బాలకాండము - సర్గము 43

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే త్రిచత్వారింశః సర్గః |౧-౪౩|

వాల్మీకి రామాయణము
రామాయణ కాండములు
1. బాలకాండము
2. అయోధ్యాకాండము
3. అరణ్యకాండము
4. కిష్కింధకాండము
5. సుందరకాండము
6. యుద్ధకాండము
7. ఉత్తరకాండము

దేవ దేవే గతే తస్మిన్ సో అంగుష్ఠ అగ్ర నిపీడితాం |

కృత్వా వసుమతీం రామ వత్సరం సముపాసత |౧-౪౩-౧|

అథ సంవత్సరే పూర్ణే సర్వ లోక నమస్కృతః |

ఉమాపతిః పశుపతీ రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౪౩-౨|

ప్రీతః తే అహం నరశ్రేష్ఠ కరిష్యామి తవ ప్రియం |

శిరసా ధారయిష్యామి శైలరాజ సుతాం అహం |౧-౪౩-౩|

తతో హైమవతీ జ్యేష్ఠా సర్వ లోక నమస్కృతా |

తదా సా అతి మహత్ రూపం కృత్వా వేగం చ దుఃసహం |౧-౪౩-౪|

ఆకాశాత్ అపతత్ రామ శివే శివ శిరస్య్ ఉత |

అచింతయః చ సా దేవీ గంగ పరమ దుర్ధరా |౧-౪౩-౫|

విశామి అహం హి పాతాలం స్త్రోతసా గృహ్య శంకరం |

తస్యాః వలేపనం జ్ఞత్వ క్రుద్ధః తు భగవన్ హరః |౧-౪౩-౬|

తిరోభావయితుం బుద్ధిం చక్రే త్రినయనః తదా |

సా తస్మిన్ పతితా పుణ్యా పుణ్యే రుద్రస్య మూర్ధని|౧-౪౩-౭|

హిమవత్ ప్రతిమే రామ జటా మణ్డల గహ్వరే |

సా కథంచిత్ మహీం గంతుం న అశక్నోత్ యత్నం ఆస్థితా |౧-౪౩-౮|

న ఏవ సా నిర్గమం లేభే జటా మణ్డల అంతతః |

తత్ర ఏవ ఆబంభ్రమత్ దేవీ సంవత్సర గణాన్ బహూన్ |౧-౪౩-౯|

తాం అపశ్యన్ పునః తత్ర తపః పరమం ఆస్థితః |

స తేన తోషితః చ అసీత్ అత్యంతం రఘునందన |౧-౪౩-౧౦|

విససర్జ తతో గంగాం హరో బిందు సరః ప్రతి |

తస్యం విసౄజ్యమానాయాం సప్త స్రోతంసి జజ్ఞిరే |౧-౪౩-౧౧|

హ్లాదినీ పావనీ చైవ నలినీ చ తథా ఏవ చ |

తిస్రః ప్రాచీం దిశం జగ్ముః గంగాః శివ జలాః శుభాః |౧-౪౩-౧౨|

సుచక్షుః చ ఏవ సీతా చ సింధుః చ ఏవ మహానదీ |

తిస్రః ఏతా దిశం జగ్ముః ప్రతీచీం తు శుభ ఉదకాః |౧-౪౩-౧౩|

సప్తమీ చ అన్వగాత్ తాసం భగీరథ రథం తదా |

భగీరథో అపి రజర్షి దివ్యం స్యందనం ఆస్థితః |౧-౪౩-౧౪|

ప్రాయాత్ అగ్రే మహాతేజా గంగ తం చ అపి అనువ్రజత్ |

గగనాత్ శంకర శిరః తతో ధరణిం ఆగతా |౧-౪౩-౧౫|

అసర్పత జలం తత్ర తీవ్ర శబ్ద పురస్కృతం |

మత్స్య కచ్ఛప సంఘైః చ శిశుమార గణైః తథా |౧-౪౩-౧౬|

పతద్భిః పతితైః చ ఏవ వ్యరోచత వసుంధరా |

తతో దేవ ఋషి గంధర్వా యక్ష సిద్ధ గణాః తథా |౧-౪౩-౧౭|

వ్యలోకయంత తే తత్ర గగనాత్ గాం గతాం తదా |

విమానైః నగర ఆకారైః హయైః గజ వరైః తథా |౧-౪౩-౧౮|

పారిప్లవ గతాః చ అపి దేవతాః తత్ర విష్ఠితాః |

తత్ అద్భుతతమం లోకే గంగా అవతరం ఉత్తమం |౧-౪౩-౧౯|

దిదృక్షవో దేవ గణాః సమీయుః అమిత ఓజసః |

సంపతద్భిః సుర గణైః తేషాం చ ఆభరణ ఓజసా |౧-౪౩-౨౦|

శత ఆదిత్యం ఇవ ఆభాతి గగనం గత తోయదం |

శింశుమార ఉరగ గణైః మీనైః అపి చ చంచలైః |౧-౪౩-౨౧|

విద్యుద్భిః ఇవ విక్షిప్తైః ఆకాశం అభవత్ తదా |

పాణ్డురైః సలిల ఉత్పీడైః కీర్యమాణైః సహస్రధా |౧-౪౩-౨౨|

శారద అభ్రైః ఇవ ఆక్రీణం గగనం హంస సంప్లవైః |

క్వచిత్ ద్రుతతరం యాతి కుటిలం క్వచిత్ ఆయతం |౧-౪౩-౨౩|

వినతం క్వచిత్ ఉద్ధూతం క్వచిత్ యాతి శనైః శనైః |

సలిలేన ఏవ సలిలం క్వచిత్ అభ్యాహతం పునః |౧-౪౩-౨౪|

ముహుర్ ఊర్ధ్వ పథం గత్వా పపాత వసుధాం పునః |

తత్ శంకర శిరో భ్రష్టం భ్రష్టం భూమి తలే పునః |౧-౪౩-౨౫|

వ్యరోచత తదా తోయం నిర్మలం గత కల్మషం |

తత్ర ఋషి గణ గంధర్వా వసుధా తల వాసినః |౧-౪౩-౨౬|

భవ అంగ పతితం తోయం పవిత్రం ఇతి పస్పృశుః |

శాపాత్ ప్రపతితా యే చ గగనాత్ వసుధా తలం |౧-౪౩-౨౬|

కృత్వా తత్ర అభిషేకం తే బభూవుః గత కల్మషాః |

ధూత పాపాః పునః తేన తోయేన అథ శుభ అన్వితా |౧-౪౩-౨౭|

పునః ఆకాశం ఆవిశ్య స్వాన్ లోకాన్ ప్రతిపేదిరే |

ముముదే ముదితో లోకః తేన తోయేన భాస్వతా |౧-౪౩-౨౮|

కృత అభిషేకో గంగాయాం బభూవ గత కల్మషః |

భగీరథో రాజర్షిః దివ్యం స్యందనం ఆస్థితః |౧-౪౩-౨౯|

ప్రాయాత్ అగ్రే మహారాజాః తం గంగా పృష్ఠతో అన్వగాత్ |

దేవాః స ఋషి గణాః సర్వే దైత్య దానవ రాక్షసాః |౧-౪౩-౩౦|

గంధర్వ యక్ష ప్రవరాః స కింనర మహోరగాః |

సర్పాః చ అప్సరసో రామ భగీరథ రథ అనుగాః |౧-౪౩-౩౧|

గంగాం అన్వగమన్ ప్రీతాః సర్వే జల చరాః చ యే |

యతో భగీరథో రాజా తతో గంగా యశస్వినీ |౧-౪౩-౩౨|

జగామ సరితాం శ్రేష్ఠా సర్వ పాప ప్రణాశినీ |

తతో హి యజమానస్య జహ్నోః అద్భుత కర్మణః |౧-౪౩-౩౩|

గంగ సంప్లావయామాస యజ్ఞ వాటం మహత్మనః |

తసయా వలేపనం జ్ఞత్వ కృద్ధో జహ్నుః చ రాఘవ |౧-౪౩-౩౪|

అపిబత్ తు జలం సర్వం గంగయాః పరమ అద్భుతం |

తతో దేవాః స గంఘర్వ ఋషయః చ సు విస్మితాః |౧-౪౩-౩౫|

పూజయంతి మహత్మనం జహ్నుం పురుష సత్తమం |

గంగం చ అపి నయంతి స్మ దుహితృత్వే మహాత్మనః |౧-౪౩-౩౬|

తతః తుష్టః మహాతేజాః శ్రోత్రాభ్యాం అసౄజత్ ప్రభుః |

తస్మాత్ జహ్ను సుతా గంగ ప్రోచ్యతే జాహ్నవీ ఇతి చ |౧-౪౩-౩౭|

జగామ చ పునః గంగ భగీరథ రథ అనుగా |

సాగరం చ అపి సంప్రప్తా సా సరిత్ ప్రవరా తదా |౧-౪౩-౩౮|

రసాతలం ఉపాగచ్ఛత్ సిద్ధ్యర్థం తస్య కర్మణః |

భగీరథో అపి రజార్షి గంగం ఆదాయ యత్నతః |౧-౪౩-౩౯|

పితమహాన్ భస్మ క్రుతం అపశ్యత్ గత చేతనః |

అథ తత్ భస్మనాం రాశిం గంగ సలిలం ఉత్తమం |

ప్లావయత్ పూత పాప్మానః స్వర్గం ప్రప్తా రఘు ఉత్తమ |౧-౪౩-౪౦|


ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే త్రిచత్వారింశః సర్గః |౧-౪౩|