అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 5

వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 5)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [య]
ఆనృశంసస్య ధర్మస్య గుణాన భక్త జనస్య చ
శరొతుమ ఇచ్ఛామి కార్త్స్న్యేన తన మే బరూహి పితామహ
2 [భ]
విషయే కాశిరాజస్య గరామాన నిష్క్రమ్య లుబ్ధకః
స విషం కాణ్డమ ఆథాయ మృగయామ ఆస వై మృగమ
3 తత్ర చామిష లుబ్ధేన లుబ్ధకేన మహావనే
అవిథూరే మృగం థృష్ట్వా బాణః పరతిసమాహితః
4 తేన థుర్వారితాస్త్రేణ నిమిత్తచపలేషుణా
మహాన వనతరుర విథ్ధొ మృగం తత్ర జిఘాంసతా
5 స తీక్ష్ణవిషథిగ్ధేన శరేణాతి బలాత్కృతః
ఉత్సృజ్య ఫలపత్రాణి పాథపః శొషమ ఆగతః
6 తస్మిన వృక్షే తదా భూతే కొటరేషు చిరొషితః
న జహాతి శుకొ వాసం తస్య భక్త్యా వనస్పతేః
7 నిష్ప్రచారొ నిరాహారొ గలానః శిదిల వాగ అపి
కృతజ్ఞః సహ వృక్షేణ ధర్మాత్మా స వయశుష్యత
8 తమ ఉథారం మహాసత్త్వమ అతిమానుష చేష్టితమ
సమథుఃఖసుఖం జఞాత్వా విస్మితః పాకశాసనః
9 తతశ చిన్తామ ఉపగతః శక్రః కదమ అయం థవిజః
తిర్యగ్యొనావ అసంభావ్యమ ఆనృశంస్యం సమాస్దితః
10 అద వా నాత్ర చిత్రం హీత్య అభవథ వాసవస్య తు
పరాణినామ ఇహ సర్వేషాం సర్వం సర్వత్ర థృశ్యతే
11 తతొ బరాహ్మణ వేషేణ మానుషం రూపమ ఆస్దితః
అవతీర్య మహీం శక్రస తం పక్షిణమ ఉవాచ హ
12 శుకభొః పక్షిణాం శరేష్ఠ థాక్షేయీ సుప్రజాస తవయా
పృచ్ఛే తవా శుష్కమ ఏతం వై కస్మాన న తయజసి థరుమమ
13 అద పృష్టః శుకః పరాహ మూర్ధ్నా సమభివాథ్య తమ
సవాగతం థేవరాజాయ విజ్ఞాతస తపసా మయా
14 తతొ థశశతాక్షేణ సాధు సాధ్వ ఇతి భాషితమ
అహొ విజ్ఞానమ ఇత్య ఏవం తపసా పూజితస తతః
15 తమ ఏవం శుభకర్మాణం శుకం పరమధార్మికమ
విజానన్న అపి తామ్ప్రాప్తిం పప్రచ్ఛ బలసూథనః
16 నిష్పత్రమ అఫలం శుష్కమ అశరణ్యం పతత్రిణామ
కిమర్దం సేవసే వృక్షం యథా మహథ ఇథం వనమ
17 అన్యే ఽపి బహవొ వృక్షాః పత్రసంఛన్న కొటరాః
శుభాః పర్యాప్తసంచారా విథ్యన్తే ఽసమిన మహావనే
18 గతాయుషమ అసామర్ద్యం కషీణసారం హతశ్రియమ
విమృశ్య పరజ్ఞయా ధీరజహీమం హయ అస్దిరం థరుమమ
19 తథ ఉపశ్రుత్య ధర్మాత్మా శుకః శుక్రేణ భాషితమ
సుథీర్ఘమ అభినిఃశ్వస్య థీనొ వాక్యమ ఉవాచ హ
20 అనతిక్రమణీయాని థైవతాని శచీపతే
యత్రాభవస తత్ర భవస తన నిబొధ సురాధిప
21 అస్మిన్న అహం థరుమే జాతః సాధుభిశ చ గుణైర యుతః
బాలభావే చ సంగుప్తః శత్రిభిశ చ న ధర్షితః
22 కిమ అనుక్రొశ వైఫల్యమ ఉత్పాథయసి మే ఽనఘ
ఆనృశంస్యే ఽనురక్తస్య భక్తస్యానుగతస్య చ
23 అనుక్రొశొ హి సాధూనాం సుమహథ ధర్మలక్షణమ
అనుక్రొశశ చ సాధూనాం సథా పరీతిం పరయచ్ఛతి
24 తవమ ఏవ థైవతైః సర్వైః పృచ్ఛ్యసే ధర్మసంశయాన
అతస తవం థేవథేవానామ ఆధిపత్యే పరతిష్ఠితః
25 నార్హసి తవం సహస్రాక్ష తయాజయిత్వేహ భక్తితః
సమర్దమ ఉపజీవ్యేమం తయజేయం కదమ అథ్య వై
26 తస్య వాక్యేన సౌమ్యేన హర్షితః పాకశాసనః
శుకం పరొవాచ ధర్మజ్ఞమ ఆనృశంస్యేన తొషితః
27 వరం వృణీష్వేతి తథా స చ వవ్రే వరం శుకః
ఆనృశంస్య పరొ నిత్యం తస్య వృక్షస్య సంభవమ
28 విథిత్వా చ థృఢాం శక్రస తాం శుకే శీలసంపథమ
పరీతః కషిప్రమ అదొ వృక్షమ అమృతేనావసిక్తవాన
29 తతః ఫలాని పత్రాణి శాఖాశ చాపి మనొరమాః
శుకస్య థృఢభక్తిత్వాచ ఛరీమత్త్వం చాపస థరుమః
30 శుకశ చ కర్మణా తేన ఆనృశంస్య కృతేన హ
ఆయుషొ ఽనతే మహారాజ పరాప శక్ర సలొకతామ
31 ఏవమ ఏవ మనుష్యేన్థ్ర భక్తిమన్తం సమాశ్రితః
సర్వార్దసిథ్ధిం లభతే శుకం పరాప్య యదా థరుమః