శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 240
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 240) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వయాస]
మనః పరసృజతే భావం బుథ్ధిర అధ్యవసాయినీ
హృథయం పరియాప్రియే వేథ తరివిధా కర్మచొథనా
2 ఇన్థ్రియేభ్యః పరా హయ అర్దా అర్దేభ్యః పరమం మనః
మనసస తు పరా బుథ్ధిర బుథ్ధేర ఆత్మా పరొ మతః
3 బుథ్ధిర ఆత్మా మనుష్యస్య బుథ్ధిర ఏవాత్మనొ ఽఽతమికా
యథా వికురుతే భావం తథా భవతి సా మనః
4 ఇన్థ్రియాణాం పృదగ్భావాథ బుథ్ధిర విక్రియతే హయ అను
శృణ్వతీ భవతి శరొతం సపృశతీ సపర్శ ఉచ్యతే
5 పశ్యన్తీ భవతే థృష్టీ రసతీ రసనం భవేత
జిఘ్రతీ భవతి ఘరాణం బుథ్ధివిక్రియతే పృదక
6 ఇన్థ్రియాణీతి తాన్య ఆహుస తేష్వ అథృశ్యాధితిష్ఠతి
తిష్ఠతీ పురుషే బుథ్ధిస తరిషు భావేషు వర్తతే
7 కథా చిల లభతే పరీతిం కథా చిథ అపి శొచతే
న సుఖేన న థుఃఖేన కథా చిథ ఇహ యుజ్యతే
8 సేయం భావాత్మికా భావాంస తరీన ఏతాన అతివర్తతే
సరితాం సాగరొ భర్తా మహావేలామ ఇవొర్మిమాన
9 యథా పరార్దయతే కిం చిత తథా భవతి సా మనః
అధిష్ఠానాని వై బుథ్ధ్యా పృదగ ఏతాని సంస్మరేత
ఇన్థ్రియాణ్య ఏవ మేధ్యాని విజేతవ్యాని కృత్స్నశః
10 సర్వాణ్య ఏవానుపూర్వ్యేణ యథ యన నానువిధీయతే
అవిభాగ గతా బుథ్ధిర భావే మనసి వర్తతే
పరవర్తమానం తు రజః సత్త్వమ అప్య అనువర్తతే
11 యే చైవ భావా వర్తన్తే సర్వ ఏష్వ ఏవ తే తరిషు
అన్వర్దాః సంప్రవర్తన్తే రదనేమిమ అరా ఇవ
12 పరథీపార్దం నరః కుర్యాథ ఇన్థ్రియైర బుథ్ధిసత్తమైః
నిశ్చరథ్భిర యదాయొగమ ఉథాసీనైర యథృచ్ఛయా
13 ఏవం సవభావమ ఏవేథమ ఇతి విథ్వాన న ముహ్యతి
అశొచన్న అప్రహృష్యంశ చ నిత్యం విగతమత్సరః
14 న హయ ఆత్మా శక్యతే థరష్టుమ ఇన్థ్రియైః కామగొచరైః
పరవర్తమానైర అనయే థుర్ధరైర అకృతాత్మభిః
15 తేషాం తు మనసా రశ్మీన యథా సమ్యఙ నియచ్ఛతి
తథా పరకాశతే హయ ఆత్మా ఘతే థీప ఇవ జవజన
సర్వేషామ ఏవ భూతానాం తమస్య అపగతే యదా
16 యదా వారి చరః పక్షీ న లిప్యతి జలే చరన
ఏవమ ఏవ కృతప్రజ్ఞొ న థొషైర విషయాంశ చరన
అసజ్జమానః సర్వేషు న కదం చన లిప్యతే
17 తయక్త్వా పూర్వకృతం కర్మ రతిర యస్య సథాత్మని
సర్వభూతాత్మభూతస్య గుణమార్గేష్వ అసజ్జతః
18 సత్త్వమ ఆత్మా పరసవతి గుణాన వాపి కథా చన
న గుణా విథుర ఆత్మానం గుణాన వేథ స సర్వథా
19 పరిథ్రస్తా గుణానాం స సరష్టా చైవ యదాతదమ
సత్త్వక్షేత్రజ్ఞయొర ఏతథ అన్తరం విథ్ధి సూక్ష్మయొః
20 సృజతే తు గుణాన ఏక ఏకొ న సృజతే గుణాన
పృదగ భూతౌ పరకృత్యా తౌ సంప్రయుక్తౌ చ సర్వథా
21 యదామత్స్యొ ఽథభిర అన్యః సన సంప్రయుక్తౌ తదైవ తౌ
మశకొథుమ్బరౌ చాపి సంప్రయుక్తౌ యదా సహ
22 ఇషీకా వా యదా ముఞ్జే పృదక చ సహ చైవ చ
తదైవ సహితావ ఏతావ అన్యొన్యస్మిన పరతిష్ఠితౌ