సుందరకాండము - సర్గము 22

సర్గ – 22

సీతాయ వచనం శ్రుత్వా పరుషం రాక్షసాథిపః | ప్రత్యువాచ తతః సీతాం విప్రియం ప్రియదర్శనమ్ || 5.22.1

యథా యథా సాన్త్వయితా వశ్యః స్త్రీణాం తథా తథా | యథా యథా ప్రియం వక్తా పరిభూతస్తథా తథా || 5.22.2

సన్నియచ్ఛతి మే క్రోధం త్వయి కామః సముత్థితః | ద్రవతోమార్గమాసాద్య హయానివ సుసారథిః || 5.22.3

వామః కామో మనుష్యాణాం యస్మిన్ కిల నిబధ్యతే | జనే తస్మింస్త్వనుక్రోశః స్నేహశ్చ కిల జాయతే || 5.22.4

ఏతస్మాత్కారణాన్న త్వాం ఘాతయామి వరాననే | వధార్హమవమానార్హాం మిథ్యాప్రవ్రజితే రతామ్ || 5.22.5

పరుషాణీహ వాక్యాని యాని యాని బ్రవీషి మామ్ | తేషు తేషు వధో యుక్తస్తవ మైథిలి దారుణః || 5.22.6

ఏకముక్త్వా తు వైదేహీం రావణో రాక్షసాధిపః | క్రోధసంరమ్భసమ్యుక్తః సీతాముత్తరమబ్రవీత్ || 5.22.7

ద్వౌ మాసౌ రక్షితవ్యౌ మే యో2వధిస్తే మయా కృతః | తతః శయనమారోహ మమ త్వం వరవర్ణిని || 5.22.8

ఊర్ధ్వం ద్వాభ్యాం తు మాసాభ్యాం భర్తారం మామనిచ్ఛతీమ్ | మమ త్వాం ప్రాతరాశార్థమాలభన్తే మహానసే || 5.22.9

తాం తర్జ్యమానాం సమ్ప్రేక్ష్య రాక్షసేన్ద్రేణ జానకీమ్ | దేవగన్ధర్వకన్యాస్తా విషేదుర్వికృతేక్షణాః || 5.22.10

ఔష్ఠప్రకారైరపరా వక్త్రనేత్రైస్తథాపరాః | సీతామాశ్వాసయామాసుస్తర్జితాం తేన రక్షసా || 5.22.11

తాభిరాశ్వాసితా సీతా రావణం రాక్షసాధిపమ్ | ఉవాచాత్మహితం వాక్యం వృత్తశౌణ్డీర్యగర్వితమ్ || 5.22.12

నూనం న తే జనః కశ్చిదస్తి నిఃశ్రేయసే స్థితః | నివారయతి యో న త్వాం కర్మణోస్మాద్విగర్హితాత్ || 5.22.13

మాం హి ధర్మాత్మనః పత్నీం శచీమివ శచీపతేః | త్వదన్యస్త్రిషు లోకేషు ప్రార్థయేన్మనసాపి కః || 5.22.14

రాక్షసాధమ రామస్య భార్యామమితతేజసః | ఉక్తవానసి యత్పాపం క్వ గతస్తస్య మోక్ష్యసే || 5.22.15

యథా దృప్తశ్చ మాతఞ్గః శశశ్చ సదృశో యుథి | తథా మాతఞ్గవద్రామస్త్వం నీచః శశవత్ స్మృతః || 5.22.16

స త్వమిక్ష్వాకునాథం వై క్షిపన్నిహ న లజ్జసే | చక్షుషోర్విషయం తస్య న తావదుపగచ్ఛసి || 5.22.17

ఇవే తే నయనే క్రూరే విరూపే కృష్ణపిఞ్గలే | క్షితౌ న పతితే కస్మాన్మామనార్య నిరీక్షతః || 5.22.18

తస్య ధర్మాత్మనః పత్నీం స్నుషాం దశరథస్య చ | కథం వ్యాహరతో మాం తే న జిహ్వా వ్యవశీర్యతే || 5.22.19

అసందేశాత్తు రామస్య తపసశ్చామపాలనాత్ | న త్వాం కుర్మి దశగ్రీవ భస్మ భర్మార్హ తేజసా || 5.22.20

నాపహర్తుమహం శక్యా త్వయా రామస్య ధీమతః | విధిస్తవ వధార్థాయ విహితో నాత్ర సంశయః || 5.22.21

శూరేణ ధనదభ్రాత్రా బలైః సముదితేన చ | అపిహ్య రామం కస్మాద్ధి దారచౌర్యం త్వయా కృతం || 5.22.22

సీతాయా వచనం శ్రుత్వా రావణో రాక్షసాధిపః | వివృత్య నయనే క్రూరే జానకీమన్వవైక్షత || 5.22.23

నీలజీమూతసంకాశో మహాభుజశిరోధరః | సింహసత్త్వగతిః శ్రీమాన్ దీప్త జిహ్వాగ్రలోచనః || 5.22.24

చలాగ్రమకుటప్రాంశుశ్చిత్రమాల్యానులేపనః | రక్తమాల్యాంబరధర తత్సఞ్గదవిభూషణః || 5.22.25

శ్రోణిసూత్రేణ మహతా మేచకేన సుసంవృతః | అమృతోత్పాదనద్ధేన భుజగేనేవ మంధరః || 5.22.26

తాభ్యాం స పరిపూర్ణాభ్యాం భుజాభ్యాం రాక్షసేశ్వరః | శుశుభే చలసంకాశః శృఞ్గాభ్యామివ మందరః || 5.22.27

తరుణాదిత్యవర్ణాభ్యాం కుణ్డలాభ్యాం విభూషితః | రక్తపల్లవపుష్పాభ్యామశోకాభ్యామివాచలః || 5.22.28

స కల్పవృక్షప్రతిమో వసంత ఇవ మూర్తిమాన్ | శ్మశానచైత్యప్రతిమో భూషితో పి భయంకరః || 5.22.29

అవేక్షమాణో వైదేహీం కోపసంరక్తలోచనః | ఉవాచ రావణః సీతాం భుజఞ్గ ఇవ నిఃశ్వసన్ || 5.22.30

అనయేనాభిసంపన్నమర్థహీనమనువ్రతే | నాశయామ్యహమద్య త్వాం సూర్యః సంధ్యామివౌజసా || 5.22.31

ఇత్యుక్త్వా మైథిలీం రాజా రావణః శత్రురావణః | సందిదేశ తతః సర్వా రాక్షసీర్ఘోరదర్శనాః || 5.22.32

ఏకాక్షీమేకకర్ణాం చ కర్ణప్రావరణాం తథా | గోకర్ణీం హస్తికర్ణీం చ లంబకర్ణీమకర్ణికాం || 5.22.33

హస్తిపాద్యశ్వపాద్యౌ చ గోపాదీం పాదచూళికాం | ఏకాక్షీమేకపాదీం చ పృథుపాదీమపాదికాం || 5.22.34

అతిమాత్రశిరోగ్రీవామతిమాత్రకుచోదరీం | అతిమాత్రాస్యనేత్రాం చ దీర్ఘజిహ్వమజిహ్వికాం || 5.22.35

అనాసికాం సిమ్హముఖీం గోముఖీం సూకరీముఖీం | యథా మద్వశగా సీతా క్షిప్రం భవతి జానకీ || 5.22.36

తథా కురుత రాక్షస్యః సర్వాః క్షిప్రం సమేత్య చ | ప్రతిలోమానులోమైశ్చ సామదానాదిభేదనైః || 5.22.37

అవర్జయత వైదేహీం దణ్డస్యోద్యమనేన చ | ఇతి ప్రతిసమాదిశ్య రాక్షసేంద్రః పునః పునః || 5.22.38

కామమన్యుపరీతాత్మా జానకీం పర్యతర్జయత్ | ఉపగమ్య తతః శీఘ్రం రాక్షసీ ధాన్యమాలినీ || 5.22.39

పరిష్వజ్య దశగ్రీవమిదం వచనమబ్రవీత్ | మయా క్రీడ మహారాజ సీతయా కిం తవానయా || 5.22.40

వివర్ణయా కృపణయా మానుష్యా రాక్షసేశ్వర | నూనమస్యా మహారాజ న దివ్యాన్ భోగసత్తమాన్ || 5.22.41

విదధాత్యమరశ్రేష్ఠస్తవ బాహుబలార్జితాన్ | అకామాం కామయానస్య శరీరముపతప్యతే || 5.22.42

ఇచ్ఛంతీం కామయానస్య ప్రీతిర్భవతి శోభనా | ఏవముక్తస్తు రాక్షస్యా సముత్ క్షిప్తస్తతో బలీ || 5.22.43

ప్రహసన్మేఘసంకాశో రాక్షసః స న్యవర్తత | ప్రస్థితః స దశగ్రీవః కంపయన్నివ మేదినీం || 5.22.44

జ్వలద్భాస్కరవర్ణాభం ప్రవివేశ నివేశనం | దేవగంధర్వకన్యాశ్చ నాగకన్యాశ్చ సర్వతః || 5.22.45

పరివార్య దశగ్రీవం వివిశుస్తం గృహోత్తమం |

స మైథిలీం ధ్రమ పరామవస్థితాం | ప్రవేపమానాం పరిభర్స్య రావణః | విహాయ సీతాం మదనేన మోహితః | స్వమేవ వేశ్మ ప్రవివేశ భాస్వరం || 5.22.46

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే ద్వావింశస్సర్గః