భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 86
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 86) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 సంజయ ఉవాచ
వర్తమానే తదా రౌథ్రే రాజన వీరవరక్షయే
శకునిః సౌబలః శరీమాన పాణ్డవాన సముపాథ్రవత
2 తదైవ సాత్వతొ రాజన హార్థిక్యః పరవీరహా
అభ్యథ్రవత సంగ్రామే పాణ్డవానామ అనీకినీమ
3 తతః కామ్బొజముఖ్యానాం నథీజానాం చ వాజినామ
ఆరట్టానాం మహీజానాం సిన్ధుజానాం చ సర్వశః
4 వనాయుజానాం శుభ్రాణాం తదా పర్వతవాసినామ
యే చాపరే తిత్తిరజా జవనా వాతరంహసః
5 సువర్ణాలంకృతైర ఏతైర వర్మవథ్భిః సుకల్పితైః
హయైర వాతజవైర ముఖ్యైః పాణ్డవస్య సుతొ బలీ
అభ్యవర్తత తత సైన్యం హృష్టరూపః పరంతపః
6 అర్జునస్యాద థాయాథ ఇరావాన నామ వీర్యవాన
సుతాయాం నాగరాజస్య జాతః పార్దేన ధీమతా
7 ఐరావతేన సా థత్తా అనపత్యా మహాత్మనా
పత్యౌ హతే సుపర్ణేన కృపణా థీనచేతనా
8 భార్యార్దం తాం చ జగ్రాహ పార్దః కామవశానుగామ
ఏవమ ఏష సముత్పన్నః పరక్షేత్రే ఽరజునాత్మజః
9 స నాగలొకే సంవృథ్ధొ మాత్రా చ పరిరక్షితః
పితృవ్యేణ పరిత్యక్తః పార్దథ్వేషాథ థురాత్మనా
10 రూపవాన వీర్యసంపన్నొ గుణవాన సత్యవిక్రమః
ఇన్థ్రలొకం జగామాశు శరుత్వా తత్రార్జునం గతమ
11 సొ ఽభిగమ్య మహాత్మానం పితరం సత్యవిక్రమమ
అభ్యవాథయథ అవ్యగ్రొ వినయేన కృతాఞ్జలిః
ఇరావాన అస్మి భథ్రం తే పుత్రశ చాహం తవాభిభొ
12 మాతుః సమాగమొ యశ చ తత సర్వం పరత్యవేథయత
తచ చ సర్వం యదావృత్తమ అనుసస్మార పాణ్డవః
13 పరిష్వజ్య సుతం చాపి సొ ఽఽతమనః సథృశం గుణైః
పరీతిమాన అభవత పార్దొ థేవరాజనివేశనే
14 సొ ఽరజునేన సమాజ్ఞప్తొ థేవలొకే తథా నృప
పరీతిపూర్వం మహాబాహుః సవకార్యం పరతి భారత
యుథ్ధకాలే తవయాస్మాకం సాహ్యం థేయమ ఇతి పరభొ
15 బాఢమ ఇత్య ఏవమ ఉక్త్వా చ యుథ్ధకాల ఉపాగతః
కామవర్ణజవైర అశ్వైః సంవృతొ బహుభిర నృప
16 తే హయాః కాఞ్చనాపీడా నానావర్ణా మనొజవాః
ఉత్పేతుః సహసా రాజన హంసా ఇవ మహొథధౌ
17 తే తవథీయాన సమాసాథ్య హయసంఘాన మహాజవాన
కరొడైః కరొడాన అభిఘ్నన్తొ ఘొణాభిశ చ పరస్పరమ
నిపేతుః సహసా రాజన సువేగాభిహతా భువి
18 నిపతథ్భిస తదా తైశ చ హయసంఘైః పరస్పరమ
శుశ్రువే థారుణః శబ్థః సుపర్ణపతనే యదా
19 తదైవ చ మహారాజ సమేత్యాన్యొన్యమ ఆహవే
పరస్పరవధం ఘొరం చక్రుస తే హయసాథినః
20 తస్మింస తదా వర్తమానే సంకులే తుములే భృశమ
ఉభయొర అపి సంశాన్తా హయసంఘాః సమన్తతః
21 పరక్షీణసాయకాః శూరా నిహతాశ్వాః శరమాతురాః
విలయం సమనుప్రాప్తాస తక్షమాణాః పరస్పరమ
22 తతః కషీణే హయానీకే కిం చిచ ఛేషే చ భారత
సౌబలస్యాత్మజాః శూరా నిర్గతా రణమూర్ధని
23 వాయువేగసమస్పర్శా జవే వాయుసమాంస తదా
ఆరుహ్య శీలసంపన్నాన వయఃస్దాంస తురగొత్తమాన
24 గజొ గవాక్షొ వృషకశ చర్మవాన ఆర్జవః శుకః
షడ ఏతే బలసంపన్నా నిర్యయుర మహతొ బలాత
25 వార్యమాణాః శకునినా సవైశ చ యొధైర మహాబలైః
సంనథ్ధా యుథ్ధకుశలా రౌథ్రరూపా మహాబలాః
26 తథ అనీకం మహాబాహొ భిత్త్వా పరమథుర్జయమ
బలేన మహతా యుక్తాః సవర్గాయ విజయైషిణః
వివిశుస తే తథా హృష్టా గాన్ధారా యుథ్ధథుర్మథాః
27 తాన పరవిష్టాంస తథా థృష్ట్వా ఇరావాన అపి వీర్యవాన
అబ్రవీత సమరే యొధాన విచిత్రాభరణాయుధాన
28 యదైతే ధార్తరాష్ట్రస్య యొధాః సానుగవాహనాః
హన్యన్తే సమరే సర్వే తదా నీతిర విధీయతామ
29 బాఢమ ఇత్య ఏవమ ఉక్త్వా తే సర్వే యొధా ఇరావతః
జఘ్నుస తే వై పరానీకం థుర్జయం సమరే పరైః
30 తథ అనీకమ అనీకేన సమరే వీక్ష్య పాతితమ
అమృష్యమాణాస తే సర్వే సుబలస్యాత్మజా రణే
ఇరావన్తమ అభిథ్రుత్య సర్వతః పర్యవారయన
31 తాడయన్తః శితైః పరాసైశ చొథయన్తః పరస్పరమ
తే శూరాః పర్యధావన్త కుర్వన్తొ మహథ ఆకులమ
32 ఇరావాన అద నిర్భిన్నః పరాసైస తీక్ష్ణైర మహాత్మభిః
సరవతా రుధిరేణాక్తస తొత్త్రైర విథ్ధ ఇవ థవిపః
33 ఉరస్య అపి చ పృష్ఠే చ పార్శ్వయొశ చ భృశాహతః
ఏకొ బహుభిర ఇత్య అర్దం ధైర్యాథ రాజన న వివ్యదే
34 ఇరావాన అద సంక్రుథ్ధః సర్వాంస తాన నిశితైః శరైః
మొహయామ ఆస సమరే విథ్ధ్వా పరపురంజయః
35 పరాసాన ఉథ్ధృత్య సర్వాంశ చ సవశరీరాథ అరింథమః
తైర ఏవ తాడయామ ఆస సుబలస్యాత్మజాన రణే
36 నివృష్య నిశితం ఖడ్గం గృహీత్వా చ శరావరమ
పథాతిస తూర్ణమ ఆగచ్ఛజ జిఘాంసుః సౌబలాన యుధి
37 తతః పరత్యాగతప్రాణాః సర్వే తే సుబలాత్మజాః
భూయః కరొధసమావిష్టా ఇరావన్తమ అదాథ్రవన
38 ఇరావాన అపి ఖడ్గేన థర్శయన పాణిలాఘవమ
అభ్యవర్తత తాన సర్వాన సౌబలాన బలథర్పితః
39 లాఘవేనాద చరతః సర్వే తే సుబలాత్మజాః
అన్తరం నాధ్యగచ్ఛన్త చరన్తః శీఘ్రగామినః
40 భూమిష్ఠమ అద తం సంఖ్యే సంప్రథృశ్య తతః పునః
పరివార్య భృశం సర్వే గరహీతుమ ఉపచక్రముః
41 అదాభ్యాశగతానాం స ఖడ్గేనామిత్రకర్శనః
ఉపహస్తావహస్తాభ్యాం తేషాం గాత్రాణ్య అకృన్తత
42 ఆయుధాని చ సర్వేషాం బాహూన అపి చ భూషితాన
అపతన్త నికృత్తాఙ్గా గతా భూమిం గతాసవః
43 వృషకస తు మహారాజ బహుధా పరివిక్షతః
అముచ్యత మహారౌథ్రాత తస్మాథ వీరావకర్తనాత
44 తాన సర్వాన పతితాన థృష్ట్వా భీతొ థుర్యొధనస తతః
అభ్యభాషత సంక్రుథ్ధొ రాక్షసం ఘొరథర్శనమ
45 ఆర్శ్యశృఙ్గిం మహేష్వాసం మాయావినమ అరింథమమ
వైరిణం భీమసేనస్య పూర్వం బకవధేన వై
46 పశ్య వీర యదా హయ ఏష ఫల్గునస్య సుతొ బలీ
మాయావీ విప్రియం ఘొరమ అకార్షీన మే బలక్షయమ
47 తవం చ కామగమస తాత మాయాస్త్రే చ విశారథః
కృతవైరశ చ పార్దేన తస్మాథ ఏనం రణే జహి
48 బాఢమ ఇత్య ఏవమ ఉక్త్వా తు రాక్షసొ ఘొరథర్శనః
పరయయౌ సింహనాథేన యత్రార్జునసుతొ యువా
49 సవారూఢైర యుథ్ధకుశలైర విమలప్రాసయొధిభిః
వీరైః పరహారిభిర యుక్తః సవైర అనీకైః సమావృతః
నిహన్తుకామః సమరే ఇరావన్తం మహాబలమ
50 ఇరావాన అపి సంక్రుథ్ధస తవరమాణః పరాక్రమీ
హన్తుకామమ అమిత్రఘ్నొ రాక్షసం పరత్యవారయత
51 తమ ఆపతన్తం సంప్రేక్ష్య రాక్షసః సుమహాబలః
తవరమాణస తతొ మాయాం పరయొక్తుమ ఉపచక్రమే
52 తేన మాయామయాః కౢప్తా హయాస తావన్త ఏవ హి
సవారూఢా రాక్షసైర ఘొరైః శూలపట్టిశపాణిభిః
53 తే సంరబ్ధాః సమాగమ్య థవిసాహస్రాః పరహారిణః
అచిరాథ గమయామ ఆసుః పరేతలొకం పరస్పరమ
54 తస్మింస తు నిహతే సైన్యే తావ ఉభౌ యుథ్ధథుర్మథౌ
సంగ్రామే వయవతిష్ఠేతాం యదా వై వృత్రవాసవౌ
55 ఆథ్రవన్తమ అభిప్రేక్ష్య రాక్షసం యుథ్ధథుర్మథమ
ఇరావాన కరొధసంరబ్ధః పరత్యధావన మహాబలః
56 సమభ్యాశగతస్యాజౌ తస్య ఖడ్గేన థుర్మతేః
చిచ్ఛేథ కార్ముకం థీప్తం శరావాపం చ పఞ్చకమ
57 స నికృత్తం ధనుర థృష్ట్వా ఖం జవేన సమావిశత
ఇరావన్తమ అభిక్రుథ్ధం మొహయన్న ఇవ మాయయా
58 తతొ ఽనతరిక్షమ ఉత్పత్య ఇరావాన అపి రాక్షసమ
విమొహయిత్వా మాయాభిస తస్య గాత్రాణి సాయకైః
చిచ్ఛేథ సర్వమర్మజ్ఞః కామరూపొ థురాసథః
59 తదా స రాక్షసశ్రేష్ఠః శరైః కృత్తః పునః పునః
సంబభూవ మహారాజ సమవాప చ యౌవనమ
60 మాయా హి సహజా తేషాం వయొ రూపం చ కామజమ
ఏవం తథ రాక్షసస్యాఙ్గం ఛిన్నం ఛిన్నం వయరొహత
61 ఇరావాన అపి సంక్రుథ్ధొ రాక్షసం తం మహాబలమ
పరశ్వధేన తీక్ష్ణేన చిచ్ఛేథ చ పునః పునః
62 స తేన బలినా వీరశ ఛిథ్యమాన ఇవ థరుమః
రాక్షసొ వయనథథ ఘొరం స శబ్థస తుములొ ఽభవత
63 పరశ్వధక్షతం రక్షః సుస్రావ రుధిరం బహు
తతశ చుక్రొధ బలవాంశ చక్రే వేగం చ సంయుగే
64 ఆర్శ్యశృఙ్గిస తతొ థృష్ట్వా సమరే శత్రుమ ఊర్జితమ
కృత్వా ఘొరం మహథ రూపం గరహీతుమ ఉపచక్రమే
సంగ్రామశిరసొ మధ్యే సర్వేషాం తత్ర పశ్యతామ
65 తాం థృష్ట్వా తాథృశీం మాయాం రాక్షసస్య మహాత్మనః
ఇరావాన అపి సంక్రుథ్ధొ మాయాం సరష్టుం పరచక్రమే
66 తస్య కరొధాభిభూతస్య సంయుగేష్వ అనివర్తినః
యొ ఽనవయొ మాతృకస తస్య స ఏనమ అభిపేథివాన
67 స నాగైర బహుశొ రాజన సర్వతః సంవృతొ రణే
థధార సుమహథ రూపమ అనన్త ఇవ భొగవాన
తతొ బహువిధైర నాగైశ ఛాథయామ ఆస రాక్షసమ
68 ఛాథ్యమానస తు నాగైః స ధయాత్వా రాక్షసపుంగవః
సౌపర్ణం రూపమ ఆస్దాయ భక్షయామ ఆస పన్నగాన
69 మాయయా భక్షితే తస్మిన్న అన్వయే తస్య మాతృకే
విమొహితమ ఇరావన్తమ అసినా రాక్షసొ ఽవధీత
70 సకుణ్డలం సముకుటం పథ్మేన్థుసథృశప్రభమ
ఇరావతః శిరొ రక్షః పాతయామ ఆస భూతలే
71 తస్మింస తు నిహతే వీరే రాక్షసేనార్జునాత్మజే
విశొకాః సమపథ్యన్త ధార్తరాష్ట్రాః సరాజకాః
72 తస్మిన మహతి సంగ్రామే తాథృశే భైరవే పునః
మహాన వయతికరొ ఘొరః సేనయొః సమపథ్యత
73 హయా గజాః పథాతాశ చ విమిశ్రా థన్తిభిర హతాః
రదాశ చ థన్తినశ చైవ పత్తిభిస తత్ర సూథితాః
74 తదా పత్తిరదౌఘాశ చ హయాశ చ బహవొ రణే
రదిభిర నిహతా రాజంస తవ తేషాం చ సంకులే
75 అజానన్న అర్జునశ చాపి నిహతం పుత్రమ ఔరసమ
జఘాన సమరే శూరాన రాజ్ఞస తాన భీష్మరక్షిణః
76 తదైవ తావకా రాజన సృఞ్జయాశ చ మహాబలాః
జుహ్వతః సమరే పరాణాన నిజఘ్నుర ఇతరేతరమ
77 ముక్తకేశా వికవచా విరదాశ ఛిన్నకార్ముకాః
బాహుభిః సమయుధ్యన్త సమవేతాః పరస్పరమ
78 తదా మర్మాతిగైర భీష్మొ నిజఘాన మహారదాన
కమ్పయన సమరే సేనాం పాణ్డవానాం మహాబలః
79 తేన యౌధిష్ఠిరే సైన్యే బహవొ మానవా హతాః
థన్తినః సాథినశ చైవ రదినొ ఽద హయాస తదా
80 తత్ర భారత భీష్మస్య రణే థృష్ట్వా పరాక్రమమ
అత్యథ్భుతమ అపశ్యామ శక్రస్యేవ పరాక్రమమ
81 తదైవ భీమసేనస్య పార్షతస్య చ భారత
రౌథ్రమ ఆసీత తథా యుథ్ధం సాత్వతస్య చ ధన్వినః
82 థృష్ట్వా థరొణస్య విక్రాన్తం పాణ్డవాన భయమ ఆవిశత
ఏక ఏవ రణే శక్తొ హన్తుమ అస్మాన స సైనికాన
83 కిం పునః పృదివీ శూరైర యొధవ్రాతైః సమావృతః
ఇత్య అబ్రువన మహారాజ రణే థరొణేన పీడితాః
84 వర్తమానే తదా రౌథ్రే సంగ్రామే భరతర్షభ
ఉభయొః సేనయొః శూరా నామృష్యన్త పరస్పరమ
85 ఆవిష్టా ఇవ యుధ్యన్తే రక్షొభూతా మహాబలాః
తావకాః పాణ్డవేయాశ చ సంరబ్ధాస తాత ధన్వినః
86 న సమ పశ్యామహే కం చిథ యః పరాణాన పరిరక్షతి
సంగ్రామే థైత్యసంకాశే తస్మిన యొథ్ధా నరాధిప