భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 46

వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 46)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [స]
కృతే ఽవహారే సైన్యానాం పరదమే భరతర్షభ
భీష్మే చ యుధి సంరబ్ధే హృష్టే థుర్యొధనే తదా
2 ధర్మరాజస తతస తూర్ణమ అభిగమ్య జనార్థనమ
భరాతృభిః సహితః సర్వైః సర్వైశ చైవ జనేశ్వరైః
3 శుచా పరమయా యుక్తశ చిన్తయానః పరాజయమ
వార్ష్ణేయమ అబ్రవీథ రాజన థృష్ట్వా భీష్మస్య విక్రమమ
4 కృష్ణ పశ్య మహేష్వాసం భీష్మం భీమపరాక్రమమ
శరైర థహన్తం సైన్యం మే గరీష్మే కక్షమ ఇవానలమ
5 కదమ ఏనం మహాత్మానాం శక్ష్యామః పరతివీక్షితుమ
లేలిహ్యమానం సైన్యం మే హవిష్మన్తమ ఇవానలమ
6 ఏతం హి పురుషవ్యాఘ్రం ధనుష్మన్తం మహాబలమ
థృష్ట్వా విప్రథ్రుతం సైన్యం మథీయం మార్గణాహతమ
7 శక్యొ జేతుం యమః కరుథ్ధొ వజ్రపాణిశ చ సంయుగే
వరుణః పాశభృచ చాపి కుబేరొ వా గథాధరః
8 న తు భీష్మొ మహాతేజాః శక్యొ జేతుం మహాబలః
సొ ఽహమ ఏవంగతే మగ్నొ భీష్మాగాధ జలే ఽలపవః
9 ఆత్మనొ బుథ్ధిథౌర్బల్యాథ భీష్మమ ఆసాథ్య కేశవ
వనం యాస్యామి గొవిన్థ శరేయొ మే తత్ర జీవితుమ
10 న తవ ఇమాన పృదివీపాలాన థాతుం భీష్మాయ మృత్యవే
కషపయిష్యతి సేనాం మే కృష్ణ భీష్మొ మహాస్త్రవిత
11 యదానలం పరజ్వలితం పతంగాః సమభిథ్రుతాః
వినాశాయైవ గచ్ఛన్తి తదా మే సైనికొ జనః
12 కషయం నీతొ ఽసమి వార్ష్ణేయ రాజ్యహేతొః పరాక్రమీ
భరాతరశ చైవ మే వీరాః కర్శితాః శరపీడితాః
13 మృత కృతే భరాతృసౌహార్థాథ రాజ్యాథ భరష్టాస తదా సుఖాత
జీవితం బహు మన్యే ఽహం జీవితం హయ అథ్య థుర్లభమ
14 జీవితస్య హి శేషేణ తపస తప్స్యామి థుశ్చరమ
న ఘాతయిష్యామి రణే మిత్రాణీమాని కేశవ
15 రదాన మే బహుసాహస్రాన థివ్యైర అస్త్రైర మహాబలః
ఘాతయత్య అనిశం భీష్మః పరవరాణాం పరహారిణామ
16 కిం ను కృత్వా కృతం మే సయాథ బరూహి మాధవ మాచిరమ
మధ్యస్దమ ఇవ పశ్యామి సమరే సవ్యసాచినమ
17 ఏకొ భీమః పరం శక్త్యా యుధ్యత్య ఏష మహాభుజః
కేవలం బాహువీర్యేణ కషత్రధర్మమ అనుస్మరన
18 గథయా వీర ఘాతిన్యా యదొత్సాహం మహామనాః
కరొత్య అసుకరం కర్మ గజాశ్వరదపత్తిషు
19 నాలమ ఏష కషయం కర్తుం పరసైన్యస్య మారిష
ఆర్జవేనైవ యుథ్ధేన వీర వర్షశతైర అపి
20 ఏకొ ఽసత్రవిత సఖా తే ఽయం సొ ఽపయ అస్మాన సముపేక్షతే
నిర్థహ్యమానాన భీష్మేణ థరొణేన చ మహాత్మనా
21 థివ్యాన్య అస్త్రాణి భీష్మస్య థరొణస్య చ మహాత్మనః
ధక్ష్యన్తి కషత్రియాన సర్వాన పరయుక్తాని పునః పునః
22 కృష్ణ భీష్మః సుసంరబ్ధః సహితః సర్వపార్దివైః
కషపయిష్యతి నొ నూనం యాథృశొ ఽసయ పరాక్రమః
23 స తవం పశ్య మహేష్వాసం యొగీష్వర మహారదమ
యొ భీష్మం శమయేత సంఖ్యే థావాగ్నిం జలథొ యదా
24 తవ పరసాథాథ గొవిన్థ పాణ్డవా నిహతథ్విషః
సవరాజ్యమ అనుసంప్రాప్తా మొథిష్యన్తి స బాన్ధవాః
25 ఏవమ ఉక్త్వా తతః పార్దొ ధయాయన్న ఆస్తే మహామనాః
చిరమ అన్తర మనా భూత్వా శొకొపహతచేతనః
26 శొకార్తం పాణ్డవం జఞాత్వా థుఃఖేన హతచేతసమ
అబ్రవీత తత్ర గొవిన్థొ హర్షయన సర్వపాణ్డవాన
27 మా శుచొ భరతశ్రేష్ఠ న తవం శొచితుమ అర్హసి
యస్య తే భరాతరః శూరాః సర్వలొకస్య ధన్వినః
28 అహం చ పరియకృథ రాజన సాత్యకిశ చ మహారదః
విరాటథ్రుపథౌ వృథ్ధౌ ధృష్టథ్యుమ్నశ చ పార్షతః
29 తదైవ సబలాః సర్వే రాజానొ రాజసత్తమ
తవత్ప్రసాథం పరతీక్షన్తే తవథ భక్తాశ చ విశాం పతే
30 ఏష తే పార్షతొ నిత్యం హితకామః పరియే రతః
సేనాపత్యమ అనుప్రాప్తొ ధృష్టథ్యుమ్నొ మహాబలః
శిఖణ్డీ చ మహాబాహొ భీష్మస్య నిధనం కిల
31 ఏతచ ఛరుత్వా తతొ రాజా ధృష్టథ్యుమ్నం మహారదమ
అబ్రవీత సమితౌ తస్యాం వాసుథేవస్య శృణ్వతః
32 ధృష్టథ్యుమ్న నిబొధేథం యత తవా వక్ష్యామి మారిష
నాతిక్రమ్యం భవేత తచ చ వచనం మమ భాషితమ
33 భవాన సేనాపతిర మహ్యం వాసుథేవేన సంమతః
కార్త్తికేయొ యదా నిత్యం థేవానామ అభవత పురా
తదా తవమ అపి పాణ్డూనాం సేనానీః పురుషర్షభ
34 స తవం పురుషశార్థూల విక్రమ్య జహి కౌరవాన
అహం చ తవానుయాస్యామి భీమః కృష్ణశ చ మారిష
35 మాథ్రీపుత్రౌ చ సహితౌ థరౌపథేయాశ చ థంశితాః
యే చాన్యే పృదివీపాలాః పరధానాః పురుషర్షభ
36 తత ఉథ్ధర్షయన సర్వాన ధృష్టథ్యుమ్నొ ఽభయభాషత
అహం థరొణాన్తకః పార్ద విహితః శమ్భునా పురా
37 రణే భీష్మం తదా థరొణం కృపం శల్యం జయథ్రదమ
సర్వాన అథ్య రణే థృప్తాన పరతియొత్స్యామి పార్దివ
38 అదొత్క్రుష్టం మహేష్వాసైః పాణ్డవైర యుథ్ధథుర్మథైః
సముథ్యతే పార్దివేన్థ్ర పార్షతే శత్రుసూథనే
39 తమ అబ్రవీత తతః పార్దః పార్షతం పృతనా పతిమ
వయూహః కరౌఞ్చారుణొ నామ సర్వశత్రునిబర్హణః
40 యం బృహస్పతిర ఇన్థ్రాయ తథా థేవాసురే ఽబరవీత
తం యదావత పరతివ్యూహ పరానీక వినాశనమ
అథృష్టపూర్వం రాజానః పశ్యన్తు కురుభిః సహ
41 తదొక్తః స నృథేవేన విష్ణుర వజ్రభృతా ఇవ
పరభాతే సర్వసైన్యానామ అగ్రే చక్రే ధనంజయమ
42 ఆథిత్యపదగః కేతుస తస్యాథ్భుత మనొరమః
శాసనాత పురుహూతస్య నిర్మితొ విశ్వకర్మణా
43 ఇన్థ్రాయుధసవర్ణాభిః పతాకాభిర అలంకృతః
ఆకాశగ ఇవాకాశే గన్ధర్వనగరొపమః
నృత్యమాన ఇవాభాతి రదచర్యాసు మారిష
44 తేన రత్నవతా పార్దః స చ గాణ్డీవధన్వనా
బభూవ పరమొపేతః సవయమ్భూర ఇవ భానునా
45 శిరొ ఽభూథ థరుపథొ రాజా మహత్యా సేనయా వృతః
కున్తిభొజశ చ చైథ్యశ చ చక్షుష్య ఆస్తాం జనేశ్వర
46 థాశార్ణకాః పరయాగాశ చ థాశ్రేరక గణైః సహ
అనూపగాః కిరాతాశ చ గరీవాయాం భరతర్షభ
47 పటచ చరైశ చ హుణ్డైశ చ రాజన పౌరవకైస తదా
నిషాథైః సహితశ చాపి పృష్ఠమ ఆసీథ యుధిష్ఠిరః
48 పక్షౌ తు భీమసేనశ చ ధృష్టథ్యుమ్నశ చ పార్షతః
థరౌపథేయాభిమన్యుశ చ సాత్యకిశ చ మహారదః
49 పిశాచా థరథాశ చైవ పుణ్డ్రాః కుణ్డీ విషైః సహ
మడకా కడకాశ చైవ తఙ్గణాః పరపఙ్గణాః
50 బాహ్లికాస తిత్తిరాశ చైవ చొలాః పాణ్డ్యాశ చ భారత
ఏతే జనపథా రాజన థక్షిణం పక్షమ ఆశ్రితాః
51 అగ్నివేష్యా జగత తుణ్డా పలథాశాశ చ భారత
శబరాస తుమ్బుపాశ చైవ వత్సాశ చ సహ నాకులైః
నకులః సహథేవశ చ వామం పార్శ్వం సమాశ్రితాః
52 రదానామ అయుతం పక్షౌ శిరశ చ నియుతం తదా
పృష్ఠమ అర్బుథమ ఏవాసీత సహస్రాణి చ వింశతిః
గరీవాయాం నియుతం చాపి సహస్రాణి చ సప్తతిః
53 పక్షకొటిప్రపక్షేషు పక్షాన్తేషు చ వారణాః
జగ్ముః పరివృతా రాజంశ చలన్త ఇవ పర్వతాః
54 జఘనం పాలయామ ఆస విరాటః సహ కేకయైః
కాశిరాజశ చ శైబ్యశ చ రదానామ అయుతైస తరిభిః
55 ఏవమ ఏతం మహావ్యూహం వయూహ్య భారత పాణ్డవాః
సూర్యొథయనమ ఇచ్ఛన్తః సదితా యుథ్ధాయ థంశితాః
56 తేషామ ఆథిత్యవర్ణాని విమలాని మహాన్తి చ
శవేతచ ఛత్రాణ్య అశొభన్త వారణేషు రదేషు చ