సుందరకాండము - సర్గము 26

సర్గ – 26

ప్రసక్తాశ్రుముఖీ త్వేవం బ్రువతీ జనకాత్మజా | అధోగతముఖీ బాలా విలప్తుముపచక్రమే || 5.26.1

ఉన్మత్తేవ ప్రమత్తేవ భ్రాంతచిత్తేవ శోచతీ | ఉపావృత్తా కిశోరీవ వివేష్టంతీ మహీతలే || 5.26.2

రాఘవస్య ప్రమత్తస్య రక్షసా కామరూపిణా | రావణేన ప్రమథ్యాహమానీతా క్రోశతీ బలాత్ || 5.26.3

రాక్షసీవశమాపన్నా భర్త్స్యమానా సుదారుణం | చింతయంతీ సుదుఃఖార్తా నాహం జీవితుముత్సహే || 5.26.4

న హి మే జీవితే నార్థో నై వార్థేర్న చ భూషణైః | వసంత్యా రాక్షసీమధ్యే వినా రామం మహారథం || 5.26.5

అశ్మసారమిదం నూనమథవాప్యజరామరం | హృదయం మమ యేనేదం న దుఃఖేనావశీర్యతే || 5.26.6

ధిఞ్మామనార్యామసతీం యాహం తేన వినా కృతా | ముహూర్తమపి రక్షామి జీవితం పాపజీవితా || 5.26.7

కా చ మే జీవితే శ్రద్ధా సుఖే వా తం ప్రియం వినా | భర్తారం సాగరాంతాయా వసుధాయాః ప్రియంవదం || 5.26.8

భిద్యతాం భక్ష్యతాం వాపి శరీరం విసృజామ్యహం | న చాప్యహం చిరం దుఃఖం సహేయం ప్రియవర్జితా || 5.26.9

చరణేనాపి సవ్యేన న స్పృశేయం నిశాచరం | రావణం కిం పునరహం కామమేయం విగర్హితం || 5.26.10

ప్రత్యాఖ్యాతం న జానాతి నాత్మానం నాత్మనః కులం | యో నృశంసస్వభావేన మాం ప్రార్థయితుమిచ్ఛతి || 5.26.11

ఛిన్నా భిన్నా విభక్తా వా దీసేవాగ్నౌ ప్రదీపితా | రావణం నోపతిష్ఠేయం కిం ప్రలాపేన వశ్చిరం || 5.26.12

ఖ్యాతః ప్రాజ్ఞః కృతజ్ఞ్శశ్చ రాఘవః | సద్వృత్తో నిరనుక్రోశః శఞ్కే మద్భాగ్యసంక్షయాత్ || 5.26.13

రాక్షసానాం సహస్రాణి జనస్థానే చతుర్దశ | యేనైకేన నిరస్తాని స మాం కిం నాభిపద్యతే || 5.26.14

నిరుద్ధా రావణేనాహమల్పవీర్యేణ రక్షసా | సమర్థః ఖలు మే భర్తా రావణం హంతుమాహవే || 5.26.15

విరాధో దణ్డకారణ్యే యేన రాక్షసపుఞ్గవః | రణే రామేణ నిహతస్స మాం కిం నాభిపద్యతే || 5.26.16

కామం మధ్యే సముద్రస్య లఞ్కేయం దుష్ప్రధర్షణా | న తు రాఘవబాణానాం గతిరోధో భవిష్యతి || 5.26.17

కిం ను తత్కారణం యేన రామో దృఢపరాక్రమః | రక్షసాపహృతాం భార్యామిష్టాం నాభ్యవపద్యతే || 5.26.18

ఇహస్థాం మాం న జానీతే శఞ్కే లక్ష్మణపూర్వజః | జానన్నపి స తేజస్వీ ధర్షణం మర్షయిష్యతి || 5.26.19

హృతేతి యో ధిగత్వా మాం రాఘవాయ నివేదయేత్ | గృధ్రారజో పి స రణే రావణేన నిపాతితః || 5.26.20

కృతం కర్మ మహత్తేన మాం తథా భ్యవపద్యతా | తిష్ఠతా రావణద్వంద్వే వృద్ధేనాపి జటాయుషా || 5.26.21

యది మామిహ జానీయాద్వర్తమానాం స రాఘవః | అద్య బాణైరభిక్రుద్ధః కుర్యాల్లోకమరాక్షసం || 5.26.22

విధమేచ్చ పురీం లఞ్కాం శోషయేచ్చ మహోదధిం | రావణస్య చ నీచస్య కీర్తిం నామ చ నాశయేత్ || 5.26.23

తతో నిహతనాథానాం రాక్షసీనాం గృహే గృహే | యథాహమేవం రుదతీ తథా భుయో న సంశయః || 5.26.24

అన్విష్య రక్షసాం లఞ్కాం కుర్యాద్రామః సలక్ష్మణః | న హి తాభ్యాం రిపుర్దృష్టో ముహూర్తమపి జీవతి || 5.26.25

చితాధుమాకులపథా గృధ్రమణ్డలసంకులా | అచిరేణ తు లఞ్కేయం శ్మశానసదృశీ భవేత్ || 5.26.26

అచిరేణైవ కాలేన ప్రాప్స్యామ్యేవ మనోరథం | దుష్ప్రస్థానో యమాఖ్యాతి సర్వేషాం వో విపర్యయం || 5.26.27

యాదృశానీహ దృశ్యంతే లఞ్కాయామశుభాని వై | అచిరేణైవ కాలేన భవిష్యతి హతప్రభా || 5.26.28

నూనం లఞ్కా హతే పాపే రావణే రాక్షసాధమే | శోషం యాస్యతి దుర్ధర్షా ప్రమదా విధవ యథా || 5.26.29

పుణ్యోత్సవ సమృద్ధా చ నష్టభర్ర్తీ సరాక్షసీ | భవిష్యతి పురీ లఞ్కా నష్టభర్త్రీ యథాఞ్గనా || 5.26.30

నూనం రాక్షసకన్యానాం రుదంతీనాం గృహే గృహే | శ్రోష్యామి నచిరాదేవ దుఃఖార్తానామిహ ధ్వనిం || 5.26.31

సాంధకారా హతద్యోతా హతరాక్షసపుఞ్గవా | భవిష్యతి పురీ లఞ్కా నిర్దగ్ధా రామసాయకైః || 5.26.32

యది నామ స శూరో మాం రామో రక్తాంతలోచనః | జానీయద్వర్తమానాం హి రావణస్య నివేశనే || 5.26.33

అనేన తు నృశంసేన రావణేనాధమేన మే | సమయో యస్తు నిర్దిష్టస్తస్య కాలో యమాగతః || 5.26.34 స చ మే విహితో మృత్యురస్మిన్ దుష్టే న వర్తతే |

అకార్యం యే న జానంతి నైరృతాః పాపకారిణః || 5.26.35 అధర్మాత్తు మహోత్పాతో భవిష్యతి హి సాంప్రతం | నైతే ధర్మం విజానంతి రాక్షసాః పిశితాశనాః || 5.26.36

ధ్రువం మాం ప్రాతరాశార్థే రాక్షసః కల్పయిస్యతి | సాహం కథం కరిష్యామి తం వినా ప్రియదర్శనం || 5.26.37 రామం రక్తాంతనయనమపశ్యంతీ సుదుఃఖితా |

యది కశ్చిత్ ప్రదాతా మే విషస్యాద్య భవేదిహ || 5.26.38 క్షిప్రం వైవస్వతం దేవం పశ్యేయం పతినా వినా |

నాజానాజ్జీవతీం రామః స మాం లక్ష్మణపూర్వజః || 5.26.39 జానంతౌ తౌ న కుర్యాతాం నోర్య్వాం హి మమ మార్గణం |

నూనం మమైవ శోకేన స వీరో లక్ష్మణాగ్రజః || 5.26.40 దేవలోకమితో యాతస్త్యక్త్వా దేహం మహీతలే |

ధన్యా దేవాస్సగంధర్వాః సిద్ధాశ్చ పరమర్షయః || 5.26.41 మమ పశ్యంతి యే నాథం రామం రాజీవలోచనం |

అథవా న హి తస్యార్థో ద్కర్మకామస్య ధీమతః || 5.26.42 మయా రామస్య రాజర్షేర్భార్యయా పరమాత్మనః |

దృశ్యమానే భవేత్ప్రీతిః సౌహృదం నాస్త్యపశ్యతః || 5.26.43 నాశయంతి కృతఘ్నాస్తు న రామో నాశయిష్యతి |

కిం ను మే న గుణాః కేచిత్కిం వా భాగ్యక్షయో మమ || 5.26.44 యాహం సీదామి రామేణ హీనా ముఖ్యేన భామినీ |

శ్రేయోమేజీవితాన్మర్తుం విహీనాయా మహాత్మనః || 5.26.45 రామాదక్లిష్టచారిత్రాచ్ఛూరాచ్ఛత్రునిబర్హణాత్ |

అథవా న్యస్తశస్త్రౌ తౌ వనే మూలఫలాశినౌ || 5.26.46 భ్రాతరౌ హి నరశ్రేష్ఠౌ సంవృత్తౌ వనగోచరౌ |

అథవా రాక్షసేంద్రేణ రావణేన దురాత్మనా || 5.26.47 ఛద్మనా ఘాతితౌ శూరౌ భ్రాతరౌ రామలక్ష్మణౌ |

సా హమేవంగతే కాలే మర్తుమిచ్ఛామి సర్వథా || 5.26.48 న చ మే విహితో మృత్యురస్మిన్ దుఃఖే పి వర్తతే |

ధన్యాః ఖలు మహాత్మానో మునయస్త్యక్తకిల్బిషాః || 5.26.49 జితాత్మనో మహాభాగా యేషాం న స్తః ప్రియాప్రియే |

ప్రియాన్న సంభవేద్దుఃఖమప్రియాదధికం భయం || 5.26.50 తాభ్యాం హి యే వియుజ్యంతే నమస్తేషాం మహాత్మనాం |

సాహంత్యక్తా ప్రియార్హేణ రామేన విదితాత్మనా || 5.26.51 ప్రాణాంస్త్యక్ష్యామి పాపస్య రావనస్య గతా వశం |

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే షడ్వింశస్సర్గః