భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 116
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 116) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 సంజయ ఉవాచ
వయుష్టాయాం తు మహారాజ రజన్యాం సర్వపార్దివాః
పాణ్డవా ధార్తరాష్ట్రాశ చ అభిజగ్ముః పితామహమ
2 తం వీరశయనే వీరం శయానం కురుసత్తమమ
అభివాథ్యొపతస్దుర వై కషత్రియాః కషత్రియర్షభమ
3 కన్యాశ చన్థనచూర్ణైశ చ లాజైర మాల్యైశ చ సర్వశః
సత్రియొ బాలాస తదా వృథ్ధాః పరేక్షకాశ చ పృదగ్జనాః
సమభ్యయుః శాంతనవం భూతానీవ తమొనుథమ
4 తూర్యాణి గణికా వారాస తదైవ నటనర్తకాః
ఉపానృత్యఞ జగుశ చైవ వృథ్ధం కురుపితామహమ
5 ఉపారమ్య చ యుథ్ధేభ్యః సంనాహాన విప్రముచ్య చ
ఆయుధాని చ నిక్షిప్య సహితాః కురుపాణ్డవాః
6 అన్వాసత థురాధర్షం థేవవ్రతమ అరింథమమ
అన్యొన్యం పరీతిమన్తస తే యదాపూర్వం యదావయః
7 సా పార్దివశతాకీర్ణా సమితిర భీష్మశొభితా
శుశుభే భారతీ థీప్తా థివీవాథిత్యమణ్డలమ
8 విబభౌ చ నృపాణాం సా పితామహమ ఉపాసతామ
థేవానామ ఇవ థేవేశం పితామహమ ఉపాసతామ
9 భీష్మస తు వేథనాం ధైర్యాన నిగృహ్య భరతర్షభ
అభితప్తః శరైశ చైవ నాతిహృష్టమనాబ్రవీత
10 శరాభితప్తకాయొ ఽహం శరసంతాపమూర్ఛితః
పానీయమ అభికాఙ్క్షే ఽహం రాజ్ఞస తాన పరత్యభాషత
11 తతస తే కషత్రియా రాజన సమాజహ్రుః సమన్తతః
భక్ష్యాన ఉచ్చావచాంస తత్ర వారికుమ్భాంశ చ శీతలాన
12 ఉపనీతం చ తథ థృష్ట్వా భీష్మః శాంతనవొ ఽబరవీత
నాథ్య తాత మయా శక్యం భొగాన కాంశ చన మానుషాన
13 ఉపభొక్తుం మనుష్యేభ్యః శరశయ్యాగతే హయ అహమ
పరతీక్షమాణస తిష్ఠామి నివృత్తిం శశిసూర్యయొః
14 ఏవమ ఉక్త్వా శాంతనవొ థీనవాక సర్వపార్దివాన
ధనంజయం మహాబాహుమ అభ్యభాషత భారత
15 అదొపేత్య మహాబాహుర అభివాథ్య పితామహమ
అతిష్ఠత పరాఞ్జలిః పరహ్వః కిం కరొమీతి చాబ్రవీత
16 తం థృష్ట్వా పాణ్డవం రాజన్న అభివాథ్యాగ్రతః సదితమ
అభ్యభాషత ధర్మాత్మా భీష్మః పరీతొ ధనంజయమ
17 థహ్యతే ఽథః శరీరం మే సంస్యూతొ ఽసమి మహేషుభిః
మర్మాణి పరిథూయన్తే వథనం మమ శుష్యతి
18 హలాథనార్దం శరీరస్య పరయచ్ఛాపొ మమార్జున
తవం హి శక్తొ మహేష్వాస థాతుమ అమ్భొ యదావిధి
19 అర్జునస తు తదేత్య ఉక్త్వా రదమ ఆరుహ్య వీర్యవాన
అధిజ్యం బలవత కృత్వా గాణ్డీవం వయాక్షిపథ ధనుః
20 తస్య జయాతలనిర్ఘొషం విస్ఫూర్జితమ ఇవాశనేః
విత్రేసుః సర్వభూతాని శరుత్వా సర్వే చ పార్దివాః
21 తతః పరథక్షిణం కృత్వా రదేన రదినాం వరః
శయానం భరతశ్రేష్ఠం సర్వశస్త్రభృతాం వరమ
22 సంధాయ చ శరం థీప్తమ అభిమన్త్ర్య మహాయశాః
పర్జన్యాస్త్రేణ సంయొజ్య సర్వలొకస్య పశ్యతః
అవిధ్యత పృదివీం పార్దః పార్శ్వే భీష్మస్య థక్షిణే
23 ఉత్పపాత తతొ ధారా విమలా వారిణః శివా
శీతస్యామృతకల్పస్య థివ్యగన్ధరసస్య చ
24 అతర్పయత తతః పార్దః శీతయా వారిధారయా
భీష్మం కురూణామ ఋషభం థివ్యకర్మపరాక్రమః
25 కర్మణా తేన పార్దస్య శక్రష్యేవ వికుర్వతః
విస్మయం పరమం జగ్ముస తతస తే వసుధాధిపాః
26 తత కర్మ పరేక్ష్య బీభత్సొర అతిమానుషమ అథ్భుతమ
సంప్రావేపన్త కురవొ గావః శీతార్థితా ఇవ
27 విస్మయాచ చొత్తరీయాణి వయావిధ్యన సర్వతొ నృపాః
శఙ్ఖథున్థుభినిర్ఘొషైస తుములం సర్వతొ ఽభవత
28 తృప్తం శాంతనవశ చాపి రాజన బీభత్సుమ అబ్రవీత
సర్వపార్దివవీరాణాం సంనిధౌ పూజయన్న ఇవ
29 నైతచ చిత్రం మహాబాహొ తవయి కౌరవనన్థన
కదితొ నారథేనాసి పూర్వర్షిర అమితథ్యుతిః
30 వాసుథేవసహాయస తవం మహత కర్మ కరిష్యసి
యన నొత్సహతి థేవేన్థ్రః సహ థేవైర అపి ధరువమ
31 విథుస తవాం నిధనం పార్ద సర్వక్షత్రస్య తథ్విథః
ధనుర్ధరాణామ ఏకస తవం పృదివ్యాం పరవరొ నృషు
32 మనుష్యా జగతి శరేష్ఠాః పక్షిణాం గరుడొ వరః
సరసాం సాగరః శరేష్ఠొ గౌర వరిష్ఠా చతుష్పథామ
33 ఆథిత్యస తేజసాం శరేష్ఠొ గిరీణాం హిమవాన వరః
జాతీనాం బరాహ్మణః శరేష్ఠః శరేష్ఠస తవమ అసి ధన్వినామ
34 న వై శరుతం ధార్తరాష్ట్రేణ వాక్యం; సంబొధ్యమానం విథురేణ చైవ
థరొణేన రామేణ జనార్థనేన; ముహుర ముహుః సంజయేనాపి చొక్తమ
35 పరీతబుథ్ధిర హి విసంజ్ఞకల్పొ; థుర్యొధనొ నాభ్యనన్థథ వచొ మే
స శేష్యతే వై నిహతశ చిరాయ; శాస్తాతిగొ భీమబలాభిభూతః
36 తతః శరుత్వా తథ వచః కౌరవేన్థ్రొ; థుర్యొధనొ థీనమనా బభూవ
తమ అబ్రవీచ ఛాంతనవొ ఽభివీక్ష్య; నిబొధ రాజన భవ వీతమన్యుః
37 థృష్టం థుర్యొధనేథం తే యదా పార్దేన ధీమతా
జలస్య ధారా జనితా శీతస్యామృతగన్ధినః
ఏతస్య కర్తా లొకే ఽసమిన నాన్యః కశ చన విథ్యతే
38 ఆగ్నేయం వారుణం సౌమ్యం వాయవ్యమ అద వైష్ణవమ
ఐన్థ్రం పాశుపతం బరాహ్మం పారమేష్ఠ్యం పరజాపతేః
ధాతుస తవష్టుశ చ సవితుర థివ్యాన్య అస్త్రాణి సర్వశః
39 సర్వస్మిన మానుషే లొకే వేత్త్య ఏకొ హి ధనంజయః
కృష్ణొ వా థేవకీపుత్రొ నాన్యొ వై వేథ కశ చన
న శక్యాః పాణ్డవాస తాత యుథ్ధే జేతుం కదం చన
40 అమానుషాణి కర్మాణి యస్యైతాని మహాత్మనః
తేన సత్త్వవతా సంఖ్యే శూరేణాహవశొభినా
కృతినా సమరే రాజన సంధిస తే తాత యుజ్యతామ
41 యావత కృష్ణొ మహాబాహుః సవాధీనః కురుసంసథి
తావత పార్దేన శూరేణ సంధిస తే తాత యుజ్యతామ
42 యావచ చమూం న తే శేషాం శరైః సంనతపర్వభిః
నాశయత్య అర్జునస తావత సంధిస తే తాత యుజ్యతామ
43 యావత తిష్ఠన్తి సమరే హతశేషాః సహొథరాః
నృపాశ చ బహవొ రాజంస తావత సంధిః పరయుజ్యతామ
44 న నిర్థహతి తే యావత కరొధథీప్తేక్షణశ చమూమ
యుధిష్ఠిరొ హి తావథ వై సంధిస తే తాత యుజ్యతామ
45 నకులః సహథేవశ చ భీమసేనశ చ పాణ్డవః
యావచ చమూం మహారాజ నాశయన్తి న సర్వశః
తావత తే పాణ్డవైః సార్ధం సౌభ్రాత్రం తాత రొచతామ
46 యుథ్ధం మథన్తమ ఏవాస్తు తాత సంశామ్య పాణ్డవైః
ఏతత తే రొచతాం వాక్యం యథ ఉక్తొ ఽసి మయానఘ
ఏతత కషేమమ అహం మన్యే తవ చైవ కులస్య చ
47 తయక్త్వా మన్యుమ ఉపశామ్యస్వ పార్దైః; పర్యాప్తమ ఏతథ యత కృతం ఫల్గునేన
భీష్మస్యాన్తాథ అస్తు వః సౌహృథం వా; సంప్రశ్లేషః సాధు రాజన పరసీథ
48 రాజ్యస్యార్ధం థీయతాం పాణ్డవానామ; ఇన్థ్రప్రస్దం ధర్మరాజొ ఽనుశాస్తు
మా మిత్రధ్రుక పార్దివానాం జఘన్యః; పాపాం కీర్తిం పరాప్స్యసే కౌరవేన్థ్ర
49 మమావసానాచ ఛాన్తిర అస్తు పరజానాం; సంగచ్ఛన్తాం పార్దివాః పరీతిమన్తః
పితా పుత్రం మాతులం భాగినేయొ; భరాతా చైవ భరాతరం పరైతు రాజన
50 న చేథ ఏవం పరాప్తకాలం వచొ మే; మొహావిష్టః పరతిపత్స్యస్య అబుథ్ధ్యా
భీష్మస్యాన్తాథ ఏతథన్తాః సద సర్వే; సత్యామ ఏతాం భారతీమ ఈరయామి
51 ఏతథ వాక్యం సౌహృథాథ ఆపగేయొ; మధ్యే రాజ్ఞాం భారతం శరావయిత్వా
తూష్ణీమ ఆసీచ ఛల్యసంతప్తమర్మా; యత్వాత్మానం వేథనాం సంనిగృహ్య