెట్టుకొను.

గోడు సేయు

ఓడగొట్టు.
"కోటిచంద్రుల డాలు గోడు సేయఁగఁ జాలు, మొగము కుంకుమచుక్క సొగసు గుల్క." వీధి. 9.

గోడ్రెప్ప కన్ను

ఱెప్పలు వాచిన కన్ను. పండితా. ద్వితీ. మహి. పు. 108.

గోతులు తీయు

1. ద్రోహము తలచు.
"వాని కెప్పుడూ ఒకరిక్రింద గోతులు తీయడం అలవాటు." వా.
2. శాస్తి చేయుటకు సిద్ధముగా ఉండు.
"తీసియె యుంచినార లటఁ వాని గోతులు." గీర. లోకా. 17.
"మీకోసం గోతులు తీసే ఉంచారు. వెళ్లండి." వా.

గోదావరి గలుపు

పరిత్యజించు, పాడు చేయు.
'గంగలో గలుపు' వంటిది.
"కులము గోదావరిఁ గలిపి వేశ్యాసంగ, మాసచేఁ గావించితే సుపుత్ర." నిరంకు. 2. 83.
చూ. గంగ కలుపు.

గోనె బట్టిన బంక

వదలనిది. తాళ్ల. సం. 11. 3. భా. 125.

గోపాల మెత్తు

భిక్ష మెత్తు.
'అమ్మా గోపాలం' 'తాయీ కవఖం' అంటూ బిచ్చ మెత్తు టపై వచ్చినది. మాదాకవళ మన్నట్లే సందగోపాల మనుటా అలవాటు.

"గోపాల మనుచు, వీధి నెవ్వారు నుడివిన వెక్కిరించు." విప్ర. 3. 15.

గోపిచందనం

ఒకజాతి సుద్దమన్ను. పచ్చగా ఉంటుంది. వైష్ణవులు బొట్టుగా ఉపయోగిస్తారు.

గోప్రవేశము

సాయం వేళ, గోధూళివేళ.

గోముఖవ్యాఘ్రము

పైకి మంచిగా ఉంటూ లోపల చెడుగుణము కలవాడు.
"తనకు నేల యమృతధామాఖ్య గోముఖ, వ్యాఘ్ర మనఁగ నిట్టివాఁడె సుమ్ము." కళా. 6. 268.

గోరం గడుతేరుపనికి గొడ్డలి యేల?

చిన్నదానికి పెద్ద ప్రయత్న మెందుకు?
"నేరుపు లేటికిఁ జూపను, గోరం గడతేరుపనికి గొడ్డలి యేలా?" రుక్మాం. 2. 127.
చూ. గోటితో పోవుపనికి గొడ్డలి...

గోరంత

కాసంత.
"వాడికి గోరం తైనా కనికరం లేదు." వా.

గోరంత ప్రొద్దు

1. కాసేపు.
"వారును దాను నవారితశక్తి, గోరంత ప్రొద్దు మేకొని కట్టు బిగిచి." బసవ. 3. 65.
2. కొద్దిగా ప్రొద్దున్న దనుట.
"గోరంత పొద్దైనా లేదు. మనం పోవలసినదూరం చాలా ఉంది." వా.

గోరంతలాట

ఒక బాలక్రీడ. పండితా. ప్రథ. పురా. పుట. 460.

గోరం జీరు

గోటితో గీరి సైగ చేయు.
"కంటికిం బ్రియం బైనవానిం గామించియు గోరం జీరియుఁ గొంత యాస తీర్చుకొని." శుక. 2. 10.

గోరంతలు కొండంతలు చేయు

చిన్న దానిని పెద్దగా చేయు.
"ఎంతకుఁ దెచ్చెనే సరసిజేక్షణ చెయ్దము లిందుమీఁద జ,న్మాంతరవర్తనంబు హృదయంబున కిత్తఱి నెచ్చరించి గో,రంతలు కొండ లంత లగునట్లుగఁ జేసితి మంచుఁ జేటికా,వాంత సతాళవృంత మృదువాతహిమాంబుకణాళిఁ జేర్చినన్." ఆము. 5. 77.
"వాని కెప్పుడూ గోరంతలు కొండంతలు చేసి చెప్పడం అలవాటు. వాడేదో మాటవరసకు పలకరిస్తే త నేదో మిత్రు డంటున్నా డేమిటి?" వా.

గోర దివియగా నే ఱై పాఱు

కొంచెము కల్పించుకొను టతో విపరీతముగా పరిణమించు.

గోటితో గీఱినంత మాత్రాన ఏ ఱై పాఱునంతటి ప్రవాహము వచ్చిన దనుట వాచ్యార్థము.
"ఇల నిట్టలి గోరఁ దివియ నేఱై పాఱున్." కళా. 5. 63.

గోరపడు

ఆశపడు.
"గోరపడి గడించేవి కోట్లకొలఁదులు, తారి తూరి నోటికిఁ దగ్గంత గాదు." తాళ్ల. సం. 9. 249.

గోర బోవుటకు గొడ్డలి తాళ్ల. సం. 9. 285.

చూ. గోటితో పోవుపనికి గొడ్డలి యెందుకు?

గోర బోవుపనికి గొడ్డలి యేల?

స్వల్పశ్రమతో సరిపడు దానికై పెద్ద ప్రయత్నము చేయు టెందుకు? కళా. 7. 267.
చూ. గోటితో పోవుపనికి గొడ్డలి యెందుకు?

గోరవోవు

మొక్క పోవు.
"నోరిమాటకుఁ దన కేమి గోర వోయె." భాగ. స్క. 4. 42.
వాడుకలో మొక్క పోవు అనుటే నేటి అలవాటు.
"ఏ మయిందే అదామాటంటే నీ కేం మొక్క పోయిందా?" వా.

గోరింపు బంతులు

ఒక పిల్లల ఆట.

గోరింపు లాడు

గోరాడు - కొట్టి కోరాడు.
"తొలి వేలుపుల మూక దురములో గోరింపు, లాడి తాండవ మాడునట్లు గాదు." నిరం. 3. 9.

గోరిడు

గిల్లు.
"మడిచి యందిచ్చునపుడు గో రిడుదుఁ గేల." నైష. 8. 84.

గోరీ కట్టించు

రూపు మాపు.
"గోరీ కట్టింపమె కాకవిప్రతతి కర్థిన్ నేఁడు హేలాపురిన్." నానా. 148.

గోరు గల్లు

గోళ్ళు తీసే మంగలిసాధనం.
"పదను గోరుగండ్లఁ బదరక కొందఱ, కండ్లు వెఱికి." సానందో. 3. 108.
రూ. గోరుగోలు.

గోరు గాలము

గోరులాంటి కొనగల గాలము.

గోరుగొండి

మొన వాడిగా పలుచగా తట్టి చేసిన ఇనుప కడ్డీ. నేడీ మాట గోళ్లు తీయుట కుపయోగించే మంగలి కొఱముట్టునకే ఉపయుక్త మవుతున్నది.
"గోరుగొండ్లును యామికులు కొని తేర." పండితా. ద్వితీ. మహి. పుట. 22.
రూ. గోరుగోలు.

గోరుచిక్కుడు

ఒకొక ప్రాంతంలో ఒకొక పేర పిలువబడు చిక్కుడులో ఒక జాతి.
మొటిక్కాయ, గోరు చిక్కుడు, సౌళేకాయ అని దీనికే పేళ్ళు,

గోరు చీరణము

ఒక రకమైన ఉలి. శ. ర.

గోరుచుట్టు

గోటి క్రింద వ్రేలికొసన లేచే కుఱుపు.

గోరుచుట్టుపై రోకటిపోటువలె

ముందే బాధ భరింప లేక ఉండగా దానిపై మరింత బాధ యేర్పడుపట్ల ఉపయోగించే సామ్యం. వలెకు బదులు ఉపమావాచకా లన్నీ ప్రయుక్త మవుతాయి.
"కాఁక నెదిర్చి సంగరముఖంబున హెచ్చిన రాజవంశమున్, గూఁకటి వ్రేళ్లతోఁ బెఱికి గోత్రవధంబును జేసి నట్టి యా,వ్రేఁకపుఁగీడు గాక ప్రజ వేచఁ దలంచిన గోరుచుట్టుపై, రోఁకటి పోటుచందముగ రోసి జనుల్ ననుఁ జూచి తిట్టరే?" జైమి. 1. 64.
చూ. గోరుచుట్టుమీద....

గోరుచుట్టుమీద రోకటిపోటు

రాధా. 2. 175.
చూ. గోరుచుట్టుపై....

గోరుపడము

నల్ల కంబళి.

గోరుపు లాడు

బంతి యాడు.
"గురుకుచ గుబ్బచన్నుఁగవ గోరుపు లాడును బుట్టచెండ్ల..." చంద్రా. 2. 122.

గోరుముద్దలు

చిన్నపిల్లలను మరిపించి తినిపించు ముద్దలు, తల్లి పిల్లనికి పెట్టే ముద్దలు.

గోరుముష్టి

గోజాడి అడుగుకొని తినుట. గోరు మునిగేదాకా పెట్ట మని పిల్లలు తోడిపిల్లలవద్ద ఉన్న తినుబండారాలను కొసరి కొసరి తీసికొనుటపై వచ్చినది.
చూ. గోర్ముష్టి.

గోరు మోపేంత స్థలం కూడా

చాలా కొద్ది స్థల మైనా (లేదు).
"వాళ్లింట్లో గోరు మోపేంత స్థలం కూడా లేదు. బంధుబలగం అంతా వచ్చి వాలింది." వా.

గోరు రాజనాలు

ఒక రకమైన ధాన్యం.

గోరువెచ్చ

నులివెచ్చ.
గోటికి వెచ్చగా కనిపించేంత అనుట.
కవోష్ణం.
"గోరువెచ్చ నీళ్లల్లో స్నానం చేయడం మంచిది." వా.

గోరొత్తులు

నఖక్షతములు.
"నెమ్మోవి పీడఁ జింతిలు పరాకునఁ బోలె, గోరొత్తులకుఁ జనుగుబ్బ లొసఁగి." కళా. 7. 166.

గోర్గొండి

గోరుగల్లు.
"వాడి గోర్గొండిఁ గన్నులు దోడియైన." భీమ. 6. 100.
చూ. గోరుగొండి.

గోర్పిళ్ళార్చు

చెండువలె ఎగుర జేయు. రామా. 6. 206.

గోర్ముష్టి

గోరుముష్టి.
"ధీ, యుతు లౌవారికి సైతమున్ గట కటా! యూరూర గోర్ముష్టి యే, గతి." నానా. 75.
చూ. గోరుముష్టి.

గోలతనము

అమాయకత్వము.
"పెన్, గోలతనంబునన్ మగఁడు కొట్టిన." పాండు. 4. 144.

గోవతనము

దుర్మార్గము.
"మీవీటిమ్రుచ్చు లేవురు, మావీటం గన్న పెట్టి మణిభూషణముల్, గోవతనంబునఁ దెచ్చిరి, నీ విటు సేయించు టెల్ల నేరమ కాదే." దశ. 4. 24.

గోవ మొలత్రాడు

మొలతాడు.
మగవాని మొలత్రా డని శ. ర. ఆడవాళ్ళకు మొలతాడు వేసుకునే ఆచారం అరుదు మఱి!

గోవాళ్ళు (ళులు)

యువకులు, విటులు.
"తిమిరంపు వయసు గుబ్బల, కొమరాలవు నీకుఁ దగినగోవాళ్ళ మహిన్, నెమకి గనరాదె ముఱిసిన, మముఁ జెనకిన నేమి గలదు మద మేమిటికిన్?" మను. 4. 83.

గోవావుల కోడెలు

పోట్లమారి కోడెదూడలు. గోవావు లనగా దుష్ట మగు గోవు లని వావిళ్ల. ని.

"తలపోఁతల్ దల లెత్తెఁ దాల్మి సడలెం దాపంబు దీపించె జేఁ,తలు డిందెన్ ధృతి వీడుకోలు గొనియెన్ దైవాఱెఁ కన్నీరు కో,ర్కులు గోవావుల కోడె లై నిగిడె సిగ్గుల్ దూర మై పోయె." విక్ర. 4. 154.

గోవింద కొట్టు

నిరసనగా చనిపోయె ననుపట్ల ఉపయోగించే మాట.
"తన మామ తన కేదో యిస్తా డని వీడు ఆదరా బాదరా పరిగెత్తాడు. ఈ లోగా వాడు గోవిందా కొట్టాడు. సరి పోయింది." వా.
"వాడు గోవింద కొట్టా డట. నీకు తెలుసా?" వా.

గోవిందా అనిపించు

ఇక చాలు రా అనిపించు.
"గో,విందా యనిపించుకవులు వేవేలు సుమీ." గీర. గురు. 20.

గోవువెంట తగులు కోడెభంగి

ఎప్పుడూ విడువక - వెన్నంటి అనుట.
కాస్త విద్యావంతులు సంభాషించుకొనునప్పుడు ఉపయోగించే పలుకుబడి.
ఇది భాఫవతంలోని ఒకా నొక పద్య భాగం.
"వా డెప్పుడూ ఆ అమ్మాయి చెరుగు వదిలేట్టు లేడు. గోవువెంట దగులుకోడె భంగి అన్నట్లుగా ఉంది వీడి వ్యవహారం." వా.

గోసడచు

నిందించు.
"మనలన్ ధూర్జటితోడ గోసడఁచి కామధ్వంసి పట్టీక పొం,డని చక్రాం కునిఁ జూపి..." నిర్వ. 2. 93.

గోసన వుచ్చు

చాటించు, ఘోషణ చేయించు, ఘోషించు.
"గోసనంబులు వుచ్చి సర్వస్వదాను లగుచుండిరి." కుమా. 11. 59.
"దాసియున్, గొఱగొఱ వీట నెల్లెడల గోసన పుచ్చిన." దశ. 10. 126.
"తనదుర్వారతరప్రతాపమునఁ జిత్త స్నేహముల్ గట్టి సే,యు నితం డెట్టి విదగ్ధుఁడో దలఁప నోహో యంచు లోకంబు గో,సనపుచ్చన్." దశ. 1. 7.
రూ. గోసన పుచ్చు.

గోస నాస ఉదయించు

ఘోషణ బయలుదేరు. ఊరంతా గుప్పు మను.
"శాఖోపశాఖల సాఁగుచున్నది రట్టు, గుఱి లేక యుదయించె గోస నాస." శివ. 3. 71.

గోళ్ల కుతికంటు

ఒకనగ.
"....గోళ్ల కుతికంటు నునిచె నొకతె." రాధి. 1. 93.

గోళ్లు గిల్లుకొను

ఏ పని పాటా లేక ఉండు.
"వాడు పొద్దస్తమానం గోళ్లు గిల్లుకుంటూ కూర్చుంటే ఆవిడ మాత్రం ఏం చేస్తుంది?" వా.

గోళ్లు మీటు

గోళ్లు గిల్లుకొను. నిర్వ్యాపారిగా ఉండు.
"పనుల కొడ ల్వంగక కా,మిను లిద్దఱుఁ గూడి గోళ్లు మీటుచు దాదుల్...." శుక. 2. 333.
"వాడు పని లేక గోళ్లు గిల్లుకొంటూ కూర్చున్నాడు." వా.

గోళ్లు రాచు

కలబడు, రాపాడు.
"ఆ యెల ప్రాయమున్ భవదుదంచిత కీర్తియు గోళ్లు రాచఁగాఁ, గాయజుఁ డాకెపై నలిగి కత్తులు నూఱుచు..." కళా. 7. 35.