భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 58
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 58) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 ధృతరాష్ట్ర ఉవాచ
థైవమ ఏవ పరం మన్యే పౌరుషాథ అపి సంజయ
యత సైన్యం మమ పుత్రస్య పాణ్డుసైన్యేన వధ్యతే
2 నిత్యం హి మామకాంస తాత హతాన ఏవ హి శంససి
అవ్యగ్రాంశ చ పరహృష్టాంశ చ నిత్యం శంససి పాణ్డవాన
3 హీనాన పురుషకారేణ మామకాన అథ్య సంజయ
పతితాన పాత్యమానాంశ చ హతాన ఏవ చ శంససి
4 యుధ్యమానాన యదాశక్తి ఘటమానాఞ జయం పరతి
పాణ్డవా విజయన్త్య ఏవ జీయన్తే చైవ మామకాః
5 సొ ఽహం తీవ్రాణి థుఃఖాని థుర్యొధనకృతాని చ
అశ్రౌషం సతతం తాత థుఃసహాని బహూని చ
6 తమ ఉపాయం న పశ్యామి జీయేరన యేన పాణ్డవాః
మామకా వా జయం యుథ్ధే పరాప్నుయుర యేన సంజయ
7 సంజయ ఉవాచ
కషయం మనుష్యథేహానాం గజవాజిరదక్షయమ
శృణు రాజన సదిరొ భూత్వా తవైవాపనయొ మహాన
8 ధృష్టథ్యుమ్నస తు శల్యేన పీడితొ నవభిః శరైః
పీడయామ ఆస సంక్రుథ్ధొ మథ్రాధిపతిమ ఆయసైః
9 తత్రాథ్భుతమ అపశ్యామ పార్షతస్య పరాక్రమమ
నయవారయత యత తూర్ణం శల్యం సమితిశొభనమ
10 నాన్తరం థథృశే కశ చిత తయొః సంరబ్ధయొ రణే
ముహూర్తమ ఇవ తథ యుథ్ధం తయొః సమమ ఇవాభవత
11 తతః శల్యొ మహారాజ ధృష్టథ్యుమ్నస్య సంయుగే
ధనుశ చిచ్ఛేథ భల్లేన పీతేన నిశితేన చ
12 అదైనం శరవర్షేణ ఛాథయామ ఆస భారత
గిరిం జలాగమే యథ్వజ జలథా జలధారిణః
13 అభిమన్యుస తు సంక్రుథ్ధొ ధృష్టథ్యుమ్నే నిపీడితే
అభిథుథ్రావ వేగేన మథ్రరాజరదం పరతి
14 తతొ మథ్రాధిపరదం కార్ష్ణిః పరాప్యాతికొపనః
ఆర్తాయనిమ అమేయాత్మా వివ్యాధ విశిఖైస తరిభిః
15 తతస తు తావకా రాజన పరీప్సన్తొ ఽఽరజునిం రణే
మథ్రరాజరదం తూర్ణం పరివార్యావతస్దిరే
16 థుర్యొధనొ వికర్ణశ చ థుఃశాసనవివింశతీ
థుర్మర్షణొ థుఃసహశ చ చిత్రసేనశ చ థుర్ముఖః
17 సత్యవ్రతశ చ భథ్రం తే పురుమిత్రశ చ భారత
ఏతే మథ్రాధిపరదం పాలయన్తః సదితా రణే
18 తాన భీమసేనః సంక్రుథ్ధొ ధృష్టథ్యుమ్నశ చ పార్షతః
థరౌపథేయాభిమన్యుశ చ మాథ్రీపుత్రౌ చ పాణ్డవౌ
19 నానారూపాణి శస్త్రాణి విసృజన్తొ విశాం పతే
అభ్యవర్తన్త సంహృష్టాః పరస్పరవధైషిణః
తే వై సమీయుః సంగ్రామే రాజన థుర్మన్త్రితే తవ
20 తస్మిన థాశరదే యుథ్ధే వర్తమానే భయావహే
తావకానాం పరేషాం చ పరేక్షకా రదినొ ఽభవన
21 శస్త్రాణ్య అనేకరూపాణి విసృజన్తొ మహారదాః
అన్యొన్యమ అభినర్థన్తః సంప్రహారం పరచక్రిరే
22 తే యత్తా జాతసంరమ్భాః సర్వే ఽనయొన్యం జిఘాంసవః
మహాస్త్రాణి విముఞ్చన్తః సమాపేతుర అమర్షణాః
23 థుర్యొధనస తు సంక్రుథ్ధొ ధృష్టథ్యుమ్నం మహారణే
వివ్యాధ నిశితైర బాణైశ చతుర్భిస తవరితొ భృశమ
24 థుర్మర్షణశ చ వింశత్యా చిత్రసేనశ చ పఞ్చభిః
థుర్ముఖొ నవభిర బాణైర థుఃసహశ చాపి సప్తభిః
వివింశతిః పఞ్చభిశ చ తరిభిర థుఃశాసనస తదా
25 తాన పరత్యవిధ్యథ రాజేన్థ్ర పార్షతః శత్రుతాపనః
ఏకైకం పఞ్చవింశత్యా థర్శయన పాణిలాఘవమ
26 సత్యవ్రతం తు సమరే పురుమిత్రం చ భారత
అభిమన్యుర అవిధ్యత తౌ థశభిర థశభిః శరైః
27 మాథ్రీపుత్రౌ తు సమరే మాతులం మాతృనన్థనౌ
ఛాథయేతాం శరవ్రాతైస తథ అథ్భుతమ ఇవాభవత
28 తతః శల్యొ మహారాజ సవస్రీయౌ రదినాం వరౌ
శరైర బహుభిర ఆనర్ఛత కృతప్రతికృతైషిణౌ
ఛాథ్యమానౌ తతస తౌ తు మాథ్రీపుత్రౌ న చేలతుః
29 అద థుర్యొధనం థృష్ట్వా భీమసేనొ మహాబలః
విధిత్సుః కలహస్యాన్తం గథాం జగ్రాహ పాణ్డవః
30 తమ ఉథ్యతగథం థృష్ట్వా కైలాసమ ఇవ శృఙ్గిణమ
భీమసేనం మహాబాహుం పుత్రాస తే పరాథ్రవన భయాత
31 థుర్యొధనస తు సంక్రుథ్ధొ మాగధం సమచొథయత
అనీకం థశసాహస్రం కుఞ్జరాణాం తరస్వినామ
మాగధం పురతః కృత్వా భీమసేనం సమభ్యయాత
32 ఆపతన్తం చ తం థృష్ట్వా గజానీకం వృకొథరః
గథాపాణిర అవారొహథ రదాత సింహ ఇవొన్నథన
33 అథ్రిసారమయీం గుర్వీం పరగృహ్య మహతీం గథామ
అభ్యధావథ గజానీకం వయాథితాస్య ఇవాన్తకః
34 స గజాన గథయా నిఘ్నన వయచరత సమరే బలీ
భీమసేనొ మహాబాహుః సవజ్ర ఇవ వాసవః
35 తస్య నాథేన మహతా మనొహృథయకమ్పినా
వయత్యచేష్టన్త సంహత్య గజా భీమస్య నర్థతః
36 తతస తు థరౌపథీపుత్రాః సౌభథ్రశ చ మహారదః
నకులః సహథేవశ చ ధృష్టథ్యుమ్నశ చ పార్షతః
37 పృష్ఠం భీమస్య రక్షన్తః శరవర్షేణ వారణాన
అభ్యధావన్త వర్షన్తొ మేఘా ఇవ గిరీన యదా
38 కషురైః కషురప్రైర భల్లైశ చ పీతైర అఞ్జలికైర అపి
పాతయన్తొత్తమాఙ్గాని పాణ్డవా గజయొధినామ
39 శిరొభిః పరపతథ్భిశ చ బాహుభిశ చ విభూషితైః
అశ్మవృష్టిర ఇవాభాతి పాణిభిశ చ సహాఙ్కుశైః
40 హృతొత్తమాఙ్గాః సకన్ధేషు గజానాం గజయొధినః
అథృశ్యన్తాచలాగ్రేషు థరుమా భగ్నశిఖా ఇవ
41 ధృష్టథ్యుమ్నహతాన అన్యాన అపశ్యామ మహాగజాన
పతితాన పాత్యమానాంశ చ పార్షతేన మహాత్మనా
42 మాగధొ ఽద మహీపాలొ గజమ ఐరావణొపమమ
పరేషయామ ఆస సమరే సౌభథ్రస్య రదం పరతి
43 తమ ఆపతన్తం సంప్రేక్ష్య మాగధస్య గజొత్తమమ
జఘానైకేషుణా వీరః సౌభథ్రః పరవీరహా
44 తస్యావర్జితనాగస్య కార్ష్ణిః పరపురంజయః
రాజ్ఞొ రజతపుఙ్ఖేన భల్లేనాపహరచ ఛిరః
45 విగాహ్య తథ గజానీకం భీమసేనొ ఽపి పాణ్డవః
వయచరత సమరే మృథ్నన గజాన ఇన్థ్రొ గిరీన ఇవ
46 ఏకప్రహారాభిహతాన భీమసేనేన కుఞ్జరాన
అపశ్యామ రణే తస్మిన గిరీన వజ్రహతాన ఇవ
47 భగ్నథన్తాన భగ్నకటాన భగ్నసక్దాంశ చ వారణాన
భగ్నపృష్ఠాన భగ్నకుమ్భాన నిహతాన పర్వతొపమాన
48 నథతః సీథతశ చాన్యాన విముఖాన సమరే గజాన
విమూత్రాన భగ్నసంవిగ్నాంస తదా విశకృతొ ఽపరాన
49 భీమసేనస్య మార్గేషు గతాసూన పర్వతొపమాన
అపశ్యామ హతాన నాగాన నిష్టనన్తస తదాపరే
50 వమన్తొ రుధిరం చాన్యే భిన్నకుమ్భా మహాగజాః
విహ్వలన్తొ గతా భూమిం శైలా ఇవ ధరాతలే
51 మేథొరుధిరథిగ్ధాఙ్గొ వసామజ్జాసముక్షితః
వయచరత సమరే భీమొ థణ్డపాణిర ఇవాన్తకః
52 గజానాం రుధిరాక్తాం తాం గథాం బిభ్రథ వృకొథరః
ఘొరః పరతిభయశ చాసీత పినాకీవ పినాకధృక
53 నిర్మద్యమానాః కరుథ్ధేన భీమసేనేన థన్తినః
సహసా పరాథ్రవఞ శిష్టా మృథ్నన్తస తవ వాహినీమ
54 తం హి వీరం మహేష్వాసాః సౌభథ్రప్రముఖా రదాః
పర్యరక్షన్త యుధ్యన్తం వజ్రాయుధమ ఇవామరాః
55 శొణితాక్తాం గథాం బిభ్రథ ఉక్షితొ గజశొణితైః
కృతాన్త ఇవ రౌథ్రాత్మా భీమసేనొ వయథృశ్యత
56 వయాయచ్ఛమానం గథయా థిక్షు సర్వాసు భారత
నృత్యమానమ అపశ్యామ నృత్యన్తమ ఇవ శంకరమ
57 యమథణ్డొపమాం గుర్వీమ ఇన్థ్రాశనిసమస్వనామ
అపశ్యామ మహారాజ రౌథ్రాం విశసనీం గథామ
58 విమిశ్రాం కేశమజ్జాభిః పరథిగ్ధాం రుధిరేణ చ
పినాకమ ఇవ రుథ్రస్య కరుథ్ధస్యాభిఘ్నతః పశూన
59 యదా పశూనాం సంఘాతం యష్ట్యా పాలః పరకాలయేత
తదా భీమొ గజానీకం గథయా పర్యకాలయత
60 గథయా వధ్యమానాస తే మార్గణైశ చ సమన్తతః
సవాన్య అనీకాని మృథ్నన్తః పరాథ్రవన కుఞ్జరాస తవ
61 మహావాత ఇవాభ్రాణి విధమిత్వా స వారణాన
అతిష్ఠత తుములే భీమః శమశాన ఇవ శూలభృత