సుందరకాండము - సర్గము 11

సర్గ – 11

అవధూయ చ తాం బుద్ధిం బభూవావస్థితస్తదా | జగామ చాపరాం చిన్తాం సీతాం ప్రతి మహాకపిః || 5.11.1

న రామేణ వియుక్తా సా స్వప్తుమర్హతి భామినీ | న భోక్తుం నాప్యలఞ్కర్తుం న పానముపసేవితుమ్ || 5.11.2

నాన్యం నరముపస్థాతుం సురాణామపి చేశ్వరమ్ | న హి రామ సమః కశ్చిద్విద్యతే త్రిదశేష్వపి || 5.11.3

అన్యేయమితి నిశ్చిత్య పాన భూమౌ చచార సః | క్రీడితేనాపరాః క్లాన్తా గీతేన చ తథా పరాః || 5.11.4

నృత్తేన చాపరాః క్లాన్తాః పాన విప్రహతాస్తథా | మురజేషు మృదఞ్గేషు పీఠికాసు చ సంస్థితాః || 5.11.5

తథాస్తరణ ముఖ్య్యేషు సంవిష్టాస్చాపరాః స్త్రియః | అఞ్గనానాం సహస్రేణ భూషితేన విభూషణైః || 5.11.6

రూప సల్లాప శీలేన యుక్త గీతార్థ భాషిణా | దేశ కాలాభియుక్తేన యుక్త వాక్యాభిధాయినా || 5.11.7

రతాభిరత సంసుప్తం దదర్శ హరి యూథపః | తాసాం మధ్యే మహా బాహుః శుశుభే రాక్షసేశ్వరః || 5.11.8

గోష్ఠే మహతి ముఖ్యానాం గవాం మధ్యే యథా వృషః | స రాక్షసేన్ద్రః శుశుభే తాభిః పరివృతస్స్వయమ్ || 5.11.9

కరేణుభిర్యథారణ్యే పరికీర్ణో మహాద్విపః | సర్వ కామైరుపేతాం చ పాన భూమిం మహాత్మనః || 5.11.10

దదర్శ హరి శార్దూలస్తస్య రక్షఃపతేర్గృహే | మృగాణాం మహిషాణాం చ వరాహాణాం చ భాగశః || 5.11.11

తత్ర న్యస్తాని మాంసాని పాన భూమౌ దదర్శ సః | రౌక్మేషు చ విశాలేషు భాజనేష్వర్ధ భక్షితాన్ || 5.11.12

దదర్శ కపి శార్దూల మయూరాన్ కుక్కుటాంస్తథా | వరాహ వార్ధ్రాణసకాన్ దధి సౌవర్చలాయుతాన్ || 5.11.13

శల్యాన్ మృగ మయూరాంశ్చ హనూమానన్వవైక్షత | క్రకరాన్వివిధాన్ సిద్ధాంశ్చకోరానర్ధ భక్షితాన్ || 5.11.14

మహిషానేక శల్యాంశ్చ ఛాగాంశ్చ కృత నిష్ఠితాన్ | లేహ్యనుచ్చావచాన్పేయన్ భోజ్యాని వివిధాని చ || 5.11.15

తథామ్ల లవణోత్తంసైర్వివిధై రాగ షాడవైః | హార నూపుర కేయూరైరపవిద్ధైర్మహా ధనైః || 5.11.16

పాన భాజన విక్షిప్తైః ఫలైశ్చ వివిధైరపి | కృత పుష్పోపహారా భూరధికం పుష్యతి శ్రియమ్ || 5.11.17

తత్ర తత్ర చ విన్యస్తైః సుశ్లిష్టైః శయనాసనైః | పాన భూమిర్వినా వహినం ప్రదీప్తేవోపలక్ష్యతే || 5.11.18

బహు ప్రకారైర్వివిధైర్వర సంస్కార సంస్కృతైః | మాంసైః కుశల సంపృక్తైః పాన భూమి గతైః పృథక్ || 5.11.19

దివ్యాః ప్రసన్నా వివిధాః సురాః కృతసురా అపి | శర్కరా సవ మాధ్వీకపుష్పాసవ ఫలాసవాః || 5.11.20

వాస చూర్ణైశ్చ వివిధైర్మృష్టాస్తైస్తైః పృథక్ పృథక్ | సంతతా శుశుభే భూమిర్మాల్యైశ్చ బహుసంస్థితైః || 5.11.21

హిరణ్మయైశ్చ వివిధైర్భాజనైః స్ఫాటికైరపి | జామ్బూనదమయైశ్చాన్యైః కరకైరభిసంవృతా || 5.11.22

రాజతేషు చ కుమ్భేషు జామ్బూనదమయేషు చ | పాన శ్రేష్ఠం తదా భూరి కపిస్తత్ర దదర్శ హ || 5.11.23

సో పశ్యచ్ఛాత కుమ్భాని శీధోర్మణిమయాని చ | రాజతాని చ పూర్ణాని భాజనాని మహా కపిః || 5.11.24

క్వచిదల్పావశేషాణి క్వచిత్పీతాని సర్వశః | క్వచిన్నైవ ప్రపీతాని పానాని స దదర్శ హ || 5.11.25

క్వచిద్ భక్ష్యాంశ్చ వివిధాన్ క్వచిత్ పానాని భాగశః | క్వచిదన్నావశేషాణి పశ్యన్వై విచచార హ || 5.11.26

క్వచిత్ ప్రభిన్నైః కరకైః క్వచిదాలోలితైర్ఘటైః | క్వచిత్సంపృక్త మాల్యాని జలాని చ ఫలాని చ || 5.11.27

శయనాన్యత్ర నారీణాం శుభ్రాని బహుధా పునః | పరస్పరం సమాశ్లిష్య కాశ్చిత్సుప్తా వరాఞ్గనాః || 5.11.28

కాశ్చిచ్చ వస్త్రమన్యస్యాః స్వపన్త్యాః పరిఘాయ చ | ఆహృత్య చాబలాః సుప్తా నిద్రా బల పరాజితా || 5.11.29

తాసాముచ్ఛ్వాస వాతేన వస్త్రం మాల్యం చ గాత్రజమ్ | నాత్యర్థం స్పన్దతే చిత్రం ప్రాప్య మన్దమివానిలమ్ || 5.11.30

చన్దనస్య చ శీతస్య శీధోర్మధు రసస్య చ | వివిధస్య చ మాల్యస్య ధూపస్య వివిధస్య చ || 5.11.31

బహుధా మారుతస్తత్ర గన్ధం వివిధముద్వహన్ | స్నానానాం చన్దనానాం చ ధూపానాం చైవ మూర్ఛితః || 5.11.32

ప్రవవౌ సురభిర్గన్ధో విమానే పుష్పకే తదా | శ్యామావదాతాస్తత్రాన్యాః కాశ్చిత్ కృష్ణా వరాఞ్గనాః || 5.11.33

కాశ్చిత్ కాఙ్చన వర్ణాఞ్గ్యః ప్రమదా రాక్షసాలయే | తాసాం నిద్రా వశత్వాచ్చ మదనేన విమూర్ఛితమ్ || 5.11.34

పద్మినీనాం ప్రసుప్తానాం రూపమాసీద్యథైవ హి | ఏవం సర్వమశేషేణ రావణాన్తఃపురం కపిః || 5.11.35

దదర్శ సుమహా తేజాః న దదర్శ చ జానకీమ్ | నిరీక్షమాణశ్చ తదా తాః స్త్రియః స మహా కపిః || 5.11.36

జగామ మహతీం చిన్తాం ధర్మ సాధ్వస శఞ్కితః | పర దారావరోధస్య ప్రసుప్తస్య నిరీక్షణమ్ || 5.11.37

ఇదం ఖలు మమాత్యర్థం ధర్మ లోపం కరిష్యతి | న హి మే పర దారాణాం దృష్టిర్విషయ వర్తినీ ||5.11.38

అయం చాత్ర మయా దృష్టః పరదారా పరిగ్రహః | తస్య ప్రాదురభూచ్చిన్తా పునరన్యా మనస్వినః || 5.11.39

నిశ్చితైకాన్త చిత్తస్య కార్య నిశ్చయ దర్శినీ | తస్య ప్రాదురభూచ్చిన్తా పునరన్యా మనస్వినః || 5.11.39

నిశ్చితైకాన్త చిత్తస్య కార్య నిశ్చయ దర్శినీ | కామం దృష్ట్వా మయా సర్వా విశ్వస్తా రావణ స్త్రియః || 5.11.40

న తు మే మనసః కిమ్చిద్వైకృత్యముపజాయతే | నాన్యత్ర హి మయా శక్యా వైదేహీ పరిమార్గితుమ్ || 5.11.42

స్త్రియో హి స్త్రీషు దృశ్యన్తే సదా సంపరిమార్గణే | యస్య సత్త్వస్య యా యోనిస్తస్యాం తత్పరిమార్గ్యతే || 5.11.43

న శక్యా ప్రమదా నష్టా మృగీషు పరిమార్గితుమ్ | తదిదం మార్గితం తావత్ శుద్ధేన మనసా మయా || 5.11.44

రావణాన్తఃపురం సర్వం దృశ్యతే న తు జానకీ | దేవ గన్ధర్వ కన్యాశ్చ నాగ కన్యాశ్చ వీర్యవాన్ || 5.11.45

అవేక్షమాణో హనుమాన్నైవాపశ్యత జానకీమ్ | తామపశ్యన్కపిస్తత్ర పశ్యంశ్చాన్యా పర స్త్రియః || 5.11.46

అపక్రమ్య తదా వీరః ప్రధ్యాతుముపచక్రమే |

స భూయస్తు పరం శ్రీమాన్ మారుతిర్యత్నమాస్థితః || 5.11.47 ఆపానభూమిముత్ సృజ్య తద్విచేతుం ప్రచక్రమే |

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే ఏకాదశస్సర్గః