శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 292
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 292) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వసిస్ఠ]
ఏవమ అప్రతిబుథ్ధత్వాథ అబుథ్ధమ అనువర్తతే
థేహాథ థేహసహస్రాణి తదా సమభిపథ్యతే
2 తిర్యగ్యొనిసహస్రేషు కథా చిథ థేవతాస్వ అపి
ఉపపథ్యతి సంయొగాథ గుణైః సహ గుణక్షయాత
3 మానుషత్వాథ థివం యాతి థివొ మానుష్యమ ఏవ చ
మానుష్యాన నిరయస్దానమ ఆనన్త్యం పరతిపథ్యతే
4 కొశకారొ యదాత్మానం కీతః సమనురున్ధతి
సూత్రతన్తు గుణైర నిత్యం తదాయమ అగుణొ గుణైః
5 థవన్థ్వమ ఏతి చ నిర్థ్వన్థ్వస తాసు తాస్వ ఇహ యొనిషు
శీర్ష రొగే ఽకషిరొగే చ థన్తశూలే గల గరహే
6 జలొథరే ఽరశసాం రొగే జవర గన్థ విషూచికే
శవిత్రే కుష్ఠే ఽగనిథాహే చ సిధ్మాప సమారయొర అపి
7 యాని చాన్యాని థవన్థ్వాని పరాకృతాని శరీరిషు
ఉత్పథ్యన్తే విచిత్రాణి తాన్య ఏషాప్య అభిమన్యతే
అభిమన్యత్య అభీమానాత తదైవ సుకృతాన్య అపి
8 ఏకవాసాశ చ థుర్వాసాః శాయీ నిత్యమ అధస తదా
మన్థూక శాయీ చ తదా వీరాసన గతస తదా
9 చీరధారణమ ఆకాశే శయనం సదానమ ఏవ చ
ఇష్టకా పరస్తరే చైవ కన్తక పరస్తరే తదా
10 భస్మ పరస్తరశాయీ చ భూమిశయ్యానులేపనః
వీర సదానామ్బుపఙ్కే చ శయనం ఫలకేషు చ
11 వివిధాసు చ శయ్యాసు ఫలగృథ్ధ్యాన్వితొ ఽఫలః
ముఞ్జ మేఖల నగ్నత్వం కషౌమకృష్ణాజినాని చ
12 శానీ వాలపరీధానొ వయాఘ్రచర్మ పరిచ్ఛథః
సింహచర్మ పరీధానః పత్త వాసాస తదైవ చ
13 కీతకా వసనశ చైవ చీరవాసాస తదైవ చ
వస్త్రాణి చాన్యాని బహూన్య అభిమన్యత్య అబుథ్ధిమాన
14 భొజనాని విచిత్రాణి రత్నాని వివిధాని చ
ఏకవస్త్రాన్తర ఆశిత్వమ ఏకకాలిక భొజనమ
15 చతుర్దాస్తమ కాలశ చ సస్ద కాలిక ఏవ చ
సొ రాత్రభొజనశ చైవ తదైవాస్తాహ భొజనః
16 సప్తరాత్రథశాహారొ థవాథశాహార ఏవ చ
మాసొపవాసీ మూలాశీ ఫలాహారస తదైవ చ
17 వాయుభక్షొ ఽమబుపిన్యాక గొమయాథన ఏవ చ
గొమూత్ర భొజనశ చైవ శాకపుష్పాథ ఏవ చ
18 శైవాల భొజనశ చైవ తదాచామేన వర్తయన
వర్తయఞ శీర్ణపర్ణైశ చ పరకీర్ణ ఫలభొజనః
19 వివిధాని చ కృచ్ఛ్రాణి సేవతే సుఖకాఙ్క్షయా
చాన్థ్రాయణాని విధివల లిఙ్గాని వివిధాని చ
20 చాతురాశ్రమ్య పన్దానమ ఆశ్రయత్య ఆశ్రమాన అపి
ఉపాసీనశ చ పాసన్థాన గుహాః శైలాంస తదైవ చ
21 వివిక్తాశ చ శిలా ఛాయాస తదా పరస్రవణాని చ
వివిధాని చ జప్యాని వివిధాని వరతాని చ
22 నియమాన సువిచిత్రాంశ చ వివిధాని తపాంసి చ
యజ్ఞాంశ చ వివిధాకారాన విధీంశ చ వివిధాంస తదా
23 వనిక పదం థవిజ కషత్రం వైశ్యశూథ్రం తదైవ చ
థానం చ వివిధాకారం థీనాన్ధ కృపణేష్వ అపి
24 అభిమన్యత్య అసంబొధాత తదైవ తరివిధాన గుణాన
సత్త్వం రజస తమశ చైవ ధర్మార్దౌ కామ ఏవ చ
పరకృత్యాత్మానమ ఏవాత్మా ఏవం పరవిభజత్య ఉత
25 సవధాకార వసత కారౌ సవాహాకారనమస్క్రియాః
యాజన ధయాపనం థానం తదైవాహుః పరతిగ్రహమ
యజనాధ్యయనే చైవ యచ చాన్యథ అపి కిం చన
26 జన్మమృత్యువివాథే చ తదా విశసనే ఽపి చ
శుభాశుభమయం సర్వమ ఏతథ ఆహుః కరియా పదమ
27 పరకృతిః కురుతే థేవీ మహాప్రలయమ ఏవ చ
థివసాన్తే గుణాన ఏతాన అభ్యేత్యైకొ ఽవతిష్ఠతి
28 రశ్మిజాలమ ఇవాథిత్యస తత కాలేన నియచ్ఛతి
ఏవమ ఏషొ ఽసకృత సర్వం కరీథార్దమ అహిమన్యతే
29 ఆత్మరూప గుణాన ఏతాన వివిధాన హృథయప్రియాన
ఏవమ ఏవ వికుర్వాణః సర్గ పరలయ కర్మణీ
30 కరియాక్రియా పదే రక్తస తరిగుణస తరిగుణాతిగః
కరియాక్రియా పదొపేతస తదా తథ ఇతి మన్యతే
31 ఏవం థవన్థ్వాన్య అదైతాని వర్తన్తే మమ నిత్యశః
మమైవైతాని జాయన్తే బాధన్తే తాని మామ ఇతి
32 నిస్తర్తవ్యాన్య అదైతాని సర్వాణీతి నరాధిప
మన్యతే ఽయం హయ అబుథ్ధిత్వాత తదైవ సుకృతాన్య అపి
33 భొక్తవ్యాని మయైతాని థేవలొకగతేన వై
ఇహైవ చైనం భొక్ష్యామి శుభాశుభఫలొథయమ
34 సుఖమ ఏవ చ కర్తవ్యం సకృత కృత్వా సుఖం మమ
యావథన్తం చ మే సౌఖ్యం జాత్యాం జాత్యాం భవిష్యతి
35 భవిష్యతి చ మే థుఃఖం కృతేనేహాప్య అనన్తకమ
మహథ థుఃఖం హి మానుష్యం నిరయే చాపి మజ్జనమ
36 నిరయాచ చాపి మానుష్యం కాలేనైష్యామ్య అహం పునః
మనుష్యత్వాచ చ థేవత్వం థేవత్వాత పౌరుషం పునః
మనుష్యత్వాచ చ నిరయం పర్యాయేనొపగచ్ఛతి
37 య ఏవం వేత్తి వై నిత్యం నిరాత్మాత్మ గుణైర వృతః
తేన థేవమనుష్యేషు నిరయే చొపపథ్యతే
38 మమత్వేనావృతొ నిత్యం తత్రైవ పరివర్తతే
సర్గ కొతి సహస్రాణి మరణాన్తాసు మూర్తిషు
39 య ఏవం కురుతే కర్మ శుభాశుభఫలాత్మకమ
స ఏవ ఫలమ అశ్నాతి తరిషు లొకేషు మూర్తిమాన
40 పరకృతిః కురుతే కర్మ శుభాశుభఫలాత్మకమ
పరకృతిశ చ తథ అశ్నాతి తరిషు లొకేషు కామగా
41 తిర్యగ్యొనౌ మనుష్యత్వే థేవలొకే తదైవ చ
తరీణి సదానాని చైతాని జానీయాత పరాకృతాని హ
42 అలిఙ్గాం పరకృతిం తవ ఆహుర లిఙ్గైర అనుమిమీమహే
తదైవ పౌరుషం లిఙ్గమ అనుమానాథ ధి పశ్యతి
43 స లిఙ్గాన్తరమ ఆసాథ్య పరాకృతం లిఙ్గమ అవ్రణమ
వరణథ్వారాణ్య అధిష్ఠాయ కర్మాణ్య ఆత్మని మన్యతే
44 శరొత్రాథీని తు సర్వాణి పఞ్చ కర్మేన్థ్రియాణి చ
వాగ ఆథీని పరవర్తన్తే గుణేష్వ ఏవ గుణైః సహ
అహమ ఏతాని వై కుర్వన మమైతానీన్థ్రియాణి చ
45 నిరిన్థ్రియొ ఽభిమన్యేత వరణవాన అస్మి నిర్వ్రనః
అలిఙ్గొ లిఙ్గమ ఆత్మానమ అకాలః కాలమ ఆత్మనః
46 అసత్త్వం సత్త్వమ ఆత్మానమ అతత్త్వం తత్త్వమ ఆత్మనః
అమృత్యుర మృత్యుమ ఆత్మానమ అచరశ చరమ ఆత్మనః
47 అక్షేత్రః కషేత్రమ ఆత్మానమ అసర్గః సర్గమ ఆత్మనః
అతపాస తప ఆత్మానమ అగతిర గతిమ ఆత్మనః
48 అభవొ భవమ ఆత్మానమ అభయొ భయమ ఆత్మనః
అక్షరః కషరమ ఆత్మానమ అబుథ్ధిస తవ అభిమన్యతే