అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 36
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 36) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [బర]
తథ అవ్యక్తమ అనుథ్రిక్తం సర్వవ్యాపి ధరువం సదిరమ
నవథ్వారం పురం విథ్యాత తరిగుణం పఞ్చ ధాతుకమ
2 ఏకాథశ పరిక్షేపం మనొ వయాకరణాత్మకమ
బుథ్ధిస్వామికమ ఇత్య ఏతత పరమ ఏకాథశం భవేత
3 తరీణి సరొతాంసి యాన్య అస్మిన్న ఆప్యాయన్తే పునః పునః
పరణాడ్యస తిస్ర ఏవైతాః పరవర్తన్తే గుణాత్మికాః
4 తమొ రజస తదా సత్త్వం గుణాన ఏతాన పరచక్షతే
అన్యొన్యమిదునాః సర్వే తదాన్యొన్యానుజీవినః
5 అన్యొన్యాపాశ్రయాశ చైవ తదాన్యొన్యానువర్తినః
అన్యొన్యవ్యతిషక్తాశ చ తరిగుణాః పఞ్చ ధాతవః
6 తమసొ మిదునం సత్త్వం సత్త్వస్య మిదునం రజః
రజసశ చాపి సత్త్వం సయాత సత్త్వస్య మిదునం తమః
7 నియమ్యతే తమొ యత్ర రజస తత్ర పరవర్తతే
నియమ్యతే రజొ యత్ర సత్త్వం తత్ర పరవర్తతే
8 నైశాత్మకం తమొ విథ్యాత తరిగుణం మొహసంజ్ఞితమ
అధర్మలక్షణం చైవ నియతం పాపకర్మసు
9 పరవృత్త్య ఆత్మకమ ఏవాహూ రజః పర్యాయ కారకమ
పరవృత్తం సర్వభూతేషు థృశ్యతొత్పత్తిలక్షణమ
10 పరకాశం సర్వభూతేషు లాఘవం శరథ్థధానతా
సాత్త్వికం రూపమ ఏవం తు లాఘవం సాధు సంమితమ
11 ఏతేషాం గుణతత్త్వం హి వక్ష్యతే హేత్వహేతుభిః
సమాస వయాస యుక్తాని తత్త్వతస తాని విత్తమే
12 సంమొహొ ఽజఞానమ అత్యాగః కర్మణామ అవినిర్ణయః
సవప్నః సతమ్భొ భయం లొభః శొకః సుకృతథూషణమ
13 అస్మృతిశ చావిపాకశ చ నాస్తిక్యం భిన్నవృత్తితా
నిర్విశేషత్వమ అన్ధత్వం జఘన్యగుణవృత్తితా
14 అకృతే కృతమానిత్వమ అజ్ఞానే జఞానమానితా
అమైత్రీ వికృతొ భావొ అశ్రథ్ధా మూఢ భావనా
15 అనార్జవమ అసంజ్ఞత్వం కర్మ పాపమ అచేతనా
గురుత్వం సన్నభావత్వమ అసితత్వమ అవాగ గతిః
16 సర్వ ఏతే గుణా విప్రాస తామసాః సంప్రకీర్తితాః
యే చాన్యే నియతా భావా లొకే ఽసమిన మొహసంజ్ఞితాః
17 తత్ర తత్ర నియమ్యన్తే సర్వే తే తామసా గుణాః
పరివాథ కదా నిత్యం థేవ బరాహ్మణ వైథికాః
18 అత్యాగశ చాభిమానశ చ మొహొ మన్యుస తదాక్షమా
మత్సరశ చైవ భూతేషు తామసం వృత్తమ ఇష్యతే
19 వృదారమ్భాశ చ యే కే చిథ వృదా థానాని యాని చ
వృదా భక్షణమ ఇత్య ఏతత తామసం వృత్తమ ఇష్యతే
20 అతివాథొ ఽతితిక్షా చ మాత్సర్యమ అతిమానితా
అశ్రథ్థధానతా చైవ తామసం వృత్తమ ఇష్యతే
21 ఏవంవిధాస తు యే కే చిల లొకే ఽసమిన పాపకర్మిణః
మనుష్యా భిన్నమర్యాథాః సర్వే తే తామసా జనాః
22 తేషాం యొనిం పరవక్ష్యామి నియతాం పాపకర్మణామ
అవాఙ్నిరయభావాయ తిర్యఙ్నిరయగామినః
23 సదావరాణి చ భూతాని పశవొ వాహనాని చ
కరవ్యాథా థన్థ శూకాశ చ కృమికీట విహంగమాః
24 అణ్డజా జన్తవొ యే చ సర్వే చాపి చతుష్పథాః
ఉన్మత్తా బధిరా మూకా యే చాన్యే పాపరొగిణః
25 మగ్నాస తమసి థుర్వృత్తాః సవకర్మ కృతలక్షణాః
అవాక్స్రొతస ఇత్య ఏతే మగ్నాస తమసి తామసాః
26 తేషామ ఉత్కర్షమ ఉథ్రేకం వక్ష్యామ్య అహమ అతః పరమ
యదా తే సుకృతాఁల లొకాఁల లభన్తే పుణ్యకర్మిణః
27 అన్యదా పరతిపన్నాస తు వివృథ్ధా యే చ కర్మసు
సవకర్మనిరతానాం చ బరాహ్మణానాం శుభైషిణామ
28 సంస్కారేణొర్ధ్వమ ఆయాన్తి యతమానాః స లొకతామ
సవర్గం గచ్ఛన్తి థేవానామ ఇత్య ఏషా వైథికీ శరుతిః
29 అన్యదా పరతిపన్నాస తు వివృథ్ధాః సవేషు కర్మసు
పునర ఆవృత్తి ధర్మాణస తే భవన్తీహ మానుషాః
30 పాపయొనిం సమాపన్నాశ చణ్డాలా మూక చూచుకాః
వర్ణాన పర్యాయశశ చాపి పరాప్నువన్త్య ఉత్తరొత్తరమ
31 శూథ్రయొనిమ అతిక్రమ్య యే చాన్యే తామసా గుణాః
సరొతొ మధ్యే సమాగమ్య వర్తన్తే తామసే గుణే
32 అభిషఙ్గస తు కామేషు మహామొహ ఇతి సమృతః
ఋషయొ మునయొ థేవా ముహ్యన్త్య అత్ర సుఖేప్సవః
33 తమొ మొహొ మహామొహస తామిస్రః కరొధసంజ్ఞితః
మరణం తవ అన్ధతామిస్రం తామిస్రం కరొధ ఉచ్యతే
34 భావతొ గుణతశ చైవ యొనితశ చైవ తత్త్వతః
సర్వమ ఏతత తమొ విప్రాః కీర్తితం వొ యదావిధి
35 కొ నవ ఏతథ బుధ్యతే సాధు కొ నవ ఏతత సాధు పశ్యతి
అతత్త్వే తత్త్వథర్శీ యస తమసస తత్త్వలక్షణమ
36 తమొ గుణా వొ బహుధా పరకీర్తితా; యదావథ ఉక్తం చ తమః పరావరమ
నరొ హి యొ వేథ గుణాన ఇమాన సథా; స తామసైః సర్వగుణైః పరముచ్యతే