తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/తుమ్మెద పాటలు
తుమ్మెద పాటలు
దసరా పండుగ వచ్చిందీ అంటే ఆంధ్ర దేశపు పల్లెల్లో కూలీ స్త్రీలు చక్కగా రంగు రంగుల చీరలు ధరించి, కొప్పులో బంతి పువ్వులు చుట్టి వయ్యారంగా సీతాకోకచిలుకల్లా మృదుమధురమైన కంఠంతో
రావె రావె నల్ల తుమ్మెదా, మంచి
పాటలెన్నో పాడు తుమ్మెదా
పాండవులు పాండవులు తుమ్మెదా
పంచ పాండవులారె తుమ్మెదా.
అంటూ ఇంటింటికి తిరిగి
కొత్త పంటొచ్చింది తుమ్మెదా
మనకు కరువేమి లేదింక తుమ్మెదా.
అంటూ తుమ్మెదల జట్టుల్లాగా స్త్రీ కూలీలు ఈ కళారూపాన్ని ప్రచారంలోకి తీసుకువచ్చారు. ఈ పాటలనే ప్రజానాట్యమండలి కరువు పరిస్తితుల ననుసరించి అధిక పంటలు పండించ వలసిందిగా రైతుల నుద్భోదించటానికి పాటలు వ్రాసి ప్రచారం చేశారు.