సుందరకాండము - సర్గము 30
సర్గ – 30
హనుమానపి విక్రాంతః సర్వం శుశ్రావ తత్త్వతః | సీతాయాస్త్రిజటాయాశ్చ రాక్షసీనాం చ తర్జనం || 5.30.1
అవేక్షమాణస్తాం దేవీం దేవతామివ నందనే | తతో బహువిధాం చింతాం చింతయామాస వానరః || 5.30.2
యాం కపీనాం సహస్రాణి సుబహూన్యయుతాని చ | దిక్షు సర్వాసు మార్గంతే సేయమాసాదితా మయా || 5.30.3
చారేణ తు సుయుక్తేన శత్రోశ్శక్తిమవేక్షితా | గూఢేన చరతా తావదవేక్షితమిదం మయా || 5.30.4
రాక్షసానాం విశేషశ్చ పురీ చేయమవేక్షితా | రాక్షసాధిపతేరస్య ప్రభావో రావణస్య చ || 5.30.5
యుక్తం తస్యాప్రమేయస్య సర్వ సత్త్వ దయావతః | సమాశ్వాసయితుం భార్యాం పతిదర్శన కాంక్షిణీం || 5.30.6
అహమాశ్వాసయామ్యేనాం పూర్ణచంద్ర నిభాననాం | అదృష్ట దుఃఖాం దుఃఖార్తాం దుఃఖస్యాంతమగచ్ఛతీం || 5.30.7
యద్యప్యహమిమాం దేవీం శోకోపహత చేతనాం | అనాశ్వాస్య గమిష్యామి దోషవద్గమనం భవేత్ || 5.30.8
గతే హి మయి తత్రేయం రాజపుత్రీ యశస్వినీ | పరిత్రాణమవిందంతీ జానకీ జీవితం త్యజేత్ || 5.30.9
మయా చ స మహాబాహుః పూర్ణ చంద్ర నిభాననః | సమాశ్వాసయితుం న్యాయ్యస్సీతా దర్శన లాలసః || 5.30.10
నిశా చరీణాం ప్రత్యక్షమనర్హం చాభిభాషితం | కథన్ను ఖలు కర్తవ్యమిదం కృచ్ఛ్ర గతో హ్యహం || 5.30.11
అనేన రాత్రి శేషేణ యది నాశ్వాస్యతే మయా | సర్వథా నాస్తి సందేహః పరిత్యక్ష్యతి జీవితం || 5.30.12
రామశ్చ యది పృచ్ఛేన్మాం కిం మాం సీతాబ్రవీద్వచః | కిమహం తం ప్రతిబ్రూయామసంభాష్య సుమధ్యమాం || 5.30.13
సీతా సందేశ రహితం మామితస్త్వరయా గతం | నిర్దహేదపి కాకుత్స్థః క్రుద్ధస్తీవ్రేణ చక్షుషా || 5.30.14
యది చేద్యోజయిష్యామి భర్తారం రామ కారణాత్ | వ్యర్థమాగమనం తస్య ససైన్యస్య భవిష్యతి || 5.30.15
అంతరం త్వహమాసాద్య రాక్షసీనామిహ స్థితః | శనైరాశ్వాసయిష్యామి సంతాప బహుళామిమాం || 5.30.16
అహం హ్యతితనుశ్చైవ వనరశ్చ విశేషతః | వాచం చోదాహరిష్యామి మానుషీమిహ సంస్కృతాం || 5.30.17
యది వాచం ప్రదాస్యామి ద్విజాతిరివ సంస్కృతాం | రావణం మన్యమానా మాం సీతా భీతా భవిష్యతి || 5.30.18
వానరస్య విశేషేణ కథం స్యాదభిభాషణం | అవశ్యమేవ వక్తవ్యం మానుషం వాక్యమర్థవత్ || 5.30.19
మయా సాంత్వయితుం శక్యా నాన్యథేయమనిందితా | సేయమాలోక్య మే రూపం జానకీ భాషితం తథా || 5.30.20
రక్షోభిస్త్రాసితా పూర్వం భూయస్త్రాసం గమిష్యతి | తతో జాత పరిత్రాసా శబ్దం కుర్యాన్మనస్వినీ || 5.30.21
జానమానా విశాలాక్షీ రావణం కామ రూపిణం | సీతయా చ కృతే శబ్దే సహసా రాక్షసీ గణః || 5.30.22
నానా ప్రహరణో ఘోరః సమేయాదంతకోపమః | తతో మాం సంపరిక్షిప్య సర్వతో వికృతాననాః || 5.30.23
వధే చ గ్రహణే చైవ కుర్యుర్యత్నం యథా బలం | గృహ్య శాఖాః ప్రశాఖాశ్చ స్కంధాంశ్చోత్తమశాఖినాం || 5.30.24
దృష్ట్వా విపరిధావంతం భవేయుర్భయశఞ్కితాః | మమ రూపం చ సంప్రేక్ష్య వనే విచరతో మహత్ || 5.30.25
రాక్షస్యో భయ విత్రస్తా భవేయుర్వికృతాననాః | తతః కుర్యుస్సమాహ్వానం రాక్షస్యో రక్షసామపి || 5.30.26
రాక్షసేంద్ర నియుక్తానాం రాక్షసేంద్ర నివేశనే | తే శూల శక్తి నిస్త్రింశ వివిధాయుధ పాణయః || 5.30.27
ఆపతేయుర్విమర్దే స్మిన్వేగేనోద్వేగ కారిణాత్ | సమృద్ధస్తైస్తు పరితో విధమన్ రక్షసాం బలం || 5.30.28
శక్నుయం న తు సంప్రాప్తుం పరం పారం మహోదధేః | మాం వా గృహ్ణీయురాప్లుత్య బహవశ్శీఘ్ర కారిణః || 5.30.29
స్యాదియం చాగృహీతార్థా మమ చ గ్రహణం భవేత్ | హింసాభిరుచయో హింస్యురిమాం వా జనకాత్మజాం || 5.30.30
విపన్నం స్యాత్తతః కార్యం రామ సుగ్రీవయోరిదం | ఉద్దేశే నష్ట మార్గే స్మిన్ రాక్షసైః పరివారితే || 5.30.31
సాగరేణ పరిక్షిప్తే గుప్తే వసతి జానకీ | విశస్తే వా గృహీతే వా రక్షోభిర్మయి సమ్యుగే || 5.30.32
నాన్యం పశ్యామి రామస్య సహాయం కార్య సాధనే | విమృశంశ్చ న పశ్యామి యో హతే మయి వానరః || 5.30.33
శత యోజన విస్తీర్ణం లంఘయేత మహోదధిం | కామం హంతుం సమర్థో స్మి సహస్రాణ్యపి రక్షసాం || 5.30.34
న తు శక్ష్యామి సంప్రాప్తుం పరం పారం మహోదధేః | అసత్యాని చ యుద్ధాని సంశయో మే న రోచతే || 5.30.35
కశ్చ నిహ్సంశయం కార్యం కుర్యాత్ ప్రాజ్ఞః ససంశయం | ఏష దోషో మహాన్ హి స్యాన్ మమ సీతాభిభాషణే || 5.30.36
ప్రాణ త్యాగః చ వైదేహ్యా భవేదనభిభాషణే | భూతాశ్చార్థా వినశ్యంతి దేశ కాల విరోధితాః || 5.30.37
విక్లబం దూతమాసాద్య తమః సూర్యోదయే యథా | అర్థానర్థాంతరే బుద్ధిర్నిశ్చితాపి న శోభతే || 5.30.38
ఘాతయంతి హి కార్యాణి దూతాః పణ్డిత మానినః | న వినశ్యేత్ కథం కార్యం వైక్లబ్యం న కథం భవేత్ || 5.30.39
లంఘనం చ సముద్రస్య కథం ను న వృథా భవేత్ | కథం ను ఖలు వాక్యం మే శృణుయాన్నోద్విజేత చ || 5.30.40
ఇతి సంచింత్య హనుమాంశ్చకార మతిమాన్ మతిం | రామమక్లిష్ట కర్మాణం స్వ బంధుమనుకీర్తయన్ || 5.30.41
నైనాముద్వేజయిష్యామి తద్బంధుగతమానసాం | ఇక్ష్వాకూణాం వరిష్ఠస్య రామస్య విదితాత్మనః || 5.30.42
శుభాని ధర్మ యుక్తాని వచనాని సమర్పయన్ | శ్రావయిష్యామి సర్వాణి మధురాం ప్రబ్రువన్ గిరం || 5.30.43 శ్రద్ధాస్యతి యథా హీయం తథా సర్వం సమాదధే |
ఇతి స బహువిధం మహానుభావో | జగతి పతేః ప్రమదామవేక్షమాణః | మధురమవితథం జగాద వాక్యం | ద్రుమ విటపాంతరమాస్థితో హనూమాన్|| 5.30.44
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే త్రింశస్సర్గః