పదబంధ పారిజాతము/అజ
అచ్చు____అచ్చొ 34 అచ్చొ_____అజ
అచ్చు వేసిన ఆంబోతు
- స్వేచ్ఛాచారి.
- దేవునిపేర అచ్చు వేసి ఒక ఆంబోతును విడుచు అలవాటుపై వచ్చిన పలుకుబడి. దానినే వృషోత్సర్జనం అంటారు. అది ఎవరి అదుపులోనూ ఉండదు కనుక ఎక్కడ పడితే అక్కడ తిరుగుతూ ఉంటుంది. అందుపై వచ్చిన పలుకుబడి.
- "వాళ్ల నాన్న చచ్చిపోయినతరవాత అడిగేవాళ్లూ పెట్టేవాళ్లూ లేక వాడు ఊరకే అచ్చు వేసిన ఆంబోతులా తిరుగుతున్నాడు." వా.
అచ్చు వేసినయెద్దు
- చూ. అచ్చు వేసిన ఆంబోతు.
అచ్చు వొడుచు
- వేఱుగా ఉంచు, అట్టిపెట్టు.
- "మూడుపాళ్ళు వెచ్చమునకు రానీక యచ్చు వొడిచి డాపవలయు."
- శృం. శా. 4. 175.
అచ్చొత్తిన గొఱ్ఱె
- శివ. 71.
- చూ. అచ్చు పోసినఆంబోతు.
అచ్చొత్తినదియె?
- ఇదే కావాలని ముద్రవేసి విడిచినదా?
- "నీకు దీనిని జంప నీమమే సెపుమ ఆకాంత దీనినే అచ్చొత్తినదియె."
- బస. 5. అ. 125 పుట.
అచ్చొత్తి విడుచు
- అచ్చు వోసి విడుచు.
- దేవార్పణంగా పశ్వాదులను వదలివేయడం ఆచారం.
- బస. 5. ఆ. 125 పుట.
అచ్చొత్తు
- ముద్రించు.
- "ఇది ఆనంద ముద్రాక్షరశాలయందు అచ్చొత్తింప బడియె." పా. వా.
అచ్ఛాణి (డి)
- స్వచ్ఛము, శ్రేష్ఠము.
అజ కనుక్కొను
- జాడ తెలుసుకొను.
అజగజన్యాయం
- చూ. అజగజాంతరము.
అజగజాంతరము
- దానికీ దీనికీ చాలా వ్యత్యాసం ఉన్న దనుట.
- చూ. హస్తిమశకాంతరము.
అజగరోపవాసము
- దొంగ ఉపవాసము.
- కొండచిలువ ఒకచోటనే పడి ఉంటుంది. తనదగ్గరికి ఏదో ఒక జంతువు వచ్చేదాకా ఉపవసిస్తుంది. వస్తే మాత్రం వదిలిపెట్టదు. దానిపై వచ్చిన పలుకుబడి.
- "అజగరోపవాస మల బక ధ్యానంబు నక్కవినయ మిట్టినయము లెల్ల." వైజ. 2. 19. అజ్జ______అట 35 అట______అటు
అజ్జ యైనవేళ
- వీలుపడినప్పుడు, అవకాశము చిక్కినప్పుడు.
- "అని పలికె నదియు మొదలుగ వెనుదీయక యజ్జ యైన వేళల నెల్లన్."
- శుక. 3. ఆ. 494 ప.
అజాగళ స్తనాలు
- వ్యర్థము లనుట.
- "నగంగ నైన వా, క్రుచ్చి యజాగళ స్తన సగోత్రులు వారల నెన్న నేటికిన్."
- కళాపూ. 1. 7.
అజా పజా లేదు.
- చూ. అజా వజా లేదు.
అజా వజా లేదు.
- అయిపు లేదు.
- "వాడి అజావజా లేదు. మూడు రోజులయింది వాడు ఇల్లు విడిచిపోయి.:: వా.
అజ్ఞాతవాసం
- రహస్యముగా జీవించుట, ప్రజల యెరుకకు రాకుండా ఉండుట.
- పాండవులు పండ్రెండేండ్లు అరణ్యవాసం చేసి, ఆతరవాత ఒకయేడు అజ్ఞాత వాసం చేశారు. దానిపై వచ్చిన పలుకుబడి.
- " నే నిప్పుడు అజ్ఞాతవాసంలో ఉంటున్నాను. ఒక్కసారే ఒక కావ్యం ముగించి ప్రజలముందు పడతాను." వా.
అటకలు-నాకు
- దరిద్రముతో బాధపడు.
- అటకలు అనగా వంట చేసుకునే చిన్నకుండలు.
- "అత్త అటకలు నాకుతూ ఉంటే అల్లుడు వచ్చి దీపావళిపండగ అన్నాడట." పా.
అటమటకాడు
- మోసగాడు.
- "అటమటకాడు మహామాయలాడు." గౌర. హరి. 2. 646.
అటమటము
- అయథార్థము.
- "అటమటమో లేక నిజమొ." సారం. 2. 254.
అటమున్ను
- అంతకంటె ముందు.
- "సృష్టికి నటమున్ను." హర. 3. 13.
- కాశీ. 4. 213.
అటుకుగింజ
- గడుసరి.
అటుకులు తిని చేయి కడుగు కొన్నట్లు
- పూర్తిగా సంబంధము వదలు కొన్నట్లు.
- అటుకులు తింటే చేయి కడుక్కోకనే చేతి కేమీ మిగలదు. ఇక కడుక్కుంటే అసలేమీ ఉండదు కదా!
- "మీ చెల్లెలు పోగానే ఆయింటి సంబంధం అటుకులు తిని చేయి కడుక్కున్న ట్లయింది." వా.
అటుండనీ
- అది అలా ఉండనీ. అటు______అట్ట 36 అట్ట_______అట్టి
- "ఓరి దండధర! యీ చండితనంబు లటుండనీ రా." హేమా. పు. 29.
అటువంటివారమా
- అటువంటివారము కాము, మంచివారము అనుట.
- "అటువంటివారమా యాకలి దప్పమిక్కిలి పుణ్య మన్న నంగీకరించి."
- శుక. 4. ఆ. 7. ప.
- "నేను అట్లాంటివాణ్ణి కాదు."
- "నేను అట్లాంటిదాన్ని కాదు. నాతో సరస మాడ వద్దు." వా.
- ఏక వచనంలో - మహదమహదర్థలాలు రెండింటా యిది ప్రయుక్త మవుతుంది.
అటో యిటో తేల్చి చెప్పు
- నిశ్చి తాభిప్రాయమును వెల్లడించు.
- రుద్రమ. 9. పు.
అట్టకట్టు
- చిక్కగా యేర్పడు.
- "....క్రొమ్మావి చిగురు బఱపుపెట్టు పెట్టినచందాన నట్టకట్టె."
- శకుంతలా. 3. 177.
- "చెమటకాతలతో ఒళ్ళంతా అట్ట కట్టుకొని పోయింది." వా.
అట్టళ్లు వన్ను
- కోటకొమ్మలపై కాపలా సైనికుల నుంచుటకై గదుల నేర్పరచు.
- "కోట సింగారించి కొత్తళంబుల నెల్ల నట్టళ్లు వన్నించి యాళువరికి." ఉ. హరి. 2. 92.
అట్టహాసం
- దర్జా, దర్పం.
- ఇందులో కొంత 'ఇంత ప్రదర్శన మెందు' కన్నవ్యంగ్యం అంతర్భూత మై ఉంది.
- సంస్కృతంలో మామూలుగా ఉన్న గట్టిగా నవ్వడం అన్న అర్థం ఇందులో మాసి పోయింది.
- "వా డిప్పుడు మన కెక్కడ దర్శనం యిస్తాడు. వాడి అట్టహాసమూ వాడూ వెలిగిపోతున్నాడు."
- "వాడీమధ్య మహా అట్టహాసంగా ఉన్నాడు." వా.
అట్టహాసంగా
- మహా దర్జాగా.
- చూ. అట్టహాసం.
అట్టహాసం పట్టపగలు
- వాడి దర్జా చాలా పెరిగి పోతూ ఉంది అని కొంత నిరసన సూచిస్తూ అనేమాట.
- "వాళ్ళ అమ్మమ్మవైపు ముదనష్టపుఆస్తి యేదో వచ్చిపడింది. ఇంకేం! వాడిదంతా అట్టహాసం పట్టపగలుగా ఉంది." వా.
అట్టిట్టగు
- 1. డోలాందోళిత మగు
- "అయ్యనిమిషలోచనకు హృదయ మట్టి ట్టయ్యెన్." నిరంకు. 4. 41.
- 2. సంచలించు.