సుందరకాండము - సర్గము 2

సర్గ.2

స సాగరమనాధృష్యమతిక్రమ్య మహాబలః | త్రికూట శిఖరే లఞ్కాం స్థితాం స్వస్థో దదర్శ హ || 5.2.1

తతః పాదపముక్తేన పుష్పవర్షేణ వీర్యవాన్ | అభివృష్టః స్థితస్తత్ర బభౌ పుష్పమయో యథా || 5.2.2

యోజనానాం శతం శ్రీమాంస్తీర్త్వాప్యుత్తమవిక్రమః | అనిశ్వసన్ కపిస్తత్ర న గ్లానిమధిగచ్ఛతి || 5.2.3

శతాన్యహం యోజనానాం క్రమేయం సుబహూన్యపి | కిం పునః సాగరస్యాన్తం సంఖ్యాతం శతయోజనమ్ || 5.2.4

స తు వీర్యవతాం శ్రేష్ఠః ప్లవతామపి చోత్తమః | జగామ వేగవాన్ లఞ్కాం లఞ్ఘయిత్వా మహోదధిమ్ || 5.2.5

శాద్వలాని చ నీలాని గన్ధవన్తి వనాని చ | గణ్డవన్తి చ మధ్యేన జగామ నగవన్తి చ || 5.2.6

శైలాంశ్చ తరుసఙ్చన్నాన్వనరాజీశ్చ పుష్పితాః | అభిచక్రామ తేజస్వీ హనుమాన్ ప్లవగర్షభః || 5.2.7

స తస్మిన్నచలే తిష్ఠన్వనాన్యుపవనాని చ | స నగాగ్రే చ తాం లఞ్కాం దదర్శ పవనాత్మజః || 5.2.8

సరళాన్ కర్ణికారాంశ్చ ఖర్జూరాంశ్చ సుపుష్పితాన్ | ప్రియాళాన్ముచుళిన్దాంశ్చ కుటజాన్ కేతకానపి || 5.2.9

ప్రియఞ్గూన్ గన్ధపూర్ణాంశ్చ నీపాన్ సప్తచ్ఛదాంస్తథా | అసనాన్ కోవిదారాంశ్చ కరవీరాంశ్చ పుష్పితాన్ || 5.2.10

పుష్పభారనిబద్ధాంశ్చ తథా ముకుళితానపి | పాదపాన్ విహగాకీర్ణాన్ పవనాధూతమస్తకాన్ || 5.2.11

హంసకారణ్ఢవాకీర్ణాన్వాపీః పద్మోత్పలాయుతాః | ఆక్రీడాన్ వివిధాన్ రమ్యాన్వివిధాంశ్చ జలాశయాన్ || 5.2.12

సంతతాన్ వివిధైర్వృక్షైః సర్వర్తుఫలపుష్పితైః | ఉద్యానాని చ రమ్యాణి దదర్శ కపికుఙ్జరః || 5.2.13

సమాసాద్య చ లక్శ్మీవాన్ లఞ్కాం రావణపాలితామ్ | పరిఖాభిః సపద్మాభిః సోత్పలాభిరలంకృతామ్ || 5.2.14

సీతాపహరణార్థేన రావణేన సురక్షితామ్ | సమన్తాద్విచరద్భిశ్చ రాక్షసైరుగ్రధన్విభిః || 5.2.15

కాఙ్చనేనావృతాం రమ్యాం ప్రాకారేణ మహాపురీమ్ | గృహైశ్చ గ్రహసంకాశైః శారదామ్బుదసన్నిభైః || 5.2.16

పాణ్డురాభిః ప్రతోళీభిరుచ్చాభిరభిసంవృతామ్ | అట్టాలకశతాకీర్ణాం పతాకాధ్వజమాలినీమ్ || 5.2.17

తోరణైః కాఙ్చనైర్దివ్యైర్లతాపఞ్క్తివిచిత్రితైః | దదర్శ హనుమాన్ లఞ్కాం దివి దేవపురీం యథా || 5.2.18

గిరిమూర్ధ్ని స్థితాం లఞ్కాం పాణ్ఢురైర్భవనైః శుభైః | దదర్శ స కపిః శ్రీమాన్ పురమాకాశగం యథా || 5.2.19

పాలితాం రాక్షసేన్ద్రేణ నిర్మితాం విశ్వకర్మణా | ప్లవమానామివాకాశే దదర్శ హనుమాన్ పురీమ్ || 5.2.20

సంపూర్ణాం రాక్షసైర్ఘోరైర్నాగైర్భోగవతీమివ | అచిన్త్యాం సుకృతాం స్పష్టాం కుబేరాధ్యుషితాం పురా || 20

వప్రప్రాకారజఘనాం విపులామ్బునవామ్బరామ్ | శతఘ్నీశూలకేశాన్తామట్టాలకవతంసకామ్ || 5.2.21

మన్సేవ కృతాం లఞ్కాం నిర్మితాం విశ్వకర్మణా | ద్వారముత్తరమాసాద్య చిన్తయామాస వానరః || 5.2.22

కైలాసశిఖరప్రఖ్యామాలిఖన్తీమివామ్బరమ్ | డీయమానామివాకాశముచ్ఛ్రితైర్భవనోత్తమైః || 5.2.23

సంపూర్ణాం రాక్షసైర్ఘోరైర్నాగైర్భోగవతీమివ | అచిన్త్యాం సుకృతాం స్పష్టాం కుబేరాధ్యుషితాం పురా || 5.2.24

దంష్ట్రిభిర్బహుభిః శూరైః శూలపట్టిసపాణిభిః | రక్షితాం రాక్షసైర్ఘోరైర్గుహామాశీవిషై రపి || 5.2.25

తస్యాశ్చ మహతీం గుప్తిం సాగరం చ నిరీక్ష్య సః | రావణం చ రిపుం ఘోరం చిన్తయామాస వానరః || 5.2.26

ఆగత్యాపీహ హరయో భవిష్యన్తి నిరర్థకాః | న హి యుద్ధేన వై లఞ్కా శక్యా జేతుం సురైరపి || 5.2.27

ఇమాం తు విషమాం దుర్గాం లఞ్కాం రావణపాలితామ్ | ప్రాప్యాపి స మహాబాహుః కిమ్ కరిష్యతి రాఘవః || 5.2.28

అవకాశో న సాన్త్వస్య రాక్షసేష్వభిగమ్యతే | న దానస్య న భేదస్య నైవ యుద్ధస్య దృశ్యతే || 5.2.29

చతుర్ణామేవ హి గతిర్వానరాణాం మహాత్మనామ్ | వాలిపుత్రస్య నీలస్య మమ రాజ్ఞశ్చ ధీమతః || 5.2.30

యావజ్జానామి వైదేహీం యది జీవతి వా న వా | తత్రైవ చిన్తయిష్యామి దృష్ట్వా తాం జనకాత్మజామ్ || 5.2.31

తతః స చిన్తయామాస ముహూర్తం కపికుఙ్జరః | గిరిశృఞ్గే స్థితస్తస్మిన్ రామస్యాభ్యుదయే రతః || 5.2.32

అనేన రూపేణ మయా న శక్యా రక్షసాం పురీ | ప్రవేస్టుం రాక్షసైర్గుప్తా క్రూరైర్బలసమన్వితైః || 5.2.33

ఉగ్రౌజసో మహావీర్యా బలవన్తశ్చ రాక్షసాః | వఙ్చనీయా మయా సర్వే జానకీం పరిమార్గితా || 5.2.34

లక్ష్యాలక్ష్యేణ రూపేణ రాత్రౌ లఞ్కా పురీ మయా | ప్రవేష్టుం ప్రాప్తకాలం మే కృత్యం సాధయితుం మహత్ || 5.2.35

తాం పురీం తాదృశీం దృష్ట్వా దురాధర్షాం సురాసురైః | హనుమాన్ చిన్తయామాస వినిశ్చిత్య ముహుర్ముహుః || 5.2.36

కేనోపాయేన పశేయం మైథిలీం జనకాత్మజామ్ | అదృష్టో రాక్షసేన్ద్రేణ రావణేన దురాత్మనా || 5.2.37

న వినశ్యేత్కథం కార్యం రామస్య విదితాత్మనః | ఏకామేకశ్చ పశ్యేయం రహితే జనకాత్మజామ్ || 5.2.38

భూతాశ్చార్థా విపద్యన్తే దేశకాలవిరోధితాః | విక్లబం దూతమాసాద్య తమః సూర్యోదయే యథా || 5.2.39

అర్థానర్థాన్తరే బుద్ధిర్నిశ్చితాపి న శోభతే | ఘాతయన్తి హి కార్యాణి దూతాః పణ్డితమానినః || 5.2.40

న వినశ్యేత్కథం కార్యం వైక్లవ్యం న కథం భవేత్ | లఞ్ఘనం చ సముద్రస్య కథం ను న వృథా భవేత్ || 5.2.41

మయి దృష్ఠే తు రక్షోభీ రామస్య విదితాత్మనః | భవేద్వ్యర్థమిదం కార్యం రావణానర్థమిచ్ఛతః || 5.2.42

న హి శక్యం క్వచిత్ స్థాతుమవిజ్ఞాతేన రాక్షసైః | అపి రాక్షసరూపేణ కిముతాన్యేన కేనచిత్ || 5.2.43

వాయురప్యత్ర నాజ్ఞాతశ్చరేదితి మతిర్మమ | న హ్యస్త్యవిదితం కించిద్రాక్షసానాం బలీయసామ్ 5.2.44

ఇహాహం యది తిష్ఠామి స్వేన రూపేణ సంవృతః | వినాశముపయాస్యామి భర్తురర్థశ్చ హీయతే || 5.2.45

తదహం స్వేన రూపేణ రజన్యాం హ్రస్వతాం గతః | లఞ్కామభిపతిష్యామి రాఘవస్యార్థసిద్ధయే || 5.2.46

రావణస్య పురీం రాత్రౌ ప్రవిశ్య సుదురాసదామ్ | విచిన్వన్ భవనం సర్వం ద్రక్ష్యామి జనకాత్మజామ్ || 5.2.47

ఇతి సంచిన్త్య హనుమాన్ సూర్యస్యాస్తమయం కపిః | ఆచకాంక్షే తదా వీరా వైదేహ్యా దరశనోత్సుకః || 5.2.48

సూర్యే చాస్తం గతే రాత్రౌ దేహం సంక్షిప్య మారుతిః | పృషదంశకమాత్రః సన్ బభూవాద్భుతదర్శనః || 5.2.49

ప్రదోషకాలే హనుమాంస్తూర్ణముత్పత్య వీర్యవాన్ | ప్రవివేశ పురీం రమ్యాం సువిభక్తమహాపథమ్ || 5.2.50

ప్రాసాదమాలావితతాం స్తమ్భైః కాఙ్చనరాజతైః | శాతకుమ్భమయైర్జాలైర్గన్ధర్వనగరోపమామ్ || 5.2.51

సప్తభౌమాష్టభౌమైశ్చ స దదర్శ మహాపురీమ్ | తలైః స్ఫాటికసంకీర్ణైః కార్తస్వరవిభూషితైః || 5.2.52

వైడూర్యమణిచిత్రైశ్చ ముక్తాజాలవిభూషితైః | తలైః శుశుభిరే తాని భవనాన్యత్ర రక్షసామ్ || 5.2.53

కాఙ్చనాని చ చిత్రాణి తోరణాని చ రక్షసామ్ | లఞ్కాముద్ద్యోతయామాసుః సర్వతః సమలంకృతామ్ || 5.2.54

అచిన్త్యామద్భుతాకారాం దృష్ట్వా లఞ్కాం మహాకపిః | ఆసీద్విషణ్ణో హృష్టశ్చ వైదేహ్యా దర్శనోత్సుకః || 5.2.55

స పాణ్డురోద్విద్ధవిమానమాలినీం | మహార్హజామ్బూనదజాలతోరణామ్ | యశస్వినాం రావణబాహుపాలితాం | క్షపాచరైర్భీమబలైః సమావృతామ్ || 5.2.56

చన్ద్రోపి సాచివ్యమివాస్య కుర్వస్ | తారాగణైర్మధ్యగతో విరాజన్ | జ్యోత్స్నావితానేన వితత్య లోకమ్ | ఉత్తిష్ఠతే నైకసహస్రరశ్మిః || 5.2.57

శఞ్ఖప్రభం క్షీరమృణాలవర్ణమ్ | ఉద్గచ్ఛమానం వ్యవభాసమానమ్ | దదర్శ చన్ద్రం స హరిప్రవీరః | పోప్లూయమానం సరసీవ హంసం || 5.2.58

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే ద్వితీయః సర్గః