బాలకాండము - సర్గము 43
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే త్రిచత్వారింశః సర్గః |౧-౪౩|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
దేవ దేవే గతే తస్మిన్ సో అంగుష్ఠ అగ్ర నిపీడితాం |
కృత్వా వసుమతీం రామ వత్సరం సముపాసత |౧-౪౩-౧|
అథ సంవత్సరే పూర్ణే సర్వ లోక నమస్కృతః |
ఉమాపతిః పశుపతీ రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౪౩-౨|
ప్రీతః తే అహం నరశ్రేష్ఠ కరిష్యామి తవ ప్రియం |
శిరసా ధారయిష్యామి శైలరాజ సుతాం అహం |౧-౪౩-౩|
తతో హైమవతీ జ్యేష్ఠా సర్వ లోక నమస్కృతా |
తదా సా అతి మహత్ రూపం కృత్వా వేగం చ దుఃసహం |౧-౪౩-౪|
ఆకాశాత్ అపతత్ రామ శివే శివ శిరస్య్ ఉత |
అచింతయః చ సా దేవీ గంగ పరమ దుర్ధరా |౧-౪౩-౫|
విశామి అహం హి పాతాలం స్త్రోతసా గృహ్య శంకరం |
తస్యాః వలేపనం జ్ఞత్వ క్రుద్ధః తు భగవన్ హరః |౧-౪౩-౬|
తిరోభావయితుం బుద్ధిం చక్రే త్రినయనః తదా |
సా తస్మిన్ పతితా పుణ్యా పుణ్యే రుద్రస్య మూర్ధని|౧-౪౩-౭|
హిమవత్ ప్రతిమే రామ జటా మణ్డల గహ్వరే |
సా కథంచిత్ మహీం గంతుం న అశక్నోత్ యత్నం ఆస్థితా |౧-౪౩-౮|
న ఏవ సా నిర్గమం లేభే జటా మణ్డల అంతతః |
తత్ర ఏవ ఆబంభ్రమత్ దేవీ సంవత్సర గణాన్ బహూన్ |౧-౪౩-౯|
తాం అపశ్యన్ పునః తత్ర తపః పరమం ఆస్థితః |
స తేన తోషితః చ అసీత్ అత్యంతం రఘునందన |౧-౪౩-౧౦|
విససర్జ తతో గంగాం హరో బిందు సరః ప్రతి |
తస్యం విసౄజ్యమానాయాం సప్త స్రోతంసి జజ్ఞిరే |౧-౪౩-౧౧|
హ్లాదినీ పావనీ చైవ నలినీ చ తథా ఏవ చ |
తిస్రః ప్రాచీం దిశం జగ్ముః గంగాః శివ జలాః శుభాః |౧-౪౩-౧౨|
సుచక్షుః చ ఏవ సీతా చ సింధుః చ ఏవ మహానదీ |
తిస్రః ఏతా దిశం జగ్ముః ప్రతీచీం తు శుభ ఉదకాః |౧-౪౩-౧౩|
సప్తమీ చ అన్వగాత్ తాసం భగీరథ రథం తదా |
భగీరథో అపి రజర్షి దివ్యం స్యందనం ఆస్థితః |౧-౪౩-౧౪|
ప్రాయాత్ అగ్రే మహాతేజా గంగ తం చ అపి అనువ్రజత్ |
గగనాత్ శంకర శిరః తతో ధరణిం ఆగతా |౧-౪౩-౧౫|
అసర్పత జలం తత్ర తీవ్ర శబ్ద పురస్కృతం |
మత్స్య కచ్ఛప సంఘైః చ శిశుమార గణైః తథా |౧-౪౩-౧౬|
పతద్భిః పతితైః చ ఏవ వ్యరోచత వసుంధరా |
తతో దేవ ఋషి గంధర్వా యక్ష సిద్ధ గణాః తథా |౧-౪౩-౧౭|
వ్యలోకయంత తే తత్ర గగనాత్ గాం గతాం తదా |
విమానైః నగర ఆకారైః హయైః గజ వరైః తథా |౧-౪౩-౧౮|
పారిప్లవ గతాః చ అపి దేవతాః తత్ర విష్ఠితాః |
తత్ అద్భుతతమం లోకే గంగా అవతరం ఉత్తమం |౧-౪౩-౧౯|
దిదృక్షవో దేవ గణాః సమీయుః అమిత ఓజసః |
సంపతద్భిః సుర గణైః తేషాం చ ఆభరణ ఓజసా |౧-౪౩-౨౦|
శత ఆదిత్యం ఇవ ఆభాతి గగనం గత తోయదం |
శింశుమార ఉరగ గణైః మీనైః అపి చ చంచలైః |౧-౪౩-౨౧|
విద్యుద్భిః ఇవ విక్షిప్తైః ఆకాశం అభవత్ తదా |
పాణ్డురైః సలిల ఉత్పీడైః కీర్యమాణైః సహస్రధా |౧-౪౩-౨౨|
శారద అభ్రైః ఇవ ఆక్రీణం గగనం హంస సంప్లవైః |
క్వచిత్ ద్రుతతరం యాతి కుటిలం క్వచిత్ ఆయతం |౧-౪౩-౨౩|
వినతం క్వచిత్ ఉద్ధూతం క్వచిత్ యాతి శనైః శనైః |
సలిలేన ఏవ సలిలం క్వచిత్ అభ్యాహతం పునః |౧-౪౩-౨౪|
ముహుర్ ఊర్ధ్వ పథం గత్వా పపాత వసుధాం పునః |
తత్ శంకర శిరో భ్రష్టం భ్రష్టం భూమి తలే పునః |౧-౪౩-౨౫|
వ్యరోచత తదా తోయం నిర్మలం గత కల్మషం |
తత్ర ఋషి గణ గంధర్వా వసుధా తల వాసినః |౧-౪౩-౨౬|
భవ అంగ పతితం తోయం పవిత్రం ఇతి పస్పృశుః |
శాపాత్ ప్రపతితా యే చ గగనాత్ వసుధా తలం |౧-౪౩-౨౬|
కృత్వా తత్ర అభిషేకం తే బభూవుః గత కల్మషాః |
ధూత పాపాః పునః తేన తోయేన అథ శుభ అన్వితా |౧-౪౩-౨౭|
పునః ఆకాశం ఆవిశ్య స్వాన్ లోకాన్ ప్రతిపేదిరే |
ముముదే ముదితో లోకః తేన తోయేన భాస్వతా |౧-౪౩-౨౮|
కృత అభిషేకో గంగాయాం బభూవ గత కల్మషః |
భగీరథో రాజర్షిః దివ్యం స్యందనం ఆస్థితః |౧-౪౩-౨౯|
ప్రాయాత్ అగ్రే మహారాజాః తం గంగా పృష్ఠతో అన్వగాత్ |
దేవాః స ఋషి గణాః సర్వే దైత్య దానవ రాక్షసాః |౧-౪౩-౩౦|
గంధర్వ యక్ష ప్రవరాః స కింనర మహోరగాః |
సర్పాః చ అప్సరసో రామ భగీరథ రథ అనుగాః |౧-౪౩-౩౧|
గంగాం అన్వగమన్ ప్రీతాః సర్వే జల చరాః చ యే |
యతో భగీరథో రాజా తతో గంగా యశస్వినీ |౧-౪౩-౩౨|
జగామ సరితాం శ్రేష్ఠా సర్వ పాప ప్రణాశినీ |
తతో హి యజమానస్య జహ్నోః అద్భుత కర్మణః |౧-౪౩-౩౩|
గంగ సంప్లావయామాస యజ్ఞ వాటం మహత్మనః |
తసయా వలేపనం జ్ఞత్వ కృద్ధో జహ్నుః చ రాఘవ |౧-౪౩-౩౪|
అపిబత్ తు జలం సర్వం గంగయాః పరమ అద్భుతం |
తతో దేవాః స గంఘర్వ ఋషయః చ సు విస్మితాః |౧-౪౩-౩౫|
పూజయంతి మహత్మనం జహ్నుం పురుష సత్తమం |
గంగం చ అపి నయంతి స్మ దుహితృత్వే మహాత్మనః |౧-౪౩-౩౬|
తతః తుష్టః మహాతేజాః శ్రోత్రాభ్యాం అసౄజత్ ప్రభుః |
తస్మాత్ జహ్ను సుతా గంగ ప్రోచ్యతే జాహ్నవీ ఇతి చ |౧-౪౩-౩౭|
జగామ చ పునః గంగ భగీరథ రథ అనుగా |
సాగరం చ అపి సంప్రప్తా సా సరిత్ ప్రవరా తదా |౧-౪౩-౩౮|
రసాతలం ఉపాగచ్ఛత్ సిద్ధ్యర్థం తస్య కర్మణః |
భగీరథో అపి రజార్షి గంగం ఆదాయ యత్నతః |౧-౪౩-౩౯|
పితమహాన్ భస్మ క్రుతం అపశ్యత్ గత చేతనః |
అథ తత్ భస్మనాం రాశిం గంగ సలిలం ఉత్తమం |
ప్లావయత్ పూత పాప్మానః స్వర్గం ప్రప్తా రఘు ఉత్తమ |౧-౪౩-౪౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే త్రిచత్వారింశః సర్గః |౧-౪౩|