అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 17
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 17) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వా]
తతస తస్యొపసంగృహ్య పాథౌ పరశ్నాన సుథుర్వచాన
పప్రచ్ఛ తాంశ చ సర్వాన స పరాహ ధర్మభృతాం వరః
2 [కాష్యప]
కదం శరీరం చయవతే కదం చైవొపపథ్యతే
కదం కష్టాచ చ సంసారాత సంసరన పరిముచ్యతే
3 ఆత్మానం వా కదం యుక్త్వా తచ ఛరీరం విముఞ్చతి
శరీరతశ చ నిర్ముక్తః కదమ అన్యత పరపథ్యతే
4 కదం శుభాశుభే చాయం కర్మణీ సవకృతే నరః
ఉపభుఙ్క్తే కవ వా కర్మ విథేహస్యొపతిష్ఠతి
5 [బర]
ఏవం సంచొథితః సిథ్ధః పరశ్నాంస తాన పరత్యభాషత
ఆనుపూర్వ్యేణ వార్ష్ణేయ యదా తన మే వచః శృణు
6 [సిథ్ధ]
ఆయుః కీర్తికరాణీహ యాని కర్మాణి సేవతే
శరీరగ్రహణే ఽనయస్మింస తేషు కషీణేషు సర్వశః
7 ఆయుః కషయపరీతాత్మా విపరీతాని సేవతే
బుథ్ధిర వయావర్తతే చాస్య వినాశే పరత్యుపస్దితే
8 సత్త్వం బలం చ కాలం చాప్య అవిథిత్వాత్మనస తదా
అతివేలమ ఉపాశ్నాతి తైర విరుథ్ధాన్య అనాత్మవాన
9 యథాయమ అతికష్టాని సర్వాణ్య ఉపనిషేవతే
అత్యర్దమ అపి వా భుఙ్క్తే న వా భుఙ్క్తే కథా చన
10 థుష్టాన్నం విషమాన్నం చ సొ ఽనయొన్యేన విరొధి చ
గురు వాపి సమం భుఙ్క్తే నాతిజీర్ణే ఽపి వా పునః
11 వయాయామమ అతిమాత్రం వా వయవాయం చొపసేవతే
సతతం కర్మ లొభాథ వా పరాప్తం వేగవిధారణమ
12 రసాతియుక్తమ అన్నం వా థివా సవప్నం నిషేవతే
అపక్వానాగతే కాలే సవయం థొషాన పరకొపయన
13 సవథొషకొపనాథ రొగం లభతే మరణాన్తికమ
అద చొథ్బన్ధనాథీని పరీతాని వయవస్యతి
14 తస్య తైః కారణైర జన్తొః శరీరాచ చయవతే యదా
జీవితం పరొచ్యమానం తథ యదావథ ఉపధారయ
15 ఊష్మా పరకుపితః కాయే తీవ్రవాయుసమీరితః
శరీరమ అనుపర్యేతి సర్వాన పరాణాన రుణథ్ధి వై
16 అత్యర్దం బలవాన ఊష్మా శరీరే పరికొపితః
భినత్తి జీవ సదానాని తాని మర్మాణి విథ్ధి చ
17 తతః స వేథనః సథ్యొ జీవః పరచ్యవతే కషరన
శరీరం తయజతే జన్తుశ ఛిథ్యమానేషు మర్మసు
వేథనాభిః పరీతాత్మా తథ విథ్ధి థవిజసత్తమ
18 జాతీమరణసంవిగ్నాః సతతం సర్వజన్తవః
థృశ్యన్తే సంత్యజన్తశ చ శరీరాణి థవిజర్షభ
19 గర్భసంక్రమణే చాపి మర్మణామ అతిసర్పణే
తాథృశీమ ఏవ లభతే వేథనాం మానవః పునః
20 భిన్నసంధిర అద కలేథమ అథ్భిః స లభతే నరః
యదా పఞ్చసు భూతేషు సంశ్రితత్వం నిగచ్ఛతి
శైత్యాత పరకుపితః కాయే తీవ్రవాయుసమీరితః
21 యః స పఞ్చసు భూతేషు పరాణాపానే వయవస్దితః
స గచ్ఛత్య ఊర్ధ్వగొ వాయుః కృచ్ఛ్రాన ముక్త్వా శరీరిణమ
22 శరీరం చ జహాత్య ఏవ నిరుచ్ఛ్వాసశ చ థృశ్యతే
నిరూష్మా స నిరుచ్ఛ్వాసొ నిఃశ్రీకొ గతచేతనః
23 బరహ్మణా సంపరిత్యక్తొ మృత ఇత్య ఉచ్యతే నరః
సరొతొభిర యైర విజానాతి ఇన్థ్రియార్దాఞ శరీరభృత
తైర ఏవ న విజానాతి పరాణమ ఆహారసంభవమ
24 తత్రైవ కురుతే కాయే యః స జీవః సనాతనః
తేషాం యథ యథ భవేథ యుక్తం సంనిపాతే కవ చిత కవ చిత
తత తన మర్మ విజానీహి శాస్త్రథృష్టం హి తత తదా
25 తేషు మర్మసు భిన్నేషు తతః స సముథీరయన
ఆవిశ్య హృథయం జన్తొః సత్త్వం చాశు రుణథ్ధి వై
తతః స చేతనొ జన్తుర నాభిజానాతి కిం చన
26 తమసా సంవృతజ్ఞానః సంవృతేష్వ అద మర్మసు
స జీవొ నిరధిష్ఠానశ చావ్యతే మాతరిశ్వనా
27 తతః స తం మహొచ్ఛ్వాసం భృశమ ఉచ్ఛ్వస్య థారుణమ
నిష్క్రామన కమ్పయత్య ఆశు తచ ఛరీరమ అచేతనమ
28 స జీవః పరచ్యుతః కాయాత కర్మభిః సవైః సమావృతః
అఙ్కితః సవైః శుభైః పుణ్యైః పాపైర వాప్య ఉపపథ్యతే
29 బరాహ్మణా జఞానసంపన్నా యదావచ ఛరుత నిశ్చయాః
ఇతరం కృతపుణ్యం వా తం విజానన్తి లక్షణైః
30 యదాన్ధ కారే ఖథ్యొతం లీయమానం తతస తతః
చక్షుష్మన్తః పరపశ్యన్తి తదా తం జఞానచక్షుషః
31 పశ్యన్త్య ఏవంవిధాః సిథ్ధా జీవం థివ్యేన చక్షుషా
చయవన్తం జాయమానం చ యొనిం చానుప్రవేశితమ
32 తస్య సదానాని థృష్టాని తరివిధానీహ శాస్త్రతః
కర్మభూమిర ఇయం భూమిర యత్ర తిష్ఠన్తి జన్తవః
33 తతః శుభాశుభం కృత్వా లభన్తే సర్వథేహినః
ఇహైవొచ్చావచాన భొగాన పరాప్నువన్తి సవకర్మభిః
34 ఇహైవాశుభ కర్మా తు కర్మభిర నిరయం గతః
అవాక్స నిరయే పాపొ మానవః పచ్యతే భృశమ
తస్మాత సుథుర్లభొ మొక్ష ఆత్మా రక్ష్యొ భృశం తతః
35 ఊర్ధ్వం తు జన్తవొ గత్వా యేషు సదానేష్వ అవస్దితాః
కీర్త్యమానాని తానీహ తత్త్వతః సంనిబొధ మే
తచ ఛరుత్వా నైష్ఠికీం బుథ్ధిం బుధ్యేదాః కర్మ నిశ్చయాత
36 తారా రూపాణి సర్వాణి యచ చైతచ చన్థ్రమణ్డలమ
యచ చ విభ్రాజతే లొకే సవభాసా సూర్యమణ్డలమ
సదానాన్య ఏతాని జానీహి నరాణాం పుణ్యకర్మణామ
37 కర్మ కషయాచ చ తే సర్వే చయవన్తే వై పునః పునః
తత్రాపి చ విశేషొ ఽసతి థివి నీచొచ్చమధ్యమః
38 న తత్రాప్య అస్తి సంతొషొ థృష్ట్వా థీప్తతరాం శరియమ
ఇత్య ఏతా గతయః సర్వాః పృదక్త్వే సముథీరితాః
39 ఉపపత్తిం తు గర్భస్య వక్ష్యామ్య అహమ అతః పరమ
యదావత తాం నిగథతః శృణుష్వావహితొ థవిజ