పూర్వకాలములో ఆంధ్రదేశంలో సాయన నిర్ణయన వత్సరాలు రెండూ వ్యవహారంలో
ఉన్నట్లు తెలుస్తున్నది. కాని సాయన వ్యవహారం మధ్యలో లోపించింది. నేడు నిర్ణయనం
వాడుకలో ఉండడం వల్ల మేషారంభమైన అశ్వన్యాది మనకు సంవత్సరాదిగా ఉన్నది.
కాని యజ్ఞయాగాది క్రతువులకు సాయనవత్సరమే అవసరము. అందువల్లనే
బాలగంగాధర తిలక్ మహాశయుడు ఇలా అభిప్రాయమిచ్చినాడు.
"At the present day we on the southern side of Narmada begin the
year at the vernal equinox for all civil purposes, but still all the Religious
ceremonies prescribed to be performed in the Uttarayana, are performed in
Uttaray ana beginning with the winter solstice. 10 అయన చలనాలవల్ల ఇలా
రెండు సంవత్సరారంభాలు ఏర్పడి రెండూ రెండు విధాలైన ప్రయోజనాలకు
ఉపయోగపడుతున్నవన్న మాట!
6
“సంవత్సరోవత్సరో బ్లో హాయనో స్త్రీ శరత్సమాః” సంవత్సరాదిని సూచించే
శబ్దాలను అమరుడు ఈ విధంగా పేర్కొన్నాడు." "సమ్యక్ వసంతి ఋతవో
స్మిన్నితి సంవత్సరః 2 వత్సరశ్చ. ఋతువులు ఇందు బాగా నివసించటం చేత
సంవత్సరము వత్సరమనీ, ఆపః దదా తీతివా
అబ్దమనీ, లేదా అన్యతే అధిక మాసేన
-
జలము నిచ్చునది కనుక
అధిక మాసాల చేత విస్తరించేది
కనుక అబ్దమనీ, జహాతి ఋతూన్ క్రమేణ వరుసగా ఋతువులను విడిచేది గనుక
హాయనమనీ, శీర్యతే జగదనయేతి శరత్ - జగత్తు దీని చేత దుఃఖపెట్టబడుతుంది
కనుక శరత్తనీ, సహమాంతి వర్తంతే ఋతనో త్రసమాః, సమయంతి జనానితి
సమాః - ఋతువులు దీనియందు కూడి ఉంటవి కనుకనూ, జనులను విహ్వలత్వము
పొందిస్తుంది కనుకనూ సమ అనీ సంవత్సరానికి నామాలు కలిగినట్లు విజ్ఞులు
వ్యాఖ్యా నించారు. సంవత్సరానికి వర్షమని కూడా మరొక సంజ్ఞ ఉంది.
-
వీటిని గమనిస్తే, అందులో ముఖ్యంగా అబ్ద, వర్ష, శరత్ శబ్దాలను గమనిస్తే
ఒకానొక కాలంలో వర్షంతోనూ, మరొక కాలంలో శరత్తుతోనూ వర్షం ఆరంభించిందా
అనిపిస్తుంది.
భారతదేశంలోని ఆర్యుల సంవత్సరారంభ విషయంలో తిలక్ మహాశయుడు
సంగ్రహంగా ఇలా పలికాడు.
సంస్కృతి
367
