శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 26
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 26) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వైషమ్పాయన]
థవైపాయన వచొ శరుత్వా కుపితే చ ధనంజయే
వయాసమ ఆమన్త్ర్య కౌన్తేయః పరత్యువాచ యుధిష్ఠిరః
2 న పార్దివమ ఇథం రాజ్యం న చ భొగాః పృదగ్విధాః
పరీణయన్తి మనొ మే ఽథయ శొకొ మాం నర్థయత్య అయమ
3 శరుత్వా చ వీర హీనానామ అపుత్రాణాం చ యొషితామ
పరిథేవయమానానాం శాన్తిం నొపలభే మునే
4 ఇత్య ఉక్తః పరత్యువాచేథం వయాసొ యొగవిథాం వరః
యుధిష్ఠిరం మహాప్రాజ్ఞం ధర్మజ్ఞొ వేథ పారగః
5 న కర్మణా లభ్యతే చిన్తయా వా; నాప్య అస్య థాతా పురుషస్య కశ చిత
పర్యాయ యొగాథ విహితం విధాత్రా; కాలేన సర్వం లభతే మనుష్యః
6 న బుథ్ధిశాస్త్రాధ్యయనేన శక్యం; పరాప్తుం విశేషైర మనుజైర అకాలే
మూర్ఖొ ఽపి పరాప్నొతి కథా చిథ అర్దాన; కాలొ హి కార్యం పరతి నిర్విశేషః
7 నాభూతి కాలే చ ఫలం థథాతి; శిల్పం న మన్త్రాశ చ తదౌషధాని
తాన్య ఏవ కాలేన సమాహితాని; సిధ్యన్తి చేధ్యన్తి చ భూతకాలే
8 కాలేన శీఘ్రాః పరవివాన్తి వాతాః; కాలేన వృష్టిర జలథాన ఉపైతి
కాలేన పథ్మొత్పలవజ జలం చ; కాలేన పుష్యన్తి నగా వనేషు
9 కాలేన కృష్ణాశ చ సితాశ చ రాత్ర్యః; కాలేన చన్థ్రః పరిపూర్ణబిమ్బః
నాకాలతః పుష్పఫలం నగానాం; నాకాలవేగాః సరితొ వహన్తి
10 నాకాలమత్తాః ఖగ పన్నగాశ చ; మృగథ్విపాః శైలమహాగ్రహాశ చ
నాకాలతః సత్రీషు భవన్తి గర్భా; నాయాన్త్య అకాలే శిశిరొష్ణ వర్షాః
11 నాకాలతొ మరియతే జాయతే వా; నాకాలతొ వయాహరతే చ బాలః
నాకాలతొ యౌవనమ అభ్యుపైతి; నాకాలతొ రొహతి బీజమ ఉప్తమ
12 నాకాలతొ భానుర ఉపైతి యొగం; నాకాలతొ ఽసతం గిరిమ అభ్యుపైతి
నాకాలతొ వర్ధతే హీయతే చ; చన్థ్రః సముథ్రశ చ మహొర్మిమాలీ
13 అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
గీతం రాజ్ఞా సేనజితా థుఃఖార్తేన యుధిష్ఠిర
14 సర్వాన ఏవైష పర్యాయొ మర్త్యాన సపృశతి థుస్తరః
కాలేన పరిపక్వా హి మరియన్తే సర్వమానవాః
15 ఘనన్తి చాన్యాన నరా రాజంస తాన అప్య అన్యే నరాస తదా
సంజ్ఞైషా లౌకికీ రాజన న హినస్తి న హన్యతే
16 హన్తీతి మన్యతే కశ చిన న హన్తీత్య అపి చాపరే
సవభావతస తు నియతౌ భూతానాం పరభవాప్యయౌ
17 నష్టే ధనే వా థారే వా పుత్రే పితరి వా మృతే
అహొ కష్టమ ఇతి ధయాయఞ శొకస్యాపచితిం చరేత
18 స కిం శొచసి మూఢః సఞ శొచ్యః కిమ అనుశొచసి
పశ్య థుఃఖేషు థుఃఖాని భయేషు చ భయాన్య అపి
19 ఆత్మాపి చాయం న మమ సర్వాపి పృదివీ మమ
యదా మమ తదాన్యేషామ ఇతి పశ్యన న ముహ్యతి
20 శొకస్దాన సహస్రాణి హర్షస్దాన శతాని చ
థివసే థివసే మూఢమ ఆవిశన్తి న పణ్డితమ
21 ఏవమ ఏతాని కాలేన పరియ థవేష్యాణి భాగశః
జీవేషు పరివర్తన్తే థుఃఖాని చ సుఖాని చ
22 థుఃఖమ ఏవాస్తి న సుఖం తస్మాత తథ ఉపలభ్యతే
తృష్ణార్తి పరభవం థుఃఖం థుఃఖార్తి పరభవం సుఖమ
23 సుఖస్యానన్తరం థుఃఖం థుఃఖస్యానన్తరం సుఖమ
న నిత్యం లభతే థుఃఖం న నిత్యం లభతే సుఖమ
24 సుఖమ అన్తే హి థుఃఖానాం థుఃఖమ అన్తే సుఖస్య చ
తస్మాథ ఏతథ థవయం జహ్యాథ య ఇచ్ఛేచ ఛాశ్వతం సుఖమ
25 యన్నిమిత్తం భవేచ ఛొకస తాపొ వా థుఃఖమూర్ఛితః
ఆయసొ వాపి యన మూలస తథ ఏకాఙ్గమ అపి తయజేత
26 సుఖం వా యథి వా థుఃఖం పరియం వా యథి వాప్రియమ
పరాప్తం పరాప్తమ ఉపాసీత హృథయేనాపరాజితః
27 ఈషథ అప్య అఙ్గథారాణాం పుత్రాణాం వా చరాప్రియమ
తతొ జఞాస్యసి కః కస్య కేన వా కదమ ఏవ వా
28 యే చ మూఢతమా లొకే యే చ బుథ్ధేః పరం గతాః
త ఏవ సుఖమ ఏధన్తే మధ్యః కలేశేన యుజ్యతే
29 ఇత్య అబ్రవీన మహాప్రాజ్ఞొ యుధిష్ఠిర స సేనజిత
పరావరజ్ఞొ లొకస్య ధర్మవిత సుఖథుఃఖవిత
30 సుఖీ పరస్య యొ థుఃఖే న జాతు స సుఖీ భవేత
థుఃఖానాం హి కషయొ నాస్తి జాయతే హయ అపరాత పరమ
31 సుఖం చ థుఃఖం చ భవాభవౌ చ; లాభాలాభౌ మరణం జీవితం చ
పర్యాయశః సర్వమ ఇహ సపృశన్తి; తస్మాథ ధీరొ నైవ హృష్యేన న కుప్యేత
32 థీక్షాం యజ్ఞే పాలనం యుథ్ధమ ఆహుర; యొగం రాష్ట్రే థణ్డనీత్యా చ సమ్యక
విత్తత్యాగం థక్షిణానాం చ యజ్ఞే; సమ్యగ జఞానం పావనానీతి విథ్యాత
33 రక్షన రాష్ట్రం బుథ్ధిపూర్వం నయేన; సంత్యక్తాత్మా యజ్ఞశీలొ మహాత్మా
సర్వాఁల లొకాన ధర్మమూర్త్యా చరంశ చాప్య; ఊర్ధ్వం థేహాన మొథతే థేవలొకే
34 జిత్వా సంగ్రామాన పాలయిత్వా చ రాష్ట్రం; సొమం పీత్వా వర్ధయిత్వా పరజాశ చ
యుక్త్యా థణ్డం ధారయిత్వా పరజానాం; యుథ్ధే కషీణొ మొథతే థేవలొకే
35 సమ్యగ వేథాన పరాప్య శాస్త్రాణ్య అధీత్య; సమ్యగ రాష్ట్రం పాలయిత్వా చ రాజా
చాతుర్వర్ణ్యం సదాపయిత్వా సవధర్మే; పూతాత్మా వై మొథతే థేవలొకే
36 యస్య వృత్తం నమస్యన్తి సవర్గస్దస్యాపి మానవాః
పౌరజానపథామాత్యాః స రాజా రాజసత్తమః