అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 6
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 6) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
పితామహ మహాప్రాజ్ఞ సర్వశాస్త్రవిశారథ
థైవే పురుషకారే చ కిం సవిచ ఛరేష్ఠతరం భవేత
2 [భ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
వసిష్ఠస్య చ సంవాథం బరహ్మణశ చ యుధిష్ఠిర
3 థైవమానుషయొః కిం సవిత కర్మణొః శరేష్ఠమ ఇత్య ఉత
పురా వసిష్ఠొ భగవాన పితామహమ అపృచ్ఛత
4 తతః పథ్మొథ్భవొ రాజన థేవథేవః పితామహః
ఉవాచ మధురం వాక్యమ అర్దవథ ధేతు భూషితమ
5 నాబీజం జాయతే కిం చిన న బీజేన వినా ఫలమ
బీజాథ బీజం పరభవతి బీజాథ ఏవ ఫలం సమృతమ
6 యాథృశం వపతే బీజం కషేత్రమ ఆసాథ్య కర్షకః
సుకృతే థుష్కృతే వాపి తాథృశం లభతే ఫలమ
7 యదా బీజం వినా కషేత్రమ ఉప్తం భవతి నిష్ఫలమ
తదా పురుషకారేణ వినా థైవం న సిధ్యతి
8 కషేత్రం పురుషకారస తు థైవం బీజమ ఉథాహృతమ
కషృత్ర బీజసమాయొగాత తతః సస్యసమృధ్యతే
9 కర్మణః ఫలనిర్వృత్తిం సవయమ అశ్నాతి కారకః
పరత్యక్షం థృశ్యతే లొకే కృతస్యాప్య అకృతస్య చ
10 శుభేన కర్మణా సౌఖ్యం థుఃఖం పాపేన కర్మణా
కృతం సర్వత్ర లభతే నాకృతం భుజ్యతే కవ చిత
11 కృతీ సర్వత్ర లభతే పరతిష్ఠాం భాగ్యవిక్షతః
అకృతీ లభతే భరష్టః కషతే కషారావసేచనమ
12 తపసా రూపసౌభాగ్యం రత్నాని వివిధాని చ
పరాప్యతే కర్మణా సర్వం న థైవాథ అకృతాత్మనా
13 తదా సవర్గశ చ భొగశ చ నిష్ఠా యా చ మనీషితా
సర్వం పురుషకారేణ కృతేనేహొపపథ్యతే
14 జయొతీంషి తరిథశా నాగా యక్షాశ చన్థ్రార్కమారుతాః
సర్వే పురుషకారేణ మానుష్యాథ థేవతాం గతాః
15 అర్దొ వా మిత్రవర్గొ వా ఐశ్వర్యం వా కులాన్వితమ
శరీశ చాపి థుర్లభా భొక్తుం తదైవాకృత కర్మభిః
16 శౌచేన లభతే విప్రః కషత్రియొ విక్రమేణ చ
వైశ్యః పురుషకారేణ శూథ్రః శుశ్రూషయా శరియమ
17 నాథాతారం భజన్త్య అర్దా న కలీబం నాపి నిష్క్రియమ
నాకర్మ శీలం నాశూరం తదా నైవాతపస్వినమ
18 యేన లొకాస తరయః సృష్టా థైత్యాః సర్వాశ చ థేవతాః
స ఏష భగవాన విష్ణుః సముథ్రే తప్యతే తపః
19 సవం చేత కర్మఫలం న సయాత సర్వమ ఏవాఫలం భవేత
లొకొ థైవం సమాలమ్బ్య ఉథాసీనొ భవేన న తు
20 అకృత్వా మానుషం కర్మ యొ థైవమ అనువర్తతే
వృదా శరామ్యతి సంప్రాప్య పతిం కలీబమ ఇవాఙ్గనా
21 న తదా మానుషే లొకే భయమ అస్తి శుభాశుభే
యదా తరిథశలొకే హి భయమ అల్పేన జాయతే
22 కృతః పురుషకారస తు థైవమ ఏవానువర్తతే
న థైవమ అకృతే కిం చిత కస్య చిథ థాతుమ అర్హతి
23 యథా సదానాన్య అనిత్యాని థృశ్యన్తే థైవతేష్వ అపి
కదం కర్మ వినా థైవం సదాస్యతే సదాపయిష్యతి
24 న థైవతాని లొకే ఽసమిన వయాపారం యాన్తి కస్య చిత
వయాసఙ్గం జనయన్త్య ఉగ్రమ ఆత్మాభిభవశఙ్కయా
25 ఋషీణాం థేవతానాం చ సథా భవతి విగ్రహః
కస్య వాచా హయ అథైవం సయాథ యతొ థైవం పరవర్తతే
26 కదం చాస్య సముత్పత్తిర యదా థైవం పరవర్తతే
ఏవం తరిథశలొకే ఽపి పరాప్యన్తే బహవశ ఛలాః
27 ఆత్మైవ హయ ఆత్మనొ బన్ధుర ఆత్మైవ రిపుర ఆత్మనః
ఆత్మైవ చాత్మనః సాక్షీ కృతస్యాప్య అకృతస్య చ
28 కృతం చ వికృతం కిం చిత కృతే కర్మణి సిధ్యతి
సుకృతే థుష్కృతం కర్మ న యదార్దం పరపథ్యతే
29 థేవానాం శరణం పుణ్యం సర్వం పుణ్యైర అవాప్యతే
పుణ్యశీలం నరం పరాప్య కిం థైవం పరకరిష్యతి
30 పురా యయాతిర విభ్రష్టశ చయావితః పతితః కషితౌ
పునర ఆరొపితః సవర్గం థౌహిత్రైః పుణ్యకర్మభిః
31 పురూరవాశ చ రాజర్షిర థవిజైర అభిహితః పురా
ఐల ఇత్య అభివిఖ్యాతః సవర్గం పరాప్తొ మహీపతిః
32 అశ్వమేధాథిభిర యజ్ఞైః సత్కృతః కొసలాధిపః
మహర్షిశాపాత సౌథాసః పురుషాథత్వమ ఆగతః
33 అశ్వత్దామా చ రామశ చ మునిపుత్రౌ ధనుర్ధరౌ
న గచ్ఛతః సవర్గలొకం సుకృతేనేహ కర్మణా
34 వసుర యజ్ఞశతైర ఇష్ట్వా థవితీయ ఇవ వాసవః
మిద్యాభిధానేనైకేన రసాతలతలం గతః
35 బలిర వైరొచనిర బథ్ధొధర్మపాశేన థైవతైః
విష్ణొః పురుషకారేణ పాతాలశయనః కృతః
36 శక్రస్యొథస్య చరణం పరస్దితొ జనమేజయః
థవిజ సత్రీణాం వధం కృత్వా కిం థైవేన న వారితః
37 అజ్ఞానాథ బరాహ్మణం హత్వా సపృష్టొ బాలవధేన చ
వైశమ్పాయన విప్రర్షిః కిం థైవేన నివారితః
38 గొప్రథానేన మిద్యా చ బరాహ్మణేభ్యొ మహామఖే
పురా నృగశ చ రాజర్షిః కృకలాసత్వమ ఆగతః
39 ధున్ధుమారశ చ రాజర్షిః సత్రేష్వ ఏవ జరాం గతః
పరీతిథాయం పరిత్యజ్య సుష్వాప స గిరివ్రజే
40 పాణ్డవానాం హృతం రాజ్యం ధార్తరాష్ట్రైర మహాబలైః
పునః పరత్యాహృతం చైవ న థైవాథ భుజసంశ్రయాత
41 తపొ నియమసంయుక్తా మునయః సంశితవ్రతాః
కిం తే థైవబలాచ ఛాపమ ఉత్సృజన్తే న కర్మణా
42 పాపమ ఉత్సృజతే లొకే సర్వం పరాప్య సుథుర్లభమ
లొభమొహసమాపన్నం న థైవం తరాయతే నరమ
43 యదాగ్నిః పవనొథ్ధూతః సూక్ష్మొ ఽపి భవతే మహాన
తదా కర్మ సమాయుక్తం థైవం సాధు వివర్ధతే
44 యదా తైలక్షయాథ థీపః పరమ్లానిమ ఉపగచ్ఛతి
తదా కర్మ కషయాథ థైవం పరమ్లానిమ ఉపగచ్ఛతి
45 విపులమ అపి ధనౌఘం పరాప్య భొగాన సత్రియొ వా; పురుష ఇహ న శక్తః కర్మ హీనొ ఽపి భొక్తుమ
సునిహితమ అపి చార్దం థైవతై రక్ష్యమాణం; వయయగుణమ అపి సాధుం కర్మణా సంశ్రయన్తే
46 భవతి మనుజలొకాథ థేవలొకొ విశిష్టొ; బహుతర సుసమృథ్ధ్యా మానుషాణాం గృహాణి
పితృవనభవనాభం థృశ్యతే చామరాణాం; న చ ఫలతి వికర్మా జీవలొకేన థైవమ
47 వయపనయతి విమార్గం నాస్తి థైవే పరభుత్వం; గురుమ ఇవ కృతమ అగ్ర్యం కర్మ సంయాతి థైవమ
అనుపహతమ అథీనం కామకారేణ థైవం; నయతి పురుషకారః సంచితస తత్ర తత్ర
48 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం మయా వై మునిసత్తమ
ఫలం పురుషకారస్య సథా సంథృశ్య తత్త్వతః
49 అభ్యుత్దానేన థైవస్య సమారబ్ధేన కర్మణా
విధినా కర్మణా చైవ సవర్గమార్గమ అవాప్నుయాత