స్త్రీ పర్వము - అధ్యాయము - 1

వ్యాస మహాభారతము (స్త్రీ పర్వము - అధ్యాయము - 1)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [జ]
హతే థుర్యొధనే చైవ హతే సైన్యే చ సర్వశః
ధృతరాష్ట్రొ మహారాజః శరుత్వా కిమ అకరొన మునే
2 తదైవ కౌరవొ రాజా ధర్మపుత్రొ మహామనాః
కృపప్రభృతయశ చైవ కిమ అకుర్వత తే తరయః
3 అశ్వత్దామ్నః శరుతం కర్మ శాపశ చాన్యొన్య కారితః
వృత్తాన్తమ ఉత్తరం బరూహి యథ అభాషత సంజయః
4 [వ]
హతే పుత్రశతే థీనం ఛిన్నశాఖమ ఇవ థరుమమ
పుత్రశొకాభిసంతప్తం ధృతరాష్ట్రం మహీపతిమ
5 ధయానమూకత్వమ ఆపన్నం చిన్తయా సమభిప్లుతమ
అభిగమ్య మహాప్రాజ్ఞః సంజయొ వాక్యమ అబ్రవీత
6 కిం శొచసి మహారాజ నాస్తి శొకే సహాయతా
అక్షౌహిణ్యొ హతాశ చాష్టౌ థశ చైవ విశాం పతే
నిర్జనేయం వసుమతీ శూన్యా సంప్రతి కేవలా
7 నానాథిగ్భ్యః సమాగమ్య నానాథేశ్యా నరాధిపాః
సహితాస తవ పుత్రేణ సర్వే వై నిధనం గతాః
8 పితౄణాం పుత్రపౌత్రాణాం జఞాతీనాం సుహృథాం తదా
గురూణాం చానుపూర్వ్యేణ పరేతకార్యాణి కారయ
9 [వ]
తచ ఛరుత్వా కరుణం వాక్యం పుత్రపౌత్ర వధార్థితః
పపాత భువి థుర్ధర్షొ వాతాహత ఇవ థరుమః
10 [ధృ]
హతపుత్రొ హతామాత్యొ హతసర్వసుహృజ జనః
థుఃఖం నూనం భవిష్యామి విచరన పృదివీమ ఇమామ
11 కిం ను బన్ధువిహీనస్య జీవితేన మమాథ్య వై
లూనపక్షస్య ఇవ మే జరా జీర్ణస్య పక్షిణః
12 హృతరాజ్యొ హతసుహృథ ధతచక్షుశ చ వై తదా
న భరాజిష్యే మహాప్రాజ్ఞ కషీణరశ్మిర ఇవాంశుమాన
13 న కృతం సుహృథొ వాక్యం జామథగ్న్యస్య జల్పతః
నారథస్య చ థేవర్షేః కృష్ణథ్వైపాయనస్య చ
14 సభామధ్యే తు కృష్ణేన యచ ఛరేయొ ఽభిహితం మమ
అలం వైరేణ తే రాజన పుత్రః సంగృహ్యతామ ఇతి
15 తచ చ వాక్యమ అకృత్వాహం భృశం తప్యామి థుర్మతిః
న హి శరొతాస్మి భీష్మస్య ధర్మయుక్తం పరభాషితమ
16 థుర్యొధనస్య చ తదా వృషభస్యేవ నర్థతః
థుఃశాసన వధం శరుత్వా కర్ణస్య చ విపర్యయమ
థరొణ సూర్యొపరాగం చ హృథయం మే విథీర్యతే
17 న సమరామ్య ఆత్మనః కిం చిత పురా సంజయ థుష్కృతమ
యస్యేథం ఫలమ అథ్యేహ మయా మూఢేన భుజ్యతే
18 నూనం హయ అపకృతం కిం చిన మయా పూర్వేషు జన్మసు
యేన మాం థుఃఖభాగేషు ధాతా కర్మసు యుక్తవాన
19 పరిణామశ చ వయసః సర్వబన్ధుక్షయశ చ మే
సుహృన మిత్ర వినాశశ చ థైవయొగాథ ఉపాగతః
కొ ఽనయొ ఽసతి థుఃఖితతరొ మయా లొకే పుమాన ఇహ
20 తన మామ అథ్యైవ పశ్యన్తు పాణ్డవాః సంశితవ్రతమ
వివృతం బరహ్మలొకస్య థీర్ఘమ అధ్వానమ ఆస్దితమ
21 [వ]
తస్య లాలప్యమానస్య బహు శొకం విచిన్వతః
శొకాపహం నరేన్థ్రస్య సంజయొ వాక్యమ అబ్రవీత
22 శొకం రాజన వయపనుథ శరుతాస తే వేథ నిశ్చయాః
శాస్త్రాగమాశ చ వివిధా వృథ్ధేభ్యొ నృపసత్తమ
సృఞ్జయే పుత్రశొకార్తే యథ ఊచుర మునయః పురా
23 తదా యౌవనజం థర్పమ ఆస్దితే తే సుతే నృప
న తవయా సుహృథాం వాక్యం బరువతామ అవధారితమ
సవార్దశ చ న కృతః కశ చిల లుబ్ధేన ఫలగృథ్ధినా
24 తవ థుఃశాసనొ మన్త్రీ రాధేయశ చ థురాత్మవాన
శకునిశ చైవ థుష్టాత్మా చిత్రసేనశ చ థుర్మతిః
శల్యశ చ యేన వై సర్వం శల్య భూతం కృతం జగత
25 కురువృథ్ధస్య భీష్మస్య గాన్ధార్యా విథురస్య చ
న కృతం వచనం తేన తవ పుత్రేణ భారత
26 న ధర్మః సత్కృతః కశ చిన నిత్యం యుథ్ధమ ఇతి బరువన
కషపితాః కషత్రియాః సర్వే శత్రూణాం వర్ధితం యశః
27 మధ్యస్దొ హి తవమ అప్య ఆసీర న కషమం కిం చిథ ఉక్తవాన
ధూర ధరేణ తవయా భారస తులయా న సమం ధృతః
28 ఆథావ ఏవ మనుష్యేణ వర్తితవ్యం యదా కషమమ
యదా నాతీతమ అర్దం వై పశ్చాత తాపేన యుజ్యతే
29 పుత్రగృథ్ధ్యా తవయా రాజన పరియం తస్య చికీర్షతా
పశ్చాత తాపమ ఇథం పరాప్తం న తవం శొచితుమ అర్హసి
30 మధు యః కేవలం థృష్ట్వా పరపాతం నానుపశ్యతి
స భరష్టొ మధు లొభేన శొచత్య ఏవ యదా భవాన
31 అర్దాన న శొచన పరాప్నొతి న శొచన విన్థతే సుఖమ
న శొచఞ శరియమ ఆప్నొతి న శొచన విన్థతే పరమ
32 సవయమ ఉత్పాథయిత్వాగ్నిం వస్త్రేణ పరివేష్టయేత
థహ్యమానొ మనస్తాపం భజతే న స పణ్డితః
33 తవయైవ స సుతేనాయం వాక్యవాయుసమీరితః
లొభాజ్యేన చ సంసిక్తొ జవలితః పార్ద పావకః
34 తస్మిన సమిథ్ధే పతితాః శలభా ఇవ తే సుతాః
తాన కేశవార్చిర నిర్థగ్ధాన న తవం శొచితుమ అర్హసి
35 యచ చాశ్రుపాత కలిలం వథనం వహసే నృప
అశాస్త్రథృష్టమ ఏతథ ధి న పరశంసన్తి పణ్డితాః
36 విస్ఫులిఙ్గా ఇవ హయ ఏతాన థహన్తి కిల మానవాన
జహీహి మన్యుం బుథ్ధ్యా వై ధారయాత్మానమ ఆత్మనా
37 ఏవమ ఆశ్వాసితస తేన సంజయేన మహాత్మనా
విథురొ భూయ ఏవాహ బుథ్ధిపూర్వం పరంతప