వెలుగోటివారి వంశావళి

సీ.

అనుమనగ ల్లను ఘనమైన పురమున
        ననుమనగంటి గోత్రాన్వయుండు
పొలుపొందు చేయూరి పోలిరెడ్డిసుతుండు
        రెండెడ్లఁ[1] గట్టుక రేచఁ డనెడు
పంచముండును దాను బహుదినంబులనాఁటి
        పాటిమీఁదటిచేను పరఁగ నపుడు
దున్నుచో నాఁగేటితుదఁ దాఁకి పైరాయి
        పగుల నిక్షేపంబు బైటఁ బడిన
నా రెడ్డి కనుఁగొని యానందమును బొంది
        తా నది కైకొనదలఁచి నపుడు
ఆకాశముననుండి యశరీరవాణియు
        భీకరంబుగఁ బల్కెఁ బ్రీతితోడ
‘నరబ లిచ్చినఁ గాని నవలక్షధన మంత
        నీకుఁ గైకొనరాదు నియమ మిద్ది’.[2]
ఆమాట విని చాల [3]నాత్మలో వగవంగ
        నేల వగచె దని యేచఁ డనియెఁ[4]
‘దాను బెండ్లామును దనయుండు దప్పిన
        నరబలి కెవ్వరు నాకుఁ గలరు.’[5]
అని విచారముతోడ నలమట నొందెడు
        రెడ్డితో నొకమాట రేచఁ డనియె

[6]“నిట్టివిచారంబు లేటికి నీకును
        దను బలిగాఁ జేసి ధనముఁ గొనుము
తనపేరితోడను దనరెడు రేచర్ల
        గోత్రంబు పూనుము కొమరు మిగుల
మా వంశభవుఁ డెంతమేటి యైనను [దాను][7]
        బెండ్లి యాడెడు వేళఁ బేర్మితోడఁ
దనవంశమునఁ బుట్టి తనరెడు పంచము
        పెండ్లి ముందఱఁ జేయఁ బ్రీతి మీకుఁ
గలిగియుండినఁ దన్ను బలిగా సమర్పించి[8]
        ధనము గైకొను” మని తనకుఁ జెప్ప
నా రేచఁ డాడిన యామాటవిని రెడ్డి
        వానితో నొకమాట [9]వఱలఁ బలికె
రేచనికోరికె రెడ్డి కానిమ్మని
        సంతోషచిత్తుఁడై సమ్మతించె
వానికి నమ్మిక వలనుగా నిచ్చియు
        వానిని బలిగాగఁ[10] బూనిచేసి
నిక్షేప మప్పుడు నెరయఁ దాఁ గై కొని
        కొమరొంద రేచర్లగోత్రుఁ డయ్యె
ఆ చెవ్విరెడ్డియు నంత సంతసమునఁ
        [జెలువు మీఱఁగ బోయి] చేనిఁ జూచి[11]

మాపటంతఁ[12] దిరిగి మఱి యింటి కరుగుచోఁ
        జీకటిపడవచ్చెఁ జేనిబైటఁ
దొలకరివానయుఁ బలపల వచ్చినఁ
        ద్రోవ చేరువయందు దొడ్డడొంక[13]
కాచెంత నొకవృక్ష మమరుఁ బిల్లలమఱ్ఱి
        బేతాళవట మని పేరు గలిగి
యున్నవృక్షము క్రింద నొప్పుగా నిలుచుండ[14]
        భీకరంబుగ నొక్కపిడుగు పడిన
శంక యించుక లేక సంతోషచిత్తుఁడై
        కఱ్ఱ చేఁబట్టుక కదిసి[15] నిలుచు
కరణి బేతాళుండు గనుఁగొని యప్పుడు
        కరుణతో నాతని గౌఁగిలించి
[16]బేతాళుఁ డొకమాట ప్రీతితోఁ బలికెను
        గడు వేడ్క పుట్టంగఁ గడకు వచ్చి
“నీకు నానామంబు నెమ్మితో నిచ్చెదఁ
        బూనుము నా పేరు [పోణిమి దగఁ]
బొసఁగంగఁ దాల్చిన [నెసఁగు] నైశ్వర్యంబు
        వెయ్యేఁడు లగు”నని , వేడ్కఁ జెప్పి[17]
బేతాళుఁ డరిగిన వెనుక నింటికిఁ బోయి
        సంతోషపడుచుండె చవ్విరెడ్డి[18]

యటమున్న యిద్దఱు నాచెంత దున్నుచో
        వానగాలియు రాఁగ వడిగఁ బోయి
వటమూల[19] బిలములో వడిఁ జొచ్చి యుండియు
        నచట బేతాళుని యాదరమునఁ
బ్రత్యక్షమున నిల్చి భయ మింతయును లేక
        మాట లాడెడు రెడ్డి మఱిఁగి[20] చూచి
వెఱచి యూరక యుండి, వెనుక నింటికిఁ బోయి
        యావార్త నూరిలో నపుడు చెప్ప
నూరెల్లరును గూడి యుబ్బుచుఁ జూడంగ
        నావార్త గణపతి యపుడు వినియెఁ
జెవ్విరెడ్డిని జూడఁ జేకొని పిలిపించి
        యాదరం బొదవంగ నతనిఁ జూచి
అసహాయశూరుఁ [డౌనని యాత్మఁ దలపోసి]
        చెన్నుమీఱఁగ లక్షసీమ నిచ్చి[21]
డాలు డమారంబు తాళి చేకట్లును[22]
        గజహయంబుల నిచ్చె ఘనతతోడ
హెచ్చుగా నాతని [మెచ్చి] పిల్లలమఱ్ఱి
        బేతాళరా వని పే రొసంగ[23]
నదియు మొదలుగ జనులెల్ల నభినుతింప
రమణతోడుత విలసిల్లె రావు పేరు
వాసి కెక్కిన రేచర్లశాసనుండు
దనరెఁ బిల్లలఱ్ఱి బేతాళుఁ డనఁగ.

1


క.

[24]ఇదియునుగా కిం కొక్కటి
ముదమున వేఁడెదము వరము మూర్ధన్యులమై

కదనమున నడచు నప్పుడు
వదలక మాముందు నడువవలె నని పలికెన్.

2


క.

చేకొని యాబేతాళుఁడు
ప్రాకటముగఁ బలికె నపుడు భాసురలీలన్
నీ కెమ్మెయి నారాకకుఁ
దేఁకువఁ గనునట్ల తీర్తు ధృతిఁ గను మనుచున్.

3

* * *

సీ.

నలినగేహాసమున్నతనితాంతస్తన
        ప్రసవగుచ్ఛములకు భ్రమర మగుచు
వాసవముఖగీర్వాణకోటీరాగ్ర
        రమ్యనాయకరత్నరాజి యగుచు
వివృతాతిశయహృద్యవేదాంతపంజర
        గృహనిత్యశారికావిహగ మగుచు
నిరపాయఫలధురంధరషడక్షర[మంత్ర]
        ఘనవనీమదకలకంఠ మగుచు
బరఁగు లక్ష్మీమనోభర్తపాదయుగళ
మందు జనియించె సకలార్థిబృందమునకు
శరణమై గాఢశోభనాచరణ మగుచు
వెలమవంశంబు గాంభీర్యవిలసనంబు.

4


గీ.

వెలయు తత్పద్మనాయకకులమునందు
నభ్యుదయ మొందె ఘనుఁడు మహామహుండు
వినయరేచర్లగోత్రుండు విజయశాలి
[25]తనరఁ బిల్లలమఱ్ఱి బేతాళినృపతి.

5


వ.

ఆపిల్లలమఱ్ఱి బేతాళనృపతి విధం బెట్టి దనిన.

6


సీ.

[26]అరుదైన పూర్వపుటనుమగ ల్దక్షిణ[27]
        భాగంబునం దొక్కభైరవుండు

వింశతికుచ్చెళ్ళ విస్తారమును గల్గు
        క్షేత్రంబుఁ గాపాడుఁ జిత్రముగను
ఆపాడు తనదిగా నతఁడు గైకొని పండు
        ధాన్యంబు లేటటఁ దనరుచుండ[28]
రేచిగాఁ డనునొప్పుభృత్యుండు పంచముం
        [డురు హ]లముఖమున నొక్క తామ్ర
శాసనమును గని చవి రెడ్డికిని జూప
        శాసనమును గొని వాసి గాఁగ[29]
“భైరవ నీకును బలి యియ్య[30] నవలక్ష
        ధనమంత పచ్చ యి”మ్మనుచు రెడ్డి
పఠియింప విని మ్రొక్కి భయ మింతయును లేక
        పంచమజాతినై ప్రబలఁ గంటి
మీయర్థమంతయు మీ కొప్పియున్నది
        దైవరహస్యంబుఁ దప్పు ననఁగ
నగునె నా దొక విన్నప మవధరించి[31]
యేచఁ డనుపేరు నిలుపుమీయింట ననుచు[32]
నిలువ[33]వలదన్న మానక నిష్ఠచేయ
భైరవుఁడు మెచ్చ బలియిచ్చి ప్రబలె నపుడు.

7


క.

ధర నీగోత్రమునం గల[34]
వరగుణవంతులును శూరవంశపవిత్రుల్[35]
మఱి గంధాక్షతలఁ గొనుఁడు
బరువడి శోభనపువేళఁ[36] బంచము నింటన్.

8

క.

అంతకు మునుపే యీవిధ
మంతయు భైరవుని సాక్షి[37] మాటిచ్చి మహిన్
వింతగ రేచర్ల యనన్[38]
మంతుకు నెక్కంగ గ్రామ మచ్చట నిలిపెన్.

9


వ.

మఱియుఁ గులభూషణుండును, వంశవిస్తారకుండును, భైరవవరలబ్ధతేజుండును,
గృహనిక్షేపకర్తయు, నష్టైశ్వర్యసంపన్నుండును, నోరుగంటిపట్టణప్రవర్తకుం
డును, గాకితరాజపూజితబిరుదనామధేయుండును, రేచర్లపురవరాధీశ్వరుం
డును, నగు పిల్లలమఱ్ఱి బేతాళనృపతి మెఱసెఁ దనకీర్తి యాచంద్రతారకముగ.

10


గీ.

యలమిఁ[39] బెంపొందెఁ బద్మనాయకులలోన
వాని వంశంబు లోకంబులోన మెఱయ
ఘనత కెక్కిన రేచర్ల ఘనుఁడు వెలసె
ధరను బిల్లలమఱ్ఱి బేతాళనృపతి.

11


గీ.

అతని తనయులు దామధరాధిపుండు[40]
ధీరగంభీరుఁ డాప్రసాదిత్యఘనుఁడు
రూఢి కెక్కిన రేచర్ల రుద్రవిభుఁడు
నంచితంబుగ ధాత్రిఁ బాలించి రపుడు.

12


శా.

తారుణ్య ప్రధమాన[41]ధైర్యుఁ డగు బేతాళావనిభర్తకున్
ధీరల్ పుత్రులు దామభూపతి ప్రసాదిత్యుండు రుద్రక్షమా
ధారుండున్ జనియించి రంతఁ ద్రిజగద్ధర్మప్రతీపాలన
శ్రీ రాజిల్లఁగ[42] శౌరి ముగ్గురయి ధాత్రిన్ మించినాఁడో యనన్.[43]

13


వ.

అం దగ్రజుండు.

14

సీ.

చటులఖడ్గాఖడ్గిసమరప్రవీణుఁడై
        ఖడ్గనారాయణఖ్యాతి నొందె
రణపరాఙ్ముఖరాజరమను జే[44]కొని రాయ[45]
        గాయగోవాళాంకకలితుఁ డయ్యె
నాభీలవైరిగజాళికాయంబులు[46]
        భేదించి భుజబలభీముఁ డయ్యెఁ
బ్రథితారిరాజన్యభయదవిక్రమమునఁ
        బ్రతిగండభైరవప్రథ వహించె
మఱియుఁ బెక్కైన బిరుదనామములఁ దనరి
బాహువిక్రమదాన సంపదలతోడఁ
దనరి యొప్పారె నంచితోద్దామయశుఁడు
భువనహితకారి యగు దామభూవిభుండు.

15


సీ.

యలమి డెబ్బదియేడ్గురైన [47] నాయకులలోఁ
        బటుప్రతాపస్ఫూర్తిఁ బరఁగినాఁడు
చండభుజాబలోద్దండక సి యై
        దండితారాతులఁ జెండినాఁడు[48]
ఏపున నోర్గంటి [నే]లు ప్రతాపుచే[49]
        నందెయుఁ బెడెంబు నందినాఁడు
విక్రమంబున ధరాచక్రంబులోఁ గల
        బిరుదులు దనవి గాఁ దిరిగినాఁడు

వాడు[50] రిపురాజపన్నగ వైనతేయుఁ
డాజివిజయుండు కేళాదిరాజఘనుఁడు[51]
భాసురుం డగు[52] రేచర్లశాసనుండు
నిత్య సత్యుండు నాప్రసాదిత్యఘనుఁడు[53].

16


ఉ.

నారికి నాత్మవల్లభుని నారియకా నొనరింప బ్రహ్మయున్
నేరఁడు రుద్రమాంబ ధరణీసతికిం బతిగా నొనర్చి దు
ర్వారవిరోధిమండలము వాఁడిమి డించితి[54] వౌర మేటి వై
వీర ప్రసాదితాంక హరివిక్రమ నీకొరు లీడె చూడఁగన్[55].

17


వ.

[56]ఆప్రసాదిత్యుఁడు కాకతి గణపతిదేవరాయలు చనిన, నతని కొమరిత
రుద్రమదేవిని బట్టముఁ గట్టి కాకితరాజ్యస్థాపనాచార్య బిరుదును, రాయ
పితామహాంక బిరుదునుఁ [బొంది] డెబ్బదియేడ్గురు నాయంకులఁ దా నొన
ర మించి[57] భైరవప్రసాదలబ్ధం బగు పచ్చ ధరియించి నెగడె మహిని. అతని
యనుజుండు.

18


క.

వా లనిఁ బెఱికినఁ బరభూ
పాలస్త్రీభూషణములు పాసి పడును నీ

వా లావనితల తొడవుల
కీలా? రేచర్లరుద్రకీర్తిసముద్రా.

19


మ.

ఒగి నుక్కుంబొడి రాల రాయుదురు మున్నుద్గ్రీవులై[58] యిప్పుడున్
దగ నీయందియ[59]యదు నుండి తలక్రిందై వైరిభూపాలకుల్
జగతీభాగమునం బసిండిపొడి రాలన్ రాయుచున్నా రటే
తగదే రాయపితామహాంక జగభద్రా రుద్ర నిం జెందినన్.

20


వ.

అందు దామానేఁడు సంతతికి మొదలు.

21


క.

అతనికి ననేకతనయులు
మతిమంతులు పుట్టి రఖలమాన్యులు విజయో
న్నతులున్ నుతులును జతురులు
నతులితజగదవనకృతిమహాత్ము లనంగన్.

22


ఉ.

వారలలోనఁ జాల[60] ననివార్యపరాక్రము లిద్ద ఱన్వయో
ద్ధారులు దానశూరులు నుదాత్తమనోహరకీర్తిహారులున్
భూరిరిపుప్రతాపులును బుణ్య వీహారులు నిర్వికారులున్
వీరులు నై చెలుగి రిల[61] వెన్నమనాయక సబ్బినాయకుల్.

23


వ.

అం దగ్రజుండు.

24


శా.

సన్నద్ధప్రసరత్తురుష్కపృతనా[62]సందోహనిర్మూలనో
త్పన్నానూనయశుండు[63] విక్రమకళాపారీణదోస్సారుఁ డ
చ్ఛిన్నానేకసమిత్తురంగ[64]విజయశ్రీభోగసౌభాగ్యసం
పన్నుం డున్నతకీర్తి వెన్నధరణీపస్వామి సామాన్యుఁడే.

25


ఉ.

ఉన్నతబాహుసారమహిమోద్యతగోత్రు[65] డనంతభోగసం
పన్నవిహారుఁ డార్తభయభంజనదక్షసుదర్శనుండు వి

ద్వన్నుతవిక్రమాంకుఁడు నుదాత్తయశుండు[66] రమాసమేతుఁ డై
వెన్నుఁడు వోలె సొం పెసఁగె వెన్నయభూపతి వైభవోన్నతిన్.

26


వ.

ఆ వెన్నమనాయనికిని జాయమదేవులకును[67] నెఱదాచానేఁడు పుట్టెను.

27


క.

ఆయతకీర్తి న్వెన్నమ
నాయకునకు నెఱ్ఱదాచనరనాయకుఁడున్
ధీయుతుఁడు సబ్బిఘనునకు
నాయకమణి నల్లదాచనరపతి పుట్టెన్.

28


క.

ఆ నల్లదాచవిభునకు
మానితగుణశాలి యైన మాధవవిభుఁడున్
ధీనయవిశ్రమసంపద
భూనుతిఁ గల గామవిభుఁడుఁ బుట్టిరి వరుసన్.

29


వ.

సంతతికి వెన్నమనేఁడు మొదలు.

30


ఉ.

వాలని విక్రమస్ఫురణ వారలు పాండ్యదళంబు దంతులన్
గేళి జయించి పాండ్యగజకేసరినామము దాల్చి రెంతయున్
జాలినవారు నా నెగడి[68] సన్నుతిఁ గాకితరాజ[69]రాజ్యల
క్ష్మీలలనాప్రతిష్ఠఁ దగఁ జేసిరి భూజను లెల్ల మెచ్చఁగన్.

31


వ.

మఱియును[70] నెఱదాచానేని ప్రతాప మెట్టి దనిన.

32


శా.

అగ్రీభూతమదాంధశాత్రవనికాయంబున్ విభాళించుచో[71]
వ్యగ్రోదగ్రసమగ్రనిగ్రహగుణోద్యత్ప్రౌఢి[72] నారూఢుఁడై
యుగ్రాజిస్థలి దాచనాయకుఁడు కుంట్లూరిమ్మడిం జంపి భూ
తగ్రాసం బిడె గొల్లపల్లి బయలన్ దర్పప్రతాపోన్నతిన్.

33

మ.

లలిఁ గుంతావళి పచ్చతోరణము లీలన్ నిత్యకల్యాణమున్
గొలుపం[73] జూపఱ కద్భుతం బొదవఁగాఁ గుంట్లూరి యాయిమ్మడిన్
బలవంతున్ సబళానఁ[74] జెండి రణభూభాగంబునం గూల్చె నీ
చ్చలు భూనాథులు పిచ్చలింప నెఱిదాచక్షోణిపాలుం డొగిన్.

34


మ.

గరళం బుగ్రత వచ్చుచోట సురసంఘాతంబులో నిందుశే
ఖరుఁ డొక్కఁడును గానవచ్చుఁ; గడు వీఁకన్ బాండ్యసైన్యంబు భీ[75]
కరమై వచ్చినచోఁ దెలుంగు నవలక్షౌ సేనఁ[76] దెల్లంబుగా
నరలోకోత్తము నెఱ్ఱదాచవిభుఁ గాన[77] న్వచ్చు నాజిస్థలిన్.

35


చ.

వెలయఁ బ్రతాపరుద్రుసభ విశ్రుతి కెక్క భటాళి[78] చూడఁగాఁ
జలమునఁ గుంత మందుకొని చయ్యన వచ్చు[79] గజంబు నోర్చి దో
ర్బలభుజవిక్రమంబునను బైకొని తా జయలక్ష్మిఁ జేకొనన్
గెలిచెను బాండ్యరాజగజకేసరి దాచయశౌరి పాండ్యులన్.

35


ఉ.

కంచిసమీపమందు నతిగాఢమహోగ్రతఁ బంచపాండ్యులన్
మించిన విక్రమస్ఫురణ మీఱి విజృంభణ నంచితంబుగాఁ[80]
ద్రుంచి జయించి భూతములఁ దుష్టులఁ జేసె [81]రణంబున న్మహో
దంచిత[82]కీర్తిహారుఁ డెఱదాచనృపాలుఁడు భూతలంబునన్.

37

వ.

ఆయెఱదాచానేఁడును నలదాచానేఁడును[83] గుంట్లూరియిమ్మడిం జంపి గొల్ల
పల్లికడ[84] రణముఁ గుడిపి నిత్య[85]కల్యాణంబును, బచ్చతోరణంబును[86] దెచ్చి
వీరపాండ్య, విక్రమపాండ్య, పరాక్రమపాండ్య, సుందరపాండ్య, కులశేఖర
పాండ్యులగు[87] పంచపాండ్యులను గంచికడ[88] రణముఁ గుడిపి జయంబు గాంచి,
కంచికవాటచూఱకార బిరుదును, [89]బంచపాండ్యదళవిభాళ బిరుదును[90] నే
బిరుదరగండ సర్వబిరుదు కొమరవేశ్యాభుజంగ బిరుదును[91] నానావర్ణమండలీ
కర నెల్లూరువీరక్షేత్ర[92] రణభారతీమల్ల బిరుదును[93], తిరుకాళరాజరాజ్య
స్థాపనాచార్య బిరుదును[94] దెచ్చినవారు రావుయెఱదాచానేఁడును నలదా
చానేడును[95]. ఆయెఱదాచానేనికి[ని] బోచమదేవులకును ముగ్గురు
కుమారులు పుట్టిరి.

38


ఆ.

సింహవిక్రముఁ డగు సింగమహీశుండు
వెన్నుఁ డనఁగఁ దగిన [వెన్న]విభుఁడు
.....ర్తియైన యేచనృపాలుండు
ననఁగ వినయ నయ జయాభినుతులు.

39


వ.

అం దగ్రజుండు.

40


ఉ.

లాలితశౌర్యశక్తి నవలక్ష తెనుంగుదళంబు నాజిలోఁ
దోలిన పాండ్యభూవిభుని తోడి[96] పెనంకువ కోర్చి సన్నుతిన్
వాలి ప్రతాపరుద్రుసభ వర్ణన కెక్కిన యెఱ్ఱదాచభూ
పాలసుతుండు సింగని కభంగుని కేబిరుదైనఁ జెల్లదే[97].

41


వ.

అతని యనుజుండు.

42

చ.

అగణితకీర్తిలోల సుగుణాకర దాచయవెన్నభూప నీ
పగతురు కొండలెక్కి[98] తమభామలకోమలదేహదీధితుల్
జిగిగొని నిండినన్ గుహలఁ జీఁకటిపాసినఁ దమ్ము గాంతు రన్
దిగులునఁ గస్తురి న్వెదకి తెత్తురు మేనుల[99] మెత్తనత్తఱిన్.

43


వ.

తదనుజుండు.

44


ఉ.

వాలునఁ బోయి వత్తు రాలవారలు నప్పటి చుక్కవంకగాఁ
దేలని పూర్వమైన తమదేశము పొందుకు ప్రాణభీతులై
చాలక యన్యరాజ వర[100]సంఘము దాచయవెన్నభూప నీ
వాలునఁ బోయి రారు సుర వల్లభు లింటను కావ లుండుటన్.

45


వ.

తదనుజుండు.

46


చ.

పగతుల కెఱ్ఱదాచ నరపాలుని యాచఁడు దాడి[101]వెట్టుచో
మొగుపనిచేతులున్ దిగులుముట్టని[102] గుండెలు గొంకిముండ్లలో[103]
దగులని మేసులు బిరుదు దాఁచని[104] రొమ్ములు మాఱుదేశముల్
నిగుడనికాళ్లుఁ బూరిఁగబళింపని నోళ్లును గల్గకుండునే.

47


స్ర.

వీరుం డాయాచపృధ్వీవిభుఁ డ[తులభుజా]విక్రమన్యక్కృ[తాన్య
స్ఫారుం డై] మచ్చగన్న ప్రముఖనృపతులన్ బ్రాణము ల్వాపి హెచ్చెన్
[దోరాజత్] ఖడ్గధారన్ దునిమెఁ దురకలం దోలి తత్సైన్యరాజీ
ఘోరాజీధాటి చెల్లన్ గొలచలమపురిన్ ఘోటికాళోటిఁ దెచ్చెన్[105].

48

వ.

అతనికుమారుండు.

49


శా.

వీరగ్రామణి యాచభూపసుతుఁ డావిర్భూతభూరిప్రతా
పారంభక్షపితారిగర్వుఁ[106] డనవద్యాచారుఁ డత్యున్నతా
కారుం డాహావకేళిభైరవుఁడు నాగక్ష్మావరుం డూర్జితా
కారుం డొప్పెఁ[107] గఠారిరాయఁ డని లోకం బెల్లఁ గీర్తింపఁగన్[108].

50


క.

అనపోతారె డ్డెదిరిన
ఘనుఁడై దన్నాలకోటకాడను మున్నే
వెనుడాగు పెట్టి[109]విడిచెను
వినుతింపఁ గఠారినాగవిభుఁడు ధరిత్రిన్.

51


వ.

సంతతికి సింగమనేఁడు మొదలు.

52


చ.

బలువిడి మచ్చకొమ్మ [విభు] బాచని[110] జీలుగుపల్లియొద్ద న
చ్చలమునఁ ద్రుంచి తద్రణము సాహసుఁడై కుడిపించె భూతముల్
పలుమరు సొక్కి యాడుచును బాడుచు మోద మొనర్ప నయ్యెడన్
జెలఁగఁడె[111] యెఱ్ఱదాచవిభుసింగఁడు భూరిపరాక్రమంబునన్.

53


చ.

మగతలయొద్ద నుద్దవిడి[112] మార్కొని రాజులు సన్నుతింపఁగా
నగణితవిక్రమస్ఫురణ నాలములోపల మచ్చరుద్రునిన్
దగ వడఁ దోలి చంపె నెఱదాచయసింగడు పార్థు కైవడిన్
బగ యడఁగించి యచ్చటన[113] పండువు సేసెను భూతకోటికిన్.

54


ఉ.

“ఏను మనోజభోగముల కేఁగి మహీస్థలి నాహవంబులో
మేనక! మచ్చగన్నవిభు మెచ్చ వదేటికి?" "రంభ! చూచితే

భూసుతుఁ డెఱ్ఱదాచఘనుపుత్రుఁడు సింగని ఘాత[114] కోడి తా
మానము దూలి వచ్చిన విమానముఁ జూపక రోసి[115] వచ్చితిన్”.

55


ఉ.

ఆఁకలిఁ గొంటిమో కరుణ నన్నముఁ బెట్టెడి తల్లి కల్గునో
చీకటిఁ బెద్ద గ్రామ మిటు చేరితిమో కృపఁ జేయు డింతము
ద్దాకునఁ [116]బెట్టరా యనుచు దాచయసింగని దాడి కోడి యా
తేఁకువ చెడ్డ రాజు లిటు త్రిమ్మరు చుండుదు రన్యభూములన్.

56


ఉ.

దాచయసింగభూవిభుని దాడికి నోడి యరాతిసంఘముల్
వే చని యీరముల్ పొదలు వృక్షచయంబులు దూఱ మేనులన్
దోఁచిన కంటకక్షతులఁ[117] దోయజలోచన లాగ్రహంబుతోఁ
జూచి నిజేశులం దలఁగి[118] చూతురు సాయక దూఱు చుగ్రలై[119].

57


క.

తమ్మ తమ కెంత ప్రియమో
తమ్మకు చెయిఁ జాచి రిపులు తలక్రిందై నీ
తమ్మపడిగాన నుందురు[120]
బొమ్మల క్రియ రావుదాచభూవరుసింగా.

58


వ.

ఆసింగమనేఁడే మగతలకడ మచ్చకొమ్మానేనిని[121] జిలుగుపల్లికడ రుద్రా
నేనికి[122] గన్నమనేనినిఁ[123] జంపి, యీ రెండురణాలుఁ గుడిసి జిలుగుపల్లిసంగ
రాంగణోన్ముఖ[124]మచ్చనాయంకుల తలగొండగండ[125], వైరిసామంత
గోలకొండమనాయకరగండ బిరుదు వహించిన వాఁడు సీతువరాల

సింగమనాయండె జల్లిపల్లికోట మీఁది కెత్తిపోయి తనమఱఁది చింతపట్ల
సింగమనేని కొఱకు ముట్టడిగా దిగఁగఁ[126] గోటలో రాచవారు తంబల బొమ్మ
జియ్యచేతఁ గృత్రిమ[127]స్వరూపానఁ బొడిపించఁగఁ దనకుమారుల, ననపోతా
నేనిని,[128] మాదానేనింగారిని రావించి, రాజుల రక్తమునఁ దిలోదకములు
సేయుం డని చెప్పిన, నాసింగమనేనిని దహించకయె[129] కోట లగ్గఁ బుచ్చు
కొన్నవిధం బెట్టి దనిన.

59


శ్రీచీతువరాల వీరనారాయణసేవాపరాధీన, రేచర్లకులవార్ధిచంద్రోదయ,[130]
గోలి మల్లారెడ్డి రణభూతబలిహరణ, మంగిపూడి యిమ్మడిరెడ్డి రణరంగ
మర్దన, రావువరపు మల్లారెడ్డి భుజాఘట్టన, పోలూరు సోలారెడ్డి రణనిర్ధూ
మధామ, బండి కాటారెడ్డి రణభుక్తఖడ్గబేతాళ, వినికొండ మా[రా]రెడ్డి
వాయుభుక్తకరవాలక్రూరసర్ప, కుంట్లూరి మారారెడ్డి కంఠవిదళనమహాఖడ్గ
భైరవకరవాలదంష్ట్ర, అరువపల్లి నెల్రెడ్డి[131] బలాటవీదావాగ్నికీల, క్రొత్తకొండ
కొండ్రెడ్డి ప్రాణాపహార, నౌరగిరి నారారెడ్డి కులకాలచక్ర, మలచను కొండ
మాచారెడ్డి గజసింహరాయ, రామగిరిపట్టణాధీశ్వరులైన ద్విశతగిరి[132]దుర్గాధీ
శ్వరు లైన, పంట ముమ్మడి పంట మైలారు రాజులును, [133]బిరుదునకై విరసించు
కమ్మనాయంకులును, మొళుగూరిదుర్గసమీపంబునఁ, జెంజర్ల[134]భూమిప్రాంతం
బున[135]6 సంగరంబు సేయ[136] ఖండవిఖండశతఖండతుండంబులుగా నఱికి యట్ట
లాడించి, వారి తలలు గొట్టి భూతబలిఁ బెట్టి[న] రేచర్ల విక్రమ[137]నిత్యకల్యాణ

రాయరా వన్నపోతాధీశ్వరఖడ్గనారాయణుం డన జయభేరి తమ్మటధ్వనులు
బిరుదుకాహళారవంబులు[138] మ్రోయించి భూప్రసిద్ధంబుగా వందిమాగధు
లొక్కంట నెదురై[139] చాటించిన [140]వనితాజనహృదయవనవసంత, యెఱ
కృష్ణరాయని ప్రాణసంహార, చోడ పర్వతరాజు మస్తకరంపమ, నందివాడ
నరసరాజు శిరఃఖండన, తిర్మలరాజు కొండ్రాజు సంగరాటోప, సరియపల్లి
పల్లవరాజుల గెల్చిన సంగరోత్సాహ, సలకరాజు సప్తాంగహరణ, కట్ట వెంగ
ళ్రాజు[141] కంఠవిదళన, యుద్దగిరి యోబుళ్రాజు[142] వెన్నుఁ గొట్టిన యాహవ
ఫల్గుణ, బాల దేవలాజు[ను][143] మ్రింగిన ఖడ్గకాలరాహువ, సంబెటభూనాథు
సప్తాంగహరణ, పూసపాటిరాజుల నెత్తిపిడుగ, కమ్మదొరల మోదిన కాల
దండమ, కన్నడరాయమన్నీల గుండెదిగుల, బిరుదునకై విరసించు యిందు
వంశంబురాజుల కోలాహలుం డైన తమతండ్రి [144]చీతువరాల సింగభూపా
లుండు జల్లిపల్లికోటకు ముట్టడిగా దిగఁగ[145] కోటలో రాజులు తమ్మల
బొమ్మని చేతఁ గృత్రి[146]మానఁ[147] బొడిపించఁగ[148] నతనికుమారులు[149] అనపోతా
నేడు[ను] మాదానేఁడు[ను] ఆసింగమనేని[150] దహించకయె[151], తండ్రి
వాక్యంబులు దలంచి కోటలగ్గఁ బుచ్చుకొనువారై నిలచిన కొండ మల్రాజు,
కొమ్మలదేవు పిన్నఁడు, మచ్చ ఓబళ్రరాజు మొదలగు[152] నిందువంశంబు
రాజు లయిదులక్షల యఱువది[153]వేలబలంబును గూర్చుకొని వచ్చి,

యేకాంగవీరుండును నవలక్షతెలుంగు మిన్నండును,[154] బంచపాండ్యదళవిభా
ళుండును, రాయవేశ్యాభుజంగుండును, సర్వబిరుదురజగనొబ్బగండ సంగ్రామ
ధనంజయుండును,[155] ముప్పదిరెండుదుర్గవిభాళుండును, నేకధాటి విషమధాటి
సమర్థుండును,[156] మూరురాయరగండపెండేరంబు[157] డాకాలఁ బెట్టిన త్రిభువనీ
రాయరావన్నఁడని యెఱుంగక జల్లిపల్లివీరక్షేత్రంబున శార్వరి కార్తిక శుద్ధ
పక్షంబునందు నెదిరించిన యాఱువేల గుఱ్ఱంబులు నేడునూఱుల[158] మత్తే
భంబులు, నిరువదివేల కాలుబలంబులతో రాజుల కెదురు నడచి, తన హిత
పరిజనంబులు హంకారమానుషభీమభార్గవులైన పదివేల పద్మజులకును[159],
రణభయభంగవర్జితులైన తెలుంగలకును, గర్పూరతాంబూలాదు లొసంగి
రణోత్సాహులై, వీరరసము చిప్పిల, వీరహాహాకారంబులు వీరతమటంబులు,[160]
వీరభేరీరవంబు మ్రోయ[161] బడినాయంకులు, లెంకలు, సముఖపుఁ జనవరుల
కును,[162] బిరుదురాహుత్తులు మొదలైనవారికి బహుమానంబుఁ జేసి, కొని
యాడి నడచి తలపడి ఖండవిఖండశతఖండతుండంబులుగా నఱికి యట్ట
లాడించి, కొండమల్రాజు మొదలగు రాజుల[163] రణంబులోఁ జంపి, హత
శేషులు జల్లిపల్లికోటఁ జొచ్చినఁ గోట నెక్కి నూటొక్కరాజుల శిరంబులు
ఖండించి యేఁబది[164]యొక్క రాజులఁ గలుగాన్గ లాడించి, మఱియు ముప్పది
ముగ్గురు[165] రాజులఁ బట్టి పూజించి రణబలిగాఁ దెచ్చి యారణక్షోణి
నర్చించి[166] దిగంబరీ, కాళీ, మహాకాళీ,[167] శాకినీ, ఢాకినీ, బాయిళాకాయినీ
భూతప్రేతపిశాచంబులఁ దలఁచి, ‘రణదేవరా, మహారణరాజా, రణశూరా,

రణవీరబేతాళ, భైరవ, వీరభద్రా, రణపోతురాజా, కలహకంటకీ, యని నిజ
బలంబులకు[168] జయంబు గల్గె[169]ననుచు, కలహాధిదేవతల[170] నారాధించి, తలంచి,
పూజించి, కాళీ మహాకాళికి వీరరాజుల నరబలిగా [171]నఱికించి, భట్టును దాము
ను[172] రణము గుడిపించి, వారిరక్తంబులఁ దమతండ్రికిఁ దిలోదక పితృతర్పణం
బులు చేసి, వైరివీరుల స్వర్గంబున కనిపి, తమ రేచర్లగోత్రుల కభ్యుదయపరం
పరాభివృద్ధి యాతారచంద్రార్కంబుగా[173] భైరవబేతాళునిచేత సహస్రవర్షం
బులు వంశాభివృద్ధియు రాజ్యాభివృద్ధియు నగునట్లు,[174] వరంబు వడసి[175] తమ[176]
ప్రతాపకీర్తిస్ఫూర్తి హెచ్చై[177] ప్రభవించునట్లు అంగ, వంగ, కళింగ, కా
శ్మీర, కాంభోజ, కరహాట, కర్ణాట, కురు, పాండ్య, బర్బర, సింధు, గాంధార,
ఘూర్జర, మళయాళ, నేపాళ, సౌరాష్ట్ర, సుమన, శూరసేన[178], సుధేష్ణ, ద్రవిళ,
కేరళ, కుంతల, అవంతి[179], విదర్భ, మాత్స్య, కుళింద, పులింద, చోళ,
బంగాళ, పాంచాల, పారశీక, ఆంధ్ర, యవన, విదేహ, చేది, కరూశ,
కన్నోజ, కొంకణ, టెంకణ, త్రిగర్త, లాట, భోట, మరాట, నిషధ[180],
గుజ్జరాష్ట్ర[181], ఉసీనరి[182], ప్రాగ్జ్యోతిష, బాహ్లిక, సాళ్వ[183], గౌళ, మగధ,
యుగంధర, హూణదేశంబు లనెడు ఛప్పన్న[184]దేశాధినాథులకును బ్రసిద్ధం
బుగా భటకవిగాయకులచేతఁ, దనకీర్తి దిక్పూరితంబుఁ జేయించి, జయ

ధ్వనులును జయభేరీభాంకృతులును[185] మొరయ[186] వేదోక్తంబుగా నాశీర్వా
దంబుల దీవనాక్షతలఁ జల్లు బ్రాహ్మణోత్తములకు నగ్రహారంబు లిచ్చి, చక్ర
వరము నొక్క[187] రాజుభట్టు కగ్రహారంబుగా నొసంగి[188] యనుమగల్లు పాలించి,
రాజ్యం బపరిమితసంతోషక్రియ నేలి, బహుమంత్రి[189] బహుదండనాథ
వర్గంబులకు ఛత్రచామరాందోళిక లొసంగి, తమ[190]పద్మనాయకుల దుర్గాధి
పతులం జేసి, బడినాయంకులకు తమ[191]నిజహితపరివారంబునకు బహుభూషణ
మాణిక్యాంబరంబు లొసంగి, మించినజల్లిపల్లి, చెంజర్ల[192] రణక్షోణి[193] భారతీక
మల్లుండ్రని[194], యినుమాఱులు[195] రణంబుఁ గుడిసి, సింహతలాట, సోమకులపరశు
రామ, యంతెంబరగండ, ధరణీవరాహ, చౌహత్తమల్లబిరుదంబులు తామ్ర
శాసనంబుల వ్రాసి, భట్ల ననుమగంటియొద్ద[196] నిలిపిన ప్రతాపశాలులు[197]
పూర్వమే యనుమనగంటిపురవరాధీశ్వరులును[198] బిల్లలమఱ్ఱిబేతాళుని వంశా
వతార[దామా?] నాయని కులోద్ధారకులును[199], వెన్నమనాయని వంశరత్న
ములును[200] నెఱదాచానాయని వరపౌత్రులును నూర్జితప్రభావులునై, కంచి
శాసనోద్ధారకులై పరగిరౌర[201]. మహిని సింగయయనపోతమాదవిభులు.

60

సీ.

క్షత్రియకులము నిఃక్షత్రంబుగాఁ జేయు
        పరశురాముని రీతిఁ బగ యణంచి[202]
కీచకవీరుల గీటణఁగించిన
        పవనతనయు రీతిఁ బగ యణంచి
గాంధారి సూనులఁ గణఁగి యుక్కణగించు[203]
        ఫల్గును కైవడిఁ బగ యణంచి
పన్నగ నికరంబు పరఁగంగఁ ద్రుంచిన
        పక్షినాథునిరీతిఁ బగ యణంచి
యిట్లు జల్లిపల్లి నెనసిన[204] చాళిక్య
వంశకరులనెల్ల వరుసఁ ద్రుంచి
పరఁగె నన్నవోతు[205] ప్రతిగండ భైరవ
బిరుదరాజగండ[206] భీకరుండు.

61


ఉ.

రాజుల నూట యొక్కరి శిరంబులఁ ద్రుంచి రణంబులోపలన్
రాజకుమారు లెమ్ము రుధిరంబుల వండిన భుక్తిఁ దృప్తులై
రాజకపాలపాత్రమున రక్తముఁ గ్రోలుచు భూతకోటు ల[207]
ట్లాజిజయుండు సింగవిభు నగ్రసుతుం డనవోతుఁ బాడెడున్[208].

62


ఉ.

కొమ్మని మచ్చయౌబళుని[209] గూల్చి శిరంబులు ద్రుంచి గన్నయన్
బిమ్మటఁ ద్రుంచి తత్సుతులఁ బేర్చిన బొమ్మలు వెట్టి[210] దారులం
దమ్మటము ల్వెసం గొనియె దాచయసింగనిపట్టి యెట్టిడో[211]
బొమ్మలు బెట్టు నిట్టు[212] లనపోతఁడు[213] వైరముఁ బూను వారికిన్.

63

సీ.

రణవీథిఁ గొండమల్రాజుఁ గొమ్మలదేవు
        పిన్నని జయరుద్రుఁ బెనఁచి తఱిగి
తలలు పొక్కండ్లుగా నిలిపి తద్రక్తమె
        యెసరుగా బలివండి యెసకమెసఁగి[214]
హెమ్మాడియును గూడి యెలమి నూటొక్కండ్ర
        రాజులఁ బగఁబట్టి రమణఁ జంపి
కలుగాన్గ లాడించి కలరక్త మెల్లను
        భూతసమితి తృప్తి పొందుపఱచి
జల్లిప ల్లొద్ద రాజుల త్రుళ్లణంచి
యహహబిరుదులు[215] పచరించి రపుడు వేడ్క
ననుమగ ల్చొచ్చి రల భట్టు లౌననంగ[216]
మహిని సింగయయనపోతమాద విభులు.

64


సీ.

ధర శకాబ్దము శిఖికరిభాను[217]శార్వరి
        కార్తికశుద్ధపక్షంబు నందు
హరిహరబ్రహ్మలు నలయరుంధతియును[218]
        శశిరవిగ్రహములు సాక్షి గాఁగఁ
బితృపితామహులకుఁ బ్రీతిగా రేచర్ల[219]
        గోత్రమహత్త్వంబు కొమరు మిగుల
బలసముద్ధతి సోమకులరాజరాజుల
        బలభేది గదియఁ గొలువఁ బనిచి
భూమి[220] సోమకుల పరశురామ బిరుదు
శాసనస్తంభమున వేసి జల్లిపలి
కడను భట్రాజతతి[221] నన్మగంట నిలిపి
పరఁగి రనపోత మాదభూపాలవరులు.

65

శా.

అగ్రేయాహవశౌరిసింగయసుతుం డాయన్నవోతున్ రణ
వ్యగ్రప్రాగ్రహనిగ్రహగ్రహభరప్రాప్తప్రతిప్రశ్రయా[222]
త్యుగ్రప్రాగ్రహవిగ్రహగ్రహణరాహూదగ్రదోర్మండలా[223]
గ్రాగ్రద్యోతుని[224] వీరవిగ్రహుని డాయన్ వచ్చునే యాజులన్.

66


ఉ.

ఆలములోన సింగవసుధాధిపునందన యన్నవోతభూ
పాలక నీకు నోడి యనిఁ బాఱిన వైరుల నాలభంగి నే
తోలుదుకాని చంప వఁట దోస మటంచును నౌర గాయగో
వాళుఁడ వైన నీకు పశువర్గముఁ గాచుట నైజమే కదా[225].

67


శా.

ఆవి ల్లారథ మాశరంబు గలచో నామేటి చేఁ జిక్కినన్
దేవారాతిపురంబు లేయునెడ సందేహించెఁ[226] బెక్కేండ్లు క[227]
న్గ్రేవన్ గెంపగు[228] నంత సోమకులభూరిక్షత్రియశ్రేణులన్
[229]బ్రోవుల్గాఁ దునుమాడె సింగవిభుపుత్రుం[230] డన్నవోతం డనిన్.

68


ఉ.

వాలిన నీదు చేతికరవాలముచాయలు సోమవంశభూ
పాలుర[231] ఫాలభాగమున బ్రహ్మ లిఖించిన వ్రాలుకైవడిన్
బోలఁగ నిన్నుఁ[232] జూచి నృపపుంగవ సింగయయన్నవోత యా
భీలపరాక్రమంబు చెడ భీతివహించి రరాతికోటియున్.

69

మ.

మునుముట్టంగ నితండు సోమకులనిర్మూలంబు సేయం గలం
డని సర్వేశు జటాటవిన్ [233]బ్రతికెఁ గాకంబేద లేకున్న నే
డనిలో సింగనరేంద్రపుత్ర యనవ తాధీశ నీకోపసం
జనితాగ్నిన్ బ్రబలంబు గంది యెరియన్[234] జంద్రుండు లోఁగుందఁడే.

70


క.

ఇనువెనుకే గ్రహచక్రము
వినుతామరనివహమెల్ల వెనకయవెనుకే[235]
జనపతులు సాహసంబున
ననపోతనృపాల నీకు నందఱు వెనుకే.

71


సీ.

అశ్వరేవంత నీ వశ్వంబు నెక్కిన
        దండిరాజులగుండె తల్లడిల్లు[236]
ధరణిసౌభాగ్య నీతరవారిఘాతకుఁ[237]
        గర్ణాటసేనలు గళవళించు[238]
సంగ్రామపార్థ నీచాపటాంకృతులకు[239]
        దెలుఁగురాజ్యం బెల్ల దిగులుగొనును
బ్రథన[240]నిశ్శంక నీబల్లెంపుఢాకకు
        నుల్కుల్కి పడుచుండు నొడ్డెరాజు
నీవు తఱిమినచోటను నిల్వలేక
సొరిది[241] సురథాను రాజులు సొంపు దప్పి

యోటమందిరి[242] సింధూరికోటబైట
సన్నుతఖ్యాత రాయరా వన్నపోత[243].

72


క.

ధరలోన రావుసింగయ[244]
వరతనయుం డన్నవోత[245]వసుధావరుచే
కరవాలమునం గూలిన
గురుతుగ నూటొక్కరాచకూటమి వినుమా[246].

73


సీ.

[247]ఆకొండరాఘవుఁ డనుకొండరాజును
        గోవిందరాజు నాగోపరాజు
బలశాలి వీరహెమ్మళిదేవరాజును
        బాణెమురాజు నాపాపరాజు
జూటూరిసూరుఁడు సొరిది సోమలదేవు
        పినరాజు చెన్రాజుఁ బెద్దిరాజు
అప్పచ్చిచెన్రాజు నారాఘవుండును
        సాళ్వరాఘవ[248]రాజు సర్వరాజుఁ
దిరుమలరాజును[249] తెలివి విఠ్ఠలరాజు
        నలకంపరాజును నరసరాజు

శ్రీనాథుగౌతమీభూనాథుఁ డనురాజు
        సంబెట కొండ్రాజు సలకరాజు
మాదిరాజ్ హరిరాజు మల్దేవరాజును
        నంద్రాజుఁ బోల్రాజు నలఘురాజు
శ్రీపతిరాజు నాచిన్నవల్లభరాజుఁ
        జినవంకిరాజు నాకనకరాజు
జనరాజుఁ జినసల్కుఁ జిన్నబెత్తమురాజు
        బాశముచెన్రాజు వాసిరాజు
వీరు మొదలు చాల[250] విక్రమక్రమమున
        నసహాయశూరులైనట్టి వారి
ఘనత కెక్కినరాచగణము నూటొక్కరి
        సోమవంశగ్రహణ సూడు వెట్టి[251]
యనపోతనృపుఁడును నామాదవిభుఁడును
        బలపరాక్రమమునఁ బ్రతిఘటించి[252]
రావువంశమునందు రాహుకేతువులన
        నతికోపమునఁ జుట్టి[253] యరులఁ బట్టి
యినుగుర్తికోటలో మొనయు రాచకొమాళ్లఁ
        దునియలుఁగాఁ గొట్టి దోరవెట్టి
జల్లిపల్లొద్దను జలమును సాధించి
        కలుగానుఁగల రాచగణము నాడి[254]
రక్తంబు మెదడును రణభూతముల కిడి
        రణముఁ గుడిపి పరాక్రమము మించి[255]
యగ్రహారముభట్ల కనుమగ ల్లిచ్చి యు
        త్తమప్రతాపస్ఫూర్తి దనరఁ జేసి

శాసనంబులు వ్రాసి చలమున[256] నూటొక్క
        రాజుల నీరీతి నాజిఁ గూల్చి
ప్రతిగండభైరవుఁ బలుతృప్తి యొనరించి
        చలఁగి[257] ప్రతిజ్ఞచే జయము గొనుచు
మించి బిరుదంబు పచరించి మెఱసి రహహ
ఘనత నల రావు సింగ భూకాంతుసుతులు
[258]......................................
మహిని వెలసిరి యనపోత మాదవిభులు.

74


సీ.

అఱిగి రేఖాకారుఁడై వెల్వెలం బాఱి
        కల్మషహృదయుఁడై కాంతిఁ దొఱఁగి
రోగియై దోషాకరుండు నై విరహయు
        క్తజనాపకారి యై తనర నింగి
లీల మిత్రవిపత్తి[259] కాలవిస్ఫురితుఁడై
        కడుపక్షపాతియై వడిఁ జరించి
మింటఁ బాఱెడువాని వెంటనే చని చంపు
        టెంత పౌరుష మని యెదఁ దలంచి[260]
కరుణ గావ నోపెఁ గాక లేకుండెనా
సోమవంశపరశురాముఁ డనఁగ
వెలయు[261] నన్నపోత విభురావుమాదన
పొడుపుఁగొండ నేల పోవనిచ్చు.

75


సీ.

సోమకులం బెల్ల సోదించి పరిమార్ప[262]
        శంభుండు శశిరేఖ జడలఁ గప్పె
సోమకులం బెల్ల సోదించి పరిమార్ప
        నిందుండు తారలయిండ్లు సొచ్చె

సోమకులం బెల్ల సోదించి పరిమార్ప
        బుధుఁడు సోముఁ దివిచి పొదువుకొనియె
సోమకులం బెల్ల సోదించి పరిమార్ప
        శశి క్షయమున[263] వినాశమును బొందె
ఏది [264]సింగమాద డిందుకులం బెల్ల
వెదకి చంపు టెఱిఁగి విభవ ముడిగి
వెండికఱ్ఱభాతి[265] వీఁకతో[266] నొకకొంత
విదియనాడు వొడిచె వెఱచినట్లు.

76


చ.

గజముఖ! యేమి చంద్ర కడుఁ గందితి వేటికి? రావుమాదభూ
భుజుఁ డటు సోమవంశనృపపుంగవులం దెగటార్పఁ జొచ్చినన్;
నిజమును నట్లుకాదె? మఱి నేనును నేనుఁగమోమువాడనే[267]
గజదళసంహరుం డతఁడు గాఁగఁ జలించెద నోసుధాకరా.

77


ఉ.

వైరుల కాజి[268] మార్కొనఁగవచ్చునె సింగయరావుమాద జం
భారికి రావణారికి నగారికిఁ దారకవైరికిన్[269] మనో
జారికి సైంధవారికి బకారికి[270] దుర్మదవారణారికిన్
సీరికిఁ బన్నగారికి నృసింహునిబారికి నీకటారికిన్[271].

78


సీ.

పరశురాముఁడు తండ్రిపగ[272] సాధ్యముగఁ జేసి
        తరతర నృపతుల తలలు నఱికె
సగరుండు తండ్రికై పగఁగొని రోషించి
        తాలజంఘాదుల తలలు రాల్చె[273]

తఱిమి యశ్వత్థామ తండ్రికై యెంతయుఁ
        దగఁ బాండుసైన్యంబు తలలు ద్రుంచె
మహిమీఁద సింగయమాధవోర్వీశుండు
        తండ్రికై రాజుల తలలు గోసెఁ
గాక యిబ్బంగి సంగరాంగణమునందు[274]
వైరివీరుల గెలువ నెవ్వాఁడు చాలు
రామసగరు లశ్వత్థామ రణవిజయుఁడు
మాధవుఁడు[275] దక్కశూరులు మఱియుఁ గలరె.

79


సీ.

ఖడ్గనారాయణు కాహళధ్వను లవె
        యాలింపు వీరనారాయణాంక
దుష్టరంకుశు[276] బలోద్ధూతరేణుపు లవె
        రా దింక నిల్వఁ గేలాదిరాయ
ప్రతిగండభైరవు భయదకేతువు లవె
        యుండరా దిఁక జగనొబ్బగండ
గాయగోవాళుని ఖడ్గదీధితు లవె
        తలఁగుము గుజ్జరిదళవిభాళ[277]
వాఁడె సింగయమాధఁడు[278] వచ్చె వేగఁ
బాఱుతెండని రవుతులు చీరఁ బాఱె
భీతి నన్నవోతారెడ్డి బిరుదు లన్ని
వీటిఁబోవంగ[279] దన్నాలకోటబయట.

80


ఉ.

దన్నలకోట ముందర[280] నుదగ్రబలోద్ధతి గంగ దాఁటి సం
పన్నబలుండు సింగజనపాలుని మాదఁడు రెడ్డిపోతనిన్

బన్నిన సేనలం దునిమి పాఱఁగఁ దోలె విరాటు వీట న
త్యున్నతవిక్రమంబున సుయోధనుఁ దోలు కిరీటికైవడిన్.

81


ఉ.

రా జని వేఁడుచో మొగము రాఁజగ నర్థులఁ జూచు సట్టియా
రాజులు రాజులే పొలమురాజులు గాక ధనార్థికోటులన్[281]
రాజులఁ జేసి భూమిఁగల రాజుల కెల్లను రాజ వైన[282] యో
రాజకులైకభూషణ విరాజతసింగయరావుమాధవా.

82


ఉ.

ప్రాగ్రహరప్రతాపరణభార్గవ రావనపోత నీవు ఘో
రాగ్రహ మెత్తి సోమకుల మంతయు రోయుచు[283] సంహరింపఁగా
నాగ్రహవృత్తి మాని శశి తా హరుజూట[284]వనాటవీస్థలిన్
విగ్రహ[285]వృత్తి లేక తనవృద్ధియె కోరుచు నుండు నెప్పుడున్.

83


మ.

చిరకాలవ్రతశీలుఁడై నరుఁడు కాశీతీర్థనిర్మగ్నుఁడై
స్థిరలీలన్ వృషభంబు నెక్కి రజతాద్రిం జేరి ముక్కంటి యౌ
టరుదే సింగయ యన్నపోతవిభు బాహాఖడ్గనిర్మగ్నుఁడై
యరివీరుండు గజంబు నెక్కు టరుదౌ నాజిన్ సహస్రాక్షుఁడై[286].

84


క.

వెస రిపుల కంఠరక్తము
ముసురుకొనియె నిందిరాలముందఱి బయలన్[287]
ముసి నిండి పాఱె నీచే
యసిధారల రాయరావుననపోతాంకా.

85


మ.

ఘనశౌర్యుం డగు మాధవాధిపుని ఢాకన్ భీతివిభ్రష్టసా[288]
ధనుఁడై దన్నలకోటయొద్ధ ననపోతారెడ్డి మానంబు సి

గ్గునుఁ బోనాడి రయంబునన్ బఱవ నా[289]క్షోణిస్థలిన్ జూడ నేఁ
డును నచ్చో నడియాలమై కసవుపాటున్ లేదు[290] త్రోవౌటచేన్[291].

86


ఉ.

ఎత్తి పుటంబుఁ బెట్టి కుదియించి కళంకము దేర్చి కాఁకమై
నొత్తి ఘటించి లోహగతి నొండొకరీతికిఁ దెచ్చి వన్నెగా
నత్తఱి నీపదాంబుజము నందియఁబెట్టిన రాజు లందఱున్
మొత్తము గట్టి సీమలఁగుమోములు వేల్తురు రావుమాధవా[292].

87


సీ.

పశ్చిమదేశభూపతు లంపు పన్నీరు
        ఘనధారఁ జేతులు గడుగు నపుడు[293]
గూడెంపు[294] దొరలు ముక్కున నంపు జవ్వాది[295]
        చమురు జొబ్బిలఁ బట్టి చమరు నపుడు
రాయ లంపిన గంబురాల[296]కర్పూరంబు
        మించు వాసనల వాసించు నపుడు
గజపతి యంపిన కస్తూరివీణెల
        నికరంబు లెస్స దానించు నపుడు
మాన దేలూరు[297] ఝంగిలిఖానరవుతు
దనరపైఁ బడి యాజిలో దునుము నట్టి[298]6
రావు సింగయ మాదకరప్రతాప[299]
ఖడ్గశార్దూలపోతంపుఁగదురు కంపు.

88

క.

లావున సింగయమాధవు
వావిరి మార్కొన్న శత్రువర్గము కెల్లన్[300]
భావింప[301] మూఁడు త్రోవలు
చా వొండెను బాఱు టొండె[302] శర ణను టొండెన్[303].

89


సీ.

సరసమాధుర్యవాచాస్ఫుటపటహాది[304]
        విమలపాఠకఘుమఘుమరవంబు
హరిదంత[305]సేవాసమాసన్నరాజన్య
        విజ్ఞాపనావచోవినయరవము[306]
కవిరాజపరమభాగవతదైవజ్ఞాని[307]
        గాయకపణిహారికలితరవము[308]
రతిరాజరాజేంద్రరాజపణ్యాంగనా[309]
        చరణనూపురఝుళంఝళరవంబు
హృద్యమంగళసంధాయివాద్యరవము
శోభితంబగు రాజవేశ్యాభుజంగు
గాయగోవాళు రావుసింగయకొమారు
మాధవేంద్రుని యాస్థానమంటపమున.

90


ఉ.

పాఱని రాజులునా నిగళబంధనులై చెఱసాలలోనికిన్
దూఱని రాజులున్ సిరులు దుర్గములున్ వెస నిచ్చి వెన్కకై[310]
తాఱని రాజులున్ గలరె ధారుణి సింగయమాద నీ వనిన్[311]
మీఱి సమస్తమైన ధరణీవరకోటుల వేఁట లాడఁగన్[312].

91

ఉ.

ఒక్కఁడు జారముఖ్యుఁ డొకఁ డూఱక రాఁజుఁ[313] బరేతపాలకుం[314]
డొక్కఁ డొకండు రాత్రిచరుఁ డొక్కఁడు చాలజడుండు చంచలుం
డొక్కఁ డొకం డసభ్యుఁడగు[315] నొక్కఁడు భిక్షుకుఁ డేటిదిక్పతుల్
దిక్కుల కన్నవోత[316]జగతీతలనాథుఁడె దిక్కు[317] మేదినిన్.

92


సీ.

గొరిజరాయిడిచేతఁ గుందిన దేహంబు
        పరిరంభణంబులం బదిల పఱచి
విసపుఁగోఱలచేత వేఁగిన యధరంబు
        చుంబనక్రీడల చొరవఁ జూపి
మదఘీంకృతులచేత బెదరు పుట్టిన చెవుల్
        దియ్యంపుమాటలఁ దీపు నెఱపి
కర్కశస్పర్శలఁ గందిన పాలిండ్లు
        చిన్ని చేపిడికిళ్ల చెలు వొనర్చి
పంది నదలించి[318] చాతురి[319] పాము డించి
యేనుఁగుల నెక్కి[320] తాఁబేటి ఱేనిఁ ద్రొక్కి[321]
వసుధ నీమూఁపుప్రాపున నెసఁగె[322] నౌర
యన్నవోతాంక ఖడ్గనారాయణాంక.

93


సీ.

పాతాళఫణిసార్వభౌముని పడగలుఁ
        గకుబంతమదగంధకరులు సాటి
కకుబంతమదగంధకరితల్లజంబులుఁ
        గలశాబ్ధికల్లోలఘటలు సాటి

కలశాబ్ధికల్లోలఘటల బిబ్బోకంబు
        లమృతాంశుకిరణగుచ్ఛములు[323] సాటి
అమృతాంశురణగుచ్ఛాడంబరంబులు[324]
        వారిజాసనువారువములు సాటి
వాని వానికి[325] నివి సాటి వచ్చుఁ గాని
సకలభువనైకమౌక్తికచ్ఛత్ర [మనఁగఁ]
బరిఢవిల్లిన నీకీర్తి పాటి రావు
అన్నపోతాంక వీరనారాయణాంక.

94


ఉ.

మత్తుఁడు కూర్మరాజు విషమత్తుఁడు నాగవిభుండు మిక్కిలిన్
మత్తుఁడు సూకరాధిపుఁడు మత్తగజంబులు తిండిపోతు లీ
తొత్తడిఁగాపురంబు తులఁదూఁగ[326]దటంచును రత్నగర్భ దాఁ[327]
బొత్తుల నీభుజాబలము పొందెను రావనపోతభూవరా.

95


సీ.

ఘనకపాలంబులు కాయలు గాఁగను
        వాలుఁజెవులు బైసిణీలుఁ గాఁగఁ[328]
గోలెమ్ము[329] వళువుగ బాళిక చర్మంబు
        నందుఁ గీలించిన యనుచులుగను
బెనుపొంద నాసికయును సరస్వతి గాఁగ
        దట్టంపుఁ బ్రేవులు తంత్రులుగను
గరరుహంబులు జీవగఱ్ఱలు గాఁగను
        జత్రుచయంబులు[330] సారెలుగను

వెలయువీణ పట్టి వేడ్కలు తెగ లొత్తు[331]
భూతకోటి పాడు[332] భూతయశుని
సింగభూపతనయు సంగరాభంగుని
యన్నపోతభూతలాధిపతిని.

96


క.

భూపతులు నీకు సరిగాఁ
జూపట్ట రమక్క తెనుఁగు సురథాని వహో
రూపజయంతత యమ లను[333]
శ్రీపతిసమ్మోద రావుసింగయమాదా.

97


క.

వింతే సింగయమాధవ
చింతింపక రాచకోట్ల శిరములఁ ద్రుంచన్[334]
ఎంతే కాలము జరిగిన
నంతెంబరగండబిరుదు నాహృతి గొనుటన్[335].

98


వ.

జల్లిపల్లికడ[336] రాజులఁ జంపి రణము గుడిపించి చలమర్తిగండ బిరుదును[337]
సోమకులపరశురామ బిరుదును[338], సింహతలాట బిరుదును[339] నంతెంబర
గండ, ధరణీవరాహ, చౌహత్తుమల్ల బిరుదులును[340] వహించి, భీమవరముకడఁ
గాపానేనిఁ జంపి[341], ఖడ్గనారాయణ, గాయగోవాళ, హిందూరాయసుర
త్రాణ బిరుదులును[342] వహించి, దన్నాలకోటకడ[343] రెండుమాఱులు రెడ్లవా
రిని గెలిచి జగనొబ్బగండ, సంగ్రామధనంజయ, రాజవేశ్యాభుజంగ బిరుదులు
దెచ్చినవారు రావు అనపోతానేఁడును[344], మాదానేఁడును[345], రాజుకొండ,

దేవరకొండ [యనునీ] రెండుపురంబులు పంచుకొని రాజుకొండ యన
పోతానేఁడును[346] దేవరకొండ మాదానేఁడును[347] ఉంచుకొనిరి. ఆమాదానేని
కుమారుఁడు పెద్దవేదగిరినేఁడే వేములకొండకడ[348] సత్యగదేవుని, జాళిక్య
దేవుని, గన్నడదేవుని, గంకాళదేవుని, నుదయనదేవునిఁ గొట్టి[349], వేముల
కొండ రణరంగస్థలవైరిరాజజీమూతపవన, యేకశిలానగర[350]సమీపశాత్రవ
రాజన్య[వనదహనదావానల], బెండపూడి[351]విభాళ బిరుదులు[352] వహించిన
వాఁడు. [353]ఆపెదవేదగిరినేనికి రామచంద్రుఁడును, కుమారమాదానేఁడును
పుట్టిరి. అందగ్రజుండు:

99


సీ.

కుంట్లూరియిమ్మడిఁ గూల్చిన యెఱదాచ
        భూతలాధిపుఁడు[354] మీతాతతాత
అనిలోన ముచ్చగన్నయను ద్రుంచిన సింగ[355]
        ధారుణీశ్వరుఁడు మీతాతతండ్రి
తొడరి భండారుముమ్మడి వధియించు మా
        ధవభూమిభర్త మీ తండ్రితండ్రి[356]
గుండ్రదండ్రాయని[357] ఖండించి సన్నుతి
        గాంచు వేదగిరి ని న్గన్నతండ్రి[358]

కడిమిమై నీవు తగఁ బండికనుమ యొద్దఁ
బరగ బేరోజి సురథాను పరిణమింపఁ[359]
గదనమున నౌర గెల్చితి కన్నడీల
రమ్యదేవేంద్ర వేదయరామచంద్ర.

100


వ.

అతని యనుజుండు.

101


ఉ.

దేవరకొండయెద్ద నతితీవ్రపరాక్రమవిక్రమంబునన్
జేవ దలిర్పఁగా జయము చేకొని యాయెఱకృష్ణరాయనిన్
భూవినుతంబుగా నఱికి భూతగణంబుల[360] కుత్సవంబుగా
వావిరిఁ జేసె నౌర! కులవర్ధనుఁడైన కుమారమాదఁడున్.

102


వ.

దేవరకొండమీదికి నెత్తివచ్చిన యెఱకృష్ణరాయనిఁ జంపి జయము గాంచి,
పందడాధీశుని గెల్చి వరగొండదుర్గంబును గొని హొన్నగట్టు కుదిరెగట్టు
మండలీకరగండ బిరుదును, ఎరుకవరప్రాంతంబున[361] మన్నెజంగిలిఁ గొట్టి పని
ఘానరాయ, బసవశంకర బిరుదులను[362] వహించినవాఁడు కొమారమాదా
నేఁడు. ఆమాదానేనికి పినవేదగిరినేఁడును, లింగమనేఁడును బుట్టిరి. అం
దగ్రజుండు.

103


చ.

అరయఁగ వీఁగె నింద్రగిరి నారయ శూలిగిరిన్ జలించె మం
దరగిరి జర్జరం దిరిగె దా మయినాకగి రీఁగె వార్ధిలో[363]
ధరణి నొదింగె[364] వింధ్యగిరి తక్కుగిరుల్ కపు లూఁచ నింక నే
గిరులు కొమారవేదగిరి గీటుకు[365] రావలె ధీరతోన్నతిన్.

104


ఉ.

మానుగఁ గోమటన్నయనA.B. [366] మాచన పుత్త్రకళత్రమిత్రులన్
గానఁగఁ జూడఁగా దనుచుఁ గాల్చిరి వార లనిష్టపాత్రులై (?)[367]

పూని కొమారవేదగిరి పుణ్యపరుండవు నీకుఁ బాడియే
పీనుఁగుఁ జూఁడఁగా దనుట[368] భీమునియన్నవు సత్యసంపదన్.

105


ఉ.

వేమనతోడఁబుట్టు వఁట వింతలు నేఁ డదిగాక మానెఁబో[369]
కోమటివాని బిడ్డఁ డఁట గోళకుఁడున్ గృషిచేయువాఁ డిఁకన్
భూమిఁ గుమారవేదగిరి ఫుణ్యపరుండవు నీసమక్షమం
[370]దేమని చెప్పవచ్చు గుణహీనుని కోమటిరెడ్డిమాచనిన్.

106


వ.

ఆకొమారవేదగిరినేఁడే యనవేమారెడ్డి తమ్ముని మాచారెడ్డినిఁ గొట్టి తమ్మ
పడిగానఁ బొదిగించిన, నాయనవేమారెడ్డి పినవేదగిరినేనిఁ జంపి తమ్మపడి
గానఁ బొదిగించి సింహతలాట బిరుదును బుచ్చుకొని యుండిన, వేదగిరినేని
తమ్ముఁడు లింగమనేఁడే ద్వాదశవర్షంబుల వాఁడై యుండి, తనబంధువర్గం
బుల హితపరిజనంబులఁ గూర్చుకొని యమరులకు వెక్కసంబగు యుద్ధంబుఁ
జేసి యనవేమారెడ్డినిఁ గొట్టి తమ్మపడిగానఁ బొదిగించి సింహతలాట బిరు
దును దనచేత శ్రీనాధుఁ డడిగి కొంచుబోయిన 'నందికంతపోతరాజ' ను కఠా
రిని బుచ్చుకొనెను. అంతకు ముందె యనవేమారెడ్డికిఁ బెద్దలు పిన[371]వేదగిరి
నేనిఁ దమ్మపడిగానఁ బెట్టవద్దని బుద్ధిక్రమంబుగాఁ జెప్పిన విధం బెట్టి దనిన.

107


సీ.

దన్నాలకో టొద్దనన్నపోతారెడ్డి
        తా విఱుగు తలంపుఁ దలఁప వైతి
సింగయమాధవుఁ జేరిన యనవేముఁ
        డోడి పాఱు[372] కొఱంత చూడ వైతి
కొమరగిఱ్ఱెడ్డికిఁ గోరి సింగయమాదు
        తనరఁ బెట్టిన బొమ్మఁ దలఁప వైతి
సురథాను మన్ననఁ జూచుకొంటివి గాని
        వారితో దొరయుట వలవ దనవు

అనుపమంబుగఁ గొమరవేదాద్రి నిట్లు
ఘనతరంబుగఁ దమ్మపడ్గమునఁ బెట్టి
దొరల[373] బుద్ధుల విని యిటు[374] దొరలఁ బడియు
విన్నఁబడితివి పెదకోమటన్నవేమ.

108


వ.

ఆలింగమనేనిచేత శ్రీనాథుఁడు నందికంతపోతరా జను కఠారిని గొంచుపోయిన
పద్యము.

109


సీ.

జగనొబ్బగండాంక సంగ్రామనిశ్శంక
        జయసిద్ధి[375] రాయవేశ్యాభుజంగ
అఖిలకోటలగొంగ యరిరాజమదభంగ
        మేలందు ధరణీశ మీనజాల
మూరురాయరగండ మురియు[376] రాజులమిండ
        యభివృద్ధి రాయచౌహత్తుమల్ల
ఘనగాయగోవా కామినీపాంచాల
        బ్రహ్మాయు శశివంశ పరశురామ
దండిబిరుదుల సురథాణి గుండెదివుల
భళిర యల్లయవేముని పరఁగుమిండ[377]
రమణ మించిన మేదినీరావుబిరుద
సంగరాటోప మాదయలింగభూప.

110


వ.

ఆలింగమనేడే సోమకులమురాజులు మొదలయిన రాచవారినెల్లఁ గొట్టి[378]
కాలిపెండానఁ బొదిగించెను.[379] అనవేమారెడ్డి మొదలయిన పంటవారి నెల్లఁ
గొట్టి[380] తమ్మపడిగానఁ బొదిగించెను.[381] కాలిపెండానఁ[382] బొదిగియున్న[383]

సోమకులమురాజులును[384], దమ్మపడిగానఁ బొదిగియున్న[385] పంటరెడ్లును
దమలోఁ దాము[386]3 భాషించుచున్న విధం బెట్టి దనిన.

111


శా.

శ్రీలాలిత్యుఁడు రావులింగనృపతిశ్రీపాదపద్మంబునన్
వ్రేలేరాజులు కొంద ఱల్లయ[387]సుతుం వీరాంకుఁ జూపింత్రు వీఁ
డేలా కంపము నొందె[388] భీతి నదిగా దీకాఁపు జాణండు దాఁ
గాలంజింగల[389] తమ్మ మెక్కి వణఁకున్ గర్పూర మ న్నెక్కినన్.

112


సీ.

వగరు మిక్కిలియైన వరువట్టు బాగాల
        కసటు యఃహావెళ్లఁ గ్రాసి క్రాసి[390]
చిరుమన తెల్లాకుఁ జిగురులు కుత్తుకఁ
        దగిలిన హహ్హని[391] దగ్గి దగ్గి
వెస మ్రింగఁ దాంబూలరసము వెగ్గలమైన
        నోక్కని పలుమారు లోకిలించి
పచ్చకర్పూరంపుఁ బలుకుల లాహిరి
        హిక్కని[392] సారెకు సొక్కి సొక్కి
వెలరి యుహ్హున నూదుచు[393] వేమవీర
భద్రు లుందురు[394] నీతమ్మ పడిగమందు
గాయగోవాళబల్లరగండ బిరుద
యంగభవరూప మాదయలింగభూప.

113


ఉ.

అంచిత రాయరావుబిరుదాంకము రాజులఁ గొట్టి యందెఁ గీ
లించిన మాదభూవిభుని లింగనృపాలున కొప్పుఁగాక గ

ర్వించిన నీకుఁ జొప్పడునె వేమరు నల్లయవేమరెడ్డి పో
కొంచెపుఁ దమ్మతిండి తినుకూళకు[395] సింహతలాట మేటికిన్.

114


ఉ.

భూపవరుండు మాదనృపపుంగవులింగన రత్ననూపుర
స్థాపితులైన రాజకులసంఘము లల్లయవేము నండ్రు నీ[396]
వేపున లజ్జ పోవిడిచి యేటికి వచ్చితి తమ్మగుర్లతోఁ
గాఁపన నీవు నందెఁ బదకైకొను మల్లట నొక్కచెంగటన్[397].

115


ఉ.

ఆజిముఖాతి[398]భీతులగు నల్లయవేమన వీరభద్రుఁడున్
రాజకులాభిరామ రణరాఘవ లింగనృపాల నీమహా
రాజతపాత్రఁ దమ్ముఁ దిని రాజ్యము నిల్పిరి యింక నే మనన్
రాజమహేంద్రదుర్గములు రాజులు గైకొనకుండఁ జూతురే.

116


ఉ.

వాదులు వాద[399]విద్యల సువర్ణము గాంచుట యద్భుతంబె యీ
మాదయ లింగశౌరి గరిమంబుగ నల్లయవీరభద్రుఁడున్
వాదము చేసి దేహము సువర్ణమయంబుగ వాని యందియన్
ఖేదము దక్కి యుండు[400] దలక్రిందయి వ్రేలుచు విఱ్ఱవీఁగుచున్.

117


ఉ.

బల్లరగండలింగవిభుపాదమునందుఁ బసిండియందె తా
ఘల్లురు ఘల్లుఘల్లు రన ఘల్లని మ్రోయఁగ భీతి గుండియల్
ఝల్లురు ఝల్లు ఝల్లు రన ఝల్లన నల్లలనాడుచుందు రా
యల్లయరెడ్డివేముఁడును నాతనితమ్ముఁడు వీరభద్రుఁడున్.

118


సీ.

ఏఁపున గంగ దాఁ టెల(?)రెడ్డిపోతని
        దనరార గెల్చె మీతండ్రితాత
యెలమి రాజులఁ గొట్టి యెఱకృష్ణరాయని
        తలను[401] ఖండించె మీతండ్రితండ్రి
బలిమిమై నాజిలోఁ బందడాధీశుని
        గడువడి గెల్చె నిన్గన్నతండ్రి

ఖానుసూరినిమల్క గదిమి మీయన్నటు
        లరువపల్లొద్దను నమర గెల్చె
మలయఁ గృష్ణకడను మాఱ్కొని నిల్చిన
కన్నడీల[402] నెల్ల గదిమి తౌర
మాధవేంద్రపుత్ర మహనీయచారిత్ర
సంగరప్రతాప లింగభూప.

119


సీ.

ధాత్రి మీముత్తాత తం డ్రె[403]ఱ్ఱదాచండు[404]
        తనివారఁ బాండియ[405]దళము గెల్చె
జెలఁగి మీముత్తాత[406] సింగక్షితీశుండు
        కాపభూపతి గెల్చెఁ గదనమునను
ధట్టించి మీతాతతండ్రి మాధవుఁ డాజి
        నన్నవోతారెడ్డి యద టణంచె[407]
విజయియై[408] మీతాత వేదగిరీంద్రుండు
        దిక్కులఁ దనయాజ్ఞ దీటుకొలిపె
మెఱసి లోక మెఱుఁగ మీతండ్రి మాధవ
క్ష్మాధిపుండు గెల్చెఁ గన్నడీలఁ
దొడరి చలమచర్ల దుర్గంబు గొంటివి[409]
ధరణిలోన లింగనరవరేణ్య.

120


సీ.

అదలించి మీతాత యన్నవోతారెడ్డి
        దన్నాలకోటొద్ద వెన్నుఁ జూచెఁ
దనర మీపెదతండ్రి దాచభూపాలుండు
        కొమరగిరికి బొమ్మ గోరి పెట్టె[410]

మీయన్న వేదాద్రి మెఱసి కోమటిమాచ
        విభుఁ దమ్మపడిగాన వెలయఁ బెట్టెఁ
బరఁగ నీ వేడేండ్లఁ[411] బంటక్షత్రియులకుఁ[412]
        బొగడొంద వలపులబొజుఁగ వైతి
వనఁగ వినుతి కెక్కి తాంధ్రగౌళ[మరాట]
భోటమగధకుకురభూపులందు[413]
మాధవేంద్రపుత్ర మహనీయచారిత్ర
సంగరప్రతాప లింగభూప.

121


సీ.

ఎలమి మీపెదతాత యినుగుర్తియొద్దను
        రాజుల వెసఁ జంపి రమణ మెఱసె
నలచోడభక్తీంద్రు ననవరాజును
        బెంపారఁ గాచె మీపిన్నతాత[414]
దేవరకొండొద్దఁ దెగువమై మీతండ్రి
        యెఱకృష్ణరాయని శిరము ద్రుంచె
మీయన్న వేదాద్రి మెఱసి కోమటిమాచ
        విభుఁ దమ్మపడిగాన వెలయుఁ బెట్టె
మొనసి నీవు మఱియు మును గంగకాడను[415]
బోయగముల నెల్లఁ బ్రోచి తౌర[416]
మాధవేంద్రులింగ[417] మనుజేంద్ర నీసరి
యెన్నఁగలుగు నృపతు లేరికి[418] చెప్ప.

122


సీ.

(?)ఆహ ఖొణు ఖొణు మేజయామారుభేతరు
        మెరుఖుదె ఖుదెయను తురకవారి
(?)గోసాయు బణెతలె ఖోణజయాభాయి
        ఆతమాలేఖను నారెజనుల

ఎడ బిడదనె నహా నొడబాళరెలేనాను
        మున్నెఱ గిదె నను కన్నడీల
రేచర్ల సింహంబుఁ జూచెదమని మహా
        ధీరతల్ పలికెడు తెలుఁగుభటుల[419]
నెల్లఁ బాఱఁదోలి[420] యేలితి భూమెల్లఁ
బోల్ప సరియె నీకుఁ బుడమిపతులు
మాధవేంద్రపుత్ర మహనీయచారిత్ర
సంగరప్రతాప లింగభూప.

123


ఉ.

ఎత్తినకోపవృత్తి మద మెత్తి తురుష్కులఁ బాఱఁదోలి యా[421]
మొత్తములైన దుర్గములు ముప్పదిరెండును నొక్కధాటినే
యత్తఱిఁ గొన్న రాజవిలయాంతక[422] మాదయలింగశౌరితో
నెత్తొరలేని భూపతుల నెన్నఁగ నేల[423] ధరాతలంబునన్.

124


వ.

ఆలింగమనేఁడె యొకనాఁటిధాటిని ముప్పదిరెండు దుర్గములు పుచ్చుకొని
యేకధాటీసమర్థ, విషమధాటిపాంచాల, చతురుపాయదక్ష[424], రిపుప్రళ
యాంతకోపేంద్ర, యష్టదిగ్రాజమనోభయంకర, యవఘళరాయమానమర్దన,
మేదినీరాయదుష్టగజాంకుశ, కోటలగొంగ బిరుదులను వహించి, రాజుల,
రెడ్డిబిడ్డలఁ గాలిపెండానఁ జెక్కించి, మూరురాయరగండపెండారంబు డాకా
లఁ బెట్టి, సంగమరాయల నాగులపాటొద్దఁ గొట్టి, రాయవేశ్యాభుజంగ
బిరుదు వహించినవాఁడు.[425]

125


సీ.

శ్రీమల్లికార్జునసేవాసమారూఢి
        నిత్యవైభవలీల నెగడినాఁడు

కొమరొప్ప రేచర్లకులవార్ధిచంద్రుఁడై
        మేటిరాజన్యుల మించినాఁడు
దినము షోడశదానదీక్షాగురుండునై
        తనకీర్తి దిక్కులఁ దనిపినాఁడు
ప్రతిగండభైరవ ప్రకటమేదినిరావు
        బిరుదుల విఖ్యాతిఁ బరఁగినాడు
...........................................[426]
వచ్చి చాళిక్యజువ్వండు దాఁకిన నిల్చి
        యడవెల్లిచొరఁబాఱ నడచినాఁడు
పరికించి జయసింగు భంజించి యోరుగ
        ల్లెఱుఁగంగ సిరివోలు నెక్కినాఁడు
...............................................
ఏపున రాజుకొం డెక్కి సంగరమున
        మునుగంటి ముమ్మని మొత్తినాఁడు
గణపవరం బెక్కి కడువిక్రమంబునఁ
        గోనకోటారెడ్డిఁ గొట్టినాఁడు
కినుక పోలేపల్లి క్రేవ నాణమరాజు
        నవలీలతో గర్వ మణఁచినాఁడు

మానుగ పెదవడ్డమానొద్ద విడిగొని
        యుఱికి జాజువఖాను నఱికినాఁడు
ఆవంచఁ గొనియు గంగావరం బేపున[427]
        వంచించ కటు విభాళించినాఁడు
.........................................
.........................................
మదముచే నెదిరిన మామిడేలొద్దను
        నల్లుబొప్పని గర్వ మణఁచినాఁడు
...........................................
...........................................
సప్తమాడియములు సాధించి వెసఁ దొడ
        చెర్ల భీమారెడ్డిఁ జెండినాఁడు
నెట్టనఁ బాకలపట్టణం బొగి గొని
        పట్టి యౌబళనేనిఁ గొట్టినాఁడు
.....................................
........................................
రాజిల్లు సంగమరాయల నాగుల
        పాటొద్ద వెస భంగపఱచినాఁడు

భువిలోన ననవేముభూపాలుఁ జెఱవెట్టి
        యతనిని వేడ్కతో నంపినాఁడు
................................................
చలమర్తిగండఁడై సంబెట పిన్ననిఁ
        బ్రౌఢుఁ డెఱుంగను బఱపినాఁడు
నూతనగిరి నుగ్గునూచంబుగా నెక్కి
        యన్నగన్నని గర్వమణఁచినాఁడు.
ధరణీవరాహుఁడై తల్లడిల్లఁగఁ బొంచి
        చెంచువలయ మెల్లఁ జెండినాఁడు
సింహఘాతకుఁ దారసించి సంగరకేళి
        మస్తఖానుని గెల్చి మసలినాఁడు
నాణెంబుగా సబ్బినాటి రాజ్యం బెల్ల
        నద్భుతంబుగఁ జూఱలాడినాఁడు
కృష్ణవెణ్ణా[428]జలక్రీడావినోదుఁడై
        యఖిలదానముల సొంపడరినాఁడు[429]
జగనొబ్బగండఁడై చలఁగి [430]రేచర్లను
        దురకదళముతలల్ ద్రుంచినాఁడు
చటులోగ్రగతి రాయశరభమై[431] యవలీలఁ
        దిరుగ సింహాద్రి సాధించినాఁడు
పరదళంబులు పటాపంచలై పాఱంగ
        నెన్న గౌరవకొండ నెక్కినాఁడు
కేళాదిరాయఁడై కెరలి పోరట్లను[432]
        చాదుఖానుని వెన్నుఁ జఱచినాఁడు

నల్లగొం డటుల విన్నాణంబుగా[433] నెక్కి
        కపటాహితుల నేల గలిపినాఁడు
గంగ సాక్షిగ మీఱి[434] కదిసి రాజమహేంద్ర
        వరము చూఱలుగొని వచ్చినాఁడు
సురథానుకొలువులోఁ బొరసెడు[435] బిరుదుకై
        ముద్దుఢక్కనివెన్ను మొత్తినాఁడు
తేజంబుగాఁ బ్రౌఢదేవరాయలచేత[436]
        నరుదుగా బిరుదందె నందినాఁడు[437]
ఇనతనూజుని భంగి నినుగుర్తికోటలో
        లీల శత్రుల విభాళించినాఁడు
ధీరుఁడై యల్లావుదీ[438] సురథానుతో[439]
        నెమ్మెగా భువనాద్రి నెక్కినాఁడు
గెంటించి బలిమి సిఖేంద్రఖానుని దోలి
        యెలమి రాజ్యంబుఁ దా నేలినాఁడు
యెడవంక[440] బలవంక నేచి[441] తాఁకినయట్టి[442]
        బలిదఖానుని భంగపఱచినాఁడు
రణకేళి నెఱుకవరప్రాంతమున గొట్టి
        మన్నెజంగిలి[443] నేపుమాపినాఁడు

మణుగూరికోటలో మండువమల్నేఁడు[444]
        ప్రతిఘటించిన నిల్చి ప్రామినాఁడు[445]
శరణుఁ జొచ్చిన నొచ్చి[446] సరిమఖానునిఁ బట్టి[447]
        గౌతమీతటమునఁ గాఁచినాఁడు
పోరిలోననె గన్నభూపాలుఁ జెఱవెట్టి
        ధృతి గొత్తకొండ సాధించినాఁడు
యెదిరి విఠ్ఠమరాజు[448] కదనోర్వి గర్వింప
        నణఁచి యింద్రునివీటి కంపినాఁడు
సింహవిక్రమపురి సింగమపలె గొని[449]
        గోపాలకృష్ణుని గొట్టినాఁడు
మెండుగ వీఁకమైఁ గొండపల్మన్నీలు
        పూని వచ్చిన నూనపుచ్చినాఁడు
ఎదిరించ నేలూర[450] నెల్లూరితిప్పని
        ముదలించి[451] పటుగతి మోదినాఁడు
కుంట్లూరికోటపై గుండ్రౌతురాజులు[452]
        మొత్తమై యెదిరిన మొత్తినాఁడు
బాణాలకోటపై బ్రకటించి యుగ్రత
        గాలాగ్నిరుద్రుఁడై కాల్చినాఁడు
తొరగంటిబాదావి[453] తురకలఁ బరిమార్చి
        పట్టణంబుల రెంటఁ[454] బరఁగినాఁడు

సంగరస్థలమున సింగళదేవుని
        శిరము ద్రుంచటు[455] కీర్తిఁ బరఁగినాఁడు
మలకపోలార్జును మదమల్లఁ గ్రక్కించి
        యన్నయాదవకొండఁ గొన్నవాఁడు
గర్వించి తలపడ్డ గండరగండని
        మెట్టఁ గదిసి తల మెట్టినాఁడు[456]
కుటిలశాత్రవకోటిఁ గోవిలకొండఁ దా
        మగతనంబున[457] బిల్కు మార్చినాఁడు
ఉచ్చిళ్లకోటకై యుద్రేకమునఁ బోయి
        చెలఁగటు[458] నీరుగాఁ జేసినాఁడు
ఉర్విలోఁ బొగడొందు నుపనూరి సింహంబుఁ[459]
        జెనకిన రిపుకోటిఁ జెండినాఁడు
శాంతభిక్షావృత్తి జగమెల్ల నెఱుఁగ శ్రీ
        శైలపట్టంబునఁ జాటినాఁడు[460]
బుక్కరాజునుఁ బట్టి పొడిచేటికోటలో
        గజపతి మెచ్చఁగాఁ గాఁచినాఁడు
దొరయు[461] సల్కయవారిఁ దోలి తొప్పరలాడి
        బాగవాడొద్దను బఱపినాఁడు[462]

చాటిచెన్నయగారిఁ జదిపి చట్టలు చీరి
        కొండమల్లయగారిఁ గొట్టినాఁడు
గోరంట్లతిప్పనిఁ గొట్టి కోటెక్కియు[463]
        వేఁగరికులమెల్ల వెదకినాఁడు
చిటివల్లభయ్యను జెట్లను బడఁదోలి
        పాణెమురాజును బఱపినాఁడు
రంగయభీముని రాజసంబునఁ దోలి
        సాళ్వతిప్పని నేలఁ జదిపినాఁడు
పాండూరియడవిని బరఁగు మన్నీలను
        దూల్చి[464] గొందులు చొరఁదోలినాఁడు
ముచ్చకంపయ కుఱ్కి మునుపుగాఁ బడ మోఁది
        పూలగంగు దళముఁ[465] బొడిచినాఁడు
రాజు లెప్పుడు మెచ్చ రామరాజ్యంబుగా
        నెసఁగి[466] రాజాచలం బేలినాఁడు
దండిమై ముప్పదిరెండు దుర్గంబుల
        నేకధాటీగతి నెక్కినాఁడు
వీరభద్రుని దొడ్డవిభువేమనృపతుల
        రట్టఁడై కాలందెఁ బెట్టినాఁడు
ఘనమూరురాయర గండపెండారంబుఁ
        బెనుపొంద డాకాలఁ బెట్టినాఁడు
రాజమాత్రుండె ఖడ్గనారాయణుండు
చారుతరమూర్తి రాజులచక్రవర్తి
గాయగోవాళుఁ డువ్వెత్తు[467]గండఁ డనఁగ
లీల నొప్పారు మాదయలింగవిభుఁడు.

126

ఉ.

ఆర్గురుచక్రవర్తులు పదార్గురురాజులు దక్క నన్యరా
డ్వర్గము నీసమాన మనవచ్చునె బాహుపరాక్రమక్రియా
భర్గసమాన[468] సోమకులభార్గవరామ కొమారలింగ స
న్మార్గపరంపరాభిమతమంగళమూర్తి విశాలకీర్తులన్.

127


సీ.

హెమ్మాడదేవునికి నేపారఁ జూటూరి
        సూరునిఁ బాశము ధారుణీశు
గోవర్ధనుని సోమదేవభూవల్లభుఁ
        దెగువచెండువరాయదేవనృపతి
నప్పచిచెన్రాజు నారాఘవాఖ్యుని
        నేచి విఠ్ఠలదేవు రాచవారిఁ
దిరుమలేంద్రుని నన్నదేవు శ్రీనాథుని
        వీరాదిగాఁ గల విభులఁ దొల్లి


గీ.

చంపి జయముఁ గొనియెఁ[469] జాళిక్యభూపాల
విదళనుండు[470] సింగవిభునిమాదు
సమరమందు గెలువు సంబెటపిన్నని
విభవసంగ మాదవిభునిలింగ.

128


క.

అంభోనిధినలయములోఁ
గుంభిని గల రాజులెల్లఁ గూలిరి నీచే
రంభాతిలోత్తమాదుల[471]
సంభోగముకొఱకు మాదజనపతిలింగా.

129


క.

సురథాను గెల్చినాఁడవు
నరవరు ధట్టించి పంచినాఁడవు మున్నే
కరిరాజుఁ దోలినాఁడవు
సరియెవ్వరు నీకు మాదజనపతిలింగా.

130


వ.

ఆలింగమ[472]నేఁడె యశ్వపతి గజపతుల గెల్చి మూరురాయరగండబిరుదు

వహించెను. ఆలింగమనేనికిఁ బర్వతనాయఁడును[473] నతనికిఁ గుమారలింగమ
నేఁడును[474] గలిగిరి.

131


వ.

సంతతికి ననపోతక్ష్మాపాలుండు మొదలు.

132


క.

అందు ననపోతవిభునకుఁ
బొందుగఁ బెదసింగవర్య భూమీశుండున్[475]
గందర్పరూపరేఖా
వందితుఁ డగు ధర్మవిభుఁడు వరుస జనించెన్[476].

133


వ.

అందగ్రజుండు.

134


ఉ.

సోమకులంబు రాజులను శూరత మించిన రెడ్డిరాజులన్
సామజనాథు కొల్వునను సారెకుఁ గొండెము పల్కురాజులన్
వేమఱు రావుసింగధరణీశ్వరుఁ డందియఁ బెట్టి యుండఁగా[477]
భామలు వ్రేళ్లఁ జూపుదురు పాదము లొత్తుచు వారివారికిన్.

135


వ.

అతని యనుజుండు.

136


చ.

కదనమె బొమ్మరిల్లు చెలికత్తెలె వీరజయాంగనామణుల్
మదకరి మస్తకుంభములు మాటికి దొంతులు సంగరస్థలిన్
గుదికొని వడ్డ[478]రాహుతుల క్రోవులు గుజ్జనకూళ్లు బాపురే
పొదలెడు రాయరావు ననపోతయధర్మని ఖడ్గపుత్రికన్.

137


వ.

మఱియుఁ[479] బెదసింగమనేని పరాక్రమం బెట్టిదనిన.

138


సీ.

నూనూఁగుమీసాల నులిచి హుంకారించి[480]
        కపటించు బహురాచగములగొంగ[481]

యొరసి యెరయ లేక యొరయుచు[482] వాహ్యాలి[483]
        మెండొడ్డురాజుల మిండగీడ[484]
తారసించిన చోటఁ దారసించగలేక
        ఱంపిల్లు రాజుల ఱంకుబొజుఁగ
యొగిలేనిబిరుదుల వొగడించుకొని చాల
        నిక్కెడురాజుల[485] ముక్కుఁగొయ్య


గీ.

యొరయ నీతోడ బిరుదుకై యొరయ[486]వెఱచి
గజపతికిఁ గొండెముల్ చెప్పి కఱకఱించు
జూటుకూటువ[487]రాజుల చుక్కవాల
రాజహృద్భంగ త్రిభువనీరావుసింగ.

139


సీ.

కులము చాలని రాచగూటిడ(?)దుడ్డెలు
        (?)బోటి కోతుల రాచబోగుబడులు[488]
పట్టఁగ బతిమాలు నట్టి రాచకుమాళ్లు
        పూరిపిట్టలు రాచబుడిదవిళ్లు[489]
సి గ్గెఱుంగనిరాచచివురులు గునిసెలు
        గూబచంకల రాచకొంకుగాండ్రు[490]
దడ మెఱుంగని రాచతాటవేటనిగాండ్లు
        ద్రోహబుద్ధులు రాచదుడుకుగాండ్లు[491]

లోకమున రాజు లౌలాక లోక గాండ్లు(?)[492]
యొరయఁ జూతురు బిరుదుకై యోర్వలేక
లాలితంబగు సింహతలాటమునకు
రాజహృద్భంగ త్రిభువనీరావుసింగ.

140


ఉ.

పాలితకీర్తి సోమకుల భార్గవరాముఁడు రావుసింగభూ
పాలుఁడు సోమవంశ నరపాలురఁ గొట్టి వధింప సోముఁ డా
శైలము లెక్కి క్రుమ్మఱియు[493] శంకరుజూటముఁ జొచ్చి వచ్చి పా
తాళముఁ దూఱి యబ్ధి బడి ధాటికి నోర్వక పోయె మింటికిన్[494].

141


క.

సోమకులపరశురాముఁడు
భూమీశుఁడు రావుసింగపుడమీశుఁడు దా
సోమకుల మెల్లఁ జంపఁగ
సోముఁడు భయమంది శివునిజూటముఁ జొచ్చెన్.

142


శా.

ఏమీ శేషుఁడ, యేమి నారద, ముదం బేపారునా? తొంటి వి
శ్రామం బేమియు లే ద దేమి? మహి మీఱన్[495] రావుసింగాంకుఁ డు
ద్దామప్రౌఢిమఁ దోల[496] సోమకుల గోత్రాధీశ్వరుల్ జోగులై
భామల్ దామును బాముల న్వెదకఁగాఁ బాతాళమున్ దూఱితిన్.

143


ఉ.

భైరవుకుక్క[497] బందుగుల[498] బాఁతి కుమాళ్లను గన్నతల్లి నీ
పేరు ప్రసిద్ధిగాఁగ మును పెద్దలచే విని చూడవచ్చితేఁ[499]
గోరెడు బోనమున్ గుడుముఁ గూరయుఁ[500] బెట్టు మటంచు జోగికై
వారము లాడుచున్ దఱచు వత్తురు రావునృసింహ నీరిపుల్.

144

క.

పుడమిని నాకాశంబునఁ
బిడుగు కరణి రావుసింగ[501] పృథ్వీశుఁడు దాఁ
బొడుపొడు మని వెను దగిలిన
వెడవెడ జగనొబ్బగండ వేముఁడు పాఱెన్.

145


వ.

ఆపెదసింగమనేనికిఁ బినసింగమనేఁడును[502] నన్నమనేఁడును[503] గలిగిరి. ఆయన్న
మనేఁడే యారుకచేను బయట గండికోటకు ముట్టడిగా దిగఁగఁ[504], బోలెపల్లి
బుక్కరాజు రాత్రియుద్ధంబున నన్నమనేనిఁ జంపఁగ[505] నతనితమ్ముఁడు[506] సింగ
మనేఁడు దనమఱఁదిఁ జూపల్లికొండభూపాలుని నప్పనవెట్టిన[507] [నాతఁడు]
కరవాలభైరవ, గండభేరుడ, సంగడిరక్షపాలక[508] దక్షిణదోర్దండమండితం
బైన సేనఁ గల మేటిగాన నాబుక్కరాజు పొడచేటికోటఁ జొచ్చినఁ, గోట
యెక్కి బుక్కరాజున కభయం బిచ్చి తెచ్చెను జూపల్లికొండసుజనఘనుఁడు.

146


క.

ధాటిం బొడచే డెక్కితి
హాటకముగ బుక్కరాజు కభయమొసఁగి తా[509]
మేటి విభీషుణునకువలె
సూటిగ నీజయము నిండఁ జూపలికొండా.

147


వ.

ఆపినసింగమనేని వంశావతారం బెట్టిదనిన.

148


సీ.

వీరాగ్రగణ్యుండు వెన్నభూపాలుండు
        ఖ్యాతి నేరాజు ముత్తాతతాత
నెఱిపాండ్యగజసింహుఁ డెఱదాచభూపతి
        ధాత్రి నేరాజు ముత్తాతతండ్రి
సంగరాభంగుండు సింగభూనాథుండు
        తనరంగ నేరాజు తాతతాత

ఆదిగర్భేశ్వరుం డనపోతభూపతి
        తర్కింప నేరాజు తాతతండ్రి[510]
చిరకీర్తి యగురావు సింగావనీశుండు
        గట్టింప నేరాజు తండ్రితండ్రి
బిరుదభీకరుడైన పినసింగనరపతి
        చెన్నొంద నేరాజు గన్నతండ్రి
శూరుఁ డారాజదైతేయశోషణుండు[511]
సారసస్వాంతసేవావిశాలుఁడైన[512]
యన్నమాంబాతనూజాతుఁ డనఘమూర్తి
రాయరావన్నవోతధరాధిపుండు[513].

149


ఉ.

మేదినిరాయరా వనెడు[514] మేటి మహాబిరుదప్రతాపసం
పాదన మన్నపోతజనపాలుఁడు సేసినఁ జెల్లుఁగాక యీ
పాదలి మన్నెబందల[515] కపాత్రపురాజుల కేల గల్గుఁ దా
నాదటఁ[516] దాండవంబు శివుఁ డాడిన జోగుల కాడఁ జెల్లునే.

150


సీ.

ఛప్పన్నరాజన్యసంగరస్థలిలోన
        వాఁడె రా జుని కానవచ్చు నిన్ను
బిరుదనూపురరాజభీకరస్థలిలోన
        వాఁడె రా జని కానవచ్చు నిన్నుఁ
బరభేదనాటోపపట్టభద్రులలోన
        వాఁడె రా జని కానవచ్చు నిన్ను
సర్వసర్వంసహాచక్రవర్తులలోన
        వాఁడె రా జని కానవచ్చు నిన్ను

జండభుజదండఖండితసకలవైరి
మండలేశ్వరనుత వైరిపుండరీక
పరిమళాపూర్ణదిగ్దంతిజలవిహార
యహితనిర్ఘాత రాయరావన్నపోత.

151


క.

ఒకమెతుకున నొకనాఁకలి
ప్రకటితముగఁ దీర్పరాదు పదివేవుర నీ
వొకమెతుకున రక్షింతువు
అకలంకా రాయరావు అనపోతాంకా.

152


క.

సమ్మెటసోముని సరెపలి[517]
తిమ్మని నలకొండవీటిదిక్కున మెఱయన్
దమ్మటము వేసి గెలిచితి
వమ్మక్కా రాయరావు అనపోతాంకా.

153


సీ.

పౌరుషంబున నీవు పానగల్లాదిగాఁ
        గోటరాజ్యంబెల్లఁ గొల్లలాడి
యేపుమై రాజమహేంద్రంబు మేరగా
        రెడ్డిరాజ్యంబెల్ల రేగఁ గొట్టి
బాహుబల్మినిఁ జెన్నపట్ణంబు మేరగాఁ
        దిగుటురాజ్యంబెల్ల దెబ్బఁ దీసి
మొక్కలంబునఁ[518] జొచ్చి ముద్దోగి[519] గీటుగ
        బోయరాజ్యంబెల్లఁ బొడిచివైచి
నేర్పు నెఱపించి[520] రాయల నిగ్రహించి[521]
యట్లు సంబెట్ల గెలిచితి వాహవమున
విమలచారిత్ర సింగభూవిభుసుపుత్ర
వర్ణితాటోప[522] రాయరావన్నపోత.

154

సీ.

[523][పటుసోమకులరాజపరశురామాంకుఁడై
        సమ్మెటసోమునిఁ జక్కఁ జేసె
ఖడ్గనారాయణగాయగోవాళుఁడై
        సరిపల్లెరాజుల సంహరించె
బట్టుతలాటాంకబల్లరగండఁడై
        యనవేమరెడ్డిని నాజి దునిమె
జగమందు రాయవేశ్యాభుజంగాంకుఁడై
        సురథానిబలముల సొరిది గెలిచె
ధరణి నాతఁడు భీమప్రతాపవిజయ
బాహుబలశాలి నిత్యసౌభాగ్యశీలి
లలితసుగుణుండు రేచర్లకులపవిత్రుఁ
డనఁగ వెలసెను సింగయ[524]యన్నవిభుఁడు.]

155


వ.

ఆయనవోతమనేనికి సర్వజ్ఞసింగమనేఁడును[525] వసంతరాయఁడును బుట్టిరి.
అం దగ్రజుండు.

156


సీ.

సకలవిద్యాభ్యాససాహసగరిమంబు
        సూటి మీఱఁగఁ దోడు సూపినాఁడు
కఠినశాత్రవయూధఘనకంఠరక్తంబు
        వేడ్కఁ గాళికి భుక్తి వెట్టినాఁడు
సాధుమార్గక్రియాసౌజన్యమున నీతి
        చెలఁగ సద్వర్తనల్ చేసినాఁడు[526]
సంతతార్థివ్రాతసముదయంబులతోడ
        వెలయ బాంధవము గావించినాఁడు
అతఁడు భూపాలమాత్రుఁడే చతురవిభవ
విజితజంభారి[527] సర్వజ్ఞవిగ్రహంబు

వాసికెక్కిన రేచర్లవంశవార్ధి
శీతకరుఁడగు రేచర్ల సింగవిభుఁడు.

157


సీ.

రాధేయుదానంబు ప్రాభవం బంటిమా
        యూడునో యూడదో యాడరాదు[528]
సురభూజములవార్త సొబగు పొమ్మంటిమా[529]
        యెండునో పండునో యెఱుఁగరాదు
జలదంబు[530] చాగంబు చర్చింత[531] మంటిమా
        మెఱచునో పఱచునో[532] మెచ్చరాదు
కామధేనువునీగి[533] గణుతింత మంటిమా[534]
        కట్టునో వట్టునో[535] కానరాదు
తోలు చూపక యుడివోక తూలిపోక
కొమ్ము గ్రువ్వక[536] కయికొండు కోర్కు లనుచుఁ
బ్రథనవిజయుండు ఖడ్గనారాయణుండు
ఇచ్చుఁ గవులకు సింగభూమీశ్వరుండు.

158


వ.

శ్రీనాథుఁడు సర్వజ్ఞునిసముఖమునకుఁ[537] బోవుచు శారదాంబను బ్రార్థన
చేసిన పద్యము.

159


సీ.

దీనారటంకాలఁ దీర్థమాడించితి
        దక్షిణాధీశు ముత్యాలశాలఁ
బలుకుతోడై తాంధ్రభాషామహాకావ్య
        నైషధగ్రంథసందర్భమునను

బగులఁగొట్టించి తుద్భటవివాదప్రౌఢి[538]
        గౌడడిండిమభట్టు కంచుఢక్క
చంద్రభూషక్రియాశక్తి రాయలయొద్దఁ
        బాదుకొల్పితి సార్వభౌమబిరుదు
ఇంతకాలంబువలెఁ గాదు వింతరీతి
నెట్లు మెప్పించెదో కదా యింకమీఁద
రావుసింగాంకభూపాలు ధీవిశాలు
సకలసద్గుణనికురంబ శారదాంబ.

160


సీ.

ఏ మిచ్చెరా యోరి యెమ్ము లిచ్చె దధీచి[539]
        యెమ్ము లర్థులకుఁ దా సొమ్ము లగునె
మహిమ చెప్పెద వోరి[540] మాంస మిచ్చెను శిబి
        కండ లర్థులకు బంగార మగునె
జీమూతవాహనుం డే మిచ్చెరా యోరి
        యడిగినఁ బ్రాణముల్ విడిచె నపుడు
కర్ణునిత్యాగంబు వర్ణించెదవు భట్ట
        వర్మ మర్థికి పట్టువల్వ యగునె[541]
పూని యవి చెప్పఁ జూపఁగా రాని యీవు[542]
లెన్నఁడో నాఁటి వార్తల కేమి చెప్పఁ
బ్రథనవిజయుండు ఖడ్గనారాయణుండె
యిచ్చుఁ గవులకు సింగభూమిశ్వరుండు.

161


వ.

సర్వజ్ఞసింగమనేఁడు శ్రీనాథునకు సమస్య యిచ్చిన పద్యము.

168


ఉ.

తక్కక రావుసింగవసుధావరుఁ[543] డర్థుల కిచ్చుచున్నచో[544]
దిక్కులలేని కర్ణుని దధీచిని ఖేచరు వేల్పుమ్రాఁకుఁ బెం

పెక్కిన కామధేనువు శిబీంద్రుల నెన్నెదు భట్ట దిట్టవై[545]
కుక్కవొ నక్కవో ఫణివొ క్రోఁతివొ పిల్లివొ బూతపిల్లివో.

163


ఉ.

ఇమ్మహి రావుసింగమనుజేంద్రవసంతుని[546] యీవు లెన్నుచోఁ
గ్రమ్మి దధీచిభానుసుతకల్పకమేఘులఁ జెప్పనేల యా
బొమ్మిక వెట్టులాటలును బూని కళాసపు మొత్తులాటలున్
దుమ్ములచల్లులాటలును దూకొని నీళుల చల్లులాటలున్.

164


వ.

అతనియనుజుండు.

165


క.

భ ట్టనఁగ రుద్రరూపము
భ ట్టనఁగా రాచవేల్పు పాటించనియా
తొట్టరిరాజుల కబ్బునె[547]
రట్టడి సత్కీర్తికాంత రావువసంతా.

166


చ.

నడవడి చక్కగాద యొకనాఁడును[548] బుక్కిటఁ జేదుమాన దే
ర్పడ వినఁ జెప్ప లేదు పెనుబండువునందును గాలి ద్రావు నీ
బడుగును నేల పొంద నని పాసి వెసం[549] జను దెంచి కాదె యీ
పుడమి వరించె వేడ్క నృపపుంగవు రావువసంత రాయనిన్.

167


వ.

సంతతికి ధర్మానేఁడు మొదలు.

168


చ.

కదనమె బొమ్మరిల్లు చెలికత్తెలె వీరజయాంగనామణుల్
మదకరిమస్తకుంభములు మాటికి దొంతులు[550] సంగరస్థలిన్
గుదికొని పడ్డ రాహుతుల[551] క్రోవులు గుజ్జనగూళ్లు బాపురే
పొదలెడు[552] రాయరావు ననపోతయ ధర్మని ఖడ్గపుత్రికన్.

169

చ.

పొలుపుగ రాయరావు ననవోతయధర్మకుమారచంద్ర నీ
చెలువపు వామపాదమునఁ జెల్వు వహించినయందె మ్రోఁత[553] దా
ఘలుఘలు ఘల్లుఘల్లు మనఁ గంపిలు రాజుల గుండె లన్నియున్
ఝలుఝలు ఝల్లుఝల్లు మని చల్లిక గుబ్బటిలంగ[554] నెప్పుడున్.

170


వ.

అతని కుమారుండు.

171


సీ.

సోమకులంబు రాజుల నీవు సాధింప
        శంకఁ జంద్రుం డొకవంకవోయె[555]
హేమాద్రిదానచింతామణి వని మ్రోఁగఁ[556]
        గనకాద్రి యొకవంకఁ గదలకుండె
గజదళసంహారవిజయంబు గైకొన్న
        గజిబిజి మాని దిగ్గజము లొదిఁగె[557]
రూపనారాయణరూఢి నీ వెచ్చిన
        హరి నరసింహత్వ మాచరించె
నీకు నేరాజు లీడు వివేకచరిత
కలితమూవరురాయర[558]గండబిరుద
భవ్యచారిత్ర ధర్మభూపాలపుత్ర
రాయరావైన మేదిని రావుతిమ్మ[559].

179


సీ.

నారసింహస్తంభసారంబు లోహంబు
        బడబానలజ్వాల పాదుకొల్మి[560]
మందరశైలంబు మానైనదాకఁలి
        బలురాహుదంష్ట్రలు పట్టుకార్లు

ఒత్తిన[561] సప్తవాయువులు తిత్తులగాడ్పు
        భుజగాధినాథుండు బొగ్గుఁబ్రోవు
నిటలాక్షుడమరు వార్భట[562]మైన సంబెట
        డంబైన కాలకూటంబు పదను
మిహిరబింబంబు నిద్దంపు[563]మెఱుఁగుసాన
వీరభద్రుండు నెఱవాదికారుకుండు[564]
సృష్టిమించిన నీఖడ్గసృష్టి నౌర
రాజసము కొమ్మ మేదినీరావుతిమ్మ.

178


ఉ.

ఈతఁడు గూర్జరాధిపతి యీవలివారలు చోళపాండియుల్
ఆతల నంతె భూపతుల[565] టావల సోమకులేశు లంచు వి
ఖ్యాతుల[566] రావుధర్మనివరాత్మజు[567] తిమ్మనియందెరాజులన్
జేతులఁ జూపి చెప్పుదురు చేడెలు పాదము లొత్తు నత్తఱిన్.

174


వ.

ఈతిమ్మానేనికి ధర్మానేఁడును[568] చిటిదాచనేఁడును[569] గలిగిరి. అందగ్రజుండు.

175


క.

కారాకు డుల్లి తరువులు
మారాకులు పెట్టుఁగాక మాటికి మగుడన్[570]
మారాకు పెట్టఁ జెట్టా
ధారుణి పతి కేల రావుధర్మనృపాలా.

176


వ.

ధర్మానేనిసంతతి రావువారు.

177

సీ.

కట్టునో పట్టునో కామధేనువు దాను[571]
        చూఁడిదో పాఁడిదో చూడరాదు
కాచునో కావదో[572] కాక వేలుపుఁజెట్టు
        ఎండునో పండునో యేటిఫలము
చిక్కునో తక్కునో చింతామణిశ్రేణి
        త్రవ్వమో[573] రువ్వమో రాళ్లతోడ
మెఱచునో పఱచునో మేఘుఁ డొక్కొకచోటఁ
        దేలునో వాలునో తెలియరాదు
అనుచుఁ దమలోనఁ దలపోసి రర్థివరులు
ఈగి నీతోడ నితరుల నెన్న లేక
రాజనిర్భంగ రణరంగరాఘవేంద్ర,
రావుచిటిదాచభూపాల రసికలోల.

178


వ.

తద్వంశోద్భవుండు.

179


ఉ.

అక్కరొ, తోడి తెమ్ము సుగుణాకరు[574] దాచయయన్నవోతు; నే
మ్రొక్కక కాని రాఁ డెటులు మ్రొక్కుదు రాజులు వానియందియన్
గ్రిక్కిఱుచున్నవార లదె[575] కీడ్వడి మ్రొక్కిన యాలతాంగికిన్
అక్కట! మానహాని యగు నంతకుఁ జాలిన జాలు మ్రొక్కెదన్.

180


వ.

అనపోతానేనికి మాదానేఁడు పుట్టెను.

181


ఉ.

దాచయయన్నవోతవసుధావరుమాదయునాయకేంద్ర, నీ
వేచిన[576] రాయరావు బిరు దెక్కువగా రిపులైనయట్టి యా
రాచకుమారవర్గముల రాసి యురంబుల డాగు లొత్తినన్[577]
జూచినవారు నిన్ దరియఁ జూడరు[578] నీబిరుదప్రసిద్ధికిన్.

182

వ.

ఆమాదానేనికి నెఱసూరానేఁడును[579] నలసూరానేఁడును[580] గలిగిరి. నలసూరా
నేనిసంతతివారు సూరానేనివారైరి.[581] ఎఱసూరానేనికి నేచమనేఁ
డును[582] మాదానేఁడును[583] గలిగిరి; మాదానేనిసంతతి పోలూరివారును[584],
నేచమనేనిసంతతివారు వెలుగోటివారును[585][నైరి]. ఆయేచమనేనివంశావ
తారం బెట్టి దనిన.

188


క.

ఆయెఱసూరపకును గరు
ణాయనుఁడు విరోధిభూధరార్పితవివిధో
పాయనుఁడు పుట్టె నేచమ
నాయఁడు కవిసవిధ[586]కల్పనగము ధరిత్రిన్.

184


ఉ.

[587]శ్రీలలరంగఁ బాండ్యగజసింహుఁడు గానఁ జలంబుపెంపునన్
లాలితపట్టభూషణతలాటము సూరనరేంద్రు[588] నేచఁడున్[589]
ఆలములోన నశ్వమున కాదటఁ బెట్టినఁ బెట్టుఁగాక యే
జాలియు మాలి యాబిరుదు[590] చయ్యన నన్యులు పెట్ట శక్యమే.

185


వ.

అతనికుమారుండు.

186


ఉ.

సంగరసవ్యసాచి[591] దృఢసత్యధురంధరుఁ డేచభూమి భృ
త్పుంగవునందు[592] భూభువనభూషితభూరిగుణాంబురాశియై
సింగన సంభవించె నతిచిత్రము దాని నెఱింగి వైరిమా
తంగము లేఁగి కొల్చె సతతంబును మన్నెమెకంబు లన్నియున్.

187

వ.

ఆపినసింగమనేనికుమారుడు నిర్వాణరాయపనేని పరాక్రమం పెట్టిదనిన.

188


మ.

తలఁ పెల్లన్ హరిభక్తియుక్తి దినకృత్యం బెల్ల ధర్మక్రియల్[593]
నిలు వెల్లన్ దయకూప మెల్లయెడలన్ నిర్వర్గ మశ్రాంతమున్
గొలువెల్లన్ గవిగాయకావళి[594] పర[595]క్షోణీశ్వరుల్ సాటియే
వెలుగో టేచమశౌరి[596]సింగసకలోర్వీనాథరాయన్నకున్.

189


క.

వెలుగోటి కోటపై గొడు
గలవడఁ బట్టించుకొన్నయగ్గజపతి[597] దా
వెలుగోటిరాయవిభుఁ డన
నలఘుతరంబైన నామ మతనికి గలిగెన్.

190


గీ.

పాదుకొన్న యనావృష్టి పరిహరముగఁ
బ్రతిన వానలు గురియింప బ్రాహ్మణులకు
నగ్రహారంబు లొనరించె నడిగినట్లు
ధీయుతుండైన వెలుగోటిరాయఘనుఁడు.

191


సీ.

మాటాడితప్పెడు మన్నీఁడు మన్నీఁడె
        పాటిమాలిన లజ్జ బడుగు గాక
నమ్మించి చెఱిచెడు[598] నరపతి నరపతే
        గుఱిలేని[599] గుఱ్ఱాల గురువు గాక
రప్పించి చెఱిచెడు[600] రాజును రాజటె[601]
        మానంబు లేనట్టి మాల గాక
పలుకు సత్యము లేని ప్రభువును బ్రభువటె[602]
        ముక్కు సెవులు లేని మొఱ్ఱి గాక

వేరు నీసాటి మన్నీలు విశ్వమునను?
శత్రునిశ్శంక, వెలుగోటి శాసనాంక,
భాగ్యచారిత్ర, సింగభూపాలపుత్ర
మనుజవిబుధేంద్ర, పెదరాయ మండలేంద్ర.

192


సీ.

ఎలమితో మాటపట్టిచ్చి నిల్పఁగలేని
        యల్పుల విటుఁడు నీయడపవాఁడు
పరదళంబులం గని భయమంది పాఱెడు
        కోఁచల బొజుఁగు నీగొడుగువాఁడు
కొలిచిన వారల కొలఁదెర్గి[603] నడవని
        లండీలవిటుఁడు నీగిండివాఁడు
అర్థుల నెల్లఁ గృతార్థులఁ జేయని
        కూళల బొజుఁగు నీకుంచెవాఁడు
వేరు నీసాటి మన్నీలు విశ్వమునను?
శత్రునిశ్శంక, వెలుగోటి శాసనాంక,
భాగ్యచారిత్ర, సింగభూపాలపుత్ర
మనుజవిబుధేంద్ర, పెదరాయ మండలేంద్ర.

193


సీ.

మద మహీనాథుల[604] మెదడు బోనము సేసి
        ప్రత్యర్థి దంతముల్ పప్పు సేసి
[605]యుగ్రాహితులగుండా లూరుఁగాయలు సేసి
        శత్రుబాహువులు పచ్చళులు[606] సేసి
యరిరాజరక్తంబు లానవాలుగఁ జేసి[607]
        నిష్ఠరాజుల క్రొవ్వు నేయి సేసి

మొనసి నీఖడ్గభేతాళముఖ్యులకును
విందు సేతురు సంగ్రామవీథులందు
[608][వేరు నీసాటి మన్నీలు విశ్వమునను?]
శత్రునిశ్శంక, వెలుగోటి శాసనాంక,
భాగ్యచారిత్ర, సింగభూపాలపుత్ర
మనుజవిబుధేంద్ర, పెదరాయ మండలేంద్ర.

194


సీ.

శ్రీహరి నత్తఱిఁ జిత్తాబ్దమున నుంచి
        మానంబుఁ జాఁదు[609]గా మేన నలఁది
తన సహాయంబుగా ధర్మంబు సమకట్టి
        కోపంబు చూపుల కొనలఁ దాల్చి
బిరుదును దెగువయుఁ బెనఁగొన సంధించి
        కరుణయుఁ దాల్మియుఁ గట్టిపెట్టి
ప్రతిపక్షధారుణీపతుల గుండె లగల్చి[610]
        లీలమైఁ గరవాలుఁ గేలఁబూని
యడుగు తడయకఁ[611] దడఁబడు నడుగు లిడక
తలఁపు చెదరనీయక లేఁకఁ[612] దలఁచుకొనక
తురగరేవంతచాతుర్యగరిమ మెఱసి
రణముఁ బొడఁగనె సింగయ రాయవిభుఁడు.

195


వ.

ఎటు[613]వలెను.

196

సీ.

రాక్షసావళి డాయు రామచంద్రుని ఠేవఁ
        గురుబలంబు నెదుర్చు[614] నరుని పగిది
భండనంబున నిల్చు భార్గవు భంగిని
        హాలాహలము జుఱ్ఱు[615] హరుని మాడ్కి
నురగేంద్రు వెనుకొను గరుడుని చాడ్పున
        నసహాయుఁ డగు[616] విక్రమార్కు పోల్కి
ధరను గేసరిఁ జూచు[617] శరభంబు రీతినిఁ
        గరితండములఁ గన్న హరి విధమున[618]
రణజయోత్సాహలక్షణరభస మెసఁగ
నిలిచె[619] మహనంది పడమట నిఖల మెఱుఁగ
వంశపావన రేచర్లవంశజుండు[620]
రాజతిలకుండు వెలుగోటి రాయఘనుఁడు.

197


వ.

అప్పుడు.

198


క.

పరిపంథికోటి విచ్చఁగఁ[621]
దఱుముచుఁ జెండాడి ఖడ్గధారావీథిన్
దురమున సింగయరాయం
డరిమిలి[622] జయలక్ష్మికాంత నాకర్షించెన్.

199


వ.

ఆసమయంబున.

200

సీ.

నారదుం డాహరినామకీర్తన సేయ
        వ్యాసప్రహ్లాదులు[623] డాసి రాఁగ
వరుస విష్వక్సేన వాసుకుల్ పొగడంగ[624]
        జయవిజయాదులు సాగి[625] కొలువ
బన్నగాశనుఁడు వెంపార[626] ముందఱఁ జన
        నంజనాసూనుఁ డంతంత నడవ[627]
నింద్రాదిదేవత లెల్ల నుతింపంగ
        గంధర్వకిన్నరగాన మెసఁగ
సకలవైష్ణవసన్నాహసమితి చేరి
పరిణమింపంగ వైకుంఠపదముఁ గాంచెఁ
ద్రిజగముల వెల్గు[628] సంగ్రామదీక్షగురుఁడు
రాయభూపుఁడు[629] రెండవరాఘవుండు.

201


వ.

తదనంతరంబున.

202


సీ.

ఘనతరమందారకల్పకంబులనీడ
        గడువేడ్క విశ్రాంతి నడచి నడచి
ప్రాకారవిలసితప్రౌఢరత్నద్వార
        ములు సొచ్చి మదిలోనఁ జెలఁగి చెలగి
సురుచిర[630]మణిమయసోపానములకాంతి
        తఱచైన వీథుల మెఱసి మెఱసి
వైకుంఠసౌభాగ్యవైభవస్ఫురణలఁ
        జూచుచుఁ బలుమాఱు సొక్కి సొక్కి
వచ్చి వైకుంఠనగరంబుఁ జొచ్చి రాఁగ
దేవభామలు[631] స్వర్గము త్రోవ నిల్చి

భూనుతంబుగఁ దమలోనఁ బొగడి రెలమి
రమణ నిట్లని సింగయరాయవిభుని.

203


ఉ.

పాయక శంఖచక్రములు బాహులఁ జెన్నుగంఁదాల్చి యాదినా
రాయణు ఠేవమున్[632] దివికి రాఁ గనుఁగొంటిమి రంభ, యెవ్వరే?
తోయజనేత్ర, యాజి భయదోషము నొందనివాఁడు ఖడ్గనా
రాయణుఁడైన సింగవిభురాయప విష్ణునిఁ గొల్వ వచ్చెనే.

204


మ.

అవుగా కే నిట నీదుపల్కునిజమో? యామాట తథ్యంబెకా
భువిలో నాజిని నీల్గువీరుల సదా భోగింపమా, క్రొత్తటే;
యవునే యూర్వశి[633], చూడఁ డన్యసతులన్ ఆవార్త ము న్వింటి మే
ధవళాక్షీ, వెలుగోటి రాయప మహాధర్మిష్ఠి ధీరుండటే.

205


సీ.

పరులు పెట్టిన వృత్తి పరనారివ్రతముగా
        జూచిన చూపుగాఁ[634] జూచినాఁడు
తాత పెట్టినవృత్తి ధరయెల్ల నెఱుఁగను
        తల్లిభావంబుగాఁ దలఁచినాఁడు
తండ్రి పెట్టినవృత్తి తబ్బిబ్బుసేయక[635]
        చెలియలిమాఱుగాఁ జేసినాఁడు
తాను బెట్టినవృత్తి తలఁపులో నెప్పుడు
        నాఁడుబిడ్డలరీతి నరసినాఁడు
ఆతఁ డిన్నిగుణంబుల[636] ననుసరించుఁ
జెలఁగి యెప్పుడు నాచార్యు సేవఁ జేయు
వసుధలోపల[637] సింగభూవరుసుతుండు
రాయనుతుఁడైన[638] వెలుగోటిరాయఘనుఁడు.

206

క.

ధనమును బ్రాణము రెండును
దనరంగాఁ బాత్రములను[639] దాఁచిన వాఁడే
వినుమా సింగయరాయఁడు
చనఁగాఁ బొడగంటి మింత చాలదె మనకున్.

207


క.

అనవిని సింగయరాయఁడు
పనివిని వైకుంఠనగరిప్రాంతముఁ జేరెన్
ఘనసురమునియతి[640]నికరము
వినుతింపఁగ నర్థికోటి వేడ్కలఁ బొగడన్.

208


వ.

అప్పుడు.

209


చ.

రవిశతకోటితేజమున[641] రాజితమై తను వొప్పు[642]లక్ష్మితో
నవకముఁ దాల్చి[643] కౌస్తుభము నవ్యపదస్థితి మించుదేవునిన్
సవినయభక్తి గాంచి యటు సాగిలి దండము వెట్టి నిల్చినన్
దివిరిన వేడ్క మూలమగుదేవుఁడు రాయపఁ జూచి యిట్లనెన్.

210


ఉ.

ఈతఁడు నారదా, వినుమ యెంతయు మత్ప్రియుఁడౌ[644] జగంబునన్
ఈతఁడు నాదుదాసులకు నెచ్చినసేవ ఘటించు నెప్పుడున్
ఈతఁడు మామకస్మరణ నేమఱఁ డెన్నఁడు[645] భావవీథిలో
నీతఁడు మత్పురాణముల నెన్నుచు[646] మేలు ఘటించు నెప్పుడున్.

211


వ.

అనుచు నానాయకరత్నంబు నాలోకించి.

212


సీ.

వచ్చితే రేచర్లవంశపవిత్రుండ,
        సత్యవచోల్లాస, నిత్యయశుఁడ,
రావయ్య[647] ఖడ్గనారాయణబిరుదాంక,
        పరధనవర్జిత, పావనుండ,

కుశలంబెకా గాయగోవాళ నీకును[648],
        నోపరనారీసహోదరుండ,
పరిణామమే[649] నీకుఁ బద్మవంశపవిత్ర,
        పరమశ్రీవైష్ణవపారిజాత,
యనుచు సంతోషచిత్తుఁడై యభినుతించి
యిష్ట మెయ్యెది వేడుమీ యిత్తు ననిన
ఫాలమునఁ గేలు కీలించి ప్రస్తుతించి
రసికతను[650] బల్కె సింగయరాయవిభుఁడు.

213


ఉ.

సింగయరాయభూవిభుఁడు శ్రీహరిఁ జూచి నుతించి దేవ శ్రీ
రంగములోనఁ బూని ధనరాసులు విప్రుల కిచ్చి యాగముల్
సంగతిగా నొనర్చినను సద్గతి గల్గుట దుర్లభంబ యీ
సంగరభూమివంక మిము సందరిసింపను గల్లెఁ జాలదే.

214


క.

ఇల బ్రహ్మచర్య మాదిగ[651]
వలసిన యాశ్రమము లెల్ల వ్రతనిష్ఠలతో
సలిపిన పుణ్యులు నినుఁగనఁ[652]
గలుగుదురే నీదు[653] చరణకమలముఁ గంటిన్.

215


చ.

అనిన సరోజలోచనుఁడు నాదర మొప్పఁ[654] గటాక్షవీక్షలన్[655]
గనుఁగొని రాయభూరమణ, కాంచితి నిన్ను[656] సదానురక్తి నీ
వనయము నాదు సన్నిధిని నర్జునభీష్మవిభీషణాదిస
జ్జన[జన]పాల[657] భాగవతసంఘములోపల నుండు మెప్పుడున్.

216

క.

శ్రీవిభుఁడు నాదరించిన
నావిధమున భక్తితోడ నతిరమ్యముగన్
గైవల్య మేటి[658] కనుచును
సేవించుచు నున్నఁవాడు సింగయసుతుఁడున్[659].

217


క.

శ్రీకాంతుని నిజదాసుని
ప్రాకటముగు[660] సింగవిభుని రాయపజయమున్
శ్రీకరముగఁ గవిమల్లన
వెకుంఠారోహణంబు వరుస రచించెన్.

218


శా.

ఆరాయక్షితిపాలమాళికి విపక్షాద్రీంద్ర[661]దంభోళికిన్
శూరశ్రేష్ఠుఁడు సింగభూమివిభుఁడున్ సూకూరి[662] తిమ్మప్పయున్
సారోత్సాహి కుమారతిమ్మధరణీశక్రుండు[663] రంగప్పయున్
శ్రీరామేశచతుర్భుజంబు లన నర్థిం[664] బర్వి రత్యున్నతిన్.

219


[వ.

సంతతికి రంగపనేఁడు మొదలు][665].

220


గీ.

అతని పుత్రుండు[666] రంగక్షమాధిభర్త
చెలఁగి ఖడ్గంబు నిశ్రేణిఁ జేసినాఁడు
స్వర్గపురమున కరిగెడు శాత్రవులకు
మార్గణె కని రాఘాటమార్గమునను.

221


ఉ.

రంగపనేనియబ్బనృపరత్నము గోపనృపాలు ధాటికిన్
సంగరరం భూములను శాత్రవకోటులు నిల్వలేక సా

రంగముఖీలలామలను రాజ్యకవీంద్రతురంగసంపదల్
సంగతి నప్పనం బొసఁగి శైలములన్ విహరింతు రెప్పుడున్.

222


వ.

సంతతికి గుమారతిమ్మానేఁడు మొదలు.[667]

223


చ.

కుదురుగ మిమ్ముఁ గొల్చి[668] వెలుగోటి పురీంద్రకుమారతిమ్మ మేల్[669]
గదియఁగ[670] నగ్రహారములు గైకొనఁ జూతురు భూసురోత్తముల్
బెదరక మీకరాసి[671] హతిఁ బెల్కుఱి[672] వైరులు పోయి యూర్వశిన్
గదిసి కుచాగ్రహారములు గైకొనఁజూతు రదేమి చిత్రమో.

224


క.

ఘనుఁ డాకుమారతిమ్మన
కు నయార్ణవరాశి పెద్దకొండవిభుండున్
గనితిమ్మభూకళత్రుఁడు
పినకొండవిభుండు గల్గి పెంపొంది రిలన్.

225


వ.

అం దగ్రజుడు.

226


ఉ.

ధీవిభవుండు రాయవిభుతిమ్మధరాతలనాథు పెద్దకొం
డావనిభర్త మన్నియసురాధిపుఁడౌ నటుగాకయున్న సం
భావితలోకపాలన మభంగురభోగవిభూతి వజ్రభూ
షావృత[673]బాహుదండ మరయన్ నృపమాత్రుల కేల కల్గెడున్[674].

227


క.

ధరణిఁ బెదకొండభూవరు
వరతనయుఁడు తిరుపతీంద్రవర్యునకున్ శ్రీ[675]
వరుఁడును నరుఁడును మరుఁడును
సరియగుదురు నీలిచాపసౌందర్యములన్.

228

వ.

[ఆగనితిమ్మానాయని పరాక్రమం బెట్టి దనిన.[676]]

229


సీ.

చండరోషస్ఫూర్తి తొండమారయ గుళ్ల
        కోట నిరాఘాటధాటి గూల్చె
నచ్యుతదేవరాయలు రాయమన్నీల
        బొజుఁ గితండని సోటుఁ[677] బొగడ నెగడె
గడిఁ దాఁటిరాకుండ వడిఁ దాఁకి మలకకా
        ల్బలముల నేల కాల్బలముఁ జేసె
నెఱదిమ్ముఁ గొనసారి నెరదిమ్మ బిగఁ[678]బట్టి
        ఘటియించె గృధ్రకంకాలి[679]మ్రోలఁ
దోలి తొప్పరలాడి చేఁబ్రోలి[680] తిమ్మ
నృపుని వధియించె నాబాలవృద్ధముగను
సోమకులముఖ్య భార్గవరామభీమ
బిరుదములు మించఁ గనితిమ్మనరవరుండు.

230


సీ.

ఒకపారి కందవోల్ హోన్నప్పనాయనిఁ
        జెండవె కుచ్చెల చేనిమేర
వీరయశాంతభూవిభునిఁ దోలాడవె
        తలఁకి పాఱంగ[681] నుద్దండవృత్తి
నన్నూరియొద్ద నున్నతవిక్రమంబునఁ
        జాయని గెల్వవె జగము లెఱుఁగ
శాంతభూధవలింగ జనపాల గొట్టవె
        రాణ మీఱఁగఁ గృష్ణరాయ లెఱుఁగఁ
జేఁబ్రోలి[682] తిమ్మయఁ జెండి చెండాడవె
        చెలు వందఁగా మట్టచెఱువు నొద్ద

బయిరువఖానునిఁ బాఱంగఁ దోలవె
        పరఁగంగ నిదె రొంపిచెరలయొద్ద
ఖానఖానుని హితఖానుని మొదలుగాఁ
        గొట్టి సప్తాంగముల్ గొనవె జగతి
ఆంధ్రదేశాధీశులయిన మన్నెలఁ బోర[683]
        రాల్పవె[684] మల్లాపురంబు బయట
నీవు జయశాలివైన ని న్నెదుర వెఱచి
సూరినాయనిసూరుఁడు సురుఁగు టరుదె
చారుమీనాంక రేచర్లశాసనాంక
రామభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

231


సీ.

గాయగోవాళుఁడు కదలి దండెత్తెనో
        యెడమక న్నదరెనే యిందువదన,
ఖడ్గనారాయణఘనుఁడు కోపించెనో
        తుమ్మి రొవ్వనివంకఁ[685] దోయజాక్షి,
దానచింతామణి తముకు వేయించెనో
        గుండె జల్లనియెనే కోమలాంగి,
వీశెపట్టుతలాటవిభుఁడు దా వెడలెనో
        దబ్బాటు వెట్టెనే తలిరుబోఁడి,
అంచుఁ దమకులసతులతో ననుదినంబుఁ
గాని శకునంబులందెల్పి[686] కల్వరించి
దాఁగియుందురు కానల దర్ప మణఁగి
చిత్ర మిది గొమ్మ వెలుగోటిచిన్నతిమ్మ.

232


సీ.

చెనసి యేదులఖాను సేనలఁ గొట్టవే
        వెనుక ముందయి గముల్ విచ్చి పాఱ
నొరసి కందనవోలి హొన్నప్పనాయని
        మర్దించవే విఱుపుమందు లిచ్చి

మురియ[687] భిక్షావృత్తి ముక్తిశాంతయలింగ
        జననాథుఁ గొట్టవె జగ మెఱుంగ
నాలంబులోనఁ జేఁబ్రోలితిమ్మయఁ జంపి
        పంపవె దేవేంద్రుపట్టణమున
కెన్నఁ[688] జిత్రంబు లిటువంటి వెన్ని లేవు
ప్రజ్ఞతో నీవు సేసిన పౌరుషములు
గాయగోవాళ బల్లరగండ బిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

233


సీ.

ఎసరేఁగి[689] రిపుల భూ మేలనీయవుగాని[690]
        యింద్రుపట్టణము వారింపలేవు[691]
ఒదిఁగి రాజుల నీడ నుండనీయవుగాని
        మందారముల[692]నీడ మాన్పలేవు
సింహాసనము వైరిఁ జేరనీయవుగాని
        చింతామణుల గద్దె[693] జెఱుపలేవు
అరుల నెచ్చెలులఁ గూడాడ[694]నీయవుగాని
        యల రంభతోడిపొం దాఁప[695]లేవు
ఇడుమలకు మాఱు సంపద లినుమడయ్యెె
నీడ వలదన్న స్వర్గాని కేగవలసె[696]
గాయగోవాళ గండరగండబిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

234

సీ.

మెఱయు రాహుత్తుల మెదడు గందపుఁబూఁత
        మత్తారిరాజచర్మంబు కాసె
సమదారిమాంసఖండములు పువ్వులదండ[697]
        విమతభూపతి జడ వీరగోల
ఘనరక్తభీకరాకార మావేశంబు[698]
        బెడిదంపుదాఁటులు పెద్దసివము
సాహసాటోపనిర్హాదంబు బొబ్బలు
        మెఱుఁగైన చాయలు మిట్టగుడ్లు[699]
కదనమున మన్నెపోతుల గావుపట్టి[700]
పోరఁ జరియించు నీఖడ్గపోతురాజు[701]
గాయగోవాళ బల్లరగండబిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

235


సీ.

పొలుపొందు తలకాయపూజె కుండలు[702] సూచి
        ప్రథిత విద్వేషుల[703] ప్రభలు సూచి
కర మరిఖడ్గాళి కడిఁదియేటులు[704] సూచి
        నెఱపైన[705] రణరంగవేది సూచి
మేలిమి నెసఁగిన[706] మెదడు గందము సూచి
        శత్రురక్తంపుటక్షతలు[707] సూచి
భీకరజయఘోష పెండ్లికూఁతురుఁ జూచి
        పెంపొందు మత్తారిపీఁటఁ జూచి

పేరెములు వాఱు నీఖడ్గపెండ్లికొడుకు
అహహ! రేచర్లసింహాసనాధినాథ
గాయగోవాళ బల్లరగండబిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

236


సీ.

పగతుల నెత్తురు పైనూనెఁ బట్టించి
        ఘనత సత్కీర్తియన్ కాసెఁ గట్టి[708]
మొనసిన వైరుల మొగసాలఁ దానాడి[709]
        యుదిరిన దిక్కులయురువుఁ జూచి[710]
యహితభూపతులపై నారంగములు[711] గొని
        తివురు[712]భూపతులపై తిరుపుగట్టి[713]
కొసరు మన్నీలపైఁ గోలల[714] వెసనాటి
        చెలఁగు[715] భూవరులపైఁ జిందులాడి
వారి సప్తాంగములు చాగ[716]వహులు గొనియె
నిట్టి నీఖడ్గపుత్రికి నీడు గలరె
గాయగోవాళ బల్లరగండబిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

237


సీ.

కదనవారాశి రక్తమున స్నానము చేసి
        వైరి[717]చర్మంబు దోవతిగఁ గట్టి
సమదారి[718]ప్రేవులు జన్నిదంబులు వేసి
        తగవైరి మెదడు చందనము[719] దీర్చి

యొరసిన రౌద్రంబు హెూమకుండము సేసి
        తఱచైన నరములు దర్భ చేసి
విమతుల దంతముల్ వెల్లక్షతలు[720] చేసి
        క్రొవ్వును గఱగించి ఘృతము చేసి[721]
సొబగుతో వేల్చు నీఖడ్గసోమయాజి
యహహ! రేచర్లసింహాసనాధినాథ
గాయగోవాళ బల్లరగండబిరుద
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

238


సీ.

నీవు పుట్టిన వేళ [నీ*] శత్రువరులకు[722]
        దిగు లెత్తి [మఱు] పుట్టు[723] దినము వచ్చె
నీ వొకించుక[724] నగ నేర్చినఁ బగవారి
        బ్రదుకు లెల్లను నగుఁబాటు లాయెఁ
గ్రమముగ నీవు విద్దెము సేయ నేర్చిన[725]
        విద్దెల[726]వా రైరి విమతవరులు
ప్రభుశిఖామణి నీవు పరువాఱ నేర్చిన
        బరువు లెత్తిరి పరిపంథు లెల్ల
హయము నీ వెక్క నేర్చిన నహితవరులు[727]
కొండ లెక్కిరి తమయిండ్ల నుండ వెఱచి
రూఢి నీ వాదిగర్భేశ్వరుఁడవుగాన
రాయభూపాలుతిమ్మభూరమణుతిమ్మ.

239

మ.

ఘనతన్ బర్వతకందరస్థలమునన్[728] గాల్నిల్పి[729] పైకొన్నచోఁ
గినుకన్ గన్నడరాయఘోటమృగపంక్తిన్ గూల్చె నుద్వృత్తిమైఁ
జెనకెన్ మత్తమతంగజప్రభు నదల్చెన్ రామఱే నేపునన్[730]
గనితిమ్మక్షితిపాలసింహుఁ బొగడంగాఁ బోలదే[731] యేరికిన్.

240


సీ.

కల్పవృక్షంబులు గణుతింపఁ బడెఁ జెట్ల[732]
        వడిఁ గామధేనువు వట్టిపోవు[733]
తుది నప్పువడి గాలి[734] దూలె నామేఘుండు
        రమణఁ జింతామణి రాతిగుండు[735]
పాతాళగతుఁ డయ్యె బలిచక్రవర్తి దా
        భావింపఁ జంద్రుఁడు పక్షపాతి
యర్కనందనుఁడు దా నరయ దరిద్రుండు[736]
        శిబిమేని మాంసంబు చెప్ప రోఁత
యిట్టి దాతలవితరణ లేల చెప్ప[737]
నిన్నుఁ గొనియాడఁ దగుఁ గాని నేర్పుతోడ
నర్థి దారిద్ర్యతిమిర దోషాపహరణ
దినకరాటోప[738] వెలుగోటి తిమ్మభూప.

241


ఉ.

గోపతితుల్యభోగ వెలుగోటిపురీంద్రకుమారతిమ్మ [నీ]
రూపము విక్రమాంకు[739] నిజరూపముగాక మనుష్యరూపమే
యాపలు కట్ల, కానివిధమైన మనుష్యుల కేల గల్గుఁ [గ్రే]
చూపుల రాజ్యలక్ష్మి యరిఁ జూచిన[740] చూపుల వీరలక్ష్మియున్.

242

శా.

శ్రీమత్కాంతిఁ గృపం బ్రతాపమున వాక్ శ్రీ ధీవిలాసంబునన్[741]
సామర్థ్యంబున భాగ్యసంపదలఁ జంచద్బాహుగర్వంబునన్
సోమున్ రాము రవిన్ గవిన్ మురహరుం సుత్రామునిన్ భీమునిన్
.....................................................................................[742].

243


క.

 మ్రొక్కని రాజులు నీచేఁ
జిక్కని మన్నీలు సేవ సేయని దొరలున్
లెక్కించి చూత మేరీ
దిక్కులలో రాయవిభుని తిమ్మయ తమ్మా.

244


వ.

అల గనితిమ్మభూభుజునకు వేదత్రయ శిఖత్రయ రామత్రయంబు లనందగిన
కుమారులు పెదతిరుమలవిభుండు నాయనేంద్రుండు తిమ్మధీమణియు[743]
గల్గిరి[744]. అం దగ్రజుండు.

245


చ.

విడువక పెద్దతిమ్మపృథివీధవుచేతి[745] పయోధరంపు వి
ల్లడరు గుణస్వనంబు లుఱుమై[746] జడిమై శరవృష్టు లీనినన్
జడిసి నభోధ్వగాము లయి చయ్యన శాత్రవరాజహంసముల్
కడువడి నేగుదెంచె వనికా[747]వనజాకరతీరభూమికిన్.

246


వ.

ఆనల్లగండ్లనాయని[748] సహోదరుండు.

247


సీ.

తగువారిలోఁ జౌకదనము గాంచిన వార్ధి
        యింద్రుచేఁ దూలిన హిమనగంబు
పురహరాలోకనంబునఁ గ్రాఁగిన మరుండు
        పగటికైనను[749] లేని భానుసుతుఁడు

నడుము పేదఱికంబు వడసిన కరివైరి
        వీచివాటైపాఱు వేల్పు టేఱు
చిట్టాడి మడుఁగుఁ జొచ్చిన నాగకేతుండు
        పలలాశిచేఁ బట్టు వడిన వజ్రి
తనదు గాంభీర్యధైర్యసౌందర్యదాన
శౌర్యకీర్త్యభిమాననిస్తంద్రభోగ
ములకుఁ దులయె నా[750] భూమిని బొగడ నెగడె
నాయనేంద్రుండు సౌఖ్యసంధాయకుండు[751].

248


సీ.

పటహభేరీడక్కభాంకృతిధ్వనులచేఁ
        బగతురగుండెలు పగులువాఱు
హయఖురఘట్టనోద్ధతరేణురాగంబు
        గగనభాగం బెల్లఁ గప్పికొనును[752]
బలపరాక్రమవీరభటరాహుతులచేతఁ
        దోరంపుటడవి తుత్తుమురు లగును[753]
కరిఘటాప్రకటసంఘటితఘోషణముచే
        గుంభికుంభీంద్రముల్ గొణఁగు పడును
నీవు రణరంగభూమిలో నిలిచినపుడు
గాయగోవాళ ఖడ్గనారాయణాంక
భాగ్యచారిత్ర తిమ్మభూపాలపుత్ర
నయహరిశ్చంద్ర, వెలుగోటి నాయనేంద్ర.

249


సీ.

నిచ్చకల్యాణంబుఁ బచ్చతోరణమును
        గలిగెఁబో నిర్జరకామినులకు
సర్వకాలంబును[754] సరిలేనిసంక్రాంతి
        బోగియు గలిగెఁబో భూతములకు

లేములు[755] విడిచి చల్దియు వేఁడియును నిండ్ల
        సమకూడెఁ బో మృగజాతి కెల్ల
నవత లన్నియుమాని భువిచారములచేత[756]
        వింతయై యొప్పెఁ బో విహగకులము
ఆహవంపంబున నాగార్జునాద్రిబైటఁ
గొసరి[757] జయలక్ష్మి నిన్నుఁ జే కూడినపుడు
సోమకులరాజవర్గనిర్ధూమధామ
నాయకోపేంద్ర వెలుగోటి నాయనేంద్ర.

250


సీ.

పరశురాముఁడు రాజపటలంబు ననిలోనఁ
        జదిపిన[758]నాఁటి మాంసంబురుచులు
కినిసి రాముఁడు దశగ్రీవాదిదైత్యులఁ
        దనియించు[759]నాఁటి నెత్తురులరుచులు
కవ్వడి గాంగేయఘనయోధముఖ్యుల
        జంపిననాఁటి మజ్జం[760]పురుచులు
వాసవుఁ డుగ్రజంభాసుర[761]ప్రముఖులఁ
        దునిమిననాఁటి మేదోరసంబు[762]
..............................................[763]
నాయకాధీశు వెలుగోటి నాయనేంద్రుఁ
జేరి యనిలోనఁ జిరకాల[764]జీవులైన
భూతములు సొక్కు దశదిశాభూములందు.

251

సీ.

పద్మనాయకు లైన బాంధవు లొకవంక
        నుత్తమక్షత్త్రియు లొక్కవంక
దండనాథులు[765] మేటిదళవాయు లొకవంక
        నుభయప్రధానులు నొక్కవంకఁ
గవులు విద్వాంసులు గణితజ్ఞు లొకవంక
        [నుర్వీపతులదూత లొక్కవంక][766]
భటనటగాయకభామిను లొకవంక
        నుచితజ్ఞులగు వైద్యు లొక్కవంక
బ్రభులుఁ బరివారములు మిమ్ము బలసికొలువ[767]
మహిని శోభిల్లు నాస్థానమంటపంబు[768]
విమలచారిత్ర తిమ్మభూవిభుసుపుత్ర
నయహరిశ్చంద్ర వెలుగోటి నాయనేంద్ర.

252


మ.

అరయన్ దిమ్మయనాయనేంద్రుఁడు భుజాయత్తాసిచేఁ గార్యభా
సురపారాభవభాద్రశుద్ధచవితీసోమాఖ్యవారాన డ[769]
గ్గరి నాగార్జుని కొండయొద్ద రిఫులన్ ఖండించే నాఖండలే
శ్వరనాగేశ్వరలింగభూవినుతకృష్ణావాహినుల్ సాక్షిగన్.

253


చ.

అలవునఁ దాళజంఘులను హైహయులన్ ద్రుపదేంద్రుపుత్రునిన్[770]
దొలి సగరుండు భార్గవుడు ద్రోణతనూజుఁడు ద్రుంచినట్లు వి
హ్వలముగ సోమవంశజుని యావడియోబళరాజు నాజిలో
నలిగి[771] వధించెఁ దండ్రిపగకై భళి మావేలుగోటి నాయఁడున్.

254


క.

ఆవడి యోబ[772]నృపాలుని
నావడి నేనాయనయ్య యసిధారఁ దెగం

గా వడినె రంభ కైకొనె
యావడి సేయంగ దివిజు లక్కడ బెదరన్[773].

255


క.

సోమకులపరశురామో
ద్దామమహాబిరుదమునకుఁ దాతలకంటెం
బ్రేమమున వన్నెఁ దెచ్చును[774]
నీమహి వెలుగోటినాయనేంద్రుఁడు దలఁపన్[775].

256


వ.

అతని యనుజుండు.

257


సీ.

ఆజీముఖాను[776] వెన్నాడి పోఁడిమి బిట్ట
        దర మట్టితివి[777] పాండ్యదళవిభాగ
కలనిలోన యఖూపఖానుఁ బోఁ దోలవె
        పరువెత్తఁ బ్రతిగండభైరవాంక
కుదియించి యలచింత గుంటధర్మారావు
        నడఁచవె[778] రాయవేశ్యాభుజంగ
బతి[779]మాలఁజేసి భూపతిరావునాగని
        గావవె[780] రణలయకాలరుద్ర
చండించి దేవరకొండ ఠాణీలను
        మర్దించవే[781] చలమర్తిగండ

మల్కిభరామ[782] భూమండలేశ్వరునిఁ జెం
        డాడవె యవనకోలాహలాంక
మునుపుగా ముస్తఫా[783]ఖానుఁ బోఁ దోలవె[784]
        దండితో దానచింతామణీశ
ధాటిచేఁ జిట్టేలకోట మట్టించవె
        యెలమితో మన్నెభద్రేభమూర్తి
ధరయెల్ల నెఱుఁగంగ దస్తురఖానునిఁ
        జెండవె గండరగండబిరుద
పశుగణంబులఁ గొల్లపట్టించవే శౌర్య
        వైఖరి గాయగోవాళబిరుద
ముగురురాజులు మెచ్చ మగటిమిఁ జూపవె
        గడిదుర్గమునఁ బరాక్రమమృగేంద్ర
నీప్రతాపంబు మహిని వర్ణింప వశమె
సర్వబిరుదుల కొమరవేశ్యాభుజంగ
భళిర! వెలుగోటితిమ్మభూపతికుమార
మతిఫణీశ కుమారతిమ్మక్షితీశ.

258


సీ.

సిరులిచ్చి[785] కర్ణాటసింహాసనాధ్యక్షుఁ
        డాదరింపఁగ నెవ్వఁ డతిశయిల్లె
విఱిగినయని నుండు టెఱుఁగఁ డెవ్వఁడు కల
        నైన నేమఱుపాటుతోననైనఁ[786]
దురకమూకలఁ బాఱఁదోలె నెవ్వఁడు మహో
        గ్రాటోపమునఁ గొండవీటియొద్దఁ
దను భజించిన బంధుతతి నెల్లఁ దనయంత
        వారిఁగా నెవ్వఁడు ధరణిఁ బెనిచె

నతఁడు బల్లరగండ కేళాదిరాయ
గాయగోవాళ గండరగండ చండ
సర్వబిరుదుల కొమరవేశ్యాభుజంగ
బిరుదభరితుండు చినతిమ్మనరవరుండు.

259


సీ.

తననేత్రనీరజద్వయము సంపద లిచ్చు
        నిగురుఁబోఁడికిఁ బుట్టినిల్లు గాఁగఁ
దనయశఃకందుకం బొనరు మాటమిటారి
        యుబ్బుచన్గవకుఁ బెన్నుద్ది గాఁగఁ
దనముద్దుమోము కాంతాదృక్చకోరదం
        పతులకు నెఱ చందమామ గాఁగఁ
దనప్రతాపాగ్ని కందర్పదర్పధ్వంసి
        చుఱుఁ గంటికిని నీడు జోడు గాఁగఁ
వెలసె నెవ్వాఁడు మధుమదావృతతురుష్క
వర్మరక్తరసచ్ఛటావర్ధమాన
భంగసంఘాత[787] కృష్ణాతరంగిణీశుఁ
డధిపమాత్రుండె పిన్నతిమ్మవనివిభుఁడు.

260


సీ.

శ్రీకరంబుగ నీవు చిట్టేలఁ గైకొన్న
        దేవరకొండకు దివులు పుట్టె
భీకరంబుగ నీవు పేరూరుఁ గైకొన్న
        నానల్లగొండ శౌర్యం బణంగె
దేవులప ల్లీవు ఠీవితోఁ గైకొన్న
        నరవపల్లెకు జయం బల్లఁదొలఁగె[788]
నాగులపా డీవు[789] వేగమె కైకొన్నఁ
        దూలుంద్రగొండ[790] గగ్గోలువడియె[791]

వాడపలి నీవు గైకొని వఱలువేళ
గడమదుర్గంబు లన్నియుఁ గలువరించె
నెన్న వెలుగోటితిమ్మయ చిన్నతిమ్మ
మహి మహేంద్ర కుమారతిమ్మక్షితీంద్ర.

261


సీ.

రామరా జెఱదిమ్మభూమీశుపంపున
        మలఁజొచ్చి బోయల బెళుకుఁ దీర్చె[792]
ముస్తఫా ఖానుని ముస్తీదుఁ[793] జెడఁ దోలి
        భద్రగజంబులఁ బట్టితెచ్చె[794]
మొనసి దేవరకొండ మూఁకలు వచ్చిన
        ఘోరాజి శిరములఁ గొట్టివేసెఁ[795]
జలపట్టి[796] యిభరాముశాహు పంపుల నెల్ల
        ధరఁ గృష్ణసాక్షిగా దఱిమి గెల్చె[797]
నిట్టి విజయంబు లెన్ని లే వెన్ని చూడ
రాజమాత్రుండె వెలుగోటి రాయపేంద్రు
తిమ్మఘను చిన్న తిమ్మధాత్రీశసుతుఁడు
మహితయశుఁడు కుమారతిమ్మప్రభుండు.

262


మ.

ఆరామ ప్పెఱ[798]దిమ్మరాజమణియు న్నావేంకటక్ష్మాపుఁడున్[799]
సెల వన్నంతనె యేఱు దాఁటి గడెలోఁ జిట్టేల పేరూరు దే

వులప ల్నాగులపాడు వాడపలియు న్నువ్వెత్తుగాఁ[800] జేకొనెన్
భళి వెల్గోటికుమారతిమ్మఁడు ధరాభర్తల్ భయం బందఁగాన్.

263


మ.

రఘురాముం డెఱదిమ్మరా జనుపఁగా రంజిల్ల హన్మంతుఁడై[801]
ఖగరాజై వెలుగోటితిమ్మఘనుఁడే గాంభీర్యశౌర్యంబులన్
బగవారిం దెగటార్చి రాజహితుఁడై భాసిల్లె నెల్లప్పుడున్
దగు నారాజుకు మన్నెశేఖరునకున్ దద్వైఖరిన్ బోల్పఁగన్.

264


చ.

తివిరి నితాంతకుంతమునఁ దిమ్మయతిమ్మవిభుండు గ్రుమ్మినన్
యవనులు నేలఁ గూలు సమయంబున నాలుక సాఁచి తత్తను
స్స్రవదరుణంబుఁ గ్రోలి ఫెలుచన్ దిశ లల్లలనాడ ద్రేఁచు[802] భీ
మవిధిని గొండవీటికడ మండలదీవిని భూతజాలముల్.

265


వ.

అతని కుమారుండు.

266


సీ.

తన జనార్దననామమునకు భూషణముగా
        జనులఁ బోషించు నాసక్తిఁ దొడరి
భూపతిత్వము దాల్చు భువనమోహనమైన
        సౌందర్య[803]విభ్రమచ్ఛాయఁ బ్రబలి
బంధుమిత్రామాత్యసంధానసౌభాగ్య
        పరమసంపత్కరప్రౌఢిఁ దనరి
సింహాసనమున విచిత్రకారణముగా
        సకలపాండిత్యబు సంగ్రహించి
పూని రేచర్లకులవార్ధిపూర్ణచంద్రుఁ
డనఁగ మారకపురిచెన్నుఁ డవతరించె
వేడ్క వెలుగోటిగనితిమ్మవిభుకుమార
తిమ్మయప్రభు చెన్నపృథ్వీశ్వరుండు.

267

వ.

అతని యనుజుండు.

268


ఉ.

సంతతదానకర్ణుఁడు లసద్గుణపూర్ణుఁడు రూపరేఖికా
కంతుఁడు సర్వభూమిధవకాంతుఁడు మారుతవేగవాజిరే
వంతుఁడు నిర్వితర్క[804]బలవంతుఁడు మత్తగజాధిరోహణా[805]
శ్రాంతుఁడు తిమ్మభూవిభుఁడు చక్రిసమానుఁడు రాజమాత్రుఁడే.

269


క.

అల గనితిమ్మధరిత్రీ
తలనాథలలాము కూర్మి తమ్ముఁడు కరుణా
జలధి[806] పినకొండనరపతి
వెలయున్ సకలార్థినిలయవిబుధద్రుమమై.

270


సీ.

హరివీరవరలంఘనావమానంబున
        గౌరవం బెడలని కంధిరాజు
జంభారిదంభోళిసారధారాహతిం
        బక్షముల్ గోల్పోని భర్మశిఖరి
పృథ్వీమరుజ్జయాపేక్షఁ 'గుంజర' యంచు[807]
        బొంకు బొంకని ధర్మపుత్రకుండు
రాధేయుదృఢబాణబాధ వీటికి[808] భీతి
        నొంది పాఱని శక్రనందనుండు
సాటి సవతు సదృక్షంబు సన్నిభంబు
వితతగాంభీర్యధైర్యసూనృతపరాక్ర
మముల వెలుగోటిపినకొండమనుజనాథ
మకుటమాణిక్యమునకు భూమండలమున.

271


[809]*సీ.

గంభీరమగు నంబుగర్భంబున ఘటిల్లి
        కూర్మాసనంబుపైఁ గుదురు కొనియుఁ

దీక్ష్ణమైన వరాహదేవదంష్ట్రాంకుర
        సూచికాగ్రంబున సొంపు గనియు
ఘోరమైన యనంతకుండలిభోగ[810]ప్ర
        దీప్తభాగంబునఁ దేజరిలియుఁ
గఠినంబులైన దుర్గమ[811]మహాశైలేంద్ర
        వికటరూపంబులు విరివి గొనియు
ధీరతప మాచరించి ధాత్రీవధూటి
నిల్చు వెలుగోటిపినకొండనృపశశాంకు
సంకుమదపంకసంకీర్ణకుంకుమాంశు[812]
మిళితకేయూరమణిభుజార్గళమునందు.

272


మ.

అల ధీరుండగు పిన్నకొండపకు రమ్యాకార తిమ్మాంబ ని
ర్మలధర్మోజ్వల[813] యక్కమాంబ తరుణీరత్నంబు సింగాంబయున్
గల రంచత్కరుణా[814]క్షమాపతిహితైకశ్రీల శ్రీ[815]భూమినీ
ళలచందంబున నాత్మభర్తకు మనోల్లాసంబుఁ గల్పించుచున్.

273


శా.

ఆతిమ్మాంబకుమారకుల్ మెఱసి రత్యాశ్చర్యమార్తాండలీ
లాతేజుండు కుమారతిమ్మపయు హేలావారకాంతామణీ[816]
చేతోజాతుఁడు కోనధీరుఁడు బుధశ్రేణీనుతాఖ్యాతి[817]వి
ఖ్యాతుండౌ పెదకొండశౌరి సుబలుం[818] డారాయభూపాలుఁడున్.

274


శా.

అక్కాంతామణి కాంచె రంగవిభు నేచాధీశుఁ దిమ్మక్షమా
భుక్కోటీరుని, సింగమాంబ మదనాభున్[819] బెద్దతిమ్మప్రభున్

దిక్కోటీయుతసాంద్రచంద్రరుచికీర్తిన్ బిన్నతిమ్మప్రభున్
వాక్కాంతాపతిఁ[820] గొండధీరుఁ గనియెన్ వారాశిగంభీరునిన్.

275


వ.

తత్కుమారవర్గంబునం దగ్రజుండు.

276


సీ.

తనువాసనాధైర్యధర్మాణిమాదులఁ
        గాంచనాచలధర్మకలనవాఁడు
మతిభోగ[821]శక్తిసంతతవిష్ణుభక్తుల
        శారదేంద్ర[822]కుమారసరణివాఁడు
నతపోషణారూపనయశౌర్యరేఖల
        హరిభావభవగురుస్ఫురణవాఁడు
బలశౌభ్ర్య[823]దానకృపావిశేషంబుల
        రామచంద్రఘనాభిరతులవాఁడు
నిహతసామంతసీమంతినీనితాంత
తాంతహృదయాంతకాంతసంతాపదశది
శాంతవిశ్రాంతకీర్తిలతాంతకుంత
కాంతుఁడు కుమారతిమ్మభూకాంతుఁ డలరు.

277


సీ.

సంతతసత్యభాషణము లాతనిసొమ్ము
        లతివేలతరధర్మ మతనిసొమ్ము
భవ్యప్రసాదసౌభాగ్య మాతనిసొమ్ము
        ఆశ్రితావనఫల మతనిసొమ్ము[824]
దానవాహితపదధ్యాస మాతనిసొమ్ము
        మితిలేనిసంపద లతనిసొమ్ము
వలరాజుఁ బురుడించు చెలువ మాతనిసొమ్ము
        ఆహవకౌశల మతనిసొమ్ము

యన్వయోచితసంవృత్తి యతనిసొమ్ము
అఖిలవృద్ధోపసేవ[825]నం బతనిసొమ్ము
అనుచు లోకులు వినుతింప ఘనత కెక్కె
సుప్రభుండు కుమారతిమ్మప్రభుండు.

278


క.

ఆనయనీరధియనుజుఁడు
కోనయ శాత్రవులఁ దృణముఁ గొఱికింపఁగఁ[826] బా
డైన యవసంబు[827] దన్మహి
ళానయనాంబువులఁ బశువులకుఁ గాఁ బెరుఁగున్.

179


చ.

తదనుజుఁ బెద్దకొండవసుధావరు మార్కొని త్రెవ్వి[828] నెవ్వడిన్
ద్రిదశపురంబుఁ జొచ్చిన యరిక్షితిపాలురనెత్తు రుత్పత
త్పదనఖలాక్షయై కటికిఁ బావడయై వలిగుబ్బదోయికిన్
గదురు జవాదియై రతి నొకానొకచె ల్వొడఁగూర్చు రంభకున్[829].

280


ఉ.

ఇమ్ములఁ బెద్దకొండధరణీశ్వరచంద్రుఁడు దాడివోవుచోఁ
గమ్మలు వ్రాయ సర్వకటకంబుల కాఁపులు దారిఁ బాఱిలో
కమ్మలు బోయమూఁక లనఁగా నిలు పోపక పోదు రానినన్
గుమ్మెలు పోవు లోక మెఱుఁగున్ దదుపార్జితహేతిధారలన్[830].

281


సీ.

మాంసల[831] ప్రతిపక్షమండలేశ్వరమహో
        న్నతకంధరంబుల నఱికి నఱికి
వికటాభియాతి పృథ్వీనాథఘనవిగ్ర
        హోరుచర్మంబుల నొలిచి యొలిచి[832]

ఖలవైరి[833] ధారుణీతలనాథమృదులాంగ
        తతులను[834] జక్కఁగాఁ దఱిగి తఱిగి
ముష్కరారాతిమస్తిష్కాస్థికర్పర
        కోటిఁ దుత్తుమురుగాఁ[835] గొట్టి కొట్టి
రూఢి నీఖడ్గసూపకారుఁడు రణోర్వి
వివిధభూతావళికి విందు వెట్టె నౌర
వెలయ వెలుగోటిపినకొండవిభుకుమార
భువనసుతశౌర్య పెదకొండభూపవర్య.

282


క.

ఆయన కూరిమి యనుజుఁడు
రాయనరాధిపుఁడు దానరాధేయుఁడు భూ
నాయకరత్నము కన్నడ
రాయార్పితరాజ్యసుఖనిరతుఁడై యొప్పెన్.

283


సీ.

సత్యభాషాసముజ్జ్వలుఁ డౌట సంఫుల్ల
        రాజీవనయనవిరాజి యగుట
నలఘుగోత్రధురీణుఁ డగుట నగణ్యకా
        రుణ్యదాక్షిణ్యనిరూఢుఁ డగుట
సంపూర్ణసత్త్వనిశ్చలుఁ డౌట సదనంత
        భోగివిహారవిస్ఫురితుఁ డగుట
నురుపుణ్యజనదుఁడై యుంటఁ గృష్ణావర
        జీవనసంగతిఁ జెన్నుగనుట
సిద్ధకృతవర్మరక్షణశీలుఁ డౌట
నాప్తమిత్రకృతాక్రూరుఁ డగుట విలసి
తాధికానకదుందుభి యగుట వెలసె
రాయనరపతి ఖడ్గనారాయణాఖ్య.

284


సీ.

కట్టించె లోకవిఖ్యాతంబుగా వారి
        వారణంబులు వారి వారణములు
నిలిపె నెల్లెడల నెన్నిక కెక్కఁగా భూమి
        సురగృహంబులు భూమి సురగృహములు

చేపట్టె నూర్జితశ్రీ లెసంగఁగ[836] ధర్మ
        శాస్త్రంబులును ధర్మశాస్త్రములును
గాంచె నక్షీణలక్షణయుక్తి సుకృతిసం
        తతులును సుకృతిసంతతులు వెలయ
నిచ్చె విద్వత్కవీంద్రుల కెలమి నగ్ర
హారములు పేరుగల యగ్రహారములును[837]
సవిధగుండాలవేంకటస్వామిగాక
రాజమాత్రుండె వెలుగోటిరాయఘనుఁడు.

285


సీ.

ఘోటనిరాఘాటధాటిచేఁ బరిపంథి
        పట్టణంబుల ధూళిపటల మాడ[838]
డమరఢమామికా[839]ఢమఢమధ్వనులచే
        గిరిదుర్గములు తలక్రిందు గాఁగ
ఘనధైర్యగుణధుర్యగతిశౌర్యములఁ బేర్చి
        ముగురురాజులు కప్పములు వహింప[840]
స్వామితంత్రద్రోహిజననాయకుల నాజిఁ
        దఱిమికొట్టును వనాంతరములఁ బడ
భీమసైన్యబలోద్ధూతభూమిరేణు
రాజచుళుకితనిఖిలధరాధరుండు[841]
విభవభరితుండు పినకొండవిభుసుతుండు
రసికసులభుండు వెలుగోటిరాయఘనుఁడు.

286

సీ.

ఇమ్మైన సొమ్ముకా[842] యింతిపే రే మది
        యొకగొందిపేరింటి యువిద యేది
మేడపేరన నగు[843] మించినసఖి యేది
        తగఁజేతిపేరిటి తరుణి యేది
వివరించుమాటలు వినుపేరిసఖి యేది
        మెకములపేరింటి[844] మెలఁత యేది
నలుదిక్కులకు నొక్కనలినాక్షిపే రేది
        రత్నంబుపేరిటి రమణి యేది
రమణులకు [నెల్ల] నొక్కడె రాజురాజు
దశమినవముల లెక్కింపఁ దగిన సతులు
అందులను[845] గల్గుభావంబు లానతిమ్ము
సరససత్కవిసద్గోష్ఠిసార్వభౌమ
వెలయ వెలుగోటిపినకొండవిభునిరాయ.

287


సీ.

కలికి సొంపున[846] బల్కి విలుకోపునను బూని
        వృక్షమౌ పేరిట వెలయు నొకటి
వదరుఁ గూతలపేరఁ[847] బొదలి చెట్టుగ నిల్చి
        నదితోడఁ గూడంగ విదిత మొకటి
యరికట్టుమాటలోఁ గరఖడ్గ మొనరించి
        రాజాన్న[848]రుచులలో రమ్య మొకటి
వలనుగా దని పిల్వవచ్చిన పేరితో
        నరయ ఝంకారించు గరువ మొకటి[849]
తివిరి భావంబు చతురత తేటపడఁగ
నర్థ మిది నాల్గుదెఱఁగులు నానతిమ్ము

సరససత్కవిగోష్ఠిసార్వభౌమ,
వెలయ వెలుగోటిపినకొండవిభునిరాయ[850].

288


సీ.

కుంతలావంతికకురు[విదేహ]విదర్భ
        [851]మోహనభూముల మొలక మొల్చి
కాశ్మీరకాంభోజకరహాటకర్ణాట
        వింధ్యదేశములందు వేళ్లు పాఱి
పాంచాలబర్బరబాహ్లికఘూర్జర
        సింధుదేశములందుఁ జిగురు లొత్తి
అంగవంగకళింగబంగాళనేపాళ
        పుణ్యదేశములందుఁ బూచి కాచి
ఘనత కెక్కెను నీదానకకల్పతరువు
లరిజయోపాయ పట్టుతలాటరాయ
ప్రకటధౌరేయ వెలగోటిపార్థివేయ
విక్రమోపాయ పినకొండవిభునిరాయ.

289


సీ.

మదవిరోధుల[852] శిరోమణులు నేత్రంబులు
        దర్పితారాతికేతనము పడగ[853]
దుర్మదవిద్విషచ్చర్మంబు కుబుసంబు
        శత్రువరాట్టహాసంబు మ్రోఁత
శాత్రవరాజన్యశల్యముల్ కోరలు
        సమదారివీరరసంబు విషము
బిరుసైనపగతురప్రేవులు జిహ్వలు
        వినుతరాడ్జీవానిలములు భుక్తి[854]

గాఁగ[855] సోలుచు నాడుచుఁ గడిమి[856] మెఱసి
రణశిరంబున[857] నిల్చు ఘోరాహి యనఁగ
సరగఁ[858] గ్రీడించు నీఖడ్గసర్పరాజు
విమలచారిత్ర పినకొండవిభుసుపుత్ర.

290


సీ.

కరమెత్తి నీకు మ్రొక్కనిరాజు లెవ్వరు
        గర్జించు బల్లరగండబిరుద
కలనిలో[859] నీకుఁ జిక్కనిరాజు లెవ్వరు
        మదవైరివీరదుర్మదవిదారి
అనిలోన నీకు నోడనిరాజు లెవ్వరు
        రమణీయఖడ్గనారాయణాంక
వసుధలో నిన్నుఁ గొల్వనిరాజు లెవ్వరు
        కొసరక రేచర్లగోత్రధీర
అనుచుఁ గొనియాడుదురు నిన్ను నాంధ్రయవన
మగధమాళవనేపాళమత్స్యసభలఁ
బ్రకటధౌరేయ వెలుగోటిపార్థివేయ
విక్రమోపాయ పినకొండవిభునిరాయ.

291


క.

మతి నభ్యసింపవచ్చును
బ్రతి లే దన సకలకళలు[860] రానివి రెండే
యతిదుర్లభములు విక్రమ
వితరణములు పిన్నకొండవిభురామనృపా.

292


ఉ.

రాయపనాయఁ డాసుకవి రాజమరున్మణి తిమ్మధారుణీ
నాయకుఁ డాసమస్తజననాథశిరోమణి పిన్నకొండధౌ
రేయుఁడు నంతకంటె సుచరిత్రుఁడు తత్తనయాగ్రగణ్యుఁడౌ
రాయపనేఁడుఁ బూర్వులతెఱంగునఁ బ్రస్తుతికెక్కె ధారుణిన్.

293

వ.

అతనియనుజుండు.

294


గీ.

ఆమహాబలు సోదరుం డతిశయిల్లుఁ
బ్రతిభటుల గెల్చు నక్రూరభావ మలర
మెలఁగి యుద్ధవినీతుల మే లెఱింగి[861]
ధరణి వెలుగోటిరంగభూవరవిభుండు.

295


క.

రంగక్షితిపతి సాక్షా
ద్రంగపతిం దెలిపె నతదురంతైకదయా
సంగతి నతిసాత్త్వికబు
ద్ధిం గమలావిభవసంభృతిం బరికింపన్.

296


*స్రగ్ధర.

స్తంభీభూతక్షితీశాతతపటహధణంధాణశబ్దంబు మింటన్
గంభీరాయోధనప్రాంగణహతయవనగ్రామణీకోటిహృద్య[862]
ద్రంభావైవాహవేళాధ్వనితనిబిడవాద్య[863]స్వనంబై తరం బ్రా
రంభించు రంగభూపాగ్రణి పటుజయయాత్రల్ బలోద్దండలీలన్.

297


వ.

అతనియనుజుండు.

298


ఉ.

ఈక్షితిఁ గాశికానగరి నీల్గినమాత్ర లభించు నెంచఁగా
భిక్షపుఁగూడు యేచపృథివీ[864]తలనాథవతంసు ఖడ్గధా
రాక్షతి మేను వీడిన యరాతికిఁ గల్గు సుధారసంబు త
ద్భైక్షము మంచిదో యమృతపానము మంచిదొ యెంచి చూడఁగన్.

299


సీ.

పటికంపుశిలలలో పలినీడ నీవెంట
        వచ్చునె పిలిచిన వామనయన
పువ్వారుఁ దీగెలు బోంట్లె నీబడి నిట్టు
        లనుచరింపఁగ[865] ధవళాబ్జగంధి
శృంగంబుపై నున్న సింగంబు లాప్తులె
        తలయెత్తి[866] చూడను దలిరుఁబోఁడి

పన్నగాననముక్తపవనంబు శీతమె
సేదార్చుకొనఁగ నోసింహమధ్య
యహహ వశమె పురాకృత మవఘళింప[867]
ననుచు సఖి పల్కు నీశత్రు నబలఁ దెలియ
సమరరఘురామ రేచర్లసార్వభౌమ
కొండభూపాలయేచభూమండలేంద్ర.

300


*సీ.

జంభారితనుజాత జంభారితనుజాత
        సమభోగరూపశౌర్యములవాఁడు
గంధవాహకుమార గంధవాహకుమార
        సమవేగశక్తిసత్వములవాఁడు
కుంభినీధరరాజ కుంభినీధరరాజ
        సమరమాశౌభ్ర్య[868]ధైర్యములవాఁడు
రాజశేఖరమిత్ర రాజశేఖరమిత్ర
        సమభూతిరుచినిధానములవాఁడు
జగతి నితఁడనఁ బరఁగుఁ బ్రస్థానసమయ
కల్పితాభీల[869]పటహభాంకారనినద
ఘటితపటుకర్ణకుహరదిక్తటమదావ
ళేశ్వరుండైన[870] యేచధాత్రీశ్వరుండు.

301


మ.

అతనియనుజుండు.

302


సీ.

చెలపాది[871] కుటిలుండు చేఁదు[872] పుక్కిటనుండుఁ
        జుట్టుగాఁ దిరుగాడుఁ బుట్టనుండుఁ[873]
బామరిరాలలోఁ బడి పావనుఁడుగాఁడు[874]
        నిర్దయుం డేప్రొద్దు నిద్రపోతు

నయ మెఱుంగఁడు ప్రజాక్షయకారి నడవడి
        చక్కఁగా దెంతయు[875] నిక్కులాఁడు
గబ్బి క్రూరుఁడు భయంకరుఁడు దబ్బఱకాఁడు
        గణుతింపఁ బెక్కు నాల్కలుగలాఁడు[876]
శేషుఁ డని రోసి భూకాంత చేరి యాడు[877]
ప్రేమ మీఱంగ నీబాహు[878]పీఠమందు
భవ్యచారిత్ర కొండభూపాలుపుత్ర
ధీరతాటోప వెలుగోటితిమ్మభూప.

303


క.

అమ్మనుజనాథుకూరిమి
తమ్ముఁడు పెదతిమ్మభూమిధవుఁ డుగ్రసమి
త్సమ్మూర్ఛితభూభువనక
కుమ్మద[879]వద్వీరవైరికులుఁడై వెలసెన్.

304


క.

వినుతనయవినయ రేఖా
తనుఁడగు[880] పెదతిమ్మవిభుని తమ్ముఁడు వెలయున్
బినతిమ్మక్షోణీపతి
ఘనదానత్యాగవిజితకల్పక మగుచున్.

305


*సీ.

కలధౌతకలధౌతకలధౌతనిలయుండు
        ఘనసారఘనసారగంధయుతుఁడు
నరసింహనరసింహనరసింహశౌర్యుండు
        భారతిభారతిపాటవుండు
వాహినీవాహినీవాహినీశ్వరమంత్రి
        సుకుమారసుకుమారశోభితుండు
మణిరాజమణిరాజమణిరాజనిభకీర్తి
        కల్యాణకల్యాణకలితతేజుఁ

డనుచు జగములు వొగడంగ నలరుచుండు
సమదవిమతవసుంధరారమణసింధు
మంథ[881]జగతీధరేంద్రాయమానబాహు
దండబలహారి వెలుగోటికొండశౌరి.

306


ఆ.

ఇలఁ బ్రసిద్ధిగన్న యీపదుగుండ్రలో[882]
పలఁ గుమారతిమ్మపార్థివుండు
కొండవిభుఁడు రాయమండలపతియేచ
ధీధనుండు పిన్నతిమ్మనయును.

307


వ.

కుమారవంతులై వర్ధిల్లి రందు.

308


చ.

ధరణిఁ గుమారతిమ్మవసుధాపతి లక్కమదేవిఁ బెండ్లియై
శరధిశయాను భూరిభుజసాగరవేదములంచు నెన్నఁగాఁ
దిరుపతినేని కొండజగతీరమణున్ బెదవేంకటావనీ
శ్వరుఁ జినవేంకటాధిపరసారమణుం గనియెన్ గ్రమంబునన్.

309


క.

నిరవధికలక్ష్మి నీప్సిత[883]
పరదానగుణాతివైభవమున ధరిత్రిన్
దిరుపతినాయకుఁ డొప్పున్
దిరుపతినాయఁకునిభంగిఁ దేజోధికుఁడై.

310


వ.

అతనియనుజుండు.

311


మ.

పినకొండక్షితిపాలశేఖరుభుజాభీలప్రతాపాగ్ని వై
రినికేతంబులు సొచ్చుఁ దచ్చతురనారీభూరిధమ్మిల్లబం
ధనముల్ నెవ్వడి వీడ్చు నాననసుగంధం బౌనుఁ జుంబించు న
క్కున రాయున్ వలువూడ్చు[884] జన్నుఁగవ నొక్కున్ బల్లవప్రక్రియన్.

312


క.

అతనియనుజాతు లార్యా
ర్చితు లాపెదవేంకటయ్య చినవేంకటభూ

పతి జనతానతులై [ధర]
నుతి కెక్కిరి[885] రామలక్ష్మణుల చందమునన్.

313


వ.

సంతతికిఁ దిరుపతినేఁడు మొదలు.

314


క.

కురుపతి మానోన్నతికి న[886]
మరపతి తద్ఘట్టితారిమహిమను[887] విలస
ద్గురునకుఁ బ్రతి మతి[888] [గిరిపతి]
తిరుపతినరపతి మహాధృతిన్ నుతికెక్కెన్.

315


క.

తిరుపతినరపతి యల దా
మర[889]ధర్మక్షోణిపతికొమారిత ధర్మాం
బ రమాసమఁ బరిణయమై
పరఁగన్[890] బినకొండతిమ్మప్రభువులఁ గనియెన్[891].

316


వ.

అందగ్రజుండు.

317


చ.

తిరుపతినేనికొండజగతీతలనాథు మహోగ్రథాటికా
తురగఖురోత్థభూరజము దూరవిరాగముఖోజ్వల[892]ద్ద్విష
త్కరిగమనాపరంపరకుఁ గంచెలయై పటవాసమై మనో
హరపరిధానమై యహరహం బలుకించుఁ[893] దదీయవల్లభున్.

318


సీ.

నలువనెమ్మోముమేడలనాడు[894] తెలిపాప,
        పాఁపజందెమునఁ జూపటుసామి

సామిచ్చి బలుజెట్టిఁ[895] జంపి నాతనియన్న
        యన్నల్లదేవుని యనుఁగు[896]పట్టి
పట్టెముల్ చెఱసాలఁ బెట్టిన దొరమావు
        మావులపూవిల్తు మామకొమరు[897]
కొమరుమాటలకు మార్గొట్టిన[898] రాపగ
        పగఠేవ[899] పేరుబ్బు వాయుపాలు
పాలు గెల్పునఁ గొన్న నేర్పరి వలమురి
మురిపెమున వేల్పుపెద్దను మోచు పులుఁగు
పులుఁగుచెప్పెడితపసిచే పుడుకురాయి
రాయతిరుపతితిమ్మ నీఱాఁగయశము.

319


సీ.

ఉబ్బురెప్పలు విచ్చి బిబ్బిన సొరనేర్చి[900]
        యూరుపుగాలికి[901] నోసరిలదు
కవుడుదేరుకవాసనవుర చేతుల నప్ప
        ళించి స[902]గ్గటనిటఁ గొంచెపడదు
కైఁజుట్టుకొన్న సైకపుకసీదు రుమాలు[903]
        తుడుపులకోడి[904] గొందులకు డిగదు

దవులతాబాదు[905] గందపుకాకితంబునఁ[906]
        బలుమారునద్దినఁ[907] బాసిపడదు
మధురసాస్వాదమదఘూర్ణమానయవన
పరివృఢా[908]పేక్షణాళ్లిష్టపవనజవన
తిరుపతినృపాలుతిమ్మభూవర త్వదీయ
ధాటికాఘోటకఖురోత్థ[909]ధరణిధూళి.

320


ఉ.

నీచిరదానవారితటినీపతి నాని పయోధి మించుఁ ద
త్సేచన[910]వర్ధమానతృణసేవ సమస్తము నిచ్చు దేవతా
నైచికి తత్కరీషభజన న్మఱి[911]కల్పక మిచ్చు సర్వదా
త్రాచరణంబు నీవలన నైనది[912] తిమ్మనృపాలశేఖరా.

321


ఉ.

దేవమహీజ మందె నొకదిక్కున మంజరి[913] చంద్రుఁ డందెఁ దా
రావళి వార్షికాంబు[914]ధర మందె నుదాహరణంబు నీతసం
భావన మింటివార్త లవి మన్నన నీవలె నెవ్వరంది రెం
తే వసుధాస్థలిన్ దిరుపతిప్రభుతిమ్మ మహాప్రబంధముల్.

322


సీ.

శ్రీరామపాదరాజీవయుగ్మమరంద
        రసమి[915]ళన్మత్తసారంగ రంగ
పరవరూధిన్యుత్థపటహదంధణవిస్ఫు
        రద్రావనృత్యత్తురంగ రంగ

రిపువపుర్విగళితాశ్రితజయశ్రీపరి
        రంభశుభద్రణరంగ రంగ
కీర్తినిర్జితకార్తిచంద్రభవమహీ
        ధ్రపటీరగంగాతరంగ రంగ
సకలసుకవీంద్రగాయకసరసవిబుధ
రక్షదక్షిణవిమలాంత[916]రంగ రంగ
తరుణలావణ్యవిజితకందర్పదర్ప
నిరతశోభాంగ తిరుపతినేనిరంగ.

323


సీ.

వినవచ్చె నది వీరవేశ్యాభుజంగుని
        జయభేరికాస్ఫురచ్ఛంఖరవము
కన్పట్టె నల్లదె గాయగోవాళుని
        ధవళాతపత్రకేతనచయంబు
చనుదెంచె నదె రాయచౌహత్తమల్లుని
        గజతురంగానేకఘనబలంబు
మార్కొనె నదె మీఱి మన్నెహంవీరుండు
        గాండివివైఖరిఁ గదనమునను
ననుచు నీధాటికిని నోడి యహితు లెల్లఁ
గాన కేఁగిరి నిను నాజిఁ బూనలేక
నూనశరగాత్ర తిరుపతినేనిపుత్ర
సంగరాటోప వెలుగోటిరంగభూప.

324


సీ.

గర్వదుర్వారభీకరశత్రునాయక
        భూధరంబులకు దంభోళిధార
శుంభద్భుజారంభదంభశాత్రవరాజ
        కుంభీంద్రహర్యక్షడింభకంబు
కుటిలప్రచారవిస్ఫుటవైరిభూపాల
        జలధరోద్ధూతజంఝానిలంబు
సంగరపాటవోత్తుంగారిభూనాథ
        పాథోధిజిద్బడబాగ్నికీల

నీకరాబ్జాత సంభూతనిబిడహేతి
యౌర! యుద్దండవృత్తివీరాగ్రగణ్య
భళిర! వెలుగోటితిరుపతిప్రభుకుమార
రంగధీర మహూగ్రశాత్రవవిదార.

325


చ.

దురమున వైరిరాజులను దోర్బలశ క్తిని ఖడ్గధారచేఁ
గరకరి గాఁగఁ జంపుదు వఖండితవిక్రమ! రాముకైవడిన్
గురుతరకీర్తిహార వెలుగోటిధురంధర మేలుమేలురా
తిరుపతినేనిరంగ సుదతీనవమోహనపంచసాయకా.

326


సీ.

మత్తారిభూపాలమస్తకంబులె కాని
        ఖండించ దౌర నీఘనకరాసి[917]
వైరిధాత్రీనాథవక్షంబులే గాని
        వరుస మెట్టదు నీదు వరహయంబు
విరసావనీంద్రులవెన్నుపైనే కాని
        తాకదు నీచేతి తఱటుపెట్టు
గర్వితాహితరాజగాత్రంబులే కాని
        కాలరాయదు[918] నీదు గంధగజము
శత్రుమదభంగ రాజవేశ్యాభుజంగ
దండితారాతి బల్లరగండబిరుద
ప్రకటచారిత్ర తిరుపతిప్రభుసుపుత్ర
కీర్తివిస్తార వెలుగోటికృష్ణధీర.

327


సీ.

మత్తవిద్విషబాహుమధ్యవీథులఁగాని
        వేడెంబు లీడదు నీ విజయతురగి
కిల్బిషాహితగర్భకీలాలములఁగాని
        పానంబు గొనదు నీ భద్రకరటి[919]

గంధాంధ[920]శాత్రవకంధరంబులఁగాని
        చేరదు యొఱకు నీచేకఠారి
ప్రతిభటోద్భటవీరభటకోటిపైఁగాని
        కదియగు నీసముత్కటభటాళి
భళిర! ప్రతిగండ భైరవపంచపాండ్య
దళవిభాళమహాబిరుదప్రసిద్ధ
విజయవెలుగోటి తిరుపతివిభు[921]కుమార
విమలచారిత్ర కృష్ణపృధ్వీకళత్ర.

328


వ.

ఆపెదకొండప్పనేని వంశావతారం బెట్టి దనిన.

329


క.

ఘనుఁడు పెదకొండభూపతి
ఘనకైశిక యల్లమాంబికం బరిణయమై
కనియెఁ బెదతిమ్మవిభుఁ జె
న్ననరేశుని వేంకటాద్రినాథవతంసున్[922].

330


వ.

అందగ్రజుండు.

331


ఉ.

ధే యని పెద్దకొండజగతీవరు తిమ్మనృపాలుఁ డాగ్రహ
ప్రాయమనీషి నాజిఁ బఱపన్ వెఱ పగ్గలమై[923] తెరల్పఁగాఁ
బోయి విరోధు లుగ్రవనభూములు సొచ్చి ఫలచ్ఛదోదక
స్వీయ[924]విధేయులై యనుభవింపుదు రుగ్రతపస్విధర్మముల్.

332


వ.

అతని యనుజుండు.

333


సీ.

అరిమనోమండలం బర్కమండలమును
        భయమంది పటపటపటనఁ బగుల
రణభోగసంవ్యాప్తి రంభావధూప్రాప్తి[925]
        తమకించి తటతటతటను నదర

భటపంతరవము నుద్భటకుంతరవమును
        బెనఁగొని పెటపెటపెటను నెగడ[926]
శరనికాయంబును శాత్రవనయనాశ్రు
        తోయంబు తొటతొటతొటను దొఱుఁగఁ[927]
జిత్రమైయుండు నీదండయాత్రమహిమ
ధాత్రి ముక్తాతపత్రితోద్దండకీర్తి
విభవవిస్తార పెదకొండవిభుకుమార
సింధురాటోప వెలుగోటిచిన్నభూప.

334


వ.

త దనుజుండు.

335


చ.

కలగలరాజు నిండుదయ గల్గినరాజు మొగంబునందు న
వ్వలరెడురాజు నీతివినయంబుల మించినరాజు శాంతిచే
బలసినరాజు పాడియును బంత మెఱింగినరాజు కీర్తులన్
వెలసినరాజు కొండవిభువేంకటనాథుఁడు రాజమాత్రుఁడే.

336


ఉ.

శ్రీలలితుండు వైరిగజసింహుఁడు దాతలచక్రవర్తి ది
క్కీలితకీ ర్తి నీతిపదఖేలనలోలుఁడు ధర్మకర్మసం
శీలుఁడు సుప్రసన్నగుణసింధువు మాపెదకొండధారుణీ
పాలుని వేంకటాద్రి ధృతిపాకహిమాద్రి నృపాలమాత్రుఁడే.

337


వ.

సంతతికిఁ జెన్నప్పనాయుఁడు మొదలు.

338


సీ.

గండికోటాదిదుర్గము లనర్గళశ క్తి
        జలపట్టి సాధింపఁగలఁడె యొకఁడు
కుతుపనమల్కపం పతిభయంకరవృత్తి
        గదిసిన డీకొనఁగలఁడె యొకఁడు
కయ్యంబులో మన్నెకంఠీరవులకెల్లఁ
        గన్నాకుగా నిల్వఁగలఁడె యొకఁడు
తననిజస్వామికి ఘనజయాంగనలను
        గైకానుకలు సేయఁగలఁడె యొకఁడు

నీవిధంబునఁ గఠిననిర్ణిద్రయవన
వాహినీఘోరరక్తప్రవాహనివహ
నవ్యసంధ్యాయమానపెన్నాజలౌఘ[928]
చిత్రితాటోప వెలుగోటిచెన్నభూప.

339


సీ.

నీ పేరు చెప్పిన నిష్ఠురారాతిబిం
        బోష్ఠుల గర్భంబు లూడిపడును
నీడాకఁ జూపిన నిర్దూమధామమై
        పరభూము లూడనిఁ బాడుచుండు
నీపంపుమాత్రాన నిజభుజహంకార
        మన్నెరాజన్యుల మదము లణఁగు
నీవు ముస్తీదైన నిఖిలదుర్గాధిప
        ప్రకరంబు గుండెలు పగిలిపాఱు
సాహసంబున నీయంత సార్వభౌముఁ
డరయ నెవ్వఁడు మూఁడు సింహాసనముల
భూరిగుణహార వెలుగోటిపురవిహార
భాగ్యసంపన్న కొండభూపాలుచెన్న.

340


ఉ.

క్రొత్తలుగాఁగ నేడు వెలుగోటిధురంధర చెన్న నీవు దం
డెత్తినవార్త [మున్మును] పొకింత వినంబడెనేని భీతిమై[929]
మత్తవిరోధిరాజు లభిమానము లూడిచి యెక్కడెక్కడేఁ
జొత్తురుగాక నీ కెదురు శూరులు లేరు ధరాతలంబునన్.

341


సీ.

యక్షరక్షఃకులాధ్యక్షశిక్షణ[930]దక్ష
        దీక్షోపదేశి నీకదృఢబలంబు
జంభసంభేదిదోస్తంభదంభోళిసం
        రంభగుంభనము నీరణవిధంబు

ఘోటఘోటీనిరాఘాటధాటీసము[931]
        త్పాటితక్షోణి నీప్రబలధాటి
భీమభీమాలికాక్షామధూమధ్వజ
        స్థేమధామంబు[932] నీతేజ మహహ
ప్రస్తుతింపంగఁ దరమె దుర్భరవిరోధి
కంఠరక్తావగాహెగ్రఖడ్గజనిత
విజయరేఖాధరీభూత[933]విక్రమార్క
వీర్య[934]సంపన్న పెదకొండవిభునిచెన్న.

342


ఉ.

బల్లిదమైన బెబ్బులికి బాఱుమృగంబులరీతిఁ గాక యీ
చిల్లర మన్నెమూఁకలు విజృంభణవృత్తికి నానఁ బూనునా
బల్లరగండమూర్తి రణభార్గవరాముఁడు కొండధారుణీ
వల్లభుచెన్నుఁ డాజి కిదె వచ్చెననన్ బరువెత్తు మృత్యువున్.

343


సీ.

తారాధిపతియును దారాధిపతియును
        దారాధిపతియు నీతరమువారు[935]
కమలాధిపతియును గమలాధిపతియును
        గమలాధిపతియు నీకరణివారు
పద్మాధిపతియును బద్మాధిపతియును
        బద్మాధిపతియు నీపగిదివారు[936]
ఖచరాధిపతియును ఖచరాధిపతియును
        ఖచరాధిపతియు నీకడిమివారు[937]
శేముషీ సత్కళాజ్ఞానవిశేషమాప్ర
తాపనైర్మల్యవాగ్ధనుర్నైపుణీప్ర

థితరణస్థేమభోగైకకవితరణముల
జిష్ణుతాటోప వెలుగోటిచెన్నభూప.

344


మ.

అతని కుమారులు.

345


చ.

అనుపమలీలఁ గొండవసుధావరు[938] చెన్నని వేంకటాద్రి పా
వనగుణశీలుఁడై యుభయవంశపవిత్రకుఁడై బలాఢ్యుఁడై
ఘనుఁడయి కీర్తిమంతుఁడయి గర్వితవైరివిభాళుఁడై జగ
జ్జనవరపూజ్యుఁడై నిజభుజాసముపార్జితరాజ్యుఁడై మనున్.

346


వ.

అతనియనుజుండు.

347


సీ.

సకలవిద్యల భోజుసాటికి[939] వచ్చు స
        ర్వజ్ఞసింగక్షమారమణుఁ డొకఁడు
బిరుదుమన్నీలపై నుఱిమి మ్రొక్కులు గొను
        గనితిమ్మధారుణీకాంతుఁ డొకఁడు
శూరులు మెచ్చ నూఱాఱుగెల్పులు గెల్చి
        మీఱు కస్తురిరంగశౌరి యొకఁడు
సింహాసనస్థులచేఁ బూజఁ గాంచు మీ
        తండ్రి చెన్నప్రభూత్తంసుఁ డొకఁడు
అందఱను మించి పద్మనాయఁకకులంబు
వెలయఁజేసిన మరువంపుమొలక వౌర
బుధజనాధార వెలుగోటిపురవిహార
యతులగుణజాల వేంకటపతినృపాల.

348


మ.

భళిరా! యప్రతిమానదానగుణశుంభన్మానుషఖ్యాతులన్
గలరా నీసరి రాయమన్నెదొర లీగకర్ణాటకక్షోణిలో
నలనాసత్యశుభాకృతీ విదళితోన్మత్తారిధాత్రీపతీ
వెలుగోటీపురధామవేంకటపతీ విద్వన్నుతోద్యన్మతీ.

349

సీ.

రాజులలోఁ దిమ్మరాజుదే ధైర్యంబు
        మన్నీలలో నీదె మగతనంబు
పెనుగొండనుండి వచ్చిన దాడి[940] తెగువకు
        గట్టైన బద్దలు[941] గాకపోనె
దొడ్డ కొంచెముఁ జూచు దొరల గండఁడు[942] వాఁడు
        ప్రతిగండభైరవ ప్రతిభ నీది
ఎలగోలు చిల్లరబలము లానవు[943] వాని
        పూని నీకై జీత మానె నౌర
వేడ్క నినుఁ జేరె సంగ్రామవిజయలక్ష్మి
రంభ కౌఁగిలి జేరె నారాజవరుఁడు
భళిర! వెలుగోటిచెన్నభూపాలపుత్ర
భవ్యగుణశీల వేంకటపతినృపాల.

350


సీ.

కెరలెనా బారుల కుఱికి యెంతటి దునే
        దారి నైనను జెండి పాఱవైచు
నిచ్చెనా కోర్కెల నిచ్చి తండోపతం
        డములుగా నర్థిసంతతులఁ బ్రోచుఁ
జేరెనా హొయలు మిటారికత్తెలకు సా
        క్షాన్మన్మథునివలెఁ గానుపించు
నవ్వెనా నిండుపున్నమపండువెన్నెలల్[944]
        చల్లి కొల్వెల్ల[945] రంజిల్లఁ జేయు

నట్టిరాహుత్త[946]సంతతత్యాగభోగ
భాగ్యశాలి పదానతపరనృపాల
పాళి[947] వెలుగోటి చెన్నమ[948]ప్రభుకుమార
హేళి[949] వేంకటపతిమహీపాలమాళి.

351


సీ.

ఒకపాటికుట్ర[950] మన్నెగుమాళ్లు[951] నూఱార్లు
        గూడినఁ గన్నెత్తి చూడఁ గలరె
యటుగాక రాయలంతటి వజీరులు వేవు
        రైనను నీవాటు కాఁగఁ గలరె
డాక నెంతటి[952] కిరీటముల రాజులు లక్ష
        చేరిన నెదురాని పోరఁ గలరె
మఱి పాదుశాహులె మెఱసి కోట్లకొలంది
        నిలచి పోరిన మీఱి గెలువఁ గలరె
బలయు నీ దుముదారుపంపులకు నలుకు
దురు మరుత్పతులైనను దుది నిజంబు[953]
వి్న్నవించెద వెలుగోటిచెన్నభూమి
పాలకుని వేంకటపతీంద్ర భాగ్యసాంద్ర.

352


సీ.

మునుమున్నె తనఢమాధ్వని[954] విరోధినృసాల
        కుల దుర్గములు పెళాపెళలు[955] సేయ
నటుచేరఁ దనతేజి పటుహేష లరిభూభు
        జుల గుండియలు గులాగులలు సేయఁ

దరి నెక్కఁ దనహేతి తతవైరిరాజన్య
        మకుటాగ్రములు వకావకలు సేయ
మఱి మీఱి తనధాటి మహనీయబిరుదాంక
        ములు వారిధుల బెళాబెళలు సేయ
మించె నిదె గాయగోవాళ పంచపాండ్య
దళవిభాళాదిజాగ్రదుదగ్రబిరుద[956]
పాళి వెలుగోటిచెన్నప్రభుకుమార
హేళి వేంకటపతి[957]మహీపాలమాళి.

353


సీ.

సర్వజ్ఞసింగభూజాని సద్గుణవార్ధి
        యాలవాలంబుగా నంకురించె[958]
నిర్వాణరాయమహోర్వీరమణశౌరి
        నవకృపావృష్టి చే[959] ననలుసూపె
గనితిమ్మధారుణీజననాథమూర్ధన్య
        జిష్ణువైభవమునఁ[960] జెట్టుగట్టె
మీతండ్రి చెన్నపమేదినీశ్వరు[961] భుజా
        శక్తిచే శాఖోపశాఖ లయ్యె
వేఁడు భవదీయసద్గుణానీకగరిమఁ[962]
బూచి కాచి ఫలించె సంపూర్ణకీర్తి
పండఁబాఱిన వెల్గోటివంశశాఖ[963]
ప్రకటితాటోప వేంకటపతిమహీప.

354

శా.

బీటల్ వాఱెను దిక్తటంబు నగముల్ బెట్టూగె నంభోనిధుల్
తేటం బాసెను నీటఁ జండరవిదీప్తిన్[964] మాసెఁ బో నీ డమా
మీటోకించిన శాత్రవుల్ చెదర కేమీ నిల్తురే యాజి వె
ల్గోటీచెన్ననృపాలువేంకటపతీ లోకైకరమ్యాకృతీ.

355


శా.

ఆంధీభూతము లౌ దిగంతరము ల ద్యజంజంతుసంఘంబుతోఁ
గంధుల్ ఘూర్ణిలు గొండ లుర్విఁ బడు దిగ్దంతుల్ వెసం గ్రుంగు నీ
ధంధంధాణఢమామికార్భటికి నై దర్బారిదంభాటవీ[965]
గంధేభా వెలుగోటివేంకటపతిక్ష్మానాథకంఠీరవా.

356


సీ.

అనిలోన గెల్చి తెచ్చిన గజంబుల[966] గాని
        సజ్జారములఁ గట్టి సాకఁబోఁడు
బిరుదుమన్నెకుమాళ్ల బింబాధరలఁ[967] గాని
        చెఱలఁ బట్టించఁ డుద్ధురత మెఱసి
గడివిరోధుల మాంసఖండంబులే కాని
        భుక్తిసేయఁడు ఖడ్గభూతమునకు
సాహసోద్భటవీరరాహుత్తులనె కాని
        పాటింపఁ[968] డితరభూపతుల సరణి
అతఁడు సంగరగాంగేయవితతశౌర్య
గాయగోవాళఖడ్గనారాయణాది
బిరుద వెలుగోటి[969]చెన్నభూవరసుతుండు
ప్రథనవిజయుండు వేంకటపతిఘనుండు.

357


వ.

ఆరాయప్పనేని వంశావతారం బెట్టి దనిన.

358


క.

వెలుగోటిరాయనరపతి
కలితమునన్[970] లింగమాంబికం బరిణయమై

కులనగధీరుఁ బ్రతాపో
జ్జ్వలు వేంకటనృపు యశోవివర్ధనుఁ గాంచెన్.

359


*శా.

ఆరాయక్షితినాథమాళికి విపక్షాద్రీంద్రదంభోళికిన్[971]
ధీరోదాత్తునకున్ జనించి[972] గరుడాద్రిస్వామి విస్తీర్ణతే
జోరాశి ప్రకటీకృతాంశుఁ డన మించున్[973] వేంకటాద్రీశ్వరుం
డారత్నాకరకుంభినీవలయరక్షారూఢకారుణ్యుఁడై.

360


*సీ.

శేషాచలేంద్రవిశేషధామంబున
        నెలకొన్న విఖ్యాతి నెఱపువాఁడు
బాలార్కరుచి గన్న పద్మరాగంబునఁ
        గనుపట్టు నఱచేయి గలుగు[974]వాఁడు
లలితహారంబులు యలమేలు జిగిఁ గూడి
        తళుకుమీఱిన యురస్థలమువాఁడు
విబుధకంటకరాజిఁ గబళించు చాయల
        డాఁకొన్న పసిఁడి కటారివాఁడు
ధరణిదేవతలను బ్రసాదములఁ దనిపి
సంతతానంద[మును] గూర్పఁ జాలువాఁడు
వేంకటస్వామిగతి రాయవిభుకుమార
వేంకటస్వామి దిక్కుల వెలయుచుండు.

361


సీ.

పౌజు[975]లల్లంతనె పరిపాటిగాఁ జూచి
        యుండ కేఁగెడువాని గుండెదిగులు

తనసేన కొంచె మాతలి సేన[976] ఘనమని
        వీఁగఁ జూచెడువాని వెన్ను తఱటు
తారసించిన చోటఁ దానెక్కి పొడువక
        బంటుఁజూపెడువాని కంటుమగఁడు
అరిరాజకరిఘట లల్లంత నెదిరిన
        నిలువని మన్నీల నెత్తిపిడుగు
అనుచుఁ గొనియాడుదురు నిన్ను నర్థివరులు
కుకురుకొంకణటెంకణఘూర్జసభల[977]
వనధిగంభీర రాయభూవరకుమార
విక్రమోపేంద్ర వెలుగోటివేంకటేంద్ర.

360


సీ.

ప్రాణదానము సేయు ప్రతిగండభైరవ
        యభయ మీ ఖడ్గనారాయణాంక
నేరమెంచకుము హిందూ[978]రాయసురతాణ
        దయఁ జూడు రిపుగజదళవిభాళ
కాపాడుమీ యన్మగంటిపురాధీశ[979]
        కరుణింపు[980] బల్లరగండబిరుద
రక్షింపు[981] కాకితరాజ్యసంస్థాపక[982]
        బ్రదికింపు శశికుల పరశురామ[983]
యనుచు మ్రొక్కెద రెపుడు నీయరినృపాలు[984]
రాజికిని నోడి నీపదాంభోజములకు

సర్వబిరుదర రాయవేశ్యాభుజంగ
విక్రమాపేంద్ర వెలుగోటి వేంకటేంద్ర.

363


సీ.

వ్రాలుఁ బెట్టనికమ్మ వ్రాలనర్గళముగా[985]
        నడుప నేసింహాసనస్థుఁ డోపు
నెట్టికార్యం బైనఁ బట్టినఁ జలపట్టి
        తుద నిర్వహింప నేదొర తనర్చు[986]
విగడియ నూఱాఱువేలు గూర్పను వివ్వ[987]
        ఘనతమై నేనృపాలునకుఁ జెల్లు
సురథాణి గజపతి నరపతు లాశింత్రు
        బలిమి కేమన్నీని ప్రాపుదాపు
అతఁడు మన్నీనిమాత్రుఁడే ప్రతినృపాల
వర్గసంహారసమరోగ్రభార్గవుండు
సౌర్వభౌముండు వెలుగోటిశాసనుండు
రాయవిభువేంకటాద్రిభూనాయకుండు.

364


సీ.

దర్పితంబైన నీతమ్మటధ్వని విన్న
        గడిమన్నెమూఁకలు కలఁగిపాఱు
భీకరంబైన నీబిరుదుటెక్కెముఁ గన్న
        రిపురాజుసేనలు ఱిచ్చవడును
బిత్తరంబైన నీయుత్తమాశ్వముఁ గన్న
        బ్రతికక్షనివహముల్ భగ్నమగును
బల్లిదంబగు నీదు బాహాసిఁ బొడఁగన్న
        ఘోరవిరోధుల గుండె లవియుఁ
జెలఁగి నీధాటిఁ బుట్టిన చిత్రగతుల
వైరిదుర్గము ల్గజగజ వణఁకుచుండు
వనధిగంభీర రాయభూవరకుమార
విక్రమోవేంద్ర వెలుగోటి వేంకటేంద్ర.

365

సీ.

ఉదుటుమన్నెకుమార మదగర్వభంజన
        గొంటు[988]మన్నెకుమార కంటినెరస
విరసమన్నెకుమార విపినదావానల
        శత్రుమన్నెకుమార శరభమూర్తి
కంటుమన్నెకుమార కాలాగ్నిరుద్రుండ
        వెగటుమన్నెకుమార వెన్ను తఱట
[989].............................................
        .............................................
కక్కసపుమన్నెమూఁకల ముక్కుగొయ్య[990]
కూటువలు గూడుమన్నీల గుండెదిగులు
వనధిగంభీర రాయభూవరకుమార
విక్రమోపేంద్ర వెలుగోటి వేంకటేంద్ర.

366


*సీ.

కలిమి యేమి ఘటించుఁ గమరేంద్రుఁ గూడిన
        రమణికి నుదకపారణమె[991] కాక
యేవిశేషము గల్గు నిభరాజుల వరించు
        కాంతకుఁ బర్ణభక్షణమె కాక
పుణ్య మేమి ఫలించు[992] భుజగవల్లభుఁ గోరు
        వనితకు ననిలభోజనమె కాక
యేఫలం బొదవుఁ గిటీశు నందిన యంగ
        నకును ముస్తాచర్వణంబె[993] కాక
అనుచు వారల నిరసించి యవనికాంత
సిరుల రంజిల్లు రాయభూవరకుమార
వేంకటాధిప లోకమృగాంకుఁ గూడి
యనవరతభోగభాగ్యంబు లనుభవించు.

367

*మ.

మకరీతోరణపంక్తి మీఱ నవరంభాలీల రంజిల్లఁగా[994]
వికసత్కీర్తిపయోధిఁ బుట్టి ధరణీవిఖ్యాతయౌ చెన్నమాం
బిక య న్కల్మిచెలి న్వరించె[995] విబుధుల్ మెచ్చన్ సుధాబిందుమౌ
క్తికపుం బ్రా లలరంగ[996] వేంకటధరాధీశుండు హర్షంబునన్.

368


ఉ.

రాయపనేని వేంకటధరాధిపుచే ననిఁ ద్రెవ్వి మింటికై
పోయిన వైరి నెంత వలపో నిలుపోపక[997] చూచుఁ జూచి ర
మ్మా యని చీరుఁ[998] జేరి నిలయంబునకుం గొనిపోవుఁ బోయి పు
ష్పాయుధు కేళిఁ దేల్చు నవురా యలరంభ విజృంభితాంగియై[999].

369


వ.

అతని కుమారుండు.

370


*క.

వెలుగోటి వేంకటేంద్రున
కలఘుగుణాలంబ చెన్నమాంబామణికిన్
గలిగెను రాయమహీంద్రుఁడు
వలరాయఁడు హరికిఁ బద్మవాసినికి వలెన్.

371


*మ.

అధికారాతిమహీధురంధరమహాహంకారనిర్భేదన
ప్రధనోగ్రుండగు వేంకటేంద్రసుతుఁ డౌ[1000] రాయక్షమాభృత్కళా
నిధిచంద్రున్ నగు కీర్తి గైకొని బుధానీకంబు మైత్రిన్ ధరిం
పు ధరిత్రిన్ సతతంబుఁ జూచు సుజనంబుల్ మ్రొక్కి కీర్తింపఁగన్.

372


సీ.

మెండొడ్డుమన్నీల దండుబారుల కెక్కి
        గగ్గోలు పఱచు నీగబ్బితేజి

యొరయు రాహత్తుల నుఱికి పోనీయక
        యరికట్టి[1001] నఱకు నీకఱకుహేతి
పోతరించిన వైరిభూతలేంద్రులమీఁదఁ
        బాతరల్ సలుపు నీబలుకటారి
కంటకద్వేషుల కంఠరక్తముఁ గ్రోలి
        మించి గోరించు నీమెఱుఁగుటీఁటె
నీకు నెదురేరి లోభిమన్నీలమిండ
గాయగోవాళ బల్లరగండబిరుద
పౌరుషోదార వేంకటప్రభుకుమార
నాయకోపేంద్ర వెలుగోటి రాయవేంద్ర.

373


సీ.

మహిప[1002] హెచ్చరిక దుస్సహసింహళద్వీప
        సంబంధమదభద్రసామజములు
స్వామీ పరాకు జంఝామారుతారూఢ
        గాంధారభవమహాసైంధవములు[1003]
చిత్తైసు[1004] నాథ రంజితమేఘనిర్ఘోష
        భీకరారావంబు భేరికులము[1005]
అవధారు ధీర[1006] చిత్రాభ్రంకషస్వర్ణ
        ధళధళద్యుతిరాజితధ్వజములు
సాళ్వబిరుదాంకముఖ్యరాజాళిఁ[1007] గొట్టి
తెచ్చినవటంచు[1008] గంచుకుల్ హెచ్చి తెలుపఁ
గనుఁగొనుచు నిండుకొలువుండు ననుదినంబు
రణజయవిహారి వెలుగోటి రాయశౌరి.

374


సీ.

ఎటువంటి గుహలలో నీఁగినఁ బోనీఁడు
        రవళి సింహతలాటరాయఁ డితఁడు

తొడరి పాతాళంబు దూఱినఁ బోనీఁడు
        రంజిల్లు ధరణీవరాహుఁ డితఁడు[1009]
పరికించి యటు మిన్ను వ్రాఁకినఁ బోనీడు
        దట్టించు[1010] మన్నెమార్తాండుఁ డితఁడు
జుణిఁగి[1011] యంభోరాశి జొచ్చినఁ బోనీఁడు
        చటులశాత్రవమీనజాలుఁ డితఁడు
తలఁప నిఁక నేది విధమని పలుకుకొనుచు
విఱిగి పఱతురు భవదరుల్ వివిధముగను
నాహవంబున నీవు వెన్నాడినపుడు
రణజయవిహారి వెలుగోటి రాయశౌరి.

375


సీ.

పటహార్భటులచేతఁ బగతుల గుండియల్
        పగిలింతు[1012] కరవాలభైరవాంక
శరణాగతాహితక్ష్మామండలేశుల
        రక్షింతు సంగడిరక్షపాల
దిగ్దేశవిశ్రాంతధృతిఁ దనముఖ్యుల[1013]
        లాలింతు సింహతలాటరాయ
శేషవాల్మీకరచితవిశేషవిలాస
        మాలింతు[1014] రాజవేశ్యాభుజంగ
మన్నెమాత్రుఁడవే [నీవు] మానినీని
కాయమకరాంక ఖడ్గనారాయణాంక[1015]
విమతసంహార వేంకటవిభుకుమార
రమ్యకులదీప వెలుగోటి రాయభూప.

376

శా.

నీటున్ బోటు మెలంచు[1016] శూరులకు గుండెల్ వ్రక్కలై తూలు నీ
ధాటీతమ్మటధంధణంధణల నుద్భాసించు నీతో నిరా
ఘాటాహంకృతిఁ[1017] బోర నొక్కనికి శక్యంబా రణాభీలబా
హాటోపాధిప వేంకటప్రభునిరాయా వీరకంఠీరవా.

377


*సీ.

అతిగాఢపరిరంభణాసక్తిఁ గదిసినఁ
        గౌఁగిటి కెద[1018]యీఁడు కమఠభర్త
గోరి చుంబించఁ బైకొన[1019] మోవిపైఁ గేలు
        దిగువఁ[1020]జాలకయుండు దిగ్గజములు
మనసు రంజిల్ల పాదపద్మంబు
        లొత్తఁ జూడంగనీఁ డురగవిభుఁడు[1021]
పలుకుసందడిఁ బల్కుఁ బల్కించుకొన నోడు
        సరసనర్మోక్తుల శైలరాజు
సమరసులుగాని యీమూఢతములపాలఁ
బడఁగ నేమిటి కని ధరాప్రౌఢకాంత
వలచి వచ్చిన బహుకళావైభవములఁ
బ్రౌఢిఁ బాలించు రాయభూపాలమాళి.

378


క.

హితమతి నారాయమహీ
పతిరత్నము రాగమాంబఁ బరిణయ మయ్యెన్
రతిదేవిఁ బంచబాణుఁడు
నతులశ్రీలక్ష్మి నంబుజాక్షుఁడు వోలెన్.

379

సీ.

అంబుజంబు ధరించు నల కైటభారాతి
        యంబుజంబును మెట్టునబ్ధికన్య[1022]
శమదమాదులఁ జూడ నమరు శంకరయోగి
        చండికాహ్వయ మందు శైలతనయ
సిద్ధసత్త్వమున రాజిలుఁ గూర్మకులమౌళి
        రాజసం బూను ధరాపురంధ్రి
వేల్పుఁ బుట్టువుఁ దాల్చి వెలయు నద్రివిభేది
        యసురజన్మముఁ గాంచు హరివధూటి
అరయ నిటువంటి సహధర్మచరులు గలిగి
రౌర యని రాయభూపనాయకహితైక
ధర్మశీలానుకూలవర్తనల మెఱయు
రమ్యవిలసత్కృపాలంబ రాగమాంబ.

380


*క.

ఆరాగమాంబవలనఁ గు
మారమణులఁ గనియె రాయమనుజేంద్రవిభుం
డారూఢకీర్తి రంగ
క్ష్మారమణుఁ గుమారరంగమహిపతిచంద్రున్.

381


*వ.

అందగ్రజుండు.

382


*సీ.

ఖ్యాతిప్రతాపాబ్ధిగరిమచే నెఱిఁగించు
        నుభయకావేరిమహోర్మిహేల[1023]
నానాప్రకారసేనాజాలములఁ దెల్పు[1024]
        సప్తావరణ[1025]చక్రసహితలీల
శరణాగతారాతిసరణిచేఁ బ్రకటించు
        ధర విభీషణసేవితక్రమంబు
ధీరవైష్ణపసమృద్ధినిఁ జాల వెలయించు
        నిత్యసూరికదంబ నియమవృత్తి

బహుళనృపదత్త[1026]మహితసంపదలఁ జూపు
నందపద్మమకరముఖ[1027]నవనిధులను
రమ్యపరిమళకస్తూరిరంగఁ డైన
రాయభూపతిరంగభూనాయకుండు.

383


*క.

హరిబలుఁడగు నతనిసహో
దరుఁడైన కుమారరంగధాత్రీశ్వరుఁ డు
ర్వరఁగీర్తిన్[1028] గని మించున్
వరహరిపదభక్తివైభవధ్రువుఁ డనఁగన్.

384


క.

[1029]ఆచతురున కనుజన్ముఁడు
ధీచాతుర్యాతివిభవ[1030]దేవగురుండై
భూచరఖేచరు లెంచఁగ
నేచక్షితినాథచంద్రుఁ డేలు ధరిత్రిన్.

385


వ.

ఆయేచమనేని వంశావతారం బెట్టి దనిన.

386


క.

అలయేచఘనునిపుత్రులు
విలసిలుఁ గస్తూరిరంగ వీరాగ్రణియున్
బలయుతుఁడు తిమ్మవిభుఁడును[1031]
హలపాణియు శార్ఙ్గధరుఁడు నన మించి[1032] రిలన్.

387


ఉ.

ఈశసదృక్షభూతినిధి యేచయరంగవిభుండు బాహుఖ
డ్గాశని గోలకొండ యవనాచలపంక్తినిఁ గూల్చు[1033] నార్పు గ
ర్జాశతమై వినంబడఁగఁ జండనిశాచరహంత[1034] క్రొత్తలం
కాశివసాక్షిగా ముగురుగంగలుసాక్షిగఁ గోటసాక్షిగన్.

388

ఉ.

బల్లరగండ యేచనరపాలకనందన రంగధారుణీ
వల్లభ నీప్రతాప మెటువంటిదొ కాని భవత్తురంగమున్[1035]
బల్లనగట్టఁ బంపఁ బరపట్టణభూపులు[1036] చిందువందులై
తల్లడమంది పాఱ నిజధాటికి మాటికిఁ జెప్పనేటికిన్.

389


సీ.

పూని నీపాదాలపై నాన వెట్టితే
        భయమంది పాఱెడు పాము నిల్చుఁ
బరరాష్ట్రముల నీప్రభావంబుఁ[1037] జెప్పితేఁ
        బసిబిడ్డ వెఱచును బాలుఁ ద్రావ
నీదండయాత్ర వింటే దిశల్ దప్పి యి
        ట్టట్టౌను మూఁడుసింహాసనములు
హిమసేతుపర్యంత మీభూమి నీయాజ్ఞఁ
        దుదివ్రేలుఁ జూపితేఁ ద్రుళ్లిపడును
నీకు నీవు సమానంబు గాక యొరులు
సాటియే ధాత్రిపై వెలుగోటియేచ
విభుకుమార పదానమద్వివిధవిమత
వీరవేశ్యాభుజంగ కస్తూరిరంగ.

390


సీ.

ఆలోలకీలాకరాగ్రమై దావాగ్ని
        ఘోరాటవుల ముట్టుకొన్న యట్లు
చిత్రభ్రమణ లెగసిల్ల[1038] మంథానాద్రి
        కలశాబ్ధి నురవడిఁ గలఁచినట్లు
విలయకాలాభీల[1039]విపరీతవాయువు
        ధారాధరంబులఁ దఱిమినట్లు
గంభీరనిర్ఘోషకంఠీరవము రేఁగి
        హరిణవర్గము గంతు లడఁచినట్లు
నీవు రణమండలంబున నిలిచి వీర
కేళిఁ జూపినఁ బరమహీపాలబలము

సమయుఁ జీకాకువడుఁ బాఱు జలదరించు
నౌర కస్తూరిరంగ సాహసతరంగ.

391


సీ.

కొండవీడాది విన్కొండ[1040]మన్నీలను
        గొట్టవా కొచ్చర్ల కోటఁ జేర
రాయమన్నీల నిర్వది[1041]యాఱువేలను
        దునుమాడవా క్రొత్తకనుమలోన[1042]
రాయల కొడ్డైన[1043] రసికతమ్మపగౌని
        కప్పమందవె యొక్కగడియలోనఁ
బండ్రెండువేలకాల్బలముతో వచ్చినఁ
        దెగటార్పవా మట్ల తిమ్మఘనుని
గోనవంకర్ల[1044] చల్లల కూనపులులఁ
దాసరేంద్రుని తిమ్మనిఁ దఱిమి తఱిమి
జయముఁ జేకొన్న వెలుగోటిసార్వభౌమ
విమతమదభంగ యేచభూవిభునిరంగ.

392


శా.

ఈక్షోణిన్ శశిముఖ్యరాజకులమున్ హింసించి తద్రక్తముల్
సాక్షాద్రాముఁడు రెండుమూఁడుమడువుల్ గావించె నేఁడొండు ప్ర
త్యక్షించెన్[1045] వెలుగోటిరంగఁ డురుబాహాహేతిఁ గోడూరివీ
రక్షేత్రంబున రాచపించ మణఁచన్ రక్తప్రవాహంబుగన్.

393


ఉ.

అట్టిటుఁ బోవనీక విజయాద్భుతవిక్రమవిక్రమార్కుఁ డై
తిట్టులె కుట్టిన ట్లొరయు[1046] దిట్టల పొట్టల సంగరస్థలిన్
దెట్టలు గట్టఁ గూల్చు రణధీరుఁ డొకం డిఁకఁ[1047] గల్గనేర్చునే
రట్టడి యేచభూవిభునిరంగఁడె కాక వసుంధరాస్థలిన్.

394

శా.

పట్టాధీశులు నొచ్చి వచ్చినను జేపట్టన్ విరోధించి యి
ట్ట ట్ట న్నంతనె మట్టుపెట్ట నసహాయంబైన శౌర్యస్థితిన్
బట్టౌ యా[1048]వెలుగోటి యేచవిభుకుం బట్టైనరంగప్పఁ డో
బట్టా వానిప్రతిజ్ఞ లే దనఁడు రా ప్రత్యర్థికి న్నర్థికిన్[1049].

395


మ.

అరుదౌ నీబిరుదప్రబంధములు[1050] గల్యాణాద్రిపై యక్ష[1051]కి
న్నరగంధర్వసతుల్ సదాశ్రుతిఫుటానందంబుగాఁ బాడఁగా
నర రే! బాపు! భళీ! సెబా! సహహ! యౌరా! మే లహో! యందురా
హరిదీశుల్[1052] వెలుగోటియేచవిభురంగా సంగరక్ష్మార్జునా.

396


సీ.

కిల్లాకు నంపితే డిల్లీకటకగౌళ
        మేదినీశులనామజాదు[1053] వచ్చు
నీలిపోఁ గంపితే[1054] నేపాలమండువా
        పండువాసృపతులపంపు వచ్చు
ముఖవార్తఁ బంపితే[1055] ములువాయకోలాల
        మలయాలభూములమంది వచ్చుఁ
జీటిఁ బెట్టంపితే సింధుకేరళచోళ[1056]
        పాండ్యరాజుల యంగబలము వచ్చు
దముకు వేయించితే దిగంతముల[1057] నున్న
రాయమన్నీలు వత్తురు కూయి బడిగ
భూవిభునిమాత్రుఁడే మనుష్యావతార
రంగవిభుఁ డుర్వి వెలుగోటిరంగవిభుఁడు.

397

సీ.

జైత్రయాత్రాసమిజ్జయద భేరీభూరి[1058]
        ధణధణధ్వనిచేత దద్దరిల్లి
ధాటీనిరాఘాటఘోటికా[1059]ఖురస ము
        ద్ధూతధూళిపాళి[1060]చేత బెగడి
మదగంధలోలుపమధుకరోన్మాదిత
        కలభఘీంకృతులచేఁ గలువరించి[1061]
పరధనుర్ధరజుయావష్టంభరణ[1062]ధను
        ష్టంకారములచేతఁ జాలఁ బ్రమసి
తిరిగి చూడక వివిధదిగ్దేశములకు
నాత్మజాయాసమాకృష్టహస్తు లగుచుఁ
బరువులెత్తిరి శత్రులౌ ధరణిపతులు
సంగరాటోప వెలుగోటిరంగభూప.

398


వ.

అతనియనుజుండు.

399


ఉ.

వ్యాలవిభుడు ధీమహిమ నప్రతిమప్రతిగండభైరవా
భీలపరాక్రమాఢ్యుఁడు గభీరగుణాభరణుండు గాయగో
వాళజయాంక[1063]శౌరి యతివైభవుఁ డవ్వెలుగోటియేచభూ
పాలకుతిమ్మశౌరి రణపార్థుఁడు పార్థివమాత్రుఁడే భువిన్.

400


గీ.

ఆకెవీటితిమ్మభూకాంతునకు నగ్ర
జాతుఁడైన రంగజనవిభుండు
తగ వివాహమయ్యె దామెర వెంగళో
ర్వీకళత్రు[1064]పుత్రి వేంకటాంబ.

401

వ.

ఆసాధ్వీరత్నంబునందు కందర్పనిభుఁ గుమారరంగవిభుని ధాటిగాఘోటి
కాఖురశిఖరచూర్ణితదిగంతు నేచభూకాంతు గీతికాసాహితికారసవిశాలు
సింగభూపాలు గాంచె నమ్మువ్వురు[1065] భువనత్రయంబు కరణి హరిహరహి
రణ్యగర్భుల సరణి ప్రసిద్ధి గని రం దగ్రజుండు.

402


ఉ.

ప్రేమఁ గుమారరంగమహిభృన్మణి దానకళావిలాస మి
చ్ఛామతి[1066] నభ్యసింప నొకచక్కి వసించి గ్రహింపలేవ చిం
తామణికామధేనువిబుధద్రుమముల్ దముఁ జూడఁ బ్రస్తర
గ్రామపశుద్రువర్గములుగావె మహాగుణముల్ లభించునే[1067].

403


సీ.

తేజఃక్షమాభోగధీరూపములయందు
        శ్రీధరేంద్రాత్మభూస్థేమఁ దనరి
నయకాంతిబలశీల[1068]నరనాథజయములం
        గురురాజబలహరి సరణిఁ దాల్చి
హరిభక్తిగరిమదాన[రుచిసంపద]లందు
        గిరిజేశఘనమిత్రనిరతిఁ బూని[1069]
చటులధృతిస్థైర్యసౌజన్యకృపలందు
        పవిధరారామద్రుతపటిమ నెరసి[1070]
వెలసె ఘనశరకులదృఢదళనకలన
వల సయోడ్యాన తరవారి పటువిహారి
సరస వెలుగోటికులవార్ధి జలరుహారి
రసికభయహారి రంగయ రంగశౌరి.

404


వ.

అతని యనుజుండు.

405


సీ.

కందనోలును గుత్తి గండికోటయుఁ జొస్తి
        నీతితో లోభిమన్నీలమిండ
గోలకొండయు మఖ్ఖ కొండవీడును జొస్తి
        కరమరి బలరగండబిరుద

ఉదయాద్రి నెల్లూరు నోరుగల్లును[1071] జొస్తి
        పరు లెన్న సంగ్రామపరశురామ
కటకము డిల్లియుఁ గాశికాపురిఁ జొస్తి
        తాల్మితో రిపుగజదళవిభాళ
ఎలమి నీతోడ డీకొన నెవ్వఁడోపు[1072]
భావజాకార విక్రమార్కావతార
వరగుణాధార[1073] రంగభూవరకుమార
ప్రాభవోపేంద్ర యేచభూపాలచంద్ర.

406


వ.

అతని యనుజుండు.

407


సీ.

మత్తారిరాజన్యమస్తకంబులఁ గాని
        పూజసేయఁడు యుద్ధభూతలంబు
రాపాడు శత్రుల రక్తధారనేెకాని
        యోలలార్పఁడు భూతజాలములను[1074]
మలయు విరోధుల మాంసంబులే కాని
        మేఁత వెట్టఁడు కాలమృత్యువునకుఁ
గపటారి[1075]కాంతల కంటినీరునఁ గాని
        కడుగ నొల్లఁడు చేతిఖడ్గధార
నౌర! సాహసగుణవిక్రమార్కనిభుఁడు
మన్నెగజసింహుఁ డభియాతి మన్నెమావు
సమరవిజయుండు వెలుగోటిశాసనుండు
చిత్తజనిభుండు రంగయ సింగఘనుఁడు.

408


ఉ.

భంగనవీనఫేనఫణిభర్త ధురంధరదుగ్ధవారిరా
శిం గని హంసశుభ్రసరసిం గని శైలకుమారికావిలా
సిం గని లాంగలస్ఫురదసిం గని కల్పపటీరరాట్పలా
శిం గని[1076] నవ్వు రంగవిభుసింగనికీర్తి మనోహరద్యుతిన్.

409

మ.

సంతతి యేచమనేఁడు మొదలు.

410


ఉ.

రంగయయేచశౌరి రణరంగధనంజయుఁ డుద్ధతారి[1077] సా
రంగమృగేంద్రుఁ డర్థిజనరక్షణదక్షవితీర్ణి[1078] బంధుసా
రంగపయోధరంబు రతిరాజమనోహరమూర్తి పూర్ణసా
రంగధరాభకీర్తి సుగుణాభరణుండు నృపాలమాత్రుఁడే.

411


[1079]సీ.

సింహాసనమునకుఁ జిత్తంబులో నొండు[1080]
        దలఁచు ద్రోహుల ఱొమ్ముఁ దన్నినాఁడు
మదిలోన క్రొవ్వి ఛద్మనకార్య మూహించు
        చెనటుల జిహ్వలు చీల్చినాఁడు
మొనలు తారసమైనఁ గని స్మయంబున[1081] నీగు
        చండిమన్నెలవెన్నుఁ[1082] జఱచినాఁడు
ఎదిరించు మన్నీల నేపునఁ బడి పుట్ట
        చెండ్లు గొట్టినరీతిఁ జెండినాఁడు
మన్నెమాత్రుండె యితఁ డరిమర్మభేది
మన్నెబెబ్బులి గడిమన్నె మగలమగఁడు
సమరగాండీవి వెలుగోటి శాసనుండు
రంగభూపతి యేచధరావిభుండు.

412


సీ.

నేఁడుగా తలపూలు వాడకెంతయుఁ[1083] జాల
        నలరెను బద్మనాయకకులంబు
నేఁడుగా భువనవర్ణితమహాభూతితోఁ[1084]
        గొమరొందె రేచర్లగోత్రమెల్ల

నేఁడుగా భువియందు[1085] నెగడె సర్వజ్ఞ సిం
        గమనేని[1086]సంతానగౌరవంబు
నేఁడుగా మదిఁగల్గు నెవ్వ లన్నియుఁ[1087] దీఱి
        విలసిల్లె ఘనమైన వెలమపేరు
నీవు కర్ణాటకంబుననిలిచినపుడు
రాయవిద్వేష గర్వదుర్వారవైరి
కోటిఁ బరిమార్చి గెల్పుఁ జేకొనినకతన
హితమతాలాప వెలుగోటి యేచభూప.

413


సీ.

దళవాయికిని వెఱ్ఱి గొలిపి వచ్చినవాని[1088]
        పట్టంబు గట్టుకొన్నట్టినాఁడె
గుమిగూడి వేలూరికోటలోఁ గల యీటె
        యాబుళేశుని[1089] ద్రుంచినట్టినాఁడె
నిండారమగు[1090] రాయభండార మెల్లను
        నాక్రమణము[1091] సేసినట్టినాఁడె
పుత్రమిత్త్రకళత్రపుంజంబు రాయల
        నరయగ[1092] వధియించినట్టినాఁడె
చచ్చె నీచేత గొబ్బూరి జగ్గరాజు
పాఱిపోఁబట్టి రెండేండ్లు బ్రదికెఁ గాక
లలితచారిత్ర వెలుగోటి కులపవిత్ర
హితమతాలాప రంగయయేచభూప.

414


సీ.

నీహేతిచే జగ్గనృపతి సద్గతిఁ బొంది
        పాపాత్ముఁడను[1093] నిందఁ బాపుకొనియె

విఱిగి వీరవిభుండు చిరుతనాపలిఁ జేరి
        దిడ్డి[1094]తూరుపుదిక్కు దెఱవ వెఱచెఁ
దన ప్రాణములు దాఁచుకొని చెంజికృష్ణప్ప
        వీఁగి యెన్నఁడుఁ గోట వెళ్ల వెఱచె
నమ్మినదొర లటు నట్టేటఁ[1095] బడిపోవ
        గోటకాఁ డొక్కండు గూటఁ బడియె
శాకతమూరులు రావెలల్[1096] మాకరాజు[1097]
వారు దిక్కామొగంబులైనారు[1098] జడిసి
ఔర! తోపూరుపాళెంబు లదుర నీవు[1099]
త్రోచి నడిచిన వెలుగోటి యేచభూప.

415


సీ.

రాజులలో జగ్గరా జని మొనఁ బడెఁ[1100]
        దప్పెఁ గార్యంబు వీరప్ప నేఁడ
పదపద చిరుతనాపలిచేరఁగావలె
        మాకరాజు గుఱాని నూకె మొదల
ఏనుఁగు నెక్కుట మానుక దళవాయి .
        తాఱెను దనదు బిడారిబైట[1101]
రావెల వెంకన తా వెళ్లసాగెను
        పోయి మున్నుగ దెరువీయనొక్కఁ[1102]
డనుచుఁ గృష్ణపనేఁడు ము న్నాడి తెలుప
జాఱు వీరపనేఁడు నీబారుఁ[1103] జూచి
వైభవబిడౌజ రంగభూవరతనూజ
హిమకరాకార వెలుగోటి యేచభూప.

416

సీ.

వారజీతమెకాని బారునా కేలని[1104]
        చినరౌతు మొనలకు జేరవెఱచు
నూడిగమేకాని కూడ వీపను లని
        యెప్పుడో జరిగె నాతిప్పరౌతు
మణియ మంతేఁగాని[1105] మా కిది కాదని
        గుట్టుగాఁ దిత్తెపసెట్టి[1106] కదలెఁ
బాళిగాఁ డై తాను[1107] బ్రదికేది లెస్సని
        చిట్టాడ కడలె నాగట్టిమొదలి[1108]
మఱియు నక్కిరి[1109] దొర లిటు మార్గముననె
వట్టి మూఁకలు నీమీఁదఁ నెట్టుకొనునె
వైభవబిడౌజ రంగభూవరతనూజ
హిమకరాకార వెలుగోటి యేచధీర.

417


సీ.

పాఠక[1110] సుకవీంద్రబంధువిద్వజ్జనా
        శ్రయమూలమైన[1111] రేచర్లపేరు
పరిపంథిరాజన్యపట్టణోద్ధత[1112]వీర
        రణజయార్జితమైన[1113] రావుపేరు
సకలదిగ్భూముల జనులు సన్నుతి సేయఁ
        గరమొప్ప గని యేలఁ గనినపేరు
విక్రమక్రమకళా[1114]విర్భూతమహిమలఁ
        గోరి తెచ్చిన వెలుగోటిపేరు

నీకు ముత్యాలపేరులై నిలిచె నౌర
మత్తరిపుమస్తవిన్యస్తమణికిరీట
సురుచిదీప్తపదాంక[1115] కస్తూరిరంగ
విభునిసత్పుత్ర యేచపృథ్వీకళత్ర.

418


ఉ.

గొబ్బురి జగ్గరాజు లోకకోటి మ ఱేఁబదికోట్లు మాక రా
జబ్బలు నూఱుకోట్లపయి నాఱ్వురు[1116] రావెల వెంకు లైన హ
న్నిబ్బరగండఁ[1117] డేచధరణీశ్వరు ముందఱ నిల్వ శక్యమే
గబ్బులు గాక బెబ్బులిముఖాముఖి మేఁకలు నిల్వ శక్యమే.

419


ఉ.

కబ్బిని నుండు నీతరము గాదు రణస్థలి మాకరాజ నీ
గబ్బితనంబు మారు మవకార్యము రావెల వేంకటాద్రి యో
గొబ్బురి జగ్గరాజ మనకుం దగ దీపగ యేచశౌరితో
బెబ్బులి డాసి మచ్చరముఁ బేర్చఁగఁ జింకల[1118] కోర్వవచ్చునే.

420


ఉ.

ముప్పదివేలు వీరభటముఖ్యులు దాపుల పాపశౌరితో
ముప్పది యంచు మించి గడు[1119]మూర్ఖతఁ జేరిన రెండువేలతోఁ
జొప్పడ నిల్చి తీవు[1120] [రణ]శూరత, నీ ప్రతీమన్నెవాఁడు లే
డప్ప భళీరె[1121] రంగవసుధాధిపుయేచనృపాలశేఖరా.

421


సీ.

త్రొక్కించు గడిమన్నెదుర్గముల్ హయముచే
        దిగదిగమని పెల్ల లెగయుచుండ
దరికొనఁజేయు నుద్దండవిరోధిరా
        ణ్ణికరపట్టణవహ్ని నింగి కెగయఁ
దలలు చక్కాడుఁ బ్రత్యర్థిరాజకుమార
        వర్గంబు దోర్గర్వవైఖ రెసఁగఁ[1122]
బట్టించుఁ జెఱఁ బెట్టి దట్టించి రిపురాజ
        కోటిని మిక్కిలి నీటుఁ జూపఁ

గాచు శరణన్నవారిని బ్రోచుఁ దనదు
దండఁ జేరిన యరిరాజమండలమును
మండలంబున రంగభూమండలేంద్రు
యాచభూపాలశౌరి దయావిహారి.

422


సీ.

పాఱువేఁటలు రాచబారు లెల్లను నీకు
        పట్టుగొఱ్ఱెలు గదా పగఱ కరులు[1123]
వీటితోఁటలు గదా మేటైన కోటలు
        కాకు లాఠాణేల మూఁక లెల్ల
పన్నన్ను లామన్నెపాళెల సొమ్ములు
        నమ్మినకాఁపు లాకమ్మదొరలు
పెండ్లిండ్లు గా నీకు భీకరకదనముల్
        ప్రతిన గదా రామరాయపట్ట
మౌర ముగురు దునేదారు లయిన [నిన్ను]
నెదుర లేరన[1124] యతిరాజు ఎదురగలఁడె
బాంధవుల నన్నదమ్ములఁ బాసి చనియెఁ
బరహితాచార వెలుగోటి పురవిహార
రంగధాత్రీశు నేచధరాతలేంద్ర.

423


మ.

బెగడెన్ గర్మిలి సత్యవీడు వడిఁ గంపించెన్ బటాపంచలై
పగలం బాఱెను జెంజి మించి మధురాపర్యంతరాష్ట్రంబులన్
దిగులెత్తెన్ గడిదుర్గముల్ వణఁకె భీతిం జగ్గరాజాదిరా
చగముల్ రంగయయేచశౌరి కెదిరించం లేక పాఱాడఁగన్[1125].

424


వ.

అతని కుమారుండు.

425


మ.

దళితారాతినికాయ నీ గెలుపు వింతా యెంత నీతండ్రిచేఁ
గలనన్ నెగ్గని రాజులున్ బిరుదువ్రక్కల్[1126] గాని దుర్గాధిపుల్

కలయన్[1127] గొల్వని మన్నెవారుఁ గలరే కర్ణాటభూమండలిన్
వెలుగో టేచమనేనియేచనృపతీ వీరప్రతాపోన్నతీ.

426


సీ.

శరణు కాకితరాజ్యసంస్థాపనాచార్య[1128]
        పాలించు గాయగోవాళబిరుద
మన్నించు పరిపంథితమన్నెకాలాంతక[1129]
        రక్షించు ఖడ్గనారాయణాంక
ప్రాణదానము సేయు ప్రతిగండభైరవ
        కావు మాశ్రితజనకల్పభూజ
కరుణించు వైభవాఖండలసంకాశ
        కృపఁ జూడు రేచర్లకులపవిత్ర[1130]
యనుచుఁ బ్రత్యర్థిపరులు నీయడుగుఁదమ్ము[1131]
లాశ్రయింతురు వినతులై యనుదినంబు
సమరనిశ్శంక వెలుగోటిశాసనాంక
రణజయోత్సంగ యేచభూరమణురంగ.

427


వ.

అతనికుమారుండు.

428


శా.

దిట్టైనట్టి కుమారయేచవసుధాధీశప్రభానాధ నీ
పట్టెం బాహవభూమి శాత్రవమహీపాలాగ్రకంఠంబులన్
గొట్టన్ బెట్టను మట్ట మెట్ట రిఫులం గ్రోధించి తద్దేహముల్
దట్టించున్ విదళించుఁ జించును మహోదగ్రప్రతాపంబునన్.

429


సీ.

నలజయంతవసంతనలకూబరుల చెల్వు
        సాధించు నెవ్వాని చక్కఁదనము
సురధేను సితభాను హరిసూనుల వితీర్ణిఁ[1132]
        దలపించు నెవ్వాని దానమహిమ

గుహధనంజయభీష్మగురుభుజాబలశక్తి
        శాసించు[1133] నెవ్వాని శౌర్యగరిమ
శరదభ్రతనదభ్రకరిసితాభ్రద్యుతి
        గర్హించు[1134] నెవ్వాని ఘనయశంబు
చండతరవైరిరాజన్యకాండగంధ
సింధురచ్ఛేదనోదగ్రసింహ మతఁడు[1135]
మేటిమన్నీఁడు[1136] మావెలుగోటిరాయఁ
దేచభూపాలునికుమార యేచఘనుఁడు.

430


సీ.

నీభేరిభాంకృతు ల్నిండి వీనులఁ బర్వ
        నుల్లంబు జల్లనఁ దల్లడిల్లె
మిఱుమిట్లుగొల్పు నీమేటిడా ల్గనుఁగొన్న
        ఘనభయంబున మహాకంప మొందెఁ
గళకళమను నీదు కైజారుఁ[1137] జూచినఁ
        గడు దప్పి దప్పని కలువరించె
సింగిణి విడివడి[1138] రింగురింగున వచ్చు
        నీచే లకోరీల నేటు బెడిసె[1139]
బెదరి పఱువెత్తి దగఁ దొట్టి బెగ్గలింప
దఱిమి నఱకవె[1140] మైసూరిదళము నెల్ల
సకలబిరుదాంక వెలుగోటిశాసనాంక
యేచభూపాలునికుమార యేచధీర.

431

ఉ.

స్వామి కుమారయేచ రిపుజై త్రధనంజయ[1141] నీపరాక్రమం
బే మని చెప్ప[1142] మైసురిమహీశుబలంబులు దారసిల్లినన్
చామలి[1143] సంగరంబునను జానుగఁ ద్రుంచితి వౌర! రెండు మూఁ
డామడ పట్టు నిండు పొలమంతయు[1144] పీనుఁగుపెంట లేర్పడన్.

432


సీ.

మీతాతతండ్రైన మేటి యేచనృపాలుఁ
        డంచితసత్కీర్తి మించినాఁడు
రాణించు[1145] మీతాత రంగభూపాలుండు
        పెంపైన రాజుల పించ మణఁచె
రాయపట్టము నిల్పి రహి రిపుఁ జెండాడె[1146]
        నెంచఁగా మీతండ్రి యేచఘనుఁడు
మలకమూఁకల నెల్ల మహి నసాధ్యంబుగా[1147]
        గెరలి పైకొని దిశల్ గెల్చితీవు[1148]
పంచపాండ్య[1149]విభాళసంప్రాప్తబిరుద
హాటకంబైన సింహతలాటరాయ
పార్థివోత్తమ ప్రతిగండభైరవాంక
యేచభూపాలవిభుకుమారేచభూప.

433


వ.

ఆచినతిమ్మానేని వంశావతారం బెట్టి దనిన.

434


క.

చినతిమ్మవిభునికూరిమి
తనయులు చెన్ననయుఁ దిమ్మధరణీశుఁడుఁ గొం

డనరాధిపుఁడును బినకొం
డనయు వెలసి రవని నతిదృఢశ్రీమహిమన్.

435


వ.

సంతతికిఁ జెన్నప్పనాయఁడు మొదలు[1150].

436


క.

అందునఁ జెన్నప్రభునకుఁ
బొం దమరఁగ మాలకొండభూపుఁడు పుట్టెన్[1151]
అందంబు మీఱ నతఁడునుఁ
గందర్పుఁ గుమారచెన్నఘనునిన్ గనియెన్.

437


ఉ.

హల్లకవైరితేజ! యవునయ్య! భళీ! వెలుగోటిచెన్నభూ
వల్లభుమాలెకొండ! నెఱవాదివి నీవె వసుంధరాస్థలిన్
గొల్లలు గాఁగ సత్కవులు గోరిన కోరిక లిత్తు, వాజిలోఁ
గల్లరి శత్రుసంఘముల గర్వము వీడఁగ వ్రేతు వెయ్యెడన్.

438


వ.

అతని కుమారుండు.

439


శా.

నారీమన్మథ మాలకొండఘనుచెన్నా ని న్నుతింతున్ పయః
పారావారసముద్భవత్ప్రకటశుంభత్కుంభిరాట్ఘంటికా
ధారాళధ్వనిఘుంఘుమత్ఘుమితవాగ్ధారా[1152]సుధామాధురీ
పూరంబుల్ దుముకాడు నట్లుగ నహో పుంఖానుపుంఖంబుగన్.

440


చ.

చలమున దాడిగా వెడలి చండవిరోధుల నుగ్గు నూచగాఁ
గలనను వ్రేయ నర్థులకుఁ గర్ణుని వైఖరి నర్థ మియ్యగాఁ
గలిగిన రాజె యీఘనుఁడు కారణజన్ముఁడు భట్ట యెంచరా
వెలుగొటిమాలెకొండపృథివీపతిచెన్నని రాయరాణువన్.

441


క.

[1153]వారలలోఁ బెదకొండ
క్ష్మారమణుని కీర్తిహంసిక నిజాండగతిన్
నీరజభవాండమండలి
నౌరా! తన కుక్షియందె యలముకయుండెన్.

442

వ.

ఆ పెదకొండప్పపద్యాలు.

443


ఉ.

నీతరవారి శత్రుధరణీపతి[1154] దేహ వపారసంబునన్
జాతరుచిం జెలంగు విలసద్భవదీయయశోవధూటి యా
శాతటరంగభూములను జానుగఁ జిందులు ద్రొక్కు[1155] సజ్జగ
ద్గీతకులప్రసూతి పినతిన్ముయకొండ యఖండవిక్రమా.

444


చ.

తలకొని యిచ్చి మ్రోడుపడు దాతలుఁ ద్రిమ్మరి పాదదాతలున్
జలకణనూత్రదాతలును జర్మము నెమ్ములు నిచ్చుదాతలున్
వెలవెలఁబోవు దాతలు భువిన్ బశుమార్గము నొందు దాతలున్
దెలియ సమంబుగారు పినతిమ్మనికొండని కివ్వసుంధరన్.

445


వ.

ఆరంగప్పనేని వంశావతారం బెట్టి దనిన.

446


క.

రంగక్షితిపతి సాక్షా
ద్రంగపతిం దెలిపె నతదురంతైకదయా
సంగతి సాత్వికయుతబు
ద్ధిం గమలావిభవసంభృతిన్ బరికింపన్.

447


వ.

అతనికుమారుండు.

448


సీ.

ఈభోగవైభవం బేరాజు కున్నది
        పాకారికే కాక నీకె కాకల
ఈకాంతివిలసనం బేరాజు కున్నది
        రాకేందునకె కాక నీకె కాక
ఈమహాగాంభీర్య మేరాజు కున్నది
        నీరధికే కాక నీకె కాక
ఈధైర్యధుర్యత్వ మేరాజు కున్నది
        నిర్జరాద్రికె కాక నీకె కాక
ధరణి నేరాజు కున్న దీదానగరిమ
నాకభూజంబునకె[1156] కాక నీకె కాక

భావభవరూప భువనదీప్తప్రతాప
సంగరాటోప వెలుగోటిసింగభూప[1157].

449


సీ.

ఒరయు విద్వేషుల యూరు నాటకశాల
        మెఱయు భూతగణంబు మెట్టుకాండ్రు[1158]
పగతుల నగరులు పటురంగమధ్యంబు[1159]
        మలయు వైరుల ఱొమ్ము మద్దెలయును
దట్టించు రిపుకోటి తాళము ల్దాళముల్
        మజ్జారె[1160] హేయను మాటమాట
కోయని పెల్లార్చుకొను నాదు ముఖవీణె
        భవదీయభుజలక్ష్మి పాత్ర గాఁగ
తక్క దిగి తక్కనఁగ[1161] గీతతాళగతుల
నాట్యమాడించు నీఖడ్గనట్టువుండు
బవరతలమున రంగభూపాలపుత్ర
సంగరాటోప[1162] వెలుగోటిసింగభూప.

450


వ.

అతని కుమాళ్లు.

451


శా.

ఔరా సింహతలాటరాయ భళి నిత్యాదార్యరాధేయ మ
జ్జారే సింగనృపాబ్ధిచంద్ర శుభవాచాసాంద్ర సేబా సహో
రారాజద్వెలుగోటివంశమణి మేల్[1163] రా రామభద్రా గు[ణీ
నా]రీమన్మథ బాపు మాయురె మదాంధగ్రావవజ్రాయుధా.

452


ఉ.

వీరనృపాలగర్వహరవిక్రముఁ డంటినొ జగ్గరాజము
ఖ్యారివిభాళుఁ డంటినొ భయాహృత[1164]రాజకిశోరుఁ డంటినో

చారుతరాంగసింగనృపసంభవుఁ డంటినొ కంతుచేతి పే
రారడి రామచంద్రుఁ డని యంటిని రం తొనరింతురా చెలీ.

453


వ.

అతని యనుజుండు.

454


సీ.

తుత్తుమురై రాలు ధూర్తారికోటీర
        పాళీ[1165]మణుల పాంసుకేళి నెఱపు[1166]
ఏఱులై ప్రవహించు వీరవైరినృపాల
        జాలరక్తంబుల నోలలాడు
వింతలై కనుపట్టు విద్వేషిభూపాంత్ర
        మాలికావళుల[1167] నుయ్యాలలూఁగు
ఖండితోద్దండభూమండలాధిప[1168]శిరః
        కాండంబులను బుట్ట చెండులాడు
మేలు మేలగు నీఖడ్గబాలకుండు
చటులతరకీర్తి నర్తకీనటనరంగ
రంగదాశాంత వెలుగోటిసింగవిభుని
వేంకటాద్రి క్షమాపాల విజయశీల.

455


సీ.

గరిడిలో సాములా గర్వితాహితపాండ్య
        దళవిభాళునితోడి బలిమిపోరు
సరసప్రసంగమా సంగరనిశ్శంక[1169]
        బల్లరగండాంకుభటరవంబు
జలకేళులా సోమకుల భార్గవు కరాసి
        ప్రవిగళద్రక్త[1170]ధారాళిఁ బడుట

రత్నభూషణములా ప్రతిగండభైరవు
        నున్నతబాణక్షతోగ్రరీతు
లేల యీవట్టివైరంబు[1171] చాలు ననుచు
మన్నె[1172]రాజన్యు లెల్లను మఱుఁగుఁ జొచ్చి
సిరులఁ బెంపొంది రౌరౌర[1173] సింగవిభుని
వేంకటాద్రిక్షమాపాల విజయశీల.

456


వ.

అతని కుమాళ్లు.

457


సీ.

శ్రీరస్తు సకలధాత్రీచక్రరక్షణ
        దక్షదక్షిణభుజాదండ నీకు
విజయోస్తు యాచకవ్రజఘోరదైన్యము
        ద్రాతమఃపటల[1174]మార్తాండ నీకు
హరిభక్తి రస్తు సాహంకారపరిపంథి
        కంఠలుంఠనశాతఖడ్గ నీకు
[1175].............................................
        ....................................
ఆయురస్తు సువైష్ణవాకేభ్యర్చనాభి
ధానమాధవమృదుపద[1176]ధ్యానమాన
సాంబుజగరిష్ట వేంకటాధ్యక్షతనయ
మౌళి వెలుగోటిసింగభూపాల నీకు.

458


సీ.

చివు చివుక్కన వచ్చు సింగాణికోలల
        మదహస్తి నెదురఁగా నుదుటు[1177] చేసి

ఱింగుఱింగనుచుఁ బాఱెడు తుపాకీగుండ్ల
        నెఱి లెక్కగొనక ముందఱకు హెచ్చి[1178]
బెఱబెఱమంచును భీకరధ్వనులతోఁ
        గవయు బల్బాణంబురవళిఁ గెరలి
మొత్తమై బలువాఁడికత్తుల నొప్పురా
        హుత్తసంఘములపై నుఱికి నఱికి
మలక పంపుల గెలిచితౌ మాఱు లేక
రమణ నార్వీటి శ్రీరంగరాయశౌరి
సెలవుఁ బెట్టిన వెంగంటిచెఱ్వులోన
ధీర వెలుగోటి వేంకటాధిపునిసింగ.

459


సీ.

కఱకు సిలేదార్ల 1 కంఠరక్తంబులు
        చండి వజీర్ల మాంసంబు తురుము
రవ్వ దునేదార్ల క్రొవ్వు లప్పలరాసి
        మెం డొడ్డు ఖాజీల[1179] మెదడు కుప్ప
బిరుదురాహుత్తుల ప్రేవుల ప్రోవులు
        ఖండరిఖానుల కండగుదులు
గొంటరి సరదార్ల గుండెల కఱకుట్లు
        మొక్కలి[1180] సైదుల మూలుగులును
భుక్తి వెట్టితి వౌ ఖడ్గభూతమునకు
గణన కెక్కిన వెంగంటి రణమునందు
భళి భళిర పంచపాండియదళవిభాళ
ధీర వెలుగోటి వేంకటాధిపునిసింగ.

460


సీ.

అల పురత్రయము ఘోరాజిలో వధియించు
        శూలాయుధుమహోగ్రలీల మెఱసి

అక్షీణబలుఁ డైన దక్షుని తలఁ ద్రుంచి
        నిలిచిన శరభేశు నీటు దనరి
దశకంఠలుంఠనోద్దండుఁ డైన ప్రతాప
        రామభద్రస్వామి రహి వహించి
క్రుద్ధకౌరవగదాయుద్ధమధ్యాటోప
        భీమసేనాగ్రహోద్దామలీలఁ
బెకలి యినుమాఱు తరతరాలకును జాల
గుట్టు చెడఁ గొట్టితివి గోలకొండ బలము
తమి వెలుగోటి వేంకట ధరణిధవుని
సింగధాత్రీకళత్ర యూర్జితచరిత్ర.

461


శా.

నిన్నా మొన్నటి కన్నెమన్నెదొరలన్ నీతో సమానంబుగా
నెన్నేలా గెటు లద్భుతావహము[1181] లూహింపంగ నీశౌర్యశుం
భన్నానాగుణవైఖరుల్ భళి నుతింపన్ నీదిరా డాక మా
యన్నా వెల్గొటి[1182] వేంకటాధిపునిసింగా సంగరాభంగురా.

462


మ.

ఒకమన్నీఁడు కరాకరిన్ దొడరి నీ హుర్మత్తు సైరించి నీఁ
గక[1183] నిల్వంగలఁడా రణస్థలుల శంకాతంకమున్ లేని మ
న్నెకుమారుండవు నీవెరా రణజయోన్నిద్రా బుధాభీష్టదా
యక[1184] మావెల్గొటి వేంకటాధిపునిసింగా సంగరాభంగురా.

463


శా.

ధీరోదాత్తగుణోత్తరుండ వగు నిన్ దీవింప లేనట్టి యా
నోరున్ నోరె నినుం గనుంగొనని కన్నుల్ కన్నులె నీదయా
సారం బానని యర్థి యర్థియె మహీచక్రావనప్రక్రియో
దారాంభోధర[1185]ఘోరసారశరధారాసారవిస్ఫూర్జితుల్
గా రంతే వెలుగోటి వేంకటయసింగా మండలాఖండలా.

464

ఉ.

క్రొత్తలుగాఁగ నేఁడు వెలుగోటిపురీంద్రకుమారసింగ మేల్
మొత్తము గట్టివచ్చు సిలె మూఁక వజీరులఁ గొట్టి మట్టినన్
నెత్తురు దొబ్బలున్ మెదడు వెమ్ములు ఱొమ్ముల మాంసఖండముల్
సత్తరు పెట్టిన ట్లమరు జంబుక వృద్ధపిశాచకోటిన్.

465


సీ.

పరవాహినీనాథ పటుజీవనముఁ గ్రోలు
        నీమండలాగ్రోరు[1186]నీరదంబు
ద్విజురాజపోషణస్థితిఁ జెంది తనరారు
        నీబాహుసురకుంభినిగ్రహంబు
కువలయామోదంబు సవరించి విహరించు
        నీకీర్తిచంద్రికోన్నిద్రమహిమ
పద్మాస్యవిలసనప్రాభవం బొనఁగూర్చు
        నీప్రతాపద్యుమణిప్రకాశ
భళిర! భవదుదారఖ్యాతిజలధిజలధి
రాయమానరాధేయాదియరాడ్విహార
భవ్యగుణహార వేంకటప్రభుకుమార
స్థిరతరాటోప వెలుగోటి సింగభూప.

466


సీ.

తురగరింఖోద్ధూతధరణీపరాగంబు
        జాళువాపనివింత చవికె గాఁగ
నిహతారిభూధవానేకాంగ[1187]బృందంబు
        విశదమౌ కల్యాణవేది గాఁగ
దళితోగ్రకరికుంభగళితముక్తావళుల్
        శ్రీల[1188] నొప్పెడు తలఁబ్రాలు గాగ
[1189]........................................
        ........................................

జయ రమాకరగ్రహణవిస్తారవిభవ
మాజి దాలుతు వెల్లప్పు[1190] డవనిలోన
భవ్యగుణహార వేంకటప్రభుకుమార
స్థిరతరాటోప వెలుగోటి సింగభూప.

467


వ.

అతని యనుజుండు.

468


శా.

పేటల్ కోటలు నుగ్గు నూచములు నీభేరీధణంధాణతన్
ధా టైనా భళి నీదె మన్నియదునేదారుల్ సమానంబుగా
బేటీ యందగ[1191] నేర్తురే యనిమొనం బెంపొంది తౌ రయ్య వెల్
గోటీవేంకటరామభద్ర బుధరాట్కోరకల్పద్రుమా.

469


సీ.

మత్తారిభూపాలమస్తకంబులె కాని
        ఖండించ దౌర నీఘనకరాసి[1192]
వైరిధాత్రీనాథవక్షంబులే గాని
        వరుస మెట్టదు నీదు వరహయంబు
విరసావనీంద్రులవెన్నుపైనే కాని
        తాకదు నీచేతి తఱటుపెట్టు
గర్వితాహితరాజగాత్రంబులే కాని
        కాలరాయదు నీదు[1193] గంధగజము
శత్రుమదభంగ రాయవేశ్యాభుజంగ
గండరాతీతబల్లరగండబిరుద
ప్రకటచారిత్ర వేంకటప్రభుసుపుత్ర
రమ్యగుణభద్ర వెలుగోటి రామభద్ర.

470

  1. A. రెండెంళ్లు ; B. రెండేళ్లు
  2. A. B. నీకు గైకొనరాదె నెనరుతోడ
  3. A. అంత్తలో
  4. A. B. రేచ డనియె. The two forms రేచ and ఏచ are employed in this work. It is not possible to adopt a uniform method of spelling the word, owing to the considerations of prosody.
  5. A B నాకు యిచట
  6. The order of the following sıx lines has been changed, as the order in the original makes the meaning of the whole of the passage unintelligible.
  7. The matter enclosed within the brackets throughout this work has been added
  8. A. B. బలియుగా నొనరించి
  9. A. B. వవర
  10. A. B. బలియు
  11. A. ఆ చవ్విరెడ్డి ఇంతట సంతోషమున పోయి చేను జూచి. The reading of B is ఆచవ్వి రెండి డంతట
  12. A. B. మాపటెంతట
  13. A. B. దొడ్డ దొకటి
  14. A. B. నిలుచున్న
  15. A కదశికదశి B కదిశికదిశి
  16. The following three lines are in a corrupt condition –
    భేతాళు డొకమాట ప్రీతితో బలికెను నీకు నామంబు నెమ్మితో నిచ్చెద
    మనిన వేడుకబుట్టి కడకు వచ్చి పూనుము నాపేరు పొసగంగ దాల్చిన
    అయిశ్వర్యంబు వెయ్యేండ్లు యగునని యానతిచ్చె
  17. A. B. ఆనతిచ్చె; but as ఆ does not rhyme with వె, వేడ్కఁ చెప్పి has been substituted.
  18. A. B. సంతోషపడుచున్న చవ్విరెడ్డి. The two forms చెవ్వి and చవ్వి are employed in this poem. The adoption of uniform method of spelling is precluded by the requirements of prosody.
  19. A. B. వటముల
  20. A. B. మరియు
  21. A. B. అసహాయశూరుఁడని తలఁచి, చెన్నుమీరగ లక్షసీమయిచ్చి
  22. A. B. చేపట్లును
  23. A. B. హెచ్చుగా నతనికి పిల్లలమఱ్ఱి భేతాళరావుపేరు దయ నొసంగి
  24. A. B. ఇదిగాకను. This verse and the following recount a dialogue between Cevvı Reḍḍi and the demon Bētāḷa. They hang loosely in the text having no connection whatever with what preceeds and what succeeds. Probably they have been intorpolated.
  25. A. B. యనఁగ
  26. The text of this Sisamalika is in a very corrupt condition. The forms అనుమనగల్ and అనుమగల్ are both used in the text.
  27. A. B. అరుదైన పూర్వప్రతిమనుగంటి దక్షిణ
  28. A B. ఆపాడు తనదిగా గైకొని పండ్యెండు ధాన్యంబు లెంటెంట దూరుచుండు
  29. A B. రెచిగాండన నొప్ప భృత్యుండు పంచముం డలముఖంబున నొక్క తామ్రశాసనము గన్గొని యేలిక యగు రెడ్డికిని జూప శాసనము గని వానివాసి గాగ.
  30. A B. బలియిచ్చునతనికి
  31. A B. గాదనంగ మాను నా దొక విన్నప మాచరింప
  32. A B. రేచడను పేరు మీయింట నిలుపుడనుచు
  33. A B. లేవక వలదన్న మానక నిష్టచేయ
  34. A B. గోత్రమునగల్గు
  35. A B. శూరులు వంశపవిత్రులు
  36. A B. వేళను
  37. A, B భైరవు సాక్షికి
  38. A, B రేచల్ల యనగ
  39. ఎ and య do not rhyme with each other; the correct form of
    the word యలమి is ఎలమి
  40. A. B దామభూనాయకుండు.
  41. A. B కారుణ్యప్రతిమాన The emendation of the editors of V V C is
    accepted above.
  42. B శ్రీరాజిల్లగ వారు ముగ్గురును
  43. V V C. emendation; A B మేటిన్ మించినా రిద్ధరన్
    V. Rao (in Ac. 11. p 286} ధాత్రిన్ మించి నా రెన్నఁగన్
  44. V V C., A B లక్ష్మి
  45. రాయ has been added by the editors of V V C to complete the line.
  46. V V C, ఆజిబలాధికుఁడౌటచే నెంతయు; A B గజాధికారంబులు
  47. A. B. యలవి డెబ్బాదేడ్గురైన; ఎ does not rhymd with ఐ, but the correct form of the word is ఎలమి and not యలమి. To make the line strictly conform to the rule of the Telugu prosody, the editors of the V V C corrected the line thus ధరణిపై డెబ్బదేడ్గురు. But as the word is spelt throughout the work as యలమి, I have retained the reading of the Mss.
  48. V V C చండభుజాదండమండితారాతుల భండనంబునఁ జాలఁ జెండినాఁడు
  49. V V C ఏపుననోర్గల్లు నేలు రుద్రునిచేత, A. B యేపున నోరుగంటిప్రతాపునిచే
  50. V V C The original has అతడు.
  51. A. B. రాజితం బైన కేళాదిరాయఘనుఁడు, this has been corrected by the editors of the V V C as వైనతేయుఁ, డాజివిజయుండు కేరళరాజఘనుఁడు.
  52. V V C భాసురయశుండు; A. B. భాసురంబగు.
  53. V V C సత్యసంధుడు సత్ప్రసాదిత్య, A B నిత్యసత్యుండుయా.
  54. V V C దుర్వారవిరోధి భూపనికరంబు నడంచి యతండు వెండియున్. A. B. మండలిని గర్వమణంచి.
  55. V V C వీరప్రసాదితాంక హరివిక్రముడంచుఁ బొగడ్తకెక్కెఁ దాన్. A. ప్రసాయతాంక అరి B. ప్రసాయతాంక నరి.
  56. The colloquial forms చనితె, కుమార్తె, బిరుదున్ను, and డెబ్బై which occur
    in this passage have been corrected. V V C quotes the following
    verse here. The source from which it has been taken is not known.
    ఘనత నాప్రసాదిత్యుఁడు కాకతి గణ । పతి చనిన నతని సతికిఁ బట్టనంబు
    రమణతోఁ గట్టి కాకతిరాయరాజ్య । స్థాపనాచార్య బిరుదు దాఁ దనరఁ గాంచె.
    This appears to be a recent interpolation.
  57. A.B. నాయంకులుగా నొనరించి
  58. A మున్ను గ్రీవులై, B. మున్ను శ్రీవులై.
  59. V. Rao (AC II P 29) A. B. డొ । ప్పుగ నీయండియ
  60. A. B వాల
  61. A. B వీరులు నై ధరం బరగి రెన్నను V V C వీరులు నై చెలంగు నల
  62. V V C; A. B. సన్నద్ధప్రధనస్తురుష్కప్రతనా
  63. V V C; A B త్పన్నప్రడ్గయశుండు.
  64. A. B. సమిత్తరంగ
  65. V V C మహితోద్యతగాత్రుఁడు, A. మహిమోద్యగాత్రుడు B. మహిమోన్నతమాత్రుడు.
  66. A. B. విక్రమార్కుడు వు(వ)దాతయశుండు. V.V.C విక్రమార్కుఁడు నుదారయుశుండు
  67. A. B. నాయనికిన్ని; దేవులకున్ను.
  68. V. Rao వారుగా నెగడి (Ac 11), A.B వారనా నెగడి.
  69. V. Rao (Ac 13), కాకతిరాయ.
  70. A. B. మరిన్ని
  71. A. విబాళించుచో B. బాలించుచో. V.V.C. విభంజించుచో.
  72. V.V.C. A B గుణాఢ్యప్రౌఢి.
  73. A B. కొలయన్. It involves a breach of the rules of prosody. V.V.C.
    గలిగిపం గనువార లద్భుతసమాక్రాంతాత్ములై యుండఁగా । బలవంతుం డగు
    నిమ్మునిం గదన &c
  74. A B. సబలాన
  75. B. లన్
  76. A. B. లక్షల్ శాన
  77. A. B. నరలోకోత్తము డెఱ్ఱదాచ విభు గానం
  78. A. B. వెలయప్రతాపరుద్రసభ వర్ణన కెక్కి నటావలి చూడ నాజిలో. V.V.C. P 24 వెలయఁ బ్రతాపరుద్రవిభు వీరభటావళి చూడ నాజిలో
  79. A. B. and V.V.C. వచ్చి
  80. A. B. సంచితంబుగా
  81. A. B. త్రుప్తుల జే కరణంబు
  82. A. నందునో । యంచిత కీర్తిహారు; B. నొందునో । యంచిత కీర్తిహారుఁ
  83. A B. న్ను
  84. A B. కాడ
  85. A B. నిచ్చ
  86. A B. న్ను
  87. A B. పాండ్య మొదలగు
  88. A B. కాడ
  89. A B. న్ను
  90. A B. న్ను
  91. A B. న్ను
  92. A B. వీరక్షేత్రాణో
  93. A B. న్ను
  94. A B. న్ను
  95. A B. న్ను
  96. V.V.C., A. B తోటి
  97. A. చల్లునే
  98. B. కొంత లెక్క.
  99. A. B. చేనులు.
  100. A. B. రాజనృప.
  101. V V C, A. B. యాచడు పెట్టుచో
  102. V V C.; A. B ముద్దని
  103. A. B ముండ్లను, V.V.C ముండులన్.
  104. V V.C; దాల్పని
  105. This verse is in a most corrupt condition. It is impossible to restore it
    without the help of another Ms. The text furnished by the Mss
    runs thus:
    వీరుం డాయాచపృథ్వీవిభుండు విక్రమమాన్యకృపాలు డై
    మచ్చగన్న ప్రముఖనృపతుల ప్రాణముల పాసె హెచ్చుదోఃఖడ్గ
    ధార దునిమె తురకల దోలి దత్సైస్యరాజి ఘోరాజి ధాటిజెల్లె
    కొలచలముపురిం ఘోటికాకోటి దెచ్చెన్.
  106. V V.C; A B ప్రతా । పారంభధత్కుటిర గర్వుఁ
  107. V V.C; A B నాగక్ష్మావరుం డుగ్రరో । స్సారుం డొప్పె
  108. V V.C; A B సత్సంగంబు కీర్తింపఁగన్.
  109. A. B. డాగుపెట్టె
  110. A. B. మచ్చకొమ్మని బాచని
  111. A. B. చెలువుడు
  112. B. పగగుల
  113. A. B యచ్చలను
  114. A.B. సింగముఖాత.
  115. A. రో వచ్చితి B రోరి వచ్చితిన్
  116. A B చి[బి]క్క మం । దారక పెట్టరా
  117. A B శ్రీతులు.
  118. A B డలగి
  119. A B చూతురుగ్రులై
  120. A B నొందురు
  121. A B మగతులకాడ మచ్చకొమ్మా నేనిన్ని
  122. A B కాడ... నేనిన్ని
  123. A B న్ని
  124. A B సంగరాంగరణోన్ముఖ.
  125. A B తలగండగండ
  126. B. దిగితె
  127. B. క్రిత్తిమ
  128. B. అనపోతానేని
  129. B. దహించక
  130. B. రేచర్ల వార్ధికులచంద్రోదయ
  131. A. నెర్లెడ్డి B. నెర్లిరెడ్డి,
  132. A B. ద్వితీయకత
  133. A B. న్ను
  134. A చెంజ్జెర్ల; B చెంజెర్ల.
  135. A. B. ప్రాంత్యంబున
  136. A. B. శాయ
  137. A. విక్రమ, but it can also be read as చిద్రమ. B చిద్రమ; the meaning
    of the term, however, is far from clear.
  138. A B. బిరుదురాహాళారవంబులు
  139. A B. మాగధులు వాఖ్కం టెదురై
  140. A B. There is probably some lacuna in the text here
  141. A B వెంకట్రాజు
  142. A B. వుద్దగిరి వోబుళ్రాజు
  143. A B. దేవల్రాజు
  144. A B. చితువరాల
  145. A B. దిగితె
  146. A B. క్రిత్తి
  147. B. ల
  148. A. B. పొడిపిస్తే
  149. A. B. కొమాళ్ళు
  150. A. B. నెన్ని
  151. A. B. దహించకె
  152. A. B. మొదలుగా
  153. A. B. రాజులు అయిదులక్షల నరువది
  154. A. B మిన్నండైన
  155. A. B ధనంజయుండైన
  156. A. B సమర్థమూరురాయరగండ
  157. A. B పెండారంబు
  158. A ఏళ్లూరు B. ఏళ్లూరు
  159. A. B. న్ను
  160. A. B. తమడంబులు
  161. A. B.మ్రోవ
  162. A. B. చనవర్లకున్ను
  163. A. B. మొదలురాజుల
  164. A. B. యాభై
  165. A. B. ముప్పై ముగ్గురు
  166. A. B. యారణక్షోణి యర్చించి
  167. A. B. మహంకాళికి
  168. A. B. బలంబులుకు
  169. A. B. జయంబుగల్గి
  170. A. B. కలహాది దేవతల
  171. A. B. మహంకాళి
  172. A. B. తానును
  173. B. చంద్రతారకముగ
  174. A. B వంశాభివృద్ధి రాజాభివృద్ధి గానట్లు
  175. A. B భైరవుని చాత వరంబువడసి, భైరవుని చాత
  176. A. B తన
  177. A. B హెచ్చరిక
  178. A. B సూరసేన
  179. A. B కుంతలావంత
  180. A. B నిషాధ
  181. A. B After గుజ్జరాష్ట్ర, మహారాష్ట్ర is mentioned. This is superfluous
    as మరాట has already been included in the list.
  182. A. B సీనర
  183. B. సాధ్య
  184. A B. లనెడిక్ష[ఛ]ప్పన్న
  185. A. B ఖాంకృతులున్ను
  186. A. B మెరయ
  187. A. B చక్రవరములో
  188. A. B రాజు భట్టున కగ్రహారంబు లొసంగి
  189. A. B బహుమంత్ర
  190. A. B తన
  191. A. B తన
  192. A చంజ్జర్ల; B చంచర్ల
  193. AB క్షణో
  194. AB భారతీకమల్లండని
  195. AB ఇనుమాటు
  196. AB అనుమగం టొద్ద
  197. AB ప్రతాపశాలి
  198. AB పూర్వ అనుమగంటి పురవరాధీశ్వర
  199. AB కులోద్ధారక
  200. AB పాత్ర
  201. AB పరగితా(కా)ర
  202. A. B. పగయణంగించి
  203. A. B. కఱయక్కణగించు
  204. A. B. నెగడిన
  205. A. B. అన్నవోత
  206. A. B. బిరుదురాజులగండ
  207. A. B. భూతకోట్లట్లా
  208. A. B. సింగవిభు నగ్రసుతుండనవోతుం బాడెదమా
  209. A. B. యాభళుని
  210. A. B. సింగముపట్టి
  211. A. B. యట్టిడో
  212. నిట్లు
  213. A. B. పోతుడు
  214. A. B. రణముగుడిసి
  215. A. హహబిరుదులు; B. హాహవ
  216. A. B. అనుమగల్లిచ్చి రలబట్ల కాననంగ
  217. A వ(?ద)రనిశాకాబ్దభానువరశిఖి; B వరనిశాకరభానువరశిఖి
  218. A B లునరుంధతిపతియును
  219. A B పితృపితార్పితమహాప్రీతిగా
  220. A B భువిని
  221. A B భట్రతి
  222. A. ప్రశ్రియా B. ప్రశ్రమ
  223. A B దోఃఖండలా
  224. హేతిని
  225. The verse bas been altered in V V.C. p 41 thus:
    ఉ. ఆలములోన సింగపసుధాధిపనందనుఁ డన్నవోతభూ
    పాలకమౌళి కోడి యనిఁ బాఱినవైరుల నాలభంగినే
    తోలును గాని చంపఁ డఁట దోస మ టంచును నౌర గాయగో
    వాలున కుర్విలోన పశువర్గముగాచుట నైజమేకదా.
  226. A. B. సందేహించి
  227. B. న
  228. A. B. కెంపుగ
  229. A. ప్రౌవుల్గా; ప్రావుల్గా
  230. A. B. సింగయసుతుం డన్నవోతుం డనిన్
  231. A. B. పాలకు
  232. A. B. నేను
  233. B సర్వేశ్వరుజటాటవిన్ బ్రతికెగాకంభోది
  234. B.నీతోడ సం|జనితాగ్నిన్ బ్రబలంబు గుంది మెరయన్
  235. cf V P Sastri (Cmm 1 P 58)
    A. B. యినువేనికి గ్రహచక్రము బినుతామరనివహమెల్ల వెనుకయువెనుకే
  236. V.V.C. p 11; A. B. గుండెలు తల్లడించు
  237. Ibid; A B. తరిని నీసౌభాగ్య తరవారిఘాతకు, తరి నీ సౌభాగ్య తరువళిఖాతకు
  238. Ibid; A B. కల్వరించు
  239. V.V.C; A. B. వింటికింకిణులకు
  240. V.V.C; A. B. బవర
  241. V.V.C; A. B. సురది
  242. A. B. బల్యెమంది
  243. The second part of the line 13 changed into ఖ్యాతియపోత మన్నెరాజు by the authors of V.VC.
  244. A. B. రాయసింగయ
  245. A. B. వరతనయుడు నన్నపోత
  246. A. B. వినుతా
  247. The first seven lines are in a corrupt state in the Mss.
    ఆకొండరాఘవుండును కొండరాజు బుక్కరాజు గోవిందరాజు
    యాగోపరాజు బలశాలి విరహంబళు దేవనురాజు పాణెమురాజు
    యాపాసరాజు జూంటూరిసూరుండా సొరది సోమఅదేవు
    పినరాజు చినరాజు పెద్దిరాజు అప్పచివన్నరాజు యారాఘవుఁడును
    సాళ్వరాజును యాసర్వరాజును తిరుమలరాజు యాతెలివి
    విఠలరాజు నలకంపరాజు యానరసరాజు
    శ్రీనాథుగౌతమిభూనాథుఁడను రాజు సంబెటకొండ్రాజు సకలరాజు
    మాదిరాజు హరిరాజు మల్దేవరాజును అండ్రాజు పోల్రాజు నలఖురాజు
  248. VV.C.p 33
  249. Ibid. తిరుమలపోల్రాజు
  250. A. B. వీరు మొదలయిగూడి విక్రమక్రమమున
  251. A. B. నూటొక్కర్ని...గ్రహణసూటి వెట్టి. 'గ్ర' in the word గ్రహణ must be slurred oven in pronunciation
  252. A. B. బలపరాక్రమము నుగ్రతవహించి
  253. A. B. రాహుకేతువులను నతిక్రోధమునజుట్టి
  254. A. B. చలము సంపాదించి...రాచకణమువాడి
  255. A. B. రణముగుడిపించి పరాక్రమమునమించి
  256. A.B. చెరి
  257. The colloquial form చలఁగు is retained owing to the considerations of rhyme.
  258. The third foot of the verse is missing.
  259. A. B. విపంక్తి
  260. A. త్తదలచి; B. యుక్తతలచి
  261. A.B. వెలసె
  262. Each of the 4 lines has సోధించి పొరిమాల్ప
  263. A.B. గాయంబున
  264. A.B. సింగవిభునిమాద | డిందుకులం బెల్ల
  265. A.B. బాలతి
  266. A.B. నింక
  267. A.B. వీరికై
  268. A.B. వైరులవాజి
  269. A.B.యుగ్రకుమారికి
  270. V.V.C.p50
  271. V.V.C. కైటభారికిన్
  272. V.V.C. 50
  273. A. B. వ్రాల్చె
  274. A. B. సంగరస్థలమునందు
  275. A. B. రామసగరయశ్వత్థాడు రణవిజయుఁడు మాధవుడు
  276. A. B. దుష్టరాంకుశ
  277. A. గంజ్జరి B. గంజరిదళవిభాళ
  278. A. B. మాధవుడు
  279. A. B. వింటిపోవంగ
  280. V. P. Sastri. ముంగల, Sr Sr. p. 51
  281. A. B. ధనార్థకోటికిన్
  282. A. B. రాజులైన
  283. A. B. మెంతయు రోయక
  284. A. B. జూడ
  285. A. B. నిగ్రహవృత్తి
  286. A. B. ధాత్రిన్ సహస్రాక్షుఁడై V.V.C.
          అరివీరుండు గజంబు నెక్కి సురరాజౌ టద్భుతం బెన్నఁగన్
  287. A. B. ముసురుకొనెన్ ఇందిరాలముందరిబైలన్
  288. V.V.C, p56; C.V.Rao (AC 111 p 39)
  289. V.V.C. p51
  290. A. B. లేవు
  291. VVC p51; A. B త్రోవౌటనై
  292. VVC మొత్తము గట్టినీటొలుకు మోములువెల్తురు నిక్క మింతయున్
    A B. మొత్తముగట్టిశీనులకు మోములువెల్తురు రావుమాధవా.
  293. A. B చేతపులకడుగునపుడు
  294. A. B గుడెంపు
  295. A. B జవ్వాజి జమరు
  296. A. గంబూరాల. B.గబూరాల
  297. A. B మానదెలూఝగిలిఘానునారత
  298. A. B మరుడైపడ
  299. A. B దౌరరావు మాధవనాయకరప్రతాప
  300. V V.C. p 49 వర్గంబునకున్
  301. A. B భావించి
  302. A. B పోరుటొండె
  303. A. B శరణను టొండె; VV.C p49 శరణంబొండెన్
  304. A. B పటహ
  305. A. B హరినిమ్న
  306. A. B విజ్ఞాఫణీవచోవీనిధరము
  307. A. B దివ్యక్షాళి
  308. A. B ఫణికలికారితనము
  309. A. B మాణాంగనా
  310. V V.C. p 51; A.B. యొక్క కే
  311. V V.C. p51 మాధవుండనిన్
  312. A. B. కోట్లను వేటలాడగా
  313. V.V.C. p 42 రోజు
  314. V.V.C.; A. B. పదైకపారగుం
  315. A. B. యభ్యసుడు వొక్కడు , V.V.C p18 యక్షఘనుఁ డొక్కఁడు
  316. A.B. and V.V.C. p 42 దిక్కులనన్నవోత
  317. V.V.C. p42 దక్క
  318. A పందినదండించి; B పందినదడించి
  319. A.B. చాతరి
  320. A B. పిక్కి
  321. A.B. దక్కి
  322. A.B. నొసంగె నౌర
  323. B. గుంభములు
  324. B. గుభాడంబరములు
  325. A. B. వాటివాటికి
  326. V.P. Sastri, Cmm. 1. p67; A.B. తలదూగ
  327. V.P. Sastri, Cmm. 1. గర్భనీ , A. గర్భరా, B, గర్భడా
  328. A.B. బవిసినీలు
  329. A.B. కోలెంపు
  330. A.B. శత్రుచయంబు
  331. A. B. జగకొత్తు
  332. A. B. నాని
  333. A. B. రూపజయంతంబమరెను
  334. A. B. ద్రుంచటు
  335. A. B. ఆహుతిగొంటివి
  336. A. B. కాడ
  337. B. A. న్ను
  338. B. A. న్ను
  339. B. A. న్ను
  340. B. A. న్ను
  341. A. B. భీమవరముకాడ కాపానేన్ని
  342. A. B. యిందూరాయ సురప్రాణబిరుదున్ను
  343. A. గాడ; B. కాడ
  344. A. B. న్ను
  345. A. B. న్ను
  346. A.B. అనపోతానేడు
  347. A.B. మాదానేడు
  348. A.B. కాడ
  349. A.B. దేవులగొట్టి
  350. A.B. యేకశివానగర
  351. A.B. బెండెపూడి
  352. A.B. బిరుదు
  353. A.B. రావు పెదవేదగిరిగేడు These words are superfluous.
  354. V.V.C. p 63; A.B. భూభర్త
  355. V.V.C. p 63; A.B. ద్రుంచుయాసింగ
  356. A.B. మాధవాభూభర్త; V.V.C. p 3 ముమ్మడిని నాజి నడంచితనరు
  357. A.B. గుండ్రగుండ్రాయని
  358. A.B. ఖండించి సన్నుతి గాంచు పెదవేదగిరి నిన్ను గన్నతండ్రి. V.V.C. p 53 సన్నుతి
    గాంచుటఁ బరఁగె నిన్గన్నతండ్రి
  359. V.V.C P 59 పరిభవించి
  360. A.B. గజాలకు
  361. A.B. బ్రాంత్యంబున
  362. A.B. బిరుదు
  363. A.B. వార్ధికిన్
  364. A.B. ధరణినొదింగె
  365. A.B. పాటికి
  366. కోమటన్న యను
  367. A.B. నిష్కపాత్రులై The meaning of the first two lines of the stanza is not quite intelligible.
  368. A.B. పీనుగజూడగాదనుచు
  369. A.B. చో
  370. A బేమని
  371. A. B. పెద
  372. V P.Sastri, A కోటవెల్లని
  373. A.B. యొరుల
  374. A.B. యిల్లు
  375. A. జయశుధి , V. P. Sastri, Sr. Sr. p 132 జగతీశ
  376. A వరుయు; B. మువురు
  377. A.B. పరుగ; V. P. Sastri పగర
  378. A.B. నెల్లాగొట్టి
  379. A.B. పొదిగించను
  380. A.B. నెల్లాగొట్టి
  381. A.B. పొదిగించను
  382. A.B. పెండేన
  383. B. పొదిగిలన్న
  384. A.B. న్ను
  385. A. పొదిగున్న; B. పొదిగివున్న
  386. A.B. తమరున్ను
  387. A.B. కొండరళ్ళయ
  388. A. నుండె
  389. A. గాలంజందుల B. దాలాంజందుల
  390. A.B. ర(క)పటు అఃహావెళ్ల గాసికాసి
  391. A.B. చిరువాని. . . . . .హఃహఃన
  392. A.B. యిస్సిని
  393. A.B. వెలయవూహుననూదుచు
  394. A.B. వేమవీరభద్రులుండునీ
  395. A.B. తినుగూటకు
  396. A.B. వేమనేంద్రదా
  397. A.B. కాపన నీవు నందె పదకైకొని అల్లటనొక్కి చంగటన్
  398. A.B. ఆజిముఖాది
  399. A.B. వాదులలువాడ
  400. A.B. యుండి
  401. A.B. తలలను
  402. A.B. ఘన్నడీల
  403. A.B. తండ్రెఱ ; V.V.C. p 58 తాతెఱ్ఱదాచాఖ్యు
  404. A.B. దాచాంకు తనివార; V.V.C. p58 చెలఁగి తాతకుఁ దాత
  405. A.B. పాండ్యయ
  406. A.B. చలగిమీ(ముత్తాత)
  407. A.B. యదటణంచ; V.V.C. p 58. దట్టించి మీతాతతండ్రి మాధవనృపుం డన్నపోతారెడ్డి నాజి దునిమె
  408. A.B. విజయుఁడై V.V.C. p 58;
  409. A.B. వర్గంబుగొంటివి
  410. A.B. గీలుకొల్పె
  411. A.B. వేడెండ్ల
  412. A.B. క్షత్రిలకు
  413. A.B. నృపులయందు
  414. A.B. అలచోడ భట్టింద్రు వలదేవరాజును పెంపార గాంచె మీపిన్నతాత
  415. A.B. మొనసి నీవు మొన్న మురియుగంగకాడ
  416. A.B. మిగులగాచి
  417. A.B. లింగయ
  418. A.B. యెన్నగలరె నృపతులేమి
  419. A.B. అహఖొణు ఖొణుమెజ యమారు భేతృమె రుఖుదె ఖుదె యనియెడు రహితవరులు
    గోసాయుబలతలె ఖాణుజారేఖాయు అతకతలె ఖనిరి నారజనులు
    యడబెడదనె నహా నొడబారెడనాను మున్ను హెర దనెడి ఖన్నడీలు
    రేచర్లసింహ్వమని చూచదమని మహాధీరుతులు బలికిరి దెలుగుభటులు
  420. A. యల్లపారదోలి, B. యల్లిపారకోలి
  421. B దోలినయంతవేగయా
  422. A.B. రాజనృలకాంతుడు
  423. A.B. నెత్తొరలేరుభూపతులు యెన్నగలేరు
  424. A.B. తతురోపాయ
  425. The subject రావులింగమనాయండు is repeated in the Mss at the end of the passage.
  426. The places marked with ... indicate the omission of lines which attribute to Linga all the achievements of his ancestors. These lines are given below in the order in which they are found in the Mss.
    ఇమ్మహి కుంట్లూరి యిమ్మడి ఖండించి గొల్లపల్లెను రణము గుడిపినాఁడు
    ...............................................................................................
    కాకితిరుద్రుండు గణుతింప కంచిలో పంచపాండ్యుల భంగపఱచినాఁడు
    ...............................................................................................
    మేటినాగార్జునకొండ మీటుగఁ గొని గోలిమల్లారెడ్డిఁ గొట్టినాఁడు
    ధట్టించి కదపిన తంగేటిరాజేంద్రుఁ దుమురుకోటొద్దను దునిమినాఁడు
    మచ్చకొమ్మని గన్నమయయౌబళేంద్రుని జిలుగుపల్లొద్దను జెండినాఁడు
    ...............................................................................................
    కొలచల్మకాడను బలియుఁడై తురకలఁ గొట్టి యశ్వములను బట్టినాఁడు
    కదిపి వేములకొండకడకు తేరలరాజు సంబెటఁ గొని వెన్నుఁ జఱచినాఁడు
    కాపభూపాలుని ఘనబాహుబల మెల్ల నలభీమవరమొద్ద నణఁచినాఁడు
    మగఁటిమి మెఱసి ముమ్మడిప్రోలభూవరు నెఱుకవరంబొద్ద జరపినాఁడు
    దన్నాలకోటొద్ద నన్నవోతారెడ్డిఁ గొంకక లజ్జ పోఁగొట్టినాఁడు
    ..........................................................................
    చెలగి నూటొక్కరాజుల జల్లిపల్లొద్ద ద్రుంచి రణంబు గుడ్పించినాఁడు
    ..........................................................................
    మహియెల్ల నెఱుఁగఁ గోమటిమాచభూవరుఁ దమ్మపథంబునఁ దాపినాఁడు
    ..........................................................................
    మహనీయజయశాలి మచ్చరుద్రమనేని మగతులయొద్దను మార్చినాఁడు
    ..........................................................................
    సంగరంబునఁ గొట్టి సత్తికదేవుని భూతతతికిఁ బొందు పఱచినాఁడు
    ధీమంతుఁ డైనట్టి తిరుకాళరాయనిపట్టి పట్టం బిల గట్టినాఁడు
    దేవరకొండొద్ద తేజోవిభాగుఁడై యెఱ్ఱకృష్ణుని తల నేరినాఁడు
    ఘనభుజాబలశక్తిఁ గాకితిరాజ్యంబు తిరుగరాఁ బునరుక్తిఁ దెలిపినాఁడు
  427. A.B. గంగాపురియేపున
  428. A. కృష్ణవెణ్యా B. కృష్ణవేణ్యీ
  429. A.B. అఖిలదానవులసొం పడచినాఁడు; R.V.C. p. 117 యఖిలదారుణుల సొం పడచినాఁడు,
  430. The correct form 16 చెలఁగి
  431. R.V.C. p. 117 శలభమై
  432. R.V.C. p. 117 గోరంట్లను చారభానుని
  433. R.V.C. నల్లకొండలను సన్నాహంబుగా నెక్కి; A.B. నల్లగొండటులు సన్నాణంబు నెక్కి
  434. R.V.C. p117; A B. మెరసి
  435. R.V.C. p117; A B. వొరకెడు
  436. R.V.C. దేవప్రాఢరాయలచేత
  437. R.V.C. బిరుదందె లందినాఁడు
  438. A. అల్లాడధీ; B. అవాడధీ
  439. A.B. చే
  440. A.B. యలవంక
  441. R.V.C. p. 118 బలంవంకలార్చి
  442. R.V.C. p. 118 బట్టి
  443. R.V.C. p. 118 జంగుల
  444. R.V.C. p118 మన్నీడు
  445. R.V.C. 118 తూలబరచినాఁడు. A.B. తరిమినాఁడు
  446. R.V.C. 118 మెచ్చి
  447. A. సరమఖానుని గొట్టి B. సరణిఖానుని గొట్టి; R.V.C. p 118 సరిమఖానునిబట్టి
  448. R.V.C. p 118 అదిరి విధమరాజు
  449. V. R. (Ac. iii. p 104.) సింగమపలెకాని
  450. A.B. వేలూర
  451. R.V.C. p118 మొదలింట
  452. A.B. రాజుల
  453. R.V.C. p118 దాబాజి
  454. R.V.C. p118 వెంటఁ బ్రబలినాఁడు
  455. R.V C. p 118 ద్రుంచెటు
  456. A.B. మెట్టగదినెన శిరములు మెట్టినాఁడు. R.V.C. p 118 మెట్టగదియ తలఁగొట్టినాఁడు.
  457. B. తామసతనంబున
  458. R.V.C. చెంగేటి
  459. R.V.C. బొగడొందు | నుప్పూరి చెంగట
  460. R.V.C. (p. 119) has the following correction,
    “శాతశిక్షావృత్తి జగ మెల్ల నెఱుఁగ శ్రీశైలపట్టణము దా నేలినాఁడు.
    A.B. శ్రీశైలపట్టంబుగా నిల్పినాడు
  461. A.B. యోగి
  462. A.B. బాపినాఁడు
  463. A.B. కోటయు నెక్కి
  464. A.B. తోలి
  465. R.V.C p 119 పూలసంగనిఫౌంజు
  466. A.B. యసంగ; R.V.C. p. 119. ఎలఁగి
  467. R.V.C. p 119; A గోపాళుడురు వెత్తు; B. గండగోపాలుడురు వెత్తు
  468. A.B. భలర్గ
  469. A.B. చేకొనియె
  470. A.B. విదళితుండు
  471. A.B. రంభాదిమేనకాదులు
  472. A.B. సింగమ
  473. A.B. న్ను
  474. A.B. లింగమనేడు గల్గిరి
  475. A.B. భూవరముఖ్యుండు
  476. A. జనించిరి
  477. A.B. యున్నగా
  478. B. పండ్డ
  479. A.B. మరిన్ని
  480. A.B. హుంకారించు
  481. A. చాపు: B. మాపు
  482. A.B. వొరశియగ లేక వొరయుచు
  483. B దాహ్యాలి
  484. A.B. మిండ గీడు
  485. A.B. మెరసి నిక్కెడురాజుల
  486. A.B. వరసి నీతోడ బిరుదుకై వరయ వెరచి
  487. A.B. న(స)నగూటు
  488. A.B. బోటికాంతలరాచబోగిబల్లు
  489. A.B. పట్టువడి....బురికిపిట్టలు రాచబుడిదవెళ్లు
  490. A.B. సిగ్గెరంగనిరాచ చివు(కు)రులు గునిశెలు గూబజంకల రాచ కొంకగాళ్లు
  491. A.B. దాళపెరుగనిరాచ తాటవెట్నగాండ్లు ద్రోహబుద్ధులు రాచదుటుకుగాండ్లు
  492. A. లోకమునరాజు లౌలాక లోకనగాండ్లు
    B. లోకమునరాజు లౌలాక లోకగాండ్లు
  493. A.B. క్రమ్మరియు
  494. V.V.C. (p 61) has an additional line
    కం| చాలములోన నీదురిపు లాడుదు రెంతయు సింగభూపతీ.
  495. V.P.Sastri Cmm 1 p 57; A.B. లేదు యదెమీత్రిభువనిరావు శింగాంకుడు.
  496. V.P.Sastri Cmm 1 p 57; A.B. జయింప
  497. A.B. భైరవకుక్క
  498. A.B. బండుగుల
  499. A.B. వస్తినే
  500. A.B. కూరయ
  501. A.B. పిడుగుదనుదారావుశింగ
  502. A.B. న్ను
  503. A.B. అన్నమనేఁడు
  504. A.B. దిగితే
  505. A.B. జంపితె
  506. A.B. ‘తమ్ముఁడు' అనుట తప్పు; ‘అన్న' యనుట యొప్పు అని తోఁచుచున్నది
  507. A.B. వప్పు పెట్టిన
  508. A.B. నంగడిరక్షపాలక
  509. A.B. కభయంబిచ్చితి
  510. A. తండ్రి తండ్రి ; but the word తాత is transcribed over the line above the first తండ్రి by the scribe.
    B. తాత తండ్రి
  511. A.B. నవుదనాంశ్రీ
  512. A.B. దిశాలుఁడైన
  513. A.B. ధరావిభుండు
  514. A.B. రావుయను
  515. A.B. పాదరి మంన్యబదలకు
  516. A.B. నే ఆదల
  517. B. నరెపలి
  518. R.V.C. p123. A.B. మొక్కరంబున
  519. R.V.C. p123. ముద్దోజి
  520. R.V.C. p123. నెలపించి. A.B. నేర్చున రప్పించి
  521. A.B. నిర్వహించి
  522. B. ఘోర, R.V.C. p. 123
  523. This verse is not found in the Velugōtivāri vamśāvaļi, but is quoted both in V.V.C and R.V.C.
  524. V.V.C p 68, R.V.C p 12 పినసింగ
  525. A.B. న్ను
  526. A.B. తతహేతిచలగి వర్తనలుగా జేసినాడు
  527. A.B. వితతజంభారి
  528. A. పూంటలోదాటమోమారాదు; B. పూటలోదాటిలోవూరాదు
  529. A.B. వోమ్మట్టిమా
  530. A.B. జలజంబు
  531. A.B. చర్చింతదంటిమా
  532. A.B. మెరచునో వరచునో
  533. A.B. కావదినువయీగి
  534. A.B. గణుతించదంటిమా
  535. A.B. పట్టువో
  536. A.B. తోలుచూపక పుడిబొకతూ(లి)డివోక(కొ)మెమ్ములె(ంప్ప)వ్వక
  537. A.B. సమఖానకు
  538. A.B. దుర్భటవివాహవ్రహుడినవు(మ)ర
  539. A.B. తనయమ్ములిచ్చెదంచు
  540. A.B. చేశదవోరి
  541. A.B. వర్మ మర్థులకు పట్టుశాల(ల్వ) లగునె; V.P. Sastri Sr. Sr. App. p 5
    చర్మ మర్థికి పట్టుసాలువగునె
  542. A.B. పూనియ(క)వి చెప్పచూపరానియీవు; V.P. Sastri, Sr. Sr. App p. 5.
    పూనికలిఁ జెప్పఁజూపఁగా రానియీవు
  543. A.B. ధరణీశ్వరుఁడు
  544. A.B. అర్ధులకిచ్చునన్నచో; V.P. Sastri. Sr. Sr. p. 196 అర్థుల కర్థ మిచ్చుచో
  545. A.B. నెన్నెడు భట్టదిట్టడై
  546. A.B. వనంతములీవు లెన్నుచో
  547. A.B. కబునె
  548. A.B. నడవడి చక్క గాదు(వొ)నొకనాడును, cf V. P. Sastri, Sr Sr, App. p. 5.
  549. V.V.C. p 70 ఫణిన్
  550. A. దొత్తులు
  551. B. రాహువుల
  552. A.B. పొదలుచు
  553. A.B. మోత
  554. A.B. గుబ్బగలంగె
  555. A.B. వంకనోర (వంక)నో, యె
  556. A.B. మోగి
  557. A. లొదవె; B. మెదలె
  558. A.B. గలిగినముగురురాయరగండబిరుద
  559. A. రాయతిమ్మ, B. రాయరావుతిమ్మ
  560. A. కొల్చి
  561. A. వొత్తుఅన; B. వొత్తున
  562. A. నిటలాక్షుడమరుగార్భటమైన
  563. A. యిద్దుర
  564. A. కారకుండు
  565. V V.C. p 71. చోళపాండ్య భూ | నేతలు వారు వింధ్యధరణీపతు
    లావల సోమవంశవి|ఖ్యాతులు నంచు
  566. A. సోమకులేశలయ్నివిఖ్యాతులు; B. సోమకులేశు లయ్యి విఖ్యాతులు
  567. V V.C. p. 71. రావుధర్మనృపునాత్మజు
  568. V V.C. p. 71. న్ను
  569. V V.C. p. 71. న్ను
  570. A. మెగుడన్
  571. A.B. ధేనువవదా
  572. A.B. కాయదో
  573. A.B. రవ్వమో
  574. B. అక్కెటెతోడి తెమ్మనుగుణాకరు
  575. A.B. వారుయిదె
  576. V.V.C p 74 మాదవనాయకుండు తా నేచిన
  577. V.V.C p 74 రాచధరాధినాథులయుగంబుల డాగులనొత్తగా నెదల్
  578. A. B. చూచినవారు నిం తునులి చూడరు. V.V.C. p 74 చూచిస్పృశింప రయ్యరుల సుందరులా
  579. న్న
  580. న్న
  581. వారున్ను
  582. న్న
  583. న్న
  584. న్న
  585. న్న
  586. A.B. కవినవిధ
  587. This short prose passage అతని కుమారుండు seems to have been wrongly inserted here by the scribe.
  588. A.B. సూనరరే
  589. V.V.C p. 75 substitutes మాధవుం | డా
  590. A. మాలియంబిరుదు; B. మాలియుం
  591. A. సారససవ్యసాచి
  592. A. భూ | పుంగవునందు
  593. V.V.C. p. 80 దినకర్తవ్యంబులున్ ధర్మముల్
  594. V.V.C. p. 80 and V. P Sastri, (Cmm 1 p. 58) గాయకాళి
  595. A.B. దర, V.V.C. p. 80 యితరుల్; V P. Sastri. (Cmm p. 58) యితర
  596. V. P. Sastri. (Cmm p 58) వెలుగోట్యన్వయనారసింహ
  597. A.B. యెగ్గజపతి
  598. A.B. చెరిచేటి
  599. B గురులైన
  600. A.B. చేరిచేటి
  601. A.B. రాజుయే
  602. A.B. ప్రభువుయే
  603. B. కొలదేరి
  604. B. మదేభాదుల
  605. This line is not found in B
  606. A. బాహులుపచ్చళ్లు
  607. B. రానీహముగ
  608. A line is omitted.
  609. A.B. జాడు
  610. A.B. గుండెలు పగుల
  611. A.B. తడ బడక తడబడ
  612. A.B. చదరక లేక
  613. A.B. యిటు
  614. A. జూచు రామచంద్రుని బలంబుల కెదుర్చు
    B. జూచు రామచంద్రుని లేవ
  615. A. ఆలాహలము చెరునిచెరు
  616. A. అనపాయుడగు
  617. A. ధరకేసరిని
  618. A. హరియుభాతి
  619. A. నిలిచ; B. నివిచ
  620. A.B. వంశపావనుఁడు రేచర్లవంశజుండు
  621. A.B. లిచ్చగ
  622. A.B. రాయడు అరిమెను
  623. A. వ్యాసప్లంహ్లాదులు
  624. A. విష్వల్ త్సెనవానుడిగి ప్రముఖులు
  625. A.B. జయవిజయాదులు చేరికొలువ
  626. A.B. పన్నగశయనుడింపార
  627. A. అంజ్జనిసూరుడు అంద మొంద ; B. అంజనానూనుండు అందమొంద
  628. A.B. వెలయు
  629. A.B. భూవరుడు
  630. A.B. కమనీయ
  631. A. భామినులు B. భామునులు
  632. B. డెవము
  633. B. యీశ్వరి
  634. A.B. జూచినయాచూపు
  635. A.B. తంబిచ్చుశాయక
  636. A.B. అతడు యిన్నిగుణంబుల
  637. A. వసుధలోన వెలయు, B. వసుధలో వెలయు
  638. B. రాయసుతుడైన
  639. A.B. చోట
  640. A.B. యెతి
  641. A.B. మును
  642. A.B. వప్ప
  643. A.B. నవమముదాల్చు
  644. A.B. మప్రియుఁడై
  645. A.B. మాధవస్మరణ యేమరకెన్నడు
  646. A.B. నెన్నెటు
  647. A.B. రమ్యమా
  648. A.B. నీకునో
  649. A.B. పరిణామతో
  650. A.B. (న)శితను బెలికె
  651. A.B. మొదలుగ
  652. A.B. పుణ్యమున హితము
  653. A.B. కల(రె)దె మిము గాన
  654. A.B. యాదణించి
  655. A.B. కటాక్ష(లో)మేచనుఁ
  656. A.B. మిమ్ము
  657. A.B. సజ్జనపాల
  658. A.B. మెచటి
  659. A.B. సింగయరాయడు
  660. A.B. ప్రాకటితగ
  661. A.B. వలిక్షాదీంద్ర
  662. V.V.C. p 82. A.B. నోకూరి
  663. A.B. పాలుండు
  664. A.B. నర్తిం
  665. In the place of this passage, సంతతికి కుమారతిమ్మానేఁడు మొదలు is found in the Mss; but the verses that follow describe the descendants of Rangapa.
  666. A.B. యనుజుండు
  667. A.B. తద్వంశోద్భవుండు కుమారతిమ్మ ప్రభుండు. But this would make Kumāra Timma a descendant of Gōpa of the preceding verse.
  668. V.V.C. p 83, కుదురుగ నాశ్రయించి
  669. V.P. Sastri, Cmm. 1 p 57, కొమార తిమ్మనిన్
  670. V.V.0289. గదియుచు
  671. B. కదాశి
  672. A.B. బెట్టిన; of V.P. Sastri (Cmm. 1. 57).
  673. A. లోకపాలిత... భూషాయత; B. లోకపాలిత... భూషాయత.
  674. A.B. కల్గునే
  675. A.B. వరుసయ్యవశుం
  676. A.B. తద్వంశోద్భవుండు. But this would suggest that గనితిమ్మ was a discendant of Tirupatēndra of the preceding verse.
  677. A. బోట B. బోటి
  678. A.B. బిగు
  679. A.B. ఘడ్పిచ్చ గ్రోధకంకాలి
  680. A.B. చాబోలి
  681. A.B. తరుప(వ) యినగు నుద్దండవృత్తి
  682. A.B. చేబోలి
  683. A.B. పోరి
  684. A. గడుగవె. B. గడుపవె
  685. A.B. రొవ్వనిపక్క
  686. A.B. శకునబలందించి
  687. A.B. మెరశి
  688. A.B. అన్న
  689. A.B. ఎనరేగి
  690. A.B. నీయడు. The next three lines end similarly.
  691. A.B. వేరింపలేదు
  692. A.B. మందానిలము
  693. A. గంద. B. గందె
  694. A. అరులనిచ్చెరులగూడెడ; B. అరులనిచ్చెలులగూడెడ
  695. A. అనువలేదు
  696. A. యిదుగొవారికి మప్పుదొగియనుమదయ్యె
    యీడ వలనైన స్వర్గానికేడవలను
    B. యిదుగోవారికి పువ్వుదొగియనుమదయ్యె
  697. V.V.C. p 85, A. సముదారిమోమున ఖండములవూలదండ
    B. సముదారిమాముని ఖండములపూలదండ
  698. A.B. కారమాకారంబు
  699. A.B. సంహారంబు....మిట్టగుండ్లు
  700. B. గామబట్టి
  701. V.V.C. p. 85, A.B. నహితురాజు
  702. A.B. భూబిగుండలు
  703. A.B. విద్వేషత
  704. A. ఖడ్గ్యాదికత్తియెత్తులు; B. ఖడ్గాదికత్తియేతలు
  705. A.B. వెడువైన
  706. A.B. నొసగిన
  707. A.B. యతుల రక్తప్రదక్షతలు
  708. A. ఘనతసత్కి త్రియుగాగ, B. సత్కీర్తియుగాగ
  709. A.B. మెనసినవైరుల మెగచాలి గానాడి
  710. A.B. వురువు చూచి
  711. B. భూపతులై సారంగములు
  712. A. తివిరిభూపతులవై; తిమ్మభూపతులలై
  713. A. తివురు; B. తివుర
  714. A.B. కోమల
  715. A.B. చలగు
  716. A.B. త్యాగవహిలు
  717. A.B. విమత
  718. A.B. సమరవైరి
  719. A.B. మెదడుగోపిచందనము
  720. A.B. వెల్మక్షతలు
  721. A.B. 'క్రొవ్వుగరగించటు ఘ్రుతముచేసి.' 'క్రొవ్వు' 'ఘృతము' అనుచోట 'ఘృ'ను 'ఘ్రు' గా కవి భ్రమచే గ్రహించి 'క్రొ' 'ఘృ' లకు యతిమైత్రి గల్గించెను. ఇట్టి ప్రయోగములు 'నవనాథచరిత్రము', 'భాస్కరరామాయణము' మొదలగు గ్రంథములయందు గానవచ్చుచున్నవి.
  722. B. శత్రువీరులు
  723. A.B. పుట్టిన
  724. A.B. నీవువకించుక
  725. A.B. క్రమమీద నీవు విద్యము శాయనేర్చిన
  726. A.B. విద్యల
  727. A.B. నీవు హయ మెక్క నేర్చిన యహితవరులు
  728. A. కంధరస్థలనన్; B. కంధరస్థలిని
  729. A.B. గాల్నిల్చి
  730. A.B. చామరేయేపునన్
  731. A.B. పాగండబోలఁడే
  732. A.B. బడిశట్లు
  733. A.B. ఒగికామధేనువు వొర్యగురుపా
  734. A.B. గాని
  735. A.B. గుండె
  736. A.B. ద్యార్న దారిద్రుడు
  737. A.B. వితరణుడేమి చెప్ప
  738. A.B. ధీరతాటోప
  739. A.B. విక్రమార్కు
  740. A.B. వీరలక్ష్మి నలిగిచూచిన
  741. A.B. వాచ్కీధీవిలాసంబునన్
  742. A.B. A line is missing.
  743. A.B. తిమ్మధీమణి
  744. A.B. గల్గె నందగ్రజుండు
  745. A.B. చేత
  746. A లెల్లడరు. . . వరమ్మె; B. వెల్లడరు. . వరమ్మె
  747. A.B. దేరవనికా
  748. According to the prose passage above, the name ought to be Peda Tirumala. Nallaganḍḷa Nāyaḍu is probably an alias of the same chief.
  749. A. 'పగలింటికిని'
  750. A.B. సౌర్యకీర్తియభిమాననిస్తాంద్రభోగములకు దులయన
  751. A.B. సంధాయనుండు
  752. A.B. కొనగ
  753. A.B. తుత్తుమురుగాగ
  754. A.B. సార్వకాలంబును
  755. B. వేములు
  756. A. B. చవిచారముల
  757. A. B. మరియు నాగార్జునాద్రి బైటకడగి
  758. A. రాజ్యపటలంబు. . . బొరిగొన్న
  759. A. B. సమయించు
  760. A. B. మజ్యంపు
  761. A. B. వాసవుడుగ్రాజిభాసుర
  762. A. B. మేదురసంబు
  763. A line is missing
  764. A. B. చరితమాలోన స్థిరకాలజీవులై
  765. A.B. దండనాయక
  766. The Mss. repeat here the second part of the previous line
  767. This line is not found in B
  768. A.B. నీయాస్థానమంటపమున
  769. A.B. కార్యభాసురుం డైపరాభవ సంవత్సర భాద్రపదాదిశుద్ధచవితిన్ సోమవారమందాజిద;
    ′సురసారాభవభాద్రశుద్ధచతుర్థీసోమాఖ్యవారంబునన్ | ధర′ అనియు సవరించవచ్చును. ఇంద ′ర్థీ' తేల్చిపలుకవలయును.
  770. A.B. పుత్రుఁడున్
  771. A.B. తొడరి
  772. A.B. వోటు
  773. A. దివిజులక్కడ బెదరిరీ; B. దివిజులక్కడజేరిరీ
  774. B. దెచున్
  775. A.B. ధాత్రిన్
  776. A.B. ఆజిముఖాన. V.V.C p 96. అజీజిజ్జూఖాను
  777. A. పోడిమిపెట్టదరమెట్ట; B. పోడిమిపెంటదరమెట్ట
  778. A.B. నడచెదె
  779. B. లతి
  780. B. కాలవె
  781. A.B. ధాణీలతలలు మొత్తించవే
  782. B. మల్కిభూరామ
  783. A.B. ముస్తాఫ
  784. A.B. పారిగదగవె
  785. A.B. సిరులిచ్చు
  786. A.B. తోడనెన
  787. A.B. గాధసాధూత
  788. A.B. జయంబెల్లదొలగె
  789. A.B. నాగులపాడు నీవు
  790. A.B. తూలిపుండృగొండ
  791. A.B. పడును
  792. A.B. బెరకుదీర్చి
  793. A.B. ముస్తీలు
  794. A.B. తెచ్చి
  795. A.B. వేసి
  796. A.B. చనకి
  797. A.B. గెల్చి
  798. A. హరిరామప్ప
  799. A.B. క్ష్మాపతిన్
  800. A.B. ఉచ్చారణసామ్యమువలన భ్రమపడి కవి 'వు' 'ఉ' లకు యతిమైత్రి కల్పించియుండవచ్చును.
  801. A.B. రఘురాముం డెరదిమ్మరాజు వద్దన్ రంజిల్లు హనుమంతుడై. ఇందు వర్గప్రాస ముపయుక్తము.
  802. B. ద్రెచ్చు
  803. A.B. సొంపారు
  804. A.B. నిర్వితర్క్య
  805. A.B. రోహణ
  806. A.B. జలనిధి
  807. A. మంత; B. కుంత
  808. A. భాదావీధికి; B. బాధవీధికి
  809. The verses marked with * have been extracted by the compilers of the chronicle from the Bhānumatīpariṇayam of Renṭūri Rangarāju.
  810. A.B. యోగ
  811. B.P. హోమ
  812. A.B. కుంకుమంబు
  813. B. P. ధర్మాఖ్యల
  814. A.B. గలరంచత్కరుణ
  815. A.B. స్త్రీ
  816. A.B. కుమారతిమ్మఘనుఁడేలాగంధచూడామణీ
  817. A.B. ఖ్యాత ; B.P. ఖ్యాతి
  818. A.B. సులభుండు
  819. A.B. మదనాథున్
  820. A.B. వాక్కాంతామతి
  821. A.B. మరిభాగ
  822. A.B. శారదేందు
  823. A.B. శౌర్య, 'శౌచ' అనియు బఠింపవచ్చును
  824. A.B. ఆశ్రితానఖల మతనిసొమ్ము
  825. A.B. వృద్ధాపసేవ
  826. A.B. గొరికింపంగా బా
  827. A.B. యవసరంబు
  828. A.B. త్రెల్వి
  829. A.B. రతినాకానాకుచల్వడగూర్చురంభకున్
  830. A.B. కమ్మలు పోయి సర్వకటకంబులకౌ ఘనుదాకి పారి లో
    కమ్ములు బోయమూక లనగా నిలుపోపక పోదు రానినన్
    కమ్మలు పోపులోక మెరుగున్ తదుపార్జితధాజాతికిన్.
  831. A.B. మాంసత
  832. A. వికటాభియతపృథ్వినాయక విగ్రఘనహోరుచర్మంబులు వొలిచి వొలిచి
    B. ....హేమ....
  833. A.B. ఘనవైరి
  834. A.B. తరలంబు
  835. A.B. మస్తిష్కహస్తికపాలకోటి తుత్తెనలుగా
  836. A.B. శ్రీలెసంగుచు
  837. A.B. కాంచన[క్షీ]ణయుక్తి సుకృతిసంతతులు వెలయ విద్వత్కవీంద్రుల కెలమి
    నగ్రహారములు పెరుకల నగ్రహారములను
  838. A.B. ధూరిపటములాడ
  839. A. రణఢమామీ ఢమాధ్వనులచే B. రణఢమాఢమఢమధ్వనులచే
  840. A.B. వహించె
  841. A.B. నిఖిలవరాఘవుండు
  842. A. సొమ్మురా
  843. A.B. మెడపెరననగుచు
  844. A.B. మెకముతల
  845. A.B. అందరను
  846. A.B. సొమ్మురా
  847. A.B. వదురుగూతలపేరు
  848. A.B. రాతాన్న
  849. A.B. వచ్చును పేరిలో...... గురుతుదాని
  850. A.B. రాయవిభుని
  851. A.B. విదర్భమోహనభూము లలరు
  852. A.B. మదద్విరోధుల
  853. A.B. పడిగె
  854. A.B. మదితరాడ్జీవానలము భుక్తి గాగ
  855. A.B. కణగి
  856. B. కరిమి
  857. A.B. పురంబున
  858. A.B. చెలగి
  859. A.B. కదనమున
  860. A.B. కథలు
  861. A.B. మేలెరింగె
  862. B.P.; A.B. హతయవనకోటికుడ్య
  863. A.B. తూర్య
  864. A.B. ధరణీ
  865. A.B. పువ్వారు దీగెలబోండ్లు నీబడియెట్లు ననుచరింపగ
  866. A.B. లాత్మలె తలలెత్తి
  867. A. పురాకృతంబౌ భరింప
  868. A.B. శౌర్య
  869. B.P. కల్పితాఖిల
  870. B.P. మదాపధీశ్వరుండైన
  871. A.B. 'చదిపాద'. 'చలపాది' సరియైన రూపము
  872. A.B. చెందు
  873. A.B. చుట్టులాడిది గాదు పుట్టగుండు
  874. A.B. పామరిరాలలో ( A. మో) పరిపవనుడుగాడు
  875. A.B. దింతయు
  876. A.B. ప్రణుతింప పెక్కు నాలుకలవాడు
  877. A.B. యాడి
  878. A.B. మీబాహు
  879. B. క | కున్మద
  880. A.B. ఘనుడగు
  881. A.B. మంధ
  882. A.B. పరగ బ్రసిద్ధిగన్న యీ పదుగిండ్రలో
  883. A.B. లక్ష్మీప్సిత
  884. A.B. వలపూడ్చు
  885. A.B. నుతు లొప్పిరి
  886. A.B. వను
  887. A.B. మరుపతి తద్భైత్రుతారి మహిపతి
  888. A.B. ప్రతినది తిరుపతి
  889. A.B. దామెర
  890. A.B. వరసుతు
  891. A.B. ప్రభుగనియెన్
    Though Pinakoṇḍa and Timma are mentioned in this stanza as the only sons of Tirupati, he had also two other sons, Ranga and Kṛṣṇa, whose valour is described below in stanzas 322-327
  892. A.B. దూరతిరాగముఖాజ్వల
  893. A.B. యహరహంబులకించు
  894. A.B. మెడల
  895. A.B. జట్టి
  896. A. యన్నల్లదేవర యశుపట్టి; B. యన్నల్లదేవర యడుగపట్టి
  897. B. మామరుకొమారు
  898. B. మాటలకుమార్గాట్టిన
  899. A.B. ఠేవ పెరుబ్బు
  900. A.B. నొరనేర్చి
  901. A. ఖాలి; B. భావి
  902. A.B. కపుడు దేరుకవాసన పురచేతులనప్పళించి సగ్యట నిటకొంచపడదు
  903. A.B. కశిదురూమాలు
  904. A. గొరకు; B. గొడకు
  905. B. దవులతోబాదు
  906. B. కాశితంబున
  907. B. నధిన
  908. A.B. పరిదృఢా
  909. A. ఘురాద్ధధరణిధూళి
  910. A. త | చ్చెచన ; B. చ్చెచన
  911. A.B. భజన్మణి
  912. A.B. ధా | త్రీచరణంబు...నైనది
  913. A. మంజలి
  914. A.B. కంబు
  915. A.B. సమ్మిళ
  916. A. రక్షణ రక్ష విమలాంత; B. రక్షణక్షణవిమలోత్త
  917. A.B. కరాళి
  918. A.B. ఖండించదౌర
  919. A.B. కరము
  920. B. గంధాంబ
  921. A.B. ప్రభు
  922. B. తిమ్మబరువిభుచన్ననరేశు వెంకటాద్రినాథవతంసున్
  923. B. వెలపగ్గలమై
  924. B. స్థేయ
  925. A. రంభారసవ్యాప్తి B. రంభాపసవ్యాప్తి
  926. A.B. బనుగొని పెటతటతటనునదుర
  927. A.B. తమకించితటతటనునదుర
  928. A.B. నవ్య సంధానమానపెన్జితాఘ
  929. A.B. దండెత్తినవార్త యొకింత వినంబడెనేనిభీతిమె
  930. A.B. అక్షరక్షఃకులాధ్యక్షువీక్షణ
  931. A.B. ధాటీకనో
  932. A.B. దామంబు
  933. A.B. రేఖాదరీభూత
  934. A.B. వీర
  935. A. తరమువాడు; B. కరణివాడు
  936. A. పగిడివాడు; B. నీకరణివాడు
  937. A.B. కరణివాడు
  938. B. వసుధామర
  939. A.B. భోజునికిసాటికి
  940. A. దాని; B. దాగి
  941. A. గట్టైబద్దలుగాక; B. గట్టైబధలుగాక
  942. A. గంన్నడు; B. గున్నడు
  943. B. లావు
  944. A.B. వెన్నెలలు జల్లి
  945. A.B. కొలువెల్ల
  946. A.B. అట్టిరానింత
  947. A.B. పాలి
  948. A.B. చెన్న
  949. 6 A.B. హేలి
  950. A. కుటృ; B. కట్ట
  951. A.B. కుమార్లు
  952. A.B. నంతటి
  953. A.B. యిది నిజంబు
  954. A.B. ఢమామీధ్వని
  955. A.B. పెఠాపెఠలు
  956. A. జాగ్రదుదగ్ర; B. జాదుదశ్రీ
  957. A.B. వెంకటమహీ
  958. A.B. నంకురించి
  959. A.B. నవకృపాదృష్టిచే
  960. A. మూర్ధన్యముజిష్ణు వైభవమున; B. మూర్ధన్య...ష్ణు వైభవమున
  961. A.B. చెన్నపృథ్వీశ్వరు
  962. A.B. నీపగరిను
  963. A.B. పాటవారుని శాఖవెల్గోటివారు
  964. A.B. జంధిరవిదీప్తుల్
  965. A.B. దంభావనీ
  966. A.B. గజంబులనె
  967. A.B. బింబాధరలె
  968. A.B. పాలింప
  969. A.B. బిరుదువెలయు వెలుగోటిచెన్న
  970. A.B. కలికమునలింగ
  971. B.P. మంధాద్రికిన్
  972. A.B. జనించు
  973. A.B. ప్రకటీకృతాంశుఁడు జనించున్
  974. A.B. నరచాతిగలుగువాఁడు
  975. A.B. పంజులు
  976. A.B. మావలిసేన
  977. A. కుకురుకొంకణ ఘూర్జరాజ్యసభల; B. కుకురుకొంకణటెంకణ ఖూర్జరాజన్యసభల
  978. A. నేరంబు లెంచకిందూరాయసురతాణ
  979. A. కాపాడుమనుమగంటి పురవరాధీశ్వర
  980. A. కరుణించు
  981. A. రక్షించు
  982. A. కాకితరాయరాజ్య స్థాపనాచార్య
  983. A. సోమకుల పరశురామ
  984. A. నీవైరిరాజు
  985. A. వాలుపర్గంబుగా; B. వ్రాలుపర్గంబుగా
  986. A.B. తరంబు
  987. A. విఘడియలోన నూరారుగూర్పనువిచ్చను
  988. A.B. కంటి
  989. The third line of the verse is missing in both the Mss.
  990. A. ముగొయ్య B. ముకుగొయ్య
  991. A.B. వారణమె
  992. A.B. ఘటించు
  993. A.B. ముక్తాచర్వణంబె
  994. The reading adopted is that of B.P.
    A. మీరనపరమ్భాళిల రంజిల్లగా
    B. మీరిన పరమ్భాళిలరంజిల్లగ
  995. A.B. వరించ
  996. A.B. బాలలరంగ
  997. A.B. నిలుపోపజూచు
  998. A.B. మమ్మాయని చేరు చేరినిలుచుంబనకుం
  999. A.B. విజృంభితాహిలన్
  1000. A.B. సుతుడా
  1001. A.B. అరికల్మి
  1002. A.B. మహిప
  1003. The second line of the verse is omitted in A.
    The third and fourth lines are transposed in B.
  1004. A.B. చిత్తేశు
  1005. A. భేదికులంబు
  1006. A.B. ధీరు
  1007. A.B. రాజేశులను
  1008. A.B. తెచ్చినవని
  1009. A. రవళిసింహతలాటరాయడితఁడు
  1010. A.B. ధట్టించు
  1011. A. జాగిగి
  1012. A.B. గవించు
  1013. A.B. దృతన (ధృతన) ముఖ్యాలీల
  1014. A. శేష వాల్మీకాది చిద్విశేషవిలాలచతురోక్తి
    B. శేష వాల్మీకాదిబిత | విశేషవిలాసచరురోక్తి
  1015. A. మన్యమాత్రుండె &c. B. కన్యమాత్రుండె మానినీనికాయమానమకరాంక ఖడ్గనారాయణాంక
  1016. A.B. బోటమెలించు
  1017. A.B. నుద్యశ్మించు నీతోనిరాఘాటాలంకృతి
  1018. A.B. కెడ
  1019. A.B. చుంబించు బైకొని
  1020. A.B. తెగువ
  1021. A.B. రంగవిభుడు
  1022. A.B. మెట్టునట్టికన్య
  1023. A. మహేర్విఖేల B. మహాద్విబేల
  1024. A.B. దెల్చు
  1025. A.B. సప్తారణి
  1026. A.B. దంత
  1027. A.B. నలహరిశ్చంద్రముఖనిత
    నవవిధులలో నందస్థానమున ‘కుంద' అని కొందఱు, నందపాఠమే సుప్రసిద్ధము.
  1028. A.B. కీర్తుల
  1029. This stanza comes after 336 in the Mss.
  1030. A.B. చాతుర్యాభివిజిత
  1031. A.B. వెలశిరి రంగక్షితిపతివీరప్రతాప | బలశౌర్యుండు తిమ్మవిభుండు |
  1032. A.B. హలపాణీశార్ఙ్గధరులనంగా
  1033. A.B. గెల్చ
  1034. A.B. హంతి
  1035. A.B. భవత్తురంగముకు
  1036. A. వల్లనకట్టివన్క పరపట్టణభూములు B. వల్లనకట్టివెన్కపరపట్టణభూములు
  1037. A.B. ప్రతాపంబు
  1038. A. లెగశిల B. వెలశిల
  1039. A.B. ప్రళయకాలాభీల
  1040. A.B. వినికొండ
  1041. A.B. యిరువది
  1042. A.B. నురుమాడకొత్తకన(ను)మలోన
  1043. A.B. రాయలకువొడైన
  1044. A. గొనవంకరచల్లల B. గొనవంకరీచల్లల
  1045. A.B. ప్రత్యక్షించి
  1046. A. తిట్టులెగుడ్డినట్లొరయ B. తిట్టితెగుడ్డినట్లారయు
  1047. A.B. ధీరుండాకండిక
  1048. A.B. బట్టయ్యా
  1049. A.B. ప్రత్యర్థికిన్ అర్థికిన్
  1050. V. P. Sastri (Cmmr p. 59) ప్రతాపములు
  1051. V. P. Sastri (Cmmr p. 59) నుండి
  1052. A.B. అరిధీశుల్ ; V. P. Sastri (Cmmr p.59) రయ్యరివీరుల్
  1053. A.B. నామజాజు
  1054. A.B. నూలిపోగంపితె
  1055. A.B. (న)దిప్పితె
  1056. B. కేరళూడ
  1057. A.B. తముకు వేయించితే డిగంతములనున్న
  1058. A.B. సముజ్ఞయనభేరిభూరి
  1059. A.B. ఘోటి
  1060. A.B. సమధూతధూరిపాలి
  1061. A.B. మదగంధలుబ్ధఘటభటత్కరి(ఖే)భేంద్రియలచేత కలువరించె
  1062. A.B. గణ
  1063. A. గో | వామజయాంక
  1064. A. వెంగళోక్వాకలత్రు
  1065. A. నన్పుప్పురు B. మృప్పురు
  1066. B. మిచ్యామతి
  1067. A. వెలయందపెరినన్ బంధించునే B. వెలకుందపిరిన్ లభించునే
  1068. A.B. బల(ళ)కలా
  1069. A.B. హరిభక్తి గరిమదానములందు గిరిజేశఘనమిత్రనియతిబూను
  1070. A.B. చట్టులధృతితార్క్షసౌజన్యకృపలయందు వివిధభోజనకపటిమ నెనశి
  1071. A.B. వోరుగల్లును
  1072. B. Stops with యెలమినీతో
  1073. A. వరజునాదార
  1074. B. రాపాడు శత్రులరక్తధారలెకానిర్వండు భూతజాలమునకు
  1075. A.B. కపటరి
  1076. A.B. కృత్తిపటీరరాహవాశింగని
  1077. A.B. ధనంజయుఁడు ధతారి
  1078. A.B. దక్షలతీర్ని
  1079. A. The scribe has by mistake copied at the beginning of this verse the first line of కందవోలును గుత్తి; and this has been repeated in B.
  1080. A.B. రెండు
  1081. A. భరంబున; B. భయంబున
  1082. A.B. రొమ్ము
  1083. A.B. వాడకంతయును
  1084. A.B. మహెద్భుతతోడ
  1085. A.B. భరియించి
  1086. A.B. సింగభూజాని
  1087. A.B. నవతలన్నియు
  1088. A. దళువాయకుని వెఱ్ఱి గొడ్వింపెడు వానిపట్టంబు
  1089. A.B. నాబిలేశుని
  1090. A.B. నిండారమైన
  1091. A.B. నాక్రమ్యముగ
  1092. A.B. పుంజమ్ములను రాయలరోయక
  1093. A.B. ప్రాశ్చలన
  1094. A.B. దిండు
  1095. A. నట్టట
  1096. A. వెలమారు
  1097. B. మారరాజు
  1098. A. దిక్కామెకంబులైనారు; B. తిక్కమెకంబులైనారు
  1099. A.B. ఔర నీవు తోవూరుపాళెంబులదుర
  1100. A.B. మోనఁబడెను
  1101. A.B. ఏనుఁగు నెక్కేది మనకు రాదుసుమీ చానేను మనకు బిడారిబైట
  1102. A.B. పాయిమున్నుగదరు వాయనొకండు
  1103. A. నీజారు
  1104. A. యెమరజాతికాని బామనారేలని
    B. యెమరజాతికాని బారునాదులని
  1105. A.B. మ్మెతేగాని
  1106. A.B. తాతితపశెట్టి
  1107. A.B. పాళెగాడెందైన
  1108. A. చిట్టడికదిలెనా మోదలి B. ...మోదరి
  1109. A.B. దక్కిన
  1110. A.B. పాడగ
  1111. A.B. ధారములలైన
  1112. A. పట్టకోహత
  1113. A.B. జయార్థితమైన
  1114. A.B. కఠా
  1115. A.B. చారుశీల
  1116. B. Stops with మాకరా. The Sources of Vijayanagara History (P 808) లక్షమీద బదియార్గురు
  1117. B. మానిబ్బరగండ
  1118. A.B. బేర్చుక చింన్నల
  1119. A.B. మించివడు
  1120. A.B. జొప్పడనిల్చితివి
  1121. A.B. రిరె
  1122. A.B. రాజన్యకుమారవర్గముల్ దోర్గర్వవైఖరులను
  1123. B. కురులు
  1124. A.B. యెదురజాలరుమోదటి
  1125. A. పారెండుగన్
  1126. A. వక్కల్
  1127. A.B. కలిత
  1128. A.B. భరణుకాకిత రాజు రాజ్యస్థాపనాచార్య
  1129. A.B. కాలాంతర
  1130. ఇచ్చట కవి 'ఋ, ఉ' లత యతిమైత్రిని గల్పించెను
  1131. A.B. నీయడుగుదలాశ్రయింత్తు
  1132. V.V.C.చాగంబు
  1133. B. శక్తి నాశించు
  1134. B. గరించు V.V.C. ఘర్షించు
  1135. B. సింహమనఁగ
  1136. A. మోటిమాన్నీడు
    B. మేటి మాన్నీడు
  1137. A.B. కైజతము
  1138. A.B. విడివిడి
  1139. A. నిచెలకారిలం నితివెడశి B. నిచెలకారిలంనింతివెడశి
  1140. A. తరమినకవె B. తరలినకవె
  1141. A.B. జెయిత్త
  1142. A.B. చెప్పవచ్చు, చప్పవచ్చు
  1143. A.B. The first letter of the line lost, then we have బతి or బలి which does not agree with the prāsa. V.V.C. gives the name of the place of the battle as Chāmali.
  1144. A. పెట్టనిందివాలమంతయు పినుగ పెంటతిర్వదన్
    B. పెట్టునిందివాలమంతేయు కినుగ పెంటతిర్వదనూ
  1145. A.B. రాశించ్చు
  1146. A.B. రాయపట్టమునిర్విరహరిపుచెండాడి
  1147. A.B. మెదికిమూకలరెల్లమహీనసాద్యబైన
  1148. A. కెరీలి వెకొను దిశగెల్చినావు; B. కెరీలివికానుదిశన గెల్చినావు
  1149. A.B. పాండియ
  1150. This short prose passage is found after 437 in the Mss.
  1151. A.B. భూవరుడుట్టెన్
  1152. A.B. ధారాళద్ఘమిఘమితవాద్ధారా
  1153. This stanza occurs before 437 in the Mss.
  1154. A.B. సతి
  1155. A. బానంగగజందులుద్రొక్కు B. బానంగగలందులుద్రొక్కు
  1156. A.B. నాకభూనేభజంబునకు
  1157. B. జంగభూప
  1158. A.B. ముట్టుకాండ్రు
  1159. A.B. పగరులు నగరులు పట్రంగమధ్యంబు
  1160. A.B. మచ్చారె
  1161. A. తక్కగిడితక్కనగ B. తక్కగిడితక్కనక్క
  1162. A.B. యంగజాటోప
  1163. B. మల్
  1164. A B. దయాహృత
  1165. A.B. పాలి
  1166. A. కీలినెరవు
  1167. A.B. భూమాత్ర మాలికాలీల
  1168. A.B. భూమండలాధిక
  1169. A. లిశ్యంక B. విశ్వంక
  1170. A.B. అతిగళద్రక్త
  1171. A.B. యీవంట్టివైరంబె
  1172. A.B. మున్నె
  1173. B. తౌకార
  1174. B. ముద్రాతవె...గటల
  1175. The last line is missing
  1176. B. వలలృదుద
  1177. A.B. నిదుట
  1178. A.B. నెరిరెక్క గానక ముందఱికి నెచ్చి
  1179. A.B. ఖాసాల
  1180. A.B. దాక్కలి
  1181. B. హవము
  1182. A.B. వెలుగోటి
  1183. A.B. నేగక
  1184. A.B. దాయన
  1185. A.B. దారంభోధర
  1186. B. గ్రారు
  1187. A. బూధినేకాంగ B. బూధినేశాంగ
  1188. B. స్త్రీల
  1189. The last line is lost.
  1190. A.B. దాల్తు యెల్లప్పు
  1191. B. యందుగ
  1192. A.B. ఖండించదౌర నీ ఘనకరాళి
  1193. A.B. ఖండించదౌర నీ