సుందరకాండము - సర్గము 52

సర్గ – 52

తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా వానరస్య మహాత్మనః | ఆజ్ఞాపయద్వధం తస్య రావణః క్రోధ మూర్చితః || 5.52.1

వధే తస్య సమాజ్ఞప్తే రావణేన దురాత్మనా | నివేదితవతో దౌత్యం నానుమేనే విభీషణః || 5.52.2

తం రక్షోధిపతిం క్రుద్ధం తచ్చకార్యముపస్థితం | విదిత్వా చింతయామాస కార్యం కార్య విధౌ స్థితః || 5.52.3

నిశ్చితార్థస్తతస్సామ్నా పూజ్యం శత్రుజిదగ్రజం | ఉవాచ హితమత్యర్థం వాక్యం వాక్య విశారదః || 5.52.4

క్షమస్వ రోషం త్యజ రాక్షసేంద్ర | ప్రసీద మద్వాక్యమిదం శృణుష్వ | వధం న కుర్వంతి పరావరజ్ఞా | దూతస్య సంతో వసుధాధిపేంద్రాః || 5.52.5

రాజధర్మ విరుద్ధం చ లోక వృత్తేశ్చ గర్హితం | తవ చాసదృశం వీర కపేరస్య ప్రమాపణం || 5.52.6

ధర్మజ్ఞశ్చ కృతజ్ఞశ్చ రాజధర్మవిశారదః | పరావరజ్ఞో భూతానాం త్వమేవ పరమార్థవిత్ || 5.52.7

గృహ్యంతే యది రోషేణ త్వాదృశో పి విచక్షణః | తతశ్శాస్త్రవిపశ్చిత్త్వం శ్రమ ఏవ హి కేవలం || 5.52.8

తస్మాత్ప్రసీద శత్రుఘ్న రాక్షసేంద్ర దురాసద | యుక్తాయుక్తం వినిశ్చిత్య దూతదణ్డో విథీయతాం|| 5.52.9

విభీషణవచః శ్రుత్వా రావణో రాక్షసేశ్వరః | రోషేణ మహతావిష్టో వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ || 5.52.10

న పాపానాం వధే పాపం విద్యతే శత్రుసూదన | తస్మాదేనం వధిష్యామి వానరం పాపచారిణం || 5.52.11

అధర్మమూలం బహుదోషయుక్తం | అనార్యజుష్టం వచనం నిశమ్య | ఉవాచ వాక్యం పరమార్థతత్త్వం | విభీషణో బుద్ధిమతాం వరిష్ఠః || 5.52.12

ప్రసీద లఞ్కేశ్వర రాక్షసేంద్ర | ధర్మార్థయుక్తం వచనం శృణుష్వ | దూతానవధ్యాన్ సమయేషు రాజన్ | సర్వేషు సర్వత్ర వదంతి సన్తః || 5.52.13

అసంశయం శత్రురయం ప్రవృద్ధః | కృతం హ్యనేనాప్రియమప్రమేయం | న దూత వధ్యాం ప్రవదంతి సన్తో | దూతస్య దృష్టా బహవో హి దణ్డాః || 5.52.14

వైరూప్యామంగేషు కశాభిఘాతో | మౌణ్డ్యం తథా లక్ష్మణ సన్నిపాతః | ఏతాన్ హి దూతే ప్రవదంతి దణ్డాన్ | వధస్తు దూతస్య న నః శ్రుతో 2స్తి || 5.52.1

కథం చ ధర్మార్థ వినీత బుద్ధిః | పరావర ప్రత్యయ నిశ్చితార్థః | భవద్విధః కోప వశే హి తిష్ఠేత్ | కోపం నియచ్ఛంతి హి సత్త్వవంతః || 5.52.16

న ధర్మ వాదే న చ లోక వృత్తే | న శాస్త్ర బుద్ధి గ్రహణేషు చాపి | విద్యేత కశ్చిత్తవ వీర తుల్యః | త్వం హ్యుత్తమస్సర్వ సురాసురాణాం || 5.52.17

శూరేణ వీరేణ నిశాచరేంద్ర | సురాసురాణామపి దుర్జయేన | త్వయా ప్రగల్భాః సురదైత్యసంఘా | జితాశ్చ యుద్ధేష్వసకృన్నరేంద్రాః || 5.52.18

న చాప్యస్య కపేర్ఘాతే కంచిత్ పశ్యామ్యహం గుణం | తేష్వయం పాత్యతాం దణ్డో యైరయం ప్రేషితః కపిః || 5.52.19

సాధుర్వా యది వా సాధుః పరైరేష సమర్పితః | బ్రువన్ పరార్థం పరవాన్న దూతో వధమర్హతి || 5.52.20

అపి చాస్మిన్ హతే రాజన్నాన్యం పశ్యామి ఖేచరం | ఇహ యః పునరాగచ్ఛేత్ పరం పారం మహోదధిః || 5.52.21

తస్మాన్నాస్య వధే యత్నః కార్యః పర పురఙ్జయ | భవాన్ సేంద్రేషు దేవేషు యత్నమాస్థాతుమర్హతి || 5.52.22

అస్మిన్ వినష్టే న హి దూతమన్యం | పశ్యామి యస్తౌ నర రాజ పుత్రౌ | యుద్ధాయ యుద్ధ ప్రియ దుర్వినీతావ్ | ఉద్యోజయేద్దీర్ఘ పథావరుద్ధౌ || 5.52.23

పరాక్రమోత్సాహ మనస్వినాం చ | సురాసురాణామపి దుర్జయేన | త్వయా మనో నందన నైరృతానాం | యుద్ధాయతిర్నాశయితుం న యుక్తా || 5.52.24

హితాశ్చ శూరాశ్చ సమాహితాశ్చ | కులేషు జాతాశ్చ మహాగుణేషు | మనస్వినశ్శస్త్రభృతాం వరిష్ఠాః | కోట్యగ్రతస్తే సుభృతాశ్చ యోధాః || 5.52.25

తదేక దేశేన బలస్య తావత్ | కేచిత్తవా దేశ కృతో భియాంతు | తౌ రాజ పుత్రౌ వినిగృహ్య మూఢౌ | పరేషు తే భావయితుం ప్రభావం || 5.52.26

నిశాచరాణామధిపో నుజస్య | విభీషణస్యోత్తమవాక్యమిష్టం | జగ్రాహ బుద్ధ్యా సురలోకశత్రుః | మహాబలో రాక్షసరాజముఖ్యః || 5.52.27

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే ద్విపఙ్చాశస్సర్గః