శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 203
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 203) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
యొగం మే పరమం తాత మొక్షస్య వథ భారత
తమ అహం తత్త్వతొ జఞాతుమ ఇచ్ఛామి వథతాం వర
2 [భీ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
సంవథం మొక్షసంయుక్తం శిష్యస్య గురుణా సహ
3 కశ చిథ బరాహ్మణమ ఆసీనమ ఆచార్యమ ఋషిసత్తమమ
శిష్యః పరమమేధావీ శరేయొ ఽరదీ సుసమాహితః
చరణావ ఉపసంగృహ్య సదితః పరాఞ్జలిర అబ్రవీత
4 ఉపాసనాత పరసన్నొ ఽసి యథి వై భగవన మమ
సంశయొ మే మహాన కశ చిత తన మే వయాఖ్యాతుమ అర్హసి
5 కుతశ చాహం కుతశ చ తవం తత సమ్యగ బరూహి యత పరమ
కదం చ సర్వభూతేషు సమేషు థవిజసత్తమ
సమ్యగ్వృత్తా నివర్తన్తే విపరీతాః కషయొథయాః
6 వేథేషు చాపి యథ వాక్యం లౌకిమం వయాపకం చ యత
ఏతథ విథ్వన యదాతత్త్వం సర్వం వయాఖ్యాతుమ అర్హసి
7 [గురు]
శృణు శిష్యమహాప్రాజ్ఞ బరహ్మ గుహ్యమ ఇథం పరమ
అధ్యాత్మం సర్వభూతానామ ఆగమానాం చ యథ వసు
8 వాసుథేవః సర్వమ ఇథం విశ్వస్య బరహ్మణొ ముఖమ
సత్యం థానమ అదొ యజ్ఞస తితిక్షా థమ ఆర్జవమ
9 పురుషం సనాతనం విష్ణుం యత తథ వేథవిథొ విథుః
సర్గ పరలయ కర్తారమ అవ్యక్తం బరహ్మ శాశ్వతమ
తథ ఇథం బరహ్మ వార్ష్ణేయమ ఇతిహాసం శృణుష్వ మే
10 బరాహ్మణొ బరాహ్మణైః శరావ్యొ రాజన్యః కషత్రియైస తదా
మాహాత్మ్యం థేవథేవస్య విష్ణొర అమితతేజసః
అర్హస తవమ అసి కల్యాన వార్ష్ణేయం శృణు యత పరమ
11 కాలచక్రమ అనాథ్య అన్తం భావాభావ సవలక్షణమ
తరైలొక్యం సర్వభూతేషు చక్రవత పరివర్తతే
12 యత తథ అక్షరమ అవ్యక్తమ అమృతం బరహ్మ శాశ్వతమ
వథన్తి పురుషవ్యాఘ్రం కేశవం పురుషర్షభమ
13 పితౄన థేవాన ఋషీంశ చైవ తదా వై యక్షథానవాన
నాగాసురమనుష్యాంశ చ సృజతే పరమొ ఽవయయః
14 తదైవ వేథ శాస్త్రాణి లొకధర్మాంశ చ శాశ్వతాన
పరలయే పరకృతిం పరాప్య యుగాథౌ సృజతే పరభుః
15 యదర్తుష్వ ఋతులిఙ్గాని నానారూపాణి పర్యయే
థృశ్యన్తే తాని తాన్య ఏవ తదా బరహ్మాహ రాత్రిషు
16 అద యథ యథ యథా భావి కాలయొగాథ యుగాథిషు
తత తథ ఉత్పథ్యతే జఞానం లొకయాత్రా విధానజమ
17 యుగాన్తే ఽనతర్హితాన వేథాన సేతిహాసాన మహర్షయః
లేభిరే తపసా పూర్వమ అనుజ్ఞాతాః సవయమ్భువా
18 వేథవిథ వేథ భగవాన వేథాఙ్గాని బృహస్పతిః
భార్గవొ నీతిశాస్త్రం చ జగాథ జగతొ హితమ
19 గాన్ధర్వం నారథొ వేథం భరథ్వాజొ ధనుర గరహమ
థేవర్షిచరితం గార్గ్యః కృష్ణాత్రేయశ చికిత్సితమ
20 నయాయతన్త్రాణ్య అనేకాని తైస తైర ఉక్తాని వాథిభిః
హేత్వాగమ సథాచారైర యథ ఉక్తం తథ ఉపాస్యతే
21 అనాథ్యం యత పరం బరహ్మ న థేవా నర్షయొ విథుః
ఏకస తథ వేథ భగవాన ధాతా నారాయణః పరభుః
22 నారాయణాథ ఋషిగణాస తదా ముఖ్యాః సురాసురాః
రాజర్షయః పురాణాశ చ పరమం థుఃఖభేషజమ
23 పురుషాధిష్ఠితం భావం పరకృతిః సూయతే తథా
హేతుయుక్తమ అతః సర్వం జగత సంపరివర్తతే
24 థీపాథ అన్యే యదా థీపాః పరవర్తన్తే సహస్రశః
పరకృతిః సృజతే తథ్వథ ఆనన్త్యాన నాపచీయతే
25 అవ్యక్తకర్మజా బుథ్ధిర అహంకారం పరసూయతే
ఆకాశం చాప్య అహంకారాథ వాయుర ఆకాశసంభవః
26 వాయొస తేజస తతశ చాపస తవ అథ్భ్యొ హి వసుధొథ్గతా
మూలప్రకృతయొ ఽసతౌ తా జగథ ఏతాస్వ అవస్దితమ
27 జఞానేన్థ్రియాణ్య అతః పఞ్చ పఞ్చ కర్మేన్థ్రియాణ్య అపి
విషయాః పఞ్చ చైకం చ వికారే సొథశం మనః
28 శరొత్రం తవక చక్షుషీ జిహ్వా ఘరాణం పఞ్చేన్థ్రియాణ్య అపి
పథౌ పాయుర ఉపస్దశ చ హస్తౌ వాక కర్మణామ అపి
29 శబ్థః సపర్శొ ఽద రూపం చ రసొ గన్ధస తదైవ చ
విజ్ఞేయం వయాపకం చిత్తం తేషు సర్వగతం మనః
30 రసజ్ఞానే తు జిహ్వేయం వయాహృతే వాక తదైవ చ
ఇన్థ్రియైర వివిధైర యుక్తం సర్వం వయస్తం మనస తదా
31 విథ్యాత తు సొథశైతాని థైవతాని విభాగశః
థేహేషు జఞానకర్తారమ ఉపాసీనమ ఉపాసతే
32 తథ్వత సొమగుణా జిహ్వా గన్ధస తు పృదివీ గుణః
శరొత్రం శబ్థగుణం చైవ చక్షుర అగ్నేర గుణస తదా
సపర్శం వాయుగుణం విథ్యాత సర్వభూతేషు సర్వథా
33 మనః సత్త్వగుణం పరాహుః సత్త్వమ అవ్యక్తజం తదా
సర్వభూతాత్మభూతస్దం తస్మాథ బుధ్యేత బుథ్ధిమాన
34 ఏతే భావా జగత సర్వం వహన్తి సచరాచరమ
శరితా విరజసం థేవం యమ ఆహుః పరమం పథమ
35 నవథ్వారం పురం పుణ్యమ ఏతైర భావైః సమన్వితమ
వయాప్య శేతే మహాన ఆత్మా తస్మాత పురుష ఉచ్యతే
36 అజరః సొ ఽమరశ చైవ వయక్తావ్యక్తొపథేశవాన
వయాపకః సగుణః సూక్ష్మః సర్వభూతగుణాశ్రయః
37 యదా థీపః పరకాశాత్మా హరస్వొ వా యథి వా మహాన
జఞానాత్మానం తదా విథ్యాత పురుషం సర్వజన్తుషు
38 సొ ఽతర వేథయతే వేథ్యం స శృణొతి స పశ్యతి
కారణం తస్య థేహొ ఽయం స కర్తా సర్వకర్మణామ
39 అగ్నిర థారు గతొ యథ్వథ భిన్నే థారౌ న థృశ్యతే
తదైవాత్మా శరీరస్దొ యొగేనైవాత్ర థృశ్యతే
40 నథీష్వ ఆపొ యదా యుక్తా యదా సూర్యే మరీచయః
సంతన్వానా యదా యాన్తి తదా థేహాః శరీరిణామ
41 సవప్నయొగే యదైవాత్మా పఞ్చేన్థ్రియ సమాగతః
థేహమ ఉత్సృజ్య వై యాతి తదైవాత్రొపలభ్యతే
42 కర్మణా వయాప్యతే పూర్వం కర్మణా చొపపథ్యతే
కర్మణా నీయతే ఽనయత్ర సవకృతేన బలీయసా
43 స తు థేహాథ యదా థేహం తయక్త్వాన్యం పరతిపథ్యతే
తదా తం సంప్రవక్ష్యామి భూతగ్రామం సవకర్మజమ