శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 261
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 261) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [కపిల]
ఏతావథ అనుపశ్యన్తొ యతయొ యాన్తి మార్గగాః
నైషాం సర్వేషు లొకేషు కశ చిథ అస్తి వయతిక్రమః
2 నిర్థ్వన్థ్వా నిర్నమస్కారా నిరాశిర బన్ధనా బుధాః
విముక్తాః సర్వపాపేభ్యశ చరన్తి శుచయొ ఽమలాః
3 అపవర్గే ఽద సంత్యాగే బుథ్ధౌ చ కృతనిశ్చయాః
బరహ్మిష్ఠా బరహ్మభూతాశ చ బరహ్మణ్య ఏవ కృతాలయాః
4 విశొకా నష్ట రజసస తేషాం లొకాః సనాతనాః
తేషాం గతిం పరాం పరాప్య గార్హస్ద్యే కిం పరయొజనమ
5 [షయూ]
యథ్య ఏషా పరమా నిష్ఠా యథ్య ఏషా పరమా గతిః
గృహస్దాన అవ్యపాశ్రిత్య నాశ్రమొ ఽనయః పరవర్తతే
6 యదా మాతరమ ఆశ్రిత్య సర్వే జీవన్తి జన్తవః
ఏవం గృహస్దమ ఆశ్రిత్య వర్తన్త ఇతరే ఽఽశరమాః
7 గృహస్ద ఏవ యజతే గృహస్దస తప్యతే తపః
గార్హస్త్యమ అస్య ధర్మస్య మూలం యత కిం చిథ ఏజతే
8 పరజనాథ ధయభినిర్వృత్తాః సర్వే పరాణ భృతొ మునే
పరజనం చాప్య ఉతాన్యత్ర న కదం చన విథ్యతే
9 యాస తాః సయుర బహిర ఓషధ్యొ బహ్వ అరణ్యాస తదా థవిజ
ఓషధిభ్యొ బహిర యస్మాత పరానీ కశ చిన న విథ్యతే
కస్యైషా వాగ భవేత సత్యా మొక్షొ నాస్తి గృహాథ ఇతి
10 అశ్రథ్థధానైర అప్రాజ్ఞైః సూక్ష్మథర్శనవర్జితైః
నిరాశైర అలసైః శరాన్తైస తప్యమానైః సవకర్మభిః
శరమస్యొపరమొ థృష్టః పరవ్రజ్యా నామ పణ్డితైః
11 తరైలొక్యస్యైవ హేతుర హి మర్యాథా శాశ్వతీ ధరువా
బరాహ్మణొ నామ భగవాఞ జన్మప్రభృతి పూజ్యతే
12 పరాగ గర్భాధానాన మన్త్రా హి పరవర్తన్తే థవిజాతిషు
అవిశ్రమ్భేషు వర్తన్తే విశ్రమ్భేష్వ అప్య అసంశయమ
13 థాహః పునః సంశ్రయణే సంస్దితే పాత్రభొజనమ
థానం గవాం పశూనాం వా పిన్థానాం చాప్సు మజ్జనమ
14 అర్చిష్మన్తొ బర్హిషథః కరవ్యాథాః పితరః సమృతాః
మృతస్యాప్య అనుమన్యన్తే మన్త్రా మన్త్రాశ చ కారణమ
15 ఏవం కరొశత్సు వేథేషు కుతొ మొక్షొ ఽసతి కస్య చిత
ఋణవన్తొ యథా మర్త్యాః పితృథేవథ్విజాతిషు
16 శరియా విహీనైర అలసైః పణ్డితైర అపలాపితమ
వేథవాథాపరిజ్ఞానం సత్యాభాసమ ఇవానృతమ
17 న వై పాపైర హరియతే కృష్యతే వా; యొ బరాహ్మణొ యజతే వేథ శాస్త్రైః
ఊర్ధ్వం యజ్ఞః పశుభిః సార్ధమ ఏతి; సంతర్పితస తర్పయతే చ కామైః
18 న వేథానాం పరిభవాన న శాద్యేన న మాయయా
మహత పరాప్నొతి పురుషొ బరహ్మ బరహ్మణి విన్థతి
19 [కపిల]
థర్శం చ పౌర్ణమాసం చ అగ్నిహొత్రం చ ధీమతామ
చాతుర్మస్యాని చైవాసంస తేషు యజ్ఞః సనాతనః
20 అనారమ్భాః సుధృతయః శుచయొ బరహ్మ సంశ్రితాః
బరహ్మణైవ సమ తే థేవాంస తర్పయన్త్య అమృతైషిణః
21 సర్వభూతాత్మభూతస్య సర్వభూతాని పశ్యతః
థేవాపి మార్గే ముహ్యన్తి అపథస్య పథైషిణః
22 చతుర్థ్వారం పురుషం చతుర్ముఖం; చతుర్ధా చైనమ ఉపయాన్తి నిన్థా
బాహుభ్యాం వాచ ఉథరాథ ఉపస్దాత; తేషాం థవారం థవారపాలొ బుభూసేత
23 నాక్షైర థీవ్యేన నాథథీతాన్య విత్తం; న వాయొనీయస్య శృతం పరగృహ్ణేత
కరుథ్ధొ న చైవ పరహరేత ధీమాంస; తదాస్య తత పాని పాథం సుగుప్తమ
24 నాక్రొశమ అర్ఛేన న మృషా వథేచ చ; న పైశునం జనవాథం చ కుర్యాత
సత్యవ్రతొ మిత భాసొ ఽపరమత్తస; తదాస్య వాగ థవారమ అదొ సుగుప్తమ
25 నానాశనః సయాన న మహాశనః సయాథ; అలొలుపః సాధుభిర ఆగతః సయాత
యాత్రార్దమ ఆహారమ ఇహాథథీత; తదాస్య సయాజ జాదరీ థవారగుప్తిః
26 న వీర పత్నీం విహరేత నారీం; న చాపి నారీమ అనృతావ ఆహ్వయీత
భార్యా వరతం హయ ఆత్మని ధారయీత; తదాస్య పస్ద థవారగుప్తిర భవేత
27 థవారాణి యస్య సర్వాణి సుగుప్తాని మనీషిణః
ఉపస్దమ ఉథరం బాహూ వాక చతుర్దీ స వై థవిజః
28 మొఘాన్య అగుప్త థవారస్య సర్వాణ్య ఏవ భవన్త్య ఉత
కిం తస్య తపసా కార్యం కిం యజ్ఞేన కిమ ఆత్మనా
29 అనుత్తరీయ వసనమ అనుపస్తీర్ణ శాయినమ
బాహూపధానం శామ్యన్తం తం థేవా బరాహ్మణం విథుః
30 థవన్థ్వారామేషు సర్వేషు య ఏకొ రమతే మునిః
పరేషామ అననుధ్యాయంస తం థేవా బరాహ్మణం విథుః
31 యేన సర్వమ ఇథం బుథ్ధం పరకృతిర వికృతిశ చ యా
గతిజ్ఞః సర్వభూతానాం తం థేవా బరాహ్మణం విథుః
32 అభయం సర్వభూతేభ్యః సర్వేషామ అభయం యతః
సర్వభూతాత్మభూతొ యస తం థేవా బరాహ్మణం విథుః
33 నాన్తరేనానుజానన్తి వేథానాం యత కరియాఫలమ
అనుజ్ఞాయ చ తత సర్వమ అన్యథ రొచయతే ఽఫలమ
34 ఫలవన్తి చ కర్మాణి వయుష్టిమన్తి ధరువాణి చ
విగుణాని చ పశ్యన్తి తదానైకాన్తికాని చ
35 గుణాశ చాత్ర సుథుర్జ్ఞేయా జఞాతాశ చాపి సుథుష్కరాః
అనుష్ఠితాశ చాన్తవన్త ఇతి తవమ అనుపశ్యసి
36 [సయూ]
యదా చ వేథ పరామాన్యం తయాగశ చ సఫలొ యదా
తౌ పన్దానావ ఉభౌ వయక్తౌ భగవంస తథ బరవీహి మే
37 [కపిల]
పరత్యక్షమ ఇహ పశ్యన్తి భవన్తః సత్పదే సదితాః
పరత్యక్షం తు కిమ అత్రాస్తి యథ భవన్త ఉపాసతే
38 [సయూ]
సయూమరశ్మిర అహం బరహ్మఞ జిజ్ఞాసార్దమ ఇహాగతః
శరేయః కామః పరత్యవొచమ ఆర్జవాన న వివక్షయా
ఇమం చ సంశయం ఘొరం భగవాన పరబ్రవీతు మే
39 పరత్యక్షమ ఇహ పశ్యన్తొ భవన్తః సత్పదే సదితాః
కిమ అత్ర పరత్యక్షతమం భవన్తొ యథ ఉపాసతే
అన్యత్ర తర్క శాస్త్రేభ్య ఆగమాచ చ యదాగమమ
40 ఆగమొ వేథవాథస తు తర్క శాస్త్రాణి చాగమః
యదాగమమ ఉపాసీత ఆగమస తత్ర సిధ్యతి
సిథ్ధిః పరత్యక్షరూపా చ థృశ్యత్య ఆగమనిశ్చయాత
41 నౌర వావీవ నిబథ్ధా హి సరొతసా సనిబన్ధనా
హరియమాణా కదం విప్ర కుబుథ్ధీంస తారయిష్యతి
ఏతథ బరవీతు భగవాన ఉపపన్నొ ఽసమ్య అధీహి భొః
42 నైవ తయాగీ న సంతుష్టొ నాశొకొ న నిరామయః
న నిర్వివిత్సొ నావృత్తస్నాపవృత్తొ ఽసతి కశ చన
43 భవన్తొ ఽపి చ హృష్యన్తి శొచన్తి చ యదా వయమ
ఇన్థ్రియార్దాశ చ భవతాం సమానాః సర్వజన్తుషు
44 ఏవం చతుర్ణాం వర్ణానామ ఆశ్రమాణాం పరవృత్తిషు
ఏకమ ఆలమ్బమానానాం నిర్నయే కిం నిరామయమ
45 [కపిల]
యథ యథ ఆచరతే శాస్త్రమ అద సర్వప్రవృత్తిషు
యస్య యత్ర హయ అనుష్ఠానం తత్ర తత్ర నిరామయమ
46 సర్వం పావయతే జఞానం యొ జఞానం హయ అనువర్తతే
జఞానాథ అపేత్య యా వృత్తిః సా వినాశయతి పరజాః
47 భవన్తొ జఞానినొ నిత్యం సర్వతశ చ నిరాగమాః
ఐకాత్మ్యం నామ కశ చిథ ధి కథా చిథ అభిపథ్యతే
48 శాస్త్రం హయ అబుథ్ధ్వా తత్త్వేన కే చిథ వాథబలా జనాః
కామథ్వేషాభిభూతత్వాథ అహంకారవశం గతాః
49 యాదాతద్యమ అవిజ్ఞాయ శాస్త్రాణాం శాస్త్రథస్యవః
బరహ్మ సతేనా నిరారమ్భా అపక్వ మతయొ ఽశివాః
50 వైగుణ్యమ ఏవ పశ్యన్తి న గుణాన అనుయుఞ్జతే
తేషాం తమః శరీరాణాం తమ ఏవ పరాయనమ
51 యొ యదా పరకృతిర జన్తుః పరకృతేః సయాథ వశానుగః
తస్య థవేషశ చ కామశ చ కరొధొ థమ్భొ ఽనృతం మథః
నిత్యమ ఏవాభివర్తన్తే గుణాః పరకృతిసంభవాః
52 ఏతథ బుథ్ధ్యానుపశ్యన్తః సంత్యజేయుః శుభాశుభమ
పరాం గతిమ అభీప్సన్తొ యతయః సంయమే రతాః
53 [షయూ]
సర్వమ ఏతన మయా బరహ్మఞ శాస్త్రతః పరికీర్తితమ
న హయ అవిజ్ఞాయ శాత్రార్దం పరవర్తన్తే పరవృత్తయః
54 యః కశ చిన నయాయ్య ఆచారః సర్వం శాస్త్రమ ఇతి శరుతిః
యథ అన్యాయ్యమ అశాస్త్రం తథ ఇత్య ఏషా శరూయతే శరుతిః
55 న పరవృత్తిర ఋతే శాస్త్రాత కా చిథ అస్తీతి నిశ్చయః
యథ అన్యథ వేథవాథేభ్యస తథ అశాస్త్రమ ఇతి శరుతిః
56 శాస్త్రాథ అపేతం పశ్యన్తి బహవొ వయక్తమానినః
శాస్త్రథొషాన న పశ్యన్తి ఇహ చాముత్ర చాపరే
అవిజ్ఞాన హతప్రజ్ఞా హీనప్రజ్ఞాస తమొవృతాః
57 శక్యం తవ ఏకేన ముక్తేన కృతకృత్యేన సర్వశః
పిణ్డ మాత్రం వయపాశ్రిత్య చరితుం సర్వతొథిశమ
వేథవాథం వయపాశ్రిత్య మొక్షొ ఽసతీతి పరభాసితుమ
58 ఇథం తు థుష్కరం కర్మ కుటుమ్బమ అభిసంశ్రితమ
థానమ అధ్యయనం యజ్ఞః పరజా సంతానమ ఆర్జవమ
59 యథ్య ఏతథ ఏవం కృత్వాపి న విమొక్షొ ఽసతి కస్య చిత
ధిక కర్తారం చ కార్యం చ శరమశ చాయం నిరర్దకః
60 నాస్తిక్యమ అన్యదా చ సయాథ వేథానాం పృష్ఠతః కరియా
ఏతస్యానన్త్యమ ఇచ్ఛామి భగవఞ శరొతుమ అఞ్జసా
61 తద్యం వథస్వ మే బరహ్మన్న ఉపసన్నొ ఽసమ్య అధీహి భొః
యదా తే విథితొ మొక్షస తదేచ్ఛామ్య ఉపశిక్షితుమ