రతిబంధ విభేద నిరూపణమున ప్రాచీనా చార్యులను మించినవారు నేటికిని జన్మింపలేదు. అరబ్బుదేశ కామశాస్త్రవేత్త నఫజోయిషేకు వాత్స్యాయనాది గ్రంథములనుండి అనేక విభేదములను స్వీకరించినాడు. రిచ్చర్డు బర్టన్ మహాశయుడు తన అనంగరంగ అనువాద పీఠికలో పాశ్చాత్యుల కూహింపనైన నలవిగాని రతిబంధ విభేదములను భారతీయులు స్వీకరించుటకు వారి అవయవ వల్గన స్వభావము ముఖ్యకారణము కావచ్చు ననినాడు. వైవాహిక సౌఖ్యము (Happy Marriage) అను గ్రంథమున డాక్టరు హైమ్సు అను వైద్య శాస్త్రజ్ఞుడు భారతీయ రతిబంధ విశేషములను గమనించి విస్తుపోయి, "If some of these ideas are some what shocking because they have not been encountered before, it would be well for the married couples to try them gradually before condemning them" అని అభిప్రాయమిచ్చి ఉన్నాడు.
ఇట భారతేతర దేశములందరి రతిబంధ వైవిధ్యమును కొంతగ గమనింపవలసి ఉన్నది. క్రీ.పూ. 1300 సంవత్సరముల నాటి ఈజిప్టు పాపిరసు చిత్రలిపిలో పదునాలుగు రతిబంధ విభేదములున్నవి. ఎలిఫాంటిస్ అను గ్రీసుదేశ కవయిత్రి ఒక గ్రంథమున నవవిధ రతిభేదములను (SUNT ILLIS VENERIS NOVEM) మాత్రమే పేర్కొనినది. క్రీ.శ. 14, 15 శతాబ్దములలో రోము, ఫ్రాంసు మొదలగు దేశములందు భోగతత్పరత విశేషముగ పొడకట్టినది. అనేక కామకళా గ్రంథములు బయల్వెడలినవి. వానిలో సుప్రసిద్ధ ఇటలీ రచయిత ఆర్టినో (క్రీ.శ. 1497-1557) గ్రంథము ప్రధానమైనది. రోమక చక్రవర్తి నీరో భోగమందిరమున కొన్ని రతిబంధ చిత్రములను గీయించినాడు. రాఫెల్ శిష్యుడు రొమానో వాటినుండి పండ్రెంటిని మాత్రము గ్రహంచి, నూతనముగ నాల్గింటిని చేర్చి చిత్రణ మొనర్చినాడు. తదుపరి మర్కొంటో నియో మాండి అను చిత్రకారుడు ఈ పదునారు భేదములను మొదట చిత్రించి పండిత ప్రతిగా ముద్రించినాడు. ఈ ప్రతికి ఆల్టెనో వ్రాసిన అసభ్య శృంగారములైన సానెట్లను పదునారింటిని కూర్చి De Omnibus Veneris Schemafitus అను నామముతో మరియొక పండితప్రతి వచ్చినది. చక్రవర్తి అతనిని మరణదండనకు పాత్రుని చేయ ప్రయత్నించినాడు. కాని ప్రభువర్గమున నతనికి విశేషమైన పలుకుబడి ఉండుటవలన, ఆగ్రహము నుండి బయట పడిన తరువాత మరికొన్ని సానెట్లను పెంచి ముప్పది ఆరు చిత్రములతో ప్రచురించినాడు. నేడు దీనికి "ఆర్టినో చిత్రము”లని ప్రసిద్ధ నామము. రోమక సామ్రాజ్యము అత్యుత్తమ స్థితిలో నున్న కాలమున పుట్టిన 'ఆర్స్ ఆమొరిస్' గ్రంథకర్తయే ద్వాదశ రతి బంధములమించి గ్రహింపకపోవుట వలన,
సంస్కృతి
141
