విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 4
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 4) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కర్మాణ్య ఉక్తాని యుష్మాభిర యాని తాని కరిష్యద
మమ చాపి యదాబుథ్ధిరుచితాని వినిశ్చయాత
2 పురొహితొ ఽయమ అస్మాకమ అగ్నిహొత్రాణి రక్షతు
సూథపౌరొగవైః సార్ధం థరుపథస్య నివేశనే
3 ఇన్థ్రసేన ముఖాశ చేమే రదాన ఆథాయ కేవలాన
యాన్తు థవారవతీం శీఘ్రమ ఇతి మే వర్తతే మతిః
4 ఇమాశ చ నార్యొ థరౌపథ్యాః సర్వశః పరిచారికాః
పాఞ్చాలాన ఏవ గచ్ఛన్తు సూథపౌరొగవైః సహ
5 సర్వైర అపి చ వక్తవ్యం న పరజ్ఞాయన్త పాణ్డవాః
గతా హయ అస్మాన అపాకీర్య సర్వే థవైతవనాథ ఇతి
6 విథితే చాపి వక్తవ్యం సుహృథ్భిర అనురాగతః
అతొ ఽహమ అపి వక్ష్యామి హేతుమాత్రం నిబొధత
7 హన్తేమాం రాజవసతిం రాజపుత్రా బరవీమి వః
యదా రాజకులం పరాప్య చరన పరేష్యొ న రిష్యతి
8 థుర్వసం తవ ఏవ కౌరవ్యా జానతా రాజవేశ్మని
అమానితైః సుమానార్హా అజ్ఞాతైః పరివత్సరమ
9 థిష్ట థవారొ లభేథ థవారం న చ రాజసు విశ్వసేత
తథ ఏవాసనమ అన్విచ్ఛేథ యత్ర నాభిషజేత పరః
10 నాస్య యానం న పర్యఙ్కం న పీఠం న జగం రదమ
ఆరొహేత సంమతొ ఽసమీతి స రాజవసతిం వసేత
11 అద యత్రైనమ ఆసీనం శఙ్కేరన థుష్టచారిణః
న తత్రొపవిశేజ జాతు స రాజవసతిం వసేత
12 న చానుశిష్యేథ రాజానమ అపృచ్ఛన్తం కథా చన
తూష్ణీం తవ ఏనమ ఉపాసీత కాలే సమభిపూజయన
13 అసూయన్తి హి రాజానొ జనాన అనృతవాథినః
తదైవ చావమన్యన్తే మన్త్రిణం వాథినం మృషా
14 నైషాం థారేషు కుర్వీత మైత్రీం పరాజ్ఞః కదం చన
అన్తఃపుర చరా యే చ థవేష్టి యానహితాశ చ యే
15 విథితే చాస్య కుర్వీత కర్యాణి సులఘూన్య అపి
ఏవం విచరతొ రాజ్ఞొ న కషతిర జాయతే కవ చిత
16 యత్నాచ చొపచరేథ ఏనమ అగ్నివథ థేవవచ చ హ
అనృతేనొపచీర్ణొ హి హింస్యాథ ఏనమ అసంశయమ
17 యచ చ భర్తానుయుఞ్జీత తథ ఏవాభ్యనువర్తయేత
పరమాథమ అవలేహాం చ కొపం చ పరివర్జయేత
18 సమర్దనాసు సర్వాసు హితం చ పరియమ ఏవ చ
సంవర్ణయేత తథ ఏవాస్య పరియాథ అపి హితం వథేత
19 అనుకూలొ భవేచ చాస్య సర్వార్దేషు కదాసు చ
అప్రియం చాహితం యత సయాత తథ అస్మై నానువర్ణయేత
20 నాహమ అస్య పరియొ ఽసమీతి మత్వా సేవేత పణ్డితః
అప్రమత్తశ చ యత్తశ చ హితం కుర్యాత పరియం చ యత
21 నాస్యానిష్టాని సేవేత నాహితైః సహ సంవసేత
సవస్దానాన న వికమ్పేత స రాజవసతిం వసేత
22 థక్షిణం వాద వామం వా పార్శ్వమ ఆసీత పణ్డితః
రక్షిణాం హయ ఆత్తశస్త్రాణాం సదానం పశ్చాథ విధీయతే
నిత్యం విప్రతిషిథ్ధం తు పురస్తాథ ఆసనం మహత
23 న చ సంథర్శనే కిం చిత పరవృథ్ధమ అపి సంజపేత
అపి హయ ఏతథ థరిథ్రాణాం వయలీక సదానమ ఉత్తమమ
24 న మృషాభిహితం రాజ్ఞొ మనుష్యేషు పరకాశయేత
యం చాసూయన్తి రాజానః పురుషం న వథేచ చ తమ
25 శూరొ ఽసమీతి న థృప్తః సయాథ బుథ్ధిమాన ఇతి వా పునః
పరియమ ఏవాచరన రాజ్ఞః పరియొ భవతి భొగవాన
26 ఐశ్వర్యం పరాప్య థుష్ప్రాపం పరియం పరాప్య చ రాజతః
అప్రమత్తొ భవేథ రాజ్ఞః పరియేషు చ హితేషు చ
27 యస్య కొపొ మహాబాధః పరసాథశ చ మహాఫలః
కస తస్య మనసాపీచ్ఛేథ అనర్దం పరాజ్ఞసంమతః
28 న చౌష్ఠౌ నిర్భుజేజ జాతు న చ వాక్యం సమాక్షిపేత
సథా కషుతం చ వాతం చ షఠీవనం చాచరేచ ఛనైః
29 హాస్యవస్తుషు చాప్య అస్య వర్తమానేషు కేషు చిత
నాతిగాఢం పరహృష్యేత న చాప్య ఉన్మత్తవథ ధసేత
30 న చాతిధైర్యేణ చరేథ గురుతాం హి వరజేత తదా
సమితం తు మృథుపూర్వేణ థర్శయేత పరసాథజమ
31 లాభే న హర్షయేథ యస తు న వయదేథ యొ ఽవమానితః
అసంమూఢశ చ యొ నిత్యం స రాజవసతిం వసేత
32 రాజానం రాజపుత్రం వా సంవర్తయతి యః సథా
అమాత్యః పణ్డితొ భూత్వా స చిరం తిష్ఠతి శరియమ
33 పరగృహీతశ చ యొ ఽమాత్యొ నిగృహీతశ చ కారణైః
న నిర్బధ్నాతి రాజానం లభతే పరగ్రహం పునః
34 పరత్యక్షం చ పరొక్షం చ గుణవాథీ విచక్షణః
ఉపజీవీ భవేథ రాజ్ఞొ విషయే చాపి యొ వసేత
35 అమాత్యొ హి బలాథ భొక్తుం రాజానం పరార్దయేత తు యః
న స తిష్ఠేచ చిరం సదానం గచ్ఛేచ చ పరాణసంశయమ
36 శరేయః సథాత్మనొ థృష్ట్వా పరం రాజ్ఞా న సంవథేత
విశేషయేన న రాజానం యొగ్యా భూమిషు సర్వథా
37 అమ్లానొ బలవాఞ శూరశ ఛాయేవానపగః సథా
సత్యవాథీ మృథుర థాన్తః స రాజవసతిం వసేత
38 అన్యస్మిన పరేష్యమాణే తు పురస్తాథ యః సముత్పతేత
అహం కిం కరవాణీతి స రాజవసతిం వసేత
39 ఉష్ణే వా యథి వా శీతే రాత్రౌ వా యథి వా థివా
ఆథిష్టొ న వికల్పేత స రాజవసతిం వసేత
40 యొ వై గృహేభ్యః పరవసన పరియాణాం నానుసంస్మరేత
థుఃఖేన సుఖమ అన్విచ్ఛేత స రాజవసతిం వసేత
41 సమవేషం న కుర్వీత నాత్యుచ్చైః సంనిధౌ హసేత
మన్త్రం న బహుధా కుర్యాథ ఏవం రాజ్ఞః పరియొ భవేత
42 న కర్మణి నియుక్తః సన ధనం కిం చిథ ఉపస్పృశేత
పరాప్నొతి హి హరన థరవ్యం బన్ధనం యథి వా వధమ
43 యానం వస్త్రమ అలంకారం యచ చాన్యత సంప్రయచ్ఛతి
తథ ఏవ ధారయేన నిత్యమ ఏవం పరియతరొ భవేత
44 సంవత్సరమ ఇమం తాత తదా శీలా బుభూషవః
అద సవవిషయం పరాప్య యదాకామం చరిష్యద
45 అనుశిష్టాః సమ భథ్రం తే నైతథ వక్తాస్తి కశ చన
కున్తీమ ఋతే మాతరం నొ విథురం చ మహామతిమ
46 యథ ఏవానన్తరం కార్యం తథ భవాన కర్తుమ అర్హతి
తారణాయాస్య థుఃఖస్య పరస్దానాయ జయాయ చ
47 [వై]
ఏవమ ఉక్తస తతొ రాజ్ఞా ధౌమ్యొ ఽద థవిజసత్తమః
అకరొథ విధివత సర్వం పరస్దానే యథ విధీయతే
48 తేషాం సమిధ్య తాన అగ్నీన మన్త్రవచ చ జుహావ సః
సమృథ్ధి వృథ్ధిలాభాయ పృదివీ విజయాయ చ
49 అగ్నిం పరథక్షిణం కృత్వా బరాహ్మణాంశ చ తపొధనాన
యాజ్ఞసేనీం పురస్కృత్య షడ ఏవాద పరవవ్రజుః