శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 195
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 195) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [మను]
అక్షరాత ఖం తతొ వాయుర వాయొర జయొతిస తతొ జలమ
జలాత పరసూతా జగతీ జగత్యాం జాయతే జగత
2 ఇమే శరీరైర జలమ ఏవ గత్వా; జలాచ చ తేజః పవనొ ఽనతరిక్షమ
ఖాథ వై నివర్తన్తి నభావినస తే; యే భావినస తే పరమ ఆప్నువన్తి
3 నొష్ణం న శీతం మృథు నాపి తీక్ష్ణం; నామ్లం కసాయం మధురం న తిక్తమ
న శబ్థవన నాపి చ గన్ధవత తన; న రూపవత తత్పరమస్వభావమ
4 సపర్శం తనుర వేథ రసం తు జిహ్వా; ఘరాణం చ గన్ధాఞ శరవణే చ శబ్థాన
రూపాణి చక్షుర న చ తత్పరం యథ; గృహ్ణన్త్య అనధ్యాత్మవిథొ మనుష్యాః
5 నివర్తయిత్వా రసనం రసేభ్యొ; ఘరాణం చ గన్ధాచ ఛరవణే చ శబ్థాత
సపర్శాత తనుం రూపగుణాత తు చక్షుస; తతః పరం పశ్యతి సవం సవభావమ
6 య ఓథ గృహీత్వా హి కరొతి యచ చ; యస్మింశ చ తామ ఆరభతే పరవృత్తిమ
యస్మింశ చ యథ యేన చ యశ చ కర్తా; తత కారణం తం సముపాయమ ఆహుః
7 యచ చాభిభూః సాధకం వయాపకం చ; యన మన్త్రవచ ఛంస్యతే చైవ లొకే
యః సర్వహేతుః పరమార్దకారీ; తత కారణం కార్యమ అతొ యథ అన్యత
8 యదా చ కశ చిత సుకృతైర మనుష్యః; శుభాశుభం పరాప్నుతే ఽదావిరొధాత
ఏవం శరీరేషు శుభాశుభేషు; సవకర్మజైర జఞానమ ఇథం నిబథ్ధమ
9 యదా పరథీపః పురతః పరథీప్తః; పరకాశమ అన్యస్య కరొతి థీప్యన
తదేహ పఞ్చేన్థ్రియ థీపవృక్షా; జఞానప్రథీప్తాః పరవన్త ఏవ
10 యదా హి రాజ్ఞొ బహవొ హయ అమాత్యాః; పృదక పరమానం పరవథన్తి యుక్తాః
తథ్వచ ఛరీరేషు భవన్తి పఞ్చ; జఞానైక థేశః పరమః స తేభ్యః
11 యదార్చిషొ ఽగనేః పవనస్య వేగా; మరీచయొ ఽరకస్య నథీషు చాపః
గచ్ఛన్తి చాయాన్తి చ తన్యమానాస; తథ్వచ ఛరీరాణి శరీరిణాం తు
12 యదా చ కశ చిత పరశుం గృహీత్వా; ధూమం న పశ్యేజ జవలనం చ కాష్ఠే
తథ్వచ ఛరీరొథర పాని పాథం; ఛిత్త్వా న పశ్యన్తి తతొ యథ అన్యత
13 తాన్య ఏవ కాష్ఠాని యదా విమద్య; ధూమం చ పశ్యేజ జవలనం చ యొగాత
తథ్వత సుబుథ్ధిః సమమ ఇన్థ్రియత్వాథ; బుధః పరం పశ్యతి సవం సవభావమ
14 యదాత్మనొ ఽఙగం పతితం పృదివ్యాం; సవప్నాన్తరే పశ్యతి చాత్మనొ ఽనయత
శరొత్రాథి యుక్తః సుమనాః సుబుథ్ధిర; లిఙ్గాత తదా గచ్ఛతి లిఙ్గమ అన్యత
15 ఉత్పత్తివృథ్ధిక్షయసంనిపాతైర; న యుజ్యతే ఽసౌ పరమః శరీరీ
అనేన లిఙ్గన తు లిఙ్గమ అన్యథ; గచ్ఛత్య అథృష్టః పరతిసంధి యొగాత
16 న చక్షుషా పశ్యతి రూపమ ఆత్మనొ; న చాపి సంస్పర్శమ ఉపైత కిం చిత
న చాపి తైః సాధయతే ఽద కార్యం; తే తం న పశ్యన్తి సపశ్యతే తాన
17 యదా పరథీపే జవలతొ ఽనలస్య; సంతాపజం రూపమ ఉపైతి కిం చిత
న చాన్తరం రూపగుణం బిభర్తి; తదైవ తథ థృశ్యతే రూపమ అస్య
18 యదా మనుష్యః పరిముచ్య కాయమ; అథృశ్యమ అన్యథ విశతే శరీరమ
విజృజ్య భూతేషు మహత్సు థేహం; తథాశ్రయం చైవ బిభర్తి రూపమ
19 ఖం వాయుమ అగ్నిం సలిలం తదొర్వీం; సమన్తతొ ఽభయావిశతే శరీరీ
నానాశ్రయాః కర్మసు వర్తమానాః; శరొత్రాథయః పఞ్చ గుణాఞ శరయన్తే
20 శరొత్రం ఖతొ ఘరాణమ అదొ పృదివ్యాస; తేజొమయం రూపమ అదొ విపాకః
జలాశ్రయః సవేథ ఉక్తొ రసశ చ; వాయ్వాత్మకః సపర్శకృతొ గుణశ చ
21 మహత్సు భూతేషు వసన్తి పఞ్చ; పఞ్చేన్థ్రియార్దాశ చ తదేన్థ్రియేషు
సర్వాణి చైతాని మనొఽనుగాని; బుథ్ధిం మనొ ఽనవేతి మనః సవభావమ
22 శుభాశుభం కర్మకృతం యథ అస్య; తథ ఏవ పరత్యాథథతే సవథేహే
మనొ ఽనువర్తన్తి పరావరాణి; జలౌకసః సరొత ఇవానుకూలమ
23 చలం యదాథృష్టిపదం పరైతి; సూక్ష్మం మహథ రూపమ ఇవాభిపాతి
సవరూపమ ఆలొచయతే చ రూపం; పరం తదా బుధి పదం పరైతి